۱
خودشکوفایی معنوی
۵۳۰/۰
۱/۲۸
۴۵/۱۱
۱/۲۸
۷۷/۱۳۹
۱
۳۵۷
۰۰۰/۰
۲
خودشکوفایی معنوی+ باورهای معنوی
۵۴۸/۰
۰/۳۰
۳۲/۱۱
۹/۱
۶۰/۹
۱
۳۵۶
۰۰۲/۰
۳
خودشکوفایی معنوی+ باورهای معنوی+ درآمد
۵۶۲/۰
۶/۳۱
۲۱/۱۱
۶/۱
۱۳/۸
۱
۳۵۵
۰۰۵/۰
۴
متغیرهای مرحله سوم+ احساس معنویت
۵۶۹/۰
۴/۳۲
۱۵/۱۱
۸/۰
۴۰/۴
۱
۳۵۴
۰۳۷/۰
همانطور که در جدول ۴-۴۲ ملاحظه می شود از بین متغیرهای مورد بررسی، در گام اول بعد «خودشکوفایی معنوی» از گرایش های معنوی با ضریب رگرسیون ۵۳/۰ به معادله پیش بینی اضافه شده است. مجذور ضریب رگرسیون خودشکوفایی معنوی ۲۸۱/۰ است که برابر با ۱/۲۸% است و نشان میدهد که خودشکوفایی معنوی ۱/۲۸% از کیفیت زندگی دانشجویان را تبیین می کند (۰۵/۰P<).
در گام دوم تحلیل رگرسیون، متغیر «باورهای معنوی» از دیگر مولفه های گرایش های معنوی با ضریب رگرسیون ۵۴۸/۰ به معادله پیش بینی اضافه می شود و به همراه خودشکوفایی معنوی، سهم کلی پیش بینی کیفیت زندگی را به ۳۰% افزایش میدهد. سهم خالص متغیر «باورهای معنوی» در تبیین کیفیت زندگی ۹/۱% می باشد (۰۵/۰P<).
در گام سوم با اضافه شدن مغیر زمینه ای درآمد، ضریب رگرسیون به ۵۶۲/۰ افزایش می یابد. مجدور این ضریب رگرسیون برابر با ۳۱۶/۰ می باشد که نشان میدهد سه متغیر خودشکوفایی معنوی، باورهای معنوی و درآمد ۶/۳۱% از کیفیت زندگی را تبیین می کند. سهم خالص درآمد در پیش بین متغیر کیفیت زندگی ۶/۱% می باشد (۰۵/۰p<).
در گام چهارم، بعد «احساس معنویت» از گرایش های معنوی با ضریب رگرسیون ۵۶۹/۰ به معادله اضافه شده و با مجدور رگرسیون ۴/۳۲% نشان میدهد که احساس معنویت به همراه سه متغیر گامهای قبلی، ۴/۳۲% از کیفیت زندگی دانشجویان را تبییین می کند. سهم خالص «احساس معنویت» در تبیین کیفیت زندگی، ۸/۰% می باشد (۰۵/۰p<).
جدول ۴-۴۳ نتایج تحلیل واریانس جهت ارزیابی معناداری این ضرایب را نشان میدهد.
جدول ۴-۴۳ نتایج تحلیل واریانس ارزیابی معناداری ضرایب رگرسیون
۲-۲-۳-۸-۱) مزایای تبلیغات بازرگانی
در یک جمع بندی موافقان و مدافعان نقش مثبت تبلیغات در اقتصاد و بازرگانی را با مزایای زیر مطرح می کنند.
۲-۲-۳-۸-۲) معایب تبلیغات بازرگانی
از طرف دیگر مخالفان و منتقدان تبلیغات تجاری در اقتصاد معایب زیر را مطرح می کنند:
۲-۲-۳-۹) تاثیر تبلیغات بر متغیرهای اقتصادی
تبلیغات با تغییر ترجیحات مصرف کننده، می تواند بر متغیرهای اقتصادی اثرگذار باشد. در اینجا به برخی از آثار مهم اقتصادی تبلیغات اشاره می شود:
۲-۲-۳-۱۰) تاثیر تبلیغات بازرگانی بر رفتار مصرف کننده
تبلیغات یکی از عواملی است که بر رفتار مصرف کنندگان اثر می گذارد ولی اندازه گیری اثر آن دشوار است. زیرا تبلیغات معمولاً قادر به وادار کردن مردم به تصمیم گیری برای خرید کالانیست و اصولاً نفوذ تبلیغات بتدریج و به آهستگی انجام می گیرد اما ارزیابی آن برای برنامه ریزی، اصلاح و تعدیل فعالیت های بازاریابی بسیار ضروری است. به همین دلیل محققین با روش های گوناگونی در صدد تعیین اثر تبلیغات بر رفتار مصرف کننده برآمدند. اکثر محققین فرض می کنند که تبلیغ از طریق طی مراحلی بر افراد اثر می گذارد. این گونه مدلها, سلسله مراتب واکنش نامیده می شوند. مدل آیدا[۴۳] یکی از معروفترینمدل های سلسله مراتبی برای ارزیابی اثربخشی تبلیغات است. این مدل برای سنجش تبلیغات، الگویی چهار مرحله ای را پیشنهاد می کند که عبارت است از جلب توجه[۴۴] ، ایجاد علاقه[۴۵]، تحریک تمایل[۴۶] و سوق دادن به خرید . [۴۷]از دیگر مدل های سلسله مراتبی مدل سلسله مراتب تاثیرات[۴۸] است که شبیه مدل آیدا بوده اما از نظر تعداد مراحل مفصل تر می باشد. مدل های دیگر عبارتند از مدل
پذیرش ابداع[۴۹] که دارای پنج مرحله آگاهی[۵۰], علاقه مندی[۵۱], ارزیابی , آزمون, پذیرش است. مدل داگمار[۵۲] که دارای چهار مرحله آگاهی[۵۳]، درک[۵۴]، متقاعد شدن[۵۵] و رفتار خرید[۵۶] است. مدل منشور آثار ارتباطات که دارای مراحل آگاهی و دانش، علاقه، ترجیح، آزمایش و خرید مجدد است (Belch and Belch, 2004). مدل ۴P، که شامل مراحل تصویر[۵۷]، وعده[۵۸]، گواه[۵۹]، به جلو راندن[۶۰] می باشد. مدل های دیگری که می توان نام برد، مدل WBLY است که دارای مراحل جلب توجه[۶۱] ، ایجاد ارتباط[۶۲] و متقاعد ساختن[۶۳] می باشد. مدل درک / تجربه ، حافظه که دارای مراحل دریافت ذهنی, تأثیرگذاری و رفتار است و حافظه که دارای مراحل دریافت ذهنی, تأثیرگذاری و رفتار است و در نهایت مدل ایجاد ارتباط با مشتری می باشد که این مدل دارای ۴ مرحله آگاهی، شناسایی، تهعد و وفاداری و قطع رابطه است (دهدشتی و نیاکان، ۱۳۸۸).
۲-۲-۴) فعالیت های پیشبرد فروش
پیشبرد فروش به عنوان یک ابزار ارتباطی بازاریابی، مزایای مختلفی دارد. علاوه بر ایجاد مزایای محسوس برای خریدار، ریسک خریدار را در رابطه با محصول کاهش می دهد. از دیدگاه شرکت، پیشبرد فروش فراهم کننده پاسخگویی بهتر به مشتریان است. بسیاری از شرکت ها در دهه اخیر بیش از ۷۰% بودجه ارتباطات بازاریابی خود را به پیشبرد فروش اختصاص داده اند. امروزه دگرگونی های زیادی همراه با گسترش رقابت، مشاهده می شود که موجب بروز تغییرات شگرف توام با فرصت ها و تهدیدهایی بر جذب مشتری است که یکی از مهمترین اهداف سازمانی است که در سایه ی آن سازمان می تواند به هدف وجودی خود که سودآوری بیشتر است، دست یابد. ابزارهای پیشبرد فروش اثربخش موجب کسب سهم بیشتر شرکت ها از بازار کالا و در نتیجه فروش بیشتر و سودآوری شرکت از طریق ترغیب و تشویق مصرف کنندگان به رفتارهای متفاوت خرید می گردند. از سوی دیگر، توجه به رفتارهای مصرف کننده هنگام خرید و دوره های پس از خرید از مباحث مهم هر سازمان به شمار می رود زیرا حفظ و بقای هر سازمان در گرو مشتریان آن سازمان می باشد (کوهی فایق، ۱۳۸۹).
امروزه سهم مهمی از بودجه پیشبرد فروش شرکت ها به صورت پیشبرد بازرگانی به فروشگاه های بزرگ و دیگر خرده فروشان در قالب اعتبار، تخفیف ویژه و پاداش اعطا می شود. اینگونه پاداش های ویژه، بخش مهمی از سود و درآمد خرده فروشان را تشکیل می دهند. در دوره های اجرای پیشبرد بازرگانی، خرده فروشان حجم بیشتری از کالاهای مورد نیاز خود را خریداری می کنند و خرید ایشان در دیگر دوره ها کاهش می یابد. این امر بر روی برنامه تولید و نگهداری موجودی در کارخانه ها نیز اثر می گذارد. برنامه پیشبرد فروش ویژه مصرف کنندگان هم اجرا می شود و کالاها در زمان های خاصی با قیمت ویژه عرضه می گردند. این امر سبب می شود تا مشتریان خریدهای خود را بیشتر به آن دوره اختصاص دهند. بنابراین، همواره پیگیرند تا ببینند که کدام کالا با قیمت ویژه به فروش خواهد رسید. شرکت ها همواره بیم دارند که با تفاوت در مقدار و چگونگی اجرای برنامه های پیشبرد فروش از رقیبان وا بمانند. البته بهتر است که افزون بر هزینه های پیشبرد فروش و تبلیغات، در زمینه نوآوری نیز به اندازه کافی بودجه مصرف شود و از این راه به جلب مشتری بپردازند (کاتلر، ۱۳۸۷).
بلاتبرگ و نسلین (۱۹۹۰)، پیشبرد فروش را اینگونه تعریف کرده اند: یک فعالیت که روی رویدادهای بازاریابی تمرکز دارد و هدف آن گذاشتن یک اثر مستقیم بر روی رفتار مصرف کنندگان است. تعریف نسبتا عملی از پیشبرد فروش عبارت است از: فعالیت های بازاریابی که معمولا مخصوص یک دوره زمانی، مکان یا گروه مشتریان است که یک پاسخ مستقیم از مشتری یا واسطه بازاریابی را از طریق عرضه مزایای اضافی ترغیب و تقویت می کند (کوهی فایق، ۱۳۸۹).
۲-۲-۴-۱) انواع پیشبرد فروش مصرف کننده
براساس نظر تلیس (۱۹۹۸)، پیشبرد فروش به دو دسته تقسیم شده است:
پیشبرد فروش نقدی شامل: تخفیفات طبقه ای قیمت، کوپن ها، کم کردن و تخفیف قیمتی است که منجر به فراهم شدن یک پاداش منصفانه و فوری برای مشتری می گردد.
وجهفرآیندی
شاخص برون سپاری
هزینه بهبود فرایند به بودجه
قراردادهای بی ایراد و اشکال
تعداد کامپیوتر به کارکنان
تعداد کامپیوترهای شخصی به کارکنان
هزینه های اداری به کارکنان
هزینهفناوری اطلاعات به کارکنان ظرفیت فنآوری اطلاعات
تغییر در داشته های مرتبط با فنآوری اطلاعات
اهداف کیفیت
عملکرد به اهداف کیفیت
ظرفیت فناوری اطلاعات به کارکنان
عملکرد فنآوری اطلاعات به کارکنان
وجه نوپدید و توسعه ای
هزینه توسعهشایستگی به کارکنان
شاخص رضایت کارکنان
هزینه های بازار یابی به کارکنان
میزان ساعات آموزش
هزینه های تحقیق و توسعه بودجه
هزینه های آموزش به بودجه
تعداد کارکنان کمتر از چهل سال سازمان
هزینه توسعه فنآوری اطلاعات به هزینهفنآوری اطلاعات
هزینهآموزش فنآوری اطلاعات به هزینهفنآوری اطلاعات
سرمایه گذاری بر آموزش به مشتریان
ارتباطات مستقیم با مشتریان در سال
جدول ۲‑۳- شاخص ها و سنجههی مدل اسکاندیا (ادوینسون و مالون، ۱۹۹۷)
مجموعه پنج وجهنشانگر اسکاندیا، دارای سی و شش سنجهپولی است، که با یکدیگر ارجاع متقابل دارند. در نهایت رابطهزیر برای محاسبه سرمایه فکری سازمان، در این مدل پیشنهاد شده است.
سرمایه فکری سازمان، برابر است با: حاصل ضرب ارزش کل سرمایهفکری ضرب در، کارآیی سرمایه فکری.
و از سوی دیگر برای محاسبهارزش بازار نیز می توان فرمول زیر را جمع بندی نمود:
ارزش بازار، عبارت است از: حاصل جمع سرمایهساختاری و سرمایهانسانی ضرب در سرمایهفکری و جمع این مقدار با سرمایهمالی.
یکی از مهمترین مزایای نشانگر اسکاندیا، توجه به نقش سرمایهمشتریان در ایجاد ارزش است. در این میان یکی از چالش های پیش روی این روش، عدم امکان تعیین و تشخیص مولفه های سرمایه فکری با بیشترین تاثیر بر ارزش و میزان ارزش هر مولفه، و بالعکس است.
مدل های تجسمی
دستهپنجم مدل های مرتبط با سرمایه فکری را می توان با عنوان مدل های تجسمی نامگذاری نمود. هر چند بایستی گفت، نظر به این که پیدایش این مدل ها از قدمت زیادی برخوردار نیست و تاکنون به صورت رسمی در طبقه بندی های مرتبط با سنجش سرمایهفکری جای نگرفته اند.
هدف اصلی از به کارگیری این مدلها، مجسم سازی راههایی است که منابع نامشهود و سرمایه فکری در تعامل برای ایجاد ارزش سازمانی شرکت دارند. در واقع این مدل های در ایجاد درک و تفسیر پیچیدگی های طبیعی سرمایه فکری و همین طور نحوه مشارکت این منابع در مسیر کلی ایجاد ارزش سازمانی از کارآیی مناسبی برخوردارند. در ادامه به معرفی مدل های تجسمی پرداخته خواهد شد.
مدل منشور عملکرد
مدل منشور عملکرد جزو مدل های تجسمی است، که در سال ۲۰۰۲ میلادی توسط دیوید نیلی و همکارانش معرفی شده است، مدل منشور عملکرد چارچوبی نوآورانه جهت سنجش و مدیریت عملکرد است که در زمره نسل دوم مدلهای سنجش به حساب می آید. مهمترین مزیت این مدل نسبت به سایر مدل ها را می توان در توجه و تمرکز ویژه بر ذینفعان سازمان دانست. پیوستاری از ذینفاعان سازمان که شامل: سرمایه گذاران، مشتریان و واسط ها، کارکنان، تامین کنندگان و تنظیم کنندگان میشود. اساس این مدل بر شناسایی تقاضاها و انتظارات ذینفعان از سازمان و در مقابل، هر آنچه که سازمان از ذینفعان انتظار و تقاضا دارند استوار است.
مدل منشور عملکرد به سازمآنها کمک می کند تا تصویر شفافی از ذینفعان کلیدی و تقاضاهای آنها به دست آورند. در این راستا، سازمآنها به شناسایی و اتخاذ استراتژیهایی به منظور افزایش امکان اطمینان از انتقال ارزش به ذینفعان خواهند پرداخت.
شکل ۳-۲- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه در استان لرستان ۲۷
شکل ۳-۳- منحنی بلند مدت آمبروتیک منطقه مورد مطالعه ۳۴
شکل ۴-۱- نمودار مقایسه میانگین درصد تاجپوشش گونه های گیاهی بر اساس فرم رویشی ۵۱
شکل ۴-۲- نمودار مقایسه میانگین درصد تاجپوشش گونه های گیاهی بر اساس فرم رویشی ۵۳
شکل ۴-۳- نمودار دایرهای مقایسه ترکیب گونه های گیاهی در دو عرصه شاهد و آتش ۵۵
شکل ۴-۴- نمودار مقایسه میانگین کلاس خوشخوراکی گیاهان در دو منطقه آتش و شاهد ۵۹
فصل اول
مقدمه و کلیات
۱-۱- مقدمه
مراتع بیش از نصف اراضی کشور را در بر میگیرند و نقش بسیار مهمی در تأمین نیاز غذایی دامهای اهلی دارند. بهرهبرداری از مراتع کشور سابقهای بس طولانی دارد (مصداقی، ۱۳۸۶). تاکنون تعاریف متعددی برای مراتع ارائه شده است. در یک تعریف کلی مرتع را میتوان چنین تعریف کرد؛ کلیه اراضی که دارای پوشش گیاهی طبیعی بوده و به نحوی خوراک دام از آن تأمین میشود و تجدید حیات گیاهان به طور طبیعی صورت میگیرد و همچنین آن قسمت از اراضی که بشر به نحوی برای کمک به تجدید حیات طبیعی گیاهان در آنها دخالت کرده است و پس از دخالت آن را به صورت طبیعی بهرهبرداری مینماید مرتع نامیده میشود (انجمن مرتعداران آمریکا، ۱۹۷۴). مراتع جزو اکوسیستمهای طبیعی و دینامیک روی کره زمین هستند و یکی از مهمترین منابع غیر مستقیم در تأمین گوشت قرمز و سایر فراوردههای فرعی به حساب میآیند. برای مدیریت و بهرهبرداری مراتع باید شناخت دقیقی از اجزای آنها داشت و واکنش آنها را در مقابله با دخالتها و تغییرات گوناگون مطالعه کرد (شریفی و ایمانی، ۲۰۰۶). مدیریت صحیح مراتع تحت شرایط اکولوژیکی مختلف هنوز به طور کامل شناخته نشده است (چنگ و ژانگ ۲۰۰۰، زی و همکاران،۲۰۰۱). آتش اگرچه واژهایست که اغلب مردم از آن میترسند ولی یک فاکتور بزرگ برای مدیریت در مراتع محسوب میشود که اهدافی از قبیل بهبود کیفی و کمی گونه های علوفهای مهم برای دام و همچنین کنترل هجوم بوتهها را در بر میگیرد و در واقع یک فاکتور بسیار مهم برای رشد گندمزارها است. آتشسوزی قدیمیترین روشی است که به وسیله بشر برای کنترل و از بین بردن گیاهان نامرغوب به کار رفته است و از هجوم بوتهها به علفزارها جلوگیری میکند. حتی مشاهده شده که آتشسوزی اتفاقی در بوتهزارهای مناطق بیابانی در صورتی که با بارانی خوب همراه باشد، موجب رشد انبوه گیاهان علفی میگردد (مصداقی،۱۳۸۶). آتشسوزی در مواقع خشکسالی ممکن است سطح زمین را به مدت طولانی بدون پوشش گذارده، دمای خاک را افزایش دهد و به اندامهای زیرزمینی گیاه صدماتی وارد سازد. چنانچه آتشسوزی با اتلاف مواد آلی، ازت و گوگرد همراه شود، بعد از چرای مفرط، مهمترین عامل تخریب مرتع به شمار خواهد رفت (تیگوئه و همکاران، ۲۰۰۸). از اینرو آتش دارای مزایا و معایبی است و مانند هر برنامه اصلاحی باید با رعایت اصول اکولوژیکی فقط برای مقاصد ویژهای به کار گرفته شود. لخت و بدون پوشش گذاردن خاک برای مدت مدید به وسیله آتشسوزی در آغاز فصل خشک و یا آتشسوزیهای مکرر معمولاً زیان آور است. آتشسوزی شیبهای تند، فرسایش خاک را تشدید میکند. چنانچه پس از آتشسوزی، مرتع تحت چرای سنگین قرار گیرد، گیاهان تازه رشد یافته آن صدمه دیده و تولید علوفه مرتع به شدت کاهش مییابد (نوبل و همکاران، ۱۹۸۴) اگر چه آتشسوزی روشی نسبتاً ارزان برای کنترل بوتههاست ولی در مجموع بدون هزینه و خالی از ریسک نیست زیرا در آتشسوزی علوفه موجود در مرتع الزاماً از بین خواهد رفت. بهتر است موقعی به آتشسوزی اقدام کرد که علوفه کافی در اختیار دام باشد و علوفه مورد مصرف در آتشسوزی کیفیت پایینی داشته باشد. بر اثر سوزانیدن بوتههای مزاحم با حذف رقابت، رطوبت موجود در خاک در اختیار سایر گونه های علفی قرار میگیرد. آتشسوزی باعث افزایش خوشخوراکی گیاهان شده و با حذف مواد گیاهی قدیمی و خشک درصد بهرهبرداری گیاهان را به وسیله دامهای چرنده افزایش میدهد. با بهره گرفتن از آتشبر میتوان آتشسوزی را تحت کنترل درآورد. برای ساختن آتشبر میتوان از ماشین آلات سنگین استفاده نمود، از عوارض طبیعی مانند رودخانه، تپههای سنگی و یا حتی از جاده نیز میتوان به عنوان آتشبر استفاده کرد. عوامل محیطی روی شدت آتشسوزی تأثیر زیادی دارند. شدت یک آتشسوزی در یک علفزار بر حسب وات در هر متر جبهه آتش اندازه گیری میشود. چون مقدار انرژی مواد حاصله از گونه های مختلف تقریباً یکسان است لذا شدت آتشسوزی به وسیله مقدار مواد سوختنی موجود و هر عاملی که روی سرعت آتشسوزی اثر بگذارد، کنترل خواهد شد. سرعت آتشسوزی با دمای هوا و سرعت باد همبستگی مثبت و با رطوبت هوا و رطوبت موجود در مواد سوختنی همبستگی منفی دارد. آلودگی هوا را باید در برنامه آتشسوزی کنترلی تحت بررسی قرار داد. معمولاً آتشسوزیهای کوچک در مقایسه با آتشسوزیهای بزرگ از نظر موارد ایمنی، مصرف بوتهها برای آتشسوزی و مقدار دود تولیدی، نتایج رضایتبخشتری دارند. توصیه شده که آتشسوزی در مراتع تحت نظارت کامل ارگانهای ذیربط اجرا شود. به طور کلی میتوان نتیجهگیری کرد که آتشسوزی علیرغم اثرات منفی آن، در شرایط خاص یکی از ابزارهای مهم اصلاح مراتع است ولی کاربرد آن در ایران در شرایط فعلی در مقیاس کوچک و به صورت پروژه های تحقیقاتی پیشنهاد میشود (مصداقی، ۱۳۸۶).
۱-۱-۱- بیان مسأله
مراتع به عنوان یک اکوسیستم، مناطقی در جهان هستند که به دلیل محدودیتهای فیزیکی همچون بارندگیهای کم و نامنظم، پستی و بلندی زیاد، برای کشاورزان مناسب نیستند، اما به عنوان منابع مهم تولید علوفه برای مرتعداران بومی، حیوانات اهلی و وحشی از اهمیت زیادی برخوردارند و تأثیر عمدهای بر زندگی و اقتصاد انسان دارند بنابراین انجام هر گونه برنامه مدیریتی که به منظور اصلاح و احیاء یا بهرهبرداری از منابع طبیعی انجام میشود، ضروری میباشد. آتشسوزی در اراضی جنگلی شمال ایران عاملی مضر محسوب میشود و طبق اظهار نظر کارشناسان خسارات زیادی به این منبع با ارزش وارد میسازد چون آتشسوزی اتفاقی یا عمدی میتواند صدمات زیادی به پوشش گیاهی وارد کند. در بعضی از جوامع گیاهی، آتشسوزی از عوامل مقتدری است که اگر اثر مثبتی نداشته باشد، باید حذف گردد. در برخی دیگر از مراتع، آتشسوزی باعث نابودی گیاهان بلند و غالب شده و برای گیاهان جدید فرصت تجدید حیات را به وجود میآورد، بنابراین آتشسوزی باعث بهبود تنوع پوشش گیاهی شده و به مراتع حیات کاملاًَ تازهای میبخشد (مصداقی، ۱۳۸۶) این مهم آتشسوزی را به یکی از مؤثرترین روش های اصلاح و احیاء مراتع تبدیل کرده و به عنوان یک ابزار مدیریتی قوی مورد استفاده قرار داده است (سابیتی و همکاران ۱۹۹۲، تون و اوهلن بوش ۱۹۹۲، لیلاند و همکاران ۱۹۷۶). کاربرد آتشسوزی به عنوان روشی اصلاحی در مراتع فقط در سالهای اخیر با توجه به نتایج مثبت حاصله از تحقیقات در سایر کشورها، نظر محققان و کارشناسان را جلب نموده ولی هنوز در کشور ما بررسیهای لازم درباره آن صورت نگرفته است. یک کمبود جدی از داده های کمی در خصوص تأثیر رفتار آتش بر اجزای مختلف اکوسیستم در ایران وجود دارد. درصورتی که در استرالیا و آمریکا مطالعات زیادی درمورد رفتار آتش انجام شده و مدلهای ریاضی پیچیدهای را برای پیشبینی رفتار آتش طراحی کردند تا از آتشسوزیهای کنترل شده برای اصلاح مراتع استفاده کنند (ترولپ، ۲۰۰۲).
بررسی منابع مختلف حاکی از آن است که آتشسوزی، یک ابزار اکولوژیکی مهم در بازسازی، نگهداری و بهره وری از علفزار است؛ استفاده مناسب از آتش، کیفیت و کمیت گیاهان علوفهای را برای علفخواران بهبود میبخشد و همچنین در کنترل هجوم بوتهها به مراتع اهمیت دارد (سابیتی و همکاران، ۱۹۹۲). آتشسوزی با شرایط آبوهوایی غالب در هر منطقه و همچنین فصل آتشسوزی تغییر میکند. مقدم (۱۳۷۷) این روش اصلاحی را بیشتر برای مناطق نیمهمرطوب و مرطوب پیشنهاد میکند و مصداقی (۱۳۸۶) آتشسوزی را در شکلگیری پوشش گیاهی مناطق خشک و نیمهخشک عامل مهمی میداند بنابراین بررسی رفتار آتش بر گونه های گیاهی در رویشگاههای مختلف مرتعی ایران واجد ارزش تحقیقاتی بوده و با استناد به نتایج حاصله میتوان در مورد اجرای آن، به عنوان روشی از اصلاح مراتع در مناطق اکولوژیکی مختلف اعلام نظر نمود. در منطقه زاغهی استان لرستان در مرداد ماه سال ۱۳۸۹ به صورت سهوی آتشسوزی ایجاد شد که حدود ۵۰۰ هکتار از اراضی مرتعی را سوزاند، این مهم فرصت مطالعاتی برای ما به وجود آورد تا بتوانیم تأثیر آتشسوزی را روی پوشش گیاهی منطقه مورد بررسی قرار دهیم و در صورت بهبود کیفی و کمی پوشش گیاهی منطقه سوخته شده، آتشسوزیهای تحت کنترل و طراحی مدلهایی برای پیشبینی رفتار آتش را در مطالعات بعدی پیشنهاد کنیم.
۱-۱-۲- سؤال تحقیق
صورت یک مسأله غالباً اساسیتر از حل آن است، حل مسأله ممکن است فقط مستلزم مهارتهای تجربی و یا ریاضی باشد، حال آنکه طرح پرسشهای نو، امکانات جدید و بررسی مسائل قدیمی از دیدگاهی تازه، نیازمند ذهنی خلاق و مبین آزمودگی فرد در علوم است (انیشتین). باشد که طرح این سخنان نیز بتواند منظری نوین را برای نگریستن به مشکلی دیرینه بگشاید. اهم سؤالات این تحقیق به شرح زیر است:
الف: آیا آتشسوزی باعث افزایش گیاهان مرغوب نسبت به گیاهان نامرغوب میشود؟
ب: آتشسوزی بر درصد تاجپوشش، تراکم و ترکیب گونه های گیاهی چه تأثیری میگذارد؟
ج: آیا آتشسوزی باعث کاهش گیاهان بوتهای خشبی میشود؟
۱-۱-۳- فرضیه ها
۱-۱-۳-۱- فرضیه های تحقیق
الف: آتشسوزی گونه های مرغوب و مناسب برای دام را افزایش میدهد.
ب: آتشسوزی بر درصد تاج پوشش و تراکم گونه های گیاهی تأثیر مثبت میگذارد و تنوع آنها را افزایش میدهد.
ج: گرایش مرتع پس از آتشسوزی مثبت و پیشرونده است.
۱-۱-۳-۲- فرضیه های آماری
۱- اختلاف درصد تاجپوشش و تراکم در دو منطقه آتشسوزی شده و منطقه شاهد معنیدار است.
۲- گراسهای یک ساله و چندساله در منطقه آتشسوزی نسبت به منطقه کنترل (سوخته نشده) افزایش معنیداری داشته است.
۱-۱-۴- هدف تحقیق
با توجه به اینکه منابع طبیعی جزء منابع حیاتی یک جامعه به حساب میآیند و بایستی نسل به نسل منتقل شوند پس وظیفه تک تک افرادی که امروزه از چشماندازهای زیبای طبیعت بیمنت استفاده میکنند این است که در حفظ و احیاء آن بکوشند تا آیندگان نیز از مناظر و فواید آن بهرهمند گردند. از اینرو باید برنامهای اساسی و جامع جهت اصلاح و احیاء این منابع غنی و ارزشمند در نظر گرفت. لزوم رسیدن به اهداف ذیل از ضروریات این تحقیق است:
۱- بررسی تأثیر آتشسوزی بر پوشش گیاهان بوتهای مراتع زاغه در استان لرستان
۲- ارزیابی تغییر گرایش مرتع پس از آتشسوزی
۳- بررسی تغییر ترکیب گیاهی بعد از آتشسوزی
۱-۲- کلیات
۱-۲-۱- اصطلاحات آتش سوزی
آتشسوزی یک نوع فعل و انفعال شیمیائی است که برای تولید آن سه عامل ماده سوختنی، حرارت و هوا یا اکسیژن ضروری است که به آن مثلث حریق نیز می گویند (نیکویی،۱۳۸۵). بروز آتشسوزیهای طبیعی به حدود ۳۰۰ میلیون سال پیش در رسوبات زغال سنگهای قهوهای تخمین زده میشود (کامورک، ۱۹۷۳). رعد و برق اولین علت این آتش سوزیها قبل از پیداش انسان بوده است (بورتون و همکاران، ۱۹۹۸). سالیانه ۵۰۰۰۰ آتشسوزی بر اثر رعدوبرق اتفاق میافتد (تایلر، ۱۹۷۴). سنگهای قابل احتراق و ریزش سنگهای آذرین از فورانهای گوگردی علتهای دیگر آتشسوزیها میباشند. بطورکلی علل آتشسوزیها را میتوان به دو دسته انسانی و غیرانسانی تقسیم بندی کرد (گرامست، ۱۹۹۶). عوامل انسانی نیز به دو دسته عمدی و غیرعمدی تقسیم میشود که از دلایل عمدی میتوان به فعالیتهای کشاورزی، دامپروری و اختلاف با نهادهای دولتی و از دلایل غیرعمدی می توان به بیاحتیاطی مردم اشاره کرد (حسینی، ۱۳۸۴).
از اصطلاحات مربوط به آتشسوزی عبارتند از:
Head: پیشرو، باد آتش را به عقب و جلو میکشاند و مجموعاً گرمترین و سریعترین حرکت شعله در این منطقه اتفاق میافتد.
Flanking Fire: یا جبهه آتش؛ به طور معمول آتشسوزی با شدت نسبتاً کم در زاویه سمت راست در جهت باد غالب میسوزاند
Rear: بخشهایی از آتش در جهت باد (معروف به Backing).
Island: قطعههای سوخته نشده که اطراف آن آتشسوزی شده است.
Finger: منطقهای که تشعشعات حاصل از آتشسوزی موافق با باد تا آنجا کشیده میشود.
Pocket: مناطق مصون از آتشسوزی در خارج از محیط آتش که بین Finger, Head است.
Spotting: فرآیندی که در آن، آتش گسترش مییابد.
Torching: فرآیندی که در آن آتش از پائین به بالای درخت زبانه میکشد.
Surface Fire(آتشسوزی سطحی): آتش سوزی در روی سطح زمین اما پایینتر از تاج درختان.
Crown Fire: آتشسوزی تاج به تاج یا از سطح به تاج که به شکل پیوسته اتفاق میافتد.
Ground: آتشسوزی در اثر مواد زیر زمینی که در خاکهای آلی اتفاق میافتد.
Flore-up: افزایش ناگهانی گسترش و شدت آتش.
Ground Fuels: مواد قابل سوخت فسیلی و آلی موجود در خاک (مواد ارگانیک).
Surface Fuels: گراسها، درختچهها و درختان کوچک که به عنوان سوختهای سطحی در نظر گرفته میشوند.
Ladder Fuels: درختان و فضای بین سطح و تاج درختان.
Aerial Fuels: محیط تاج یا منطقهای که تاج در آن غالب است (سیاهمنصور،۱۳۹۲).
Fire Break: آتشبر، هر نوع شکستن آتش، چه ساخته دست انسان و یا طبیعی که از گسترش آتشسوزی جلوگیری میکند.
Fire Intensity: میزان گرمای رها شده از خط جلویی آتش که بهطور معمول در واحد کیلو وات بر مترمربع از لبه آتش بیان میشود.
Kloting N, P. Kovacs, M. Kern, J.T. Heiker, M. Fasshauer, M.R. Scho¨n, M. Stumvoll, A.G. Beck-Sickinger, M. Blu¨her, Central vaspin administration acutely reduces food intake and has sustained blood glucose-lowering effects. Diabetologia 54, 1819–۱۸۲۳ (۲۰۱۱).
Koiou E, K. Tziomalos, K. Dinas, I. Katsikis, E. Kalaitzakis, D. Delkos, E.A. Kandaraki, D. Panidis, (2011) The effect of weight loss and treatment with metformin on serum vaspin levels in women with polycystic ovary syndrome. Endocr. J., ۵۸, ۲۳۷–۲۴۶٫
Ko¨rner A, M. Neef, D. Friebe, S. Erbs, J. Kratzsch, K. Dittrich, S. Blu¨her, T.M. Kapellen, P. Kovacs, M. Stumvoll, M. Blu¨her, W. Kiess, (2011) Vaspin is related to gender, puberty and deteriorating insulin sensitivity in children. Int. J. Obes. (Lond), ۳۵, ۵۷۸–۵۸۶٫
Kukla M, et al. (2010) Chemerin, vaspin and insulin resistance in chronic hepatitis C. J. Viral. Hepat. 17:661–۷٫
Kukla M, et al. (2010) Serum chemerin and vaspin in nonalcoholic fatty liver disease. Scan. J. Gastroenterol. 45:235–۴۲٫
Kukla M, et al. (2011) Potential Role of Leptin, Adiponectin and Three Novel Adipokines—Visfatin, Chemerin and Vaspin—in Chronic Hepatitis.102119.
Kukla M, K. Zwirska-Korczala, A. Gabriel, M. Waluga, I. Warakomska, B. Szczygiel, A. Berdowska, W. Mazur, E. Wozniak- Grygiel, W. Kryczka, Chemerin, (2010) vaspin and insulin resistance in chronic hepatitis, C. J. Viral. Hepat. 17(9), 661–۶۶۷٫
Lehrke M, A. Becker, M. Greif, R. Stark, R.P. Laubender, F. von Ziegler, C. Lebherz, J. Tittus, M. Reiser, C. Becker, B. Goke, A.W. Leber, K.G. Parhofer, U.C. Broedl, (2009) Chemerin is associated with markers of inflammation and components of the metabolic syndrome but does not predict coronary atherosclerosis. Eur. J. Endocrinol, 161(2), 339–۳۴۴٫
Lee J.A, H.S. Park, Y.S. Song, Y.J. Jang, J.H. Kim, Y.J. Lee, Y.S. Heo, (2011) Relationship between vaspin gene expression and abdominal fat distribution of Korean women. Endocr. J. ۸, ۶۳۹–۶۴۶٫
Legro RS. (2000) The genetics of obesity. Lessons for polycystic ovary syndrome. Ann NY Acad Sci, 900: 193-202.
Lin X, et al. (2012) Elevated serum chemerin levels are associated with the presence of coronary artery disease in patients with type 2 diabetes. 58(5-6):539-44.
Li Q, Chen R, Moriya J, Yamakawa J, Sumino H, Kanda T, et al. (2008) A novel adipocytokine, visceral adipose tissue-derived serine protease inhibitor (vaspin) and obesity. J Int Med Res, 36:625-9.
Li H.L, W.H. Peng, S.T. Cui, H. Lei, Y.D. Wei, W.M. Li, Y.W. Xu, (2011) Vaspin plasma concentrations and mRNA expressions in patients with stable and unstable angina pectoris. Clin. Chem. Lab. Med. ۴۹, ۱۵۴۷–۱۵۵۴٫
Loeffelholz C. von, M. Mo¨hlig, A.M. Arafat, F. Isken, J. Spranger, K. Mai, H.S. Randeva, A.F. Pfeiffer, M.O. Weickert, (2010) Circulating vaspin is unrelated to insulin sensitivity in a cohort of nondiabetic humans. Eur. J. Endocrinol. 162, 507–۵۱۳٫
MacDougald OA, Burant CF. (2007) The rapidly expanding family of adipokines. Cell Metabolism, 6: 159-61.
Mauras N, Del Giorno C, Kollman C, et al.(2010) Obesity without established comorbidities of the metabolic syndrome is associated with a proinflammatory and prothrombotic state, even before the onset of puberty in children. J Clin Endocrinol Metab, 95: 1060-8.
Muruganandan S, S.D. Parlee, J.L. Rourke, M.C. Ernst, K.B. Goralski, C.J. Sinal, Chemerin, (2011) a novel peroxisome proliferatoractivated receptor gamma (PPARgamma) target gene that promotes mesenchymal stem cell adipogenesis. J. Biol. Chem. ۲۸۶(۲۷), ۲۳۹۸۲–۲۳۹۹۵٫
Nakajima H, K. Nakajima, Y. Nagano, M. Yamamoto, M. Tarutani, M. Takahashi, Y. Takahashi, S. Sano, (2010) Circulating level of chemerin is upregulated in psoriasis. J. Dermatol. Sci. 60(1): 45–۴۷٫
Narita R, et al. (2004) Insulin resistance and insulin secretion in chronic hepatitis C virus infection. J. Hepatol. ۴۱: ۱۳۲–۸٫
Nagpal S, S. Patel, H. Jacobe, D. DiSepio, C. Ghosn, M. Malhotra, M. Teng, M. Duvic, R.A. (1997) Chandraratna, Tazaroteneinduced gene 2 (TIG2), a novel retinoid-responsive gene in skin. J. Invest. Dermatol. 109(1), 91–۹۵٫
Neitzel JJ. (2010) Enzyme Catalysis: The Serine Proteases. Nature Education, ۳: ۲۱٫
Nestler JE.(2008) Metformin for the treatment of the polycystic ovary syndrome. N Engl J Med, 358:47-54.
Oberbach A., K. Kirsch, S. Lehmann, N. Schlichting, M. Fasshauer, K. Zarse, M. Stumvoll, M. Ristow, M. Blu¨her, P. Kovacs, (2010) Serum vaspin concentrations are decreased after exercise-induced oxidative stress. Obes. Facts, 3, 328–۳۳۱٫
Olfat, G. Shaker, Nermin, Abdel Hamid Sadik, (2012) Vaspin gene in rat adipose tissue: relation to obesity-induced insulin resistance.
Ouchi N, Kihara S, Funahashi T, Nakamura T, Nishida M, Kumada M, et al. (2003) Reciprocal association of C-Reactive protein with adiponectin in blood stream and adipose tissue. Circulation,107:671-4.
Otero M. et al. (2005) Leptin, from fat to inflammation: old questions and new insights. FEBS Lett. 579, 295–۳۰۱٫
Parolini S, A. Santoro, E. Marcenaro, W. Luini, L. Massardi, F. Facchetti, D. Communi, M. Parmentier, A. Majorana, M. Sironi, G. Tabellini, A. Moretta, S. Sozzani, (2007) The role of chemerin in the colocalization of NK and dendritic cell subsets into inflamed tissues. Blood, 109(9): 3625–۳۶۳۲٫
Phalitakul S, Okada M, Hara Y, Yamawaki H. (2011) Vaspin prevents TNF-α-induced intracellular adhesion molecule-1 via inhibiting reactive oxygen species-dependent NF-κB and PKCθ activation in cultured rat vascular smooth muscle cells. Pharmacol Res, 64: 493-500.
Potempa J, Korzus E, Travis J. (1994) The Serpin Superfamily of Proteinase Inhibitors: Structure, Function, and Regulation. J Biol Chem, 269:15957-60.
Rabe K, et al. (2008) Adipokines and insulin resistance. Mol. Med. 14:741–۵۱٫
Rico, H., Gervas, J.J., Hernandez, E.R., Seco, C., Villa, LF, Revilla, M.and Sanchez-Atrio, A., (1999) “Effects of alprazolam supplementation on vertebral and femoral bone mass in rats on strenuous treadmill training exercise". Calcified Tissue International, 65(2), 139-142.
Ristow M, K. Zarse, A. Oberbach, N. Klo¨ting, M. Birringer, M. Kiehntopf, M. Stumvoll, C.R. Kahn, M. Blu (2009) ¨her, Antioxidants prevent health-promoting effects of physical exercise in humans. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 106, 8665–۸۶۷۰٫
Roh SG, Song SH, Choi KC, Katoh K, Wittamer V, Parmentier M, et al. (2007) Chemerin: a new adipokine that modulates adipogenesis via its own receptor. Biochem Biophys Res Commun, 362(4):1013-8.
Seeger J, et al. (2008) Serum levels of the adipokine vaspin in relation to metabolic and renal parameters. J. Clin. Endocrinol. Metab. 93:247–۵۱٫
Shimomura I, Funahashi T, Takahashi M, et al. (1996) Enhanced expression of PAI-1 in visceral fat: possible contributor to vascular disease in obesity. Nat Med, ۲: ۸۰۰-۳٫
Shai I, D. Schwarzfuchs, Y. Henkin, D.R. Shahar, S. Witkow, I. Greenberg, R. Golan, D. Fraser, A. Bolotin, H. Vardi, O. Tangi- Rozental, R. Zuk-Ramot, B. Sarusi, D. Brickner, Z. Schwartz, E. Sheiner, R. Marko, E. Katorza, J. Thiery, G.M. Fiedler, M. Blu¨her, M.Stumvoll, M.J. Stampfer, (2008) Weight loss with a lowcarbohydrate, Mediterranean, or low-fat diet. N. Engl. J. Med. ۳۵۹, ۲۲۹–۲۴۱٫
Suwala A, et al. (2012) serum concentrations of chemerin, omentin-1 and vaspin in girls with anorexia nervosa. 29 P1295.
Soo Lim & Marie-France Hivert, (2012)Update on the Role of Adipokines in Atherosclerosis and Cardiovascular Diseases. 6: 53-61
Spiroglou S.G, C.G. Kostopoulos, J.N. Varakis, H.H. Papadaki, (2010) Adipokines in periaortic and epicardial adipose tissue: differential expression and relation to atherosclerosis. J. Atheroscler. Thromb, 17: 115–۱۳۰٫
Stephan Schultz, Annette G, Beck Sickinger. (2012) Chemerin and vaspin: possible targets to treat obesity?, 10.1002.
Tan B.L, D. Heutling, J. Chen, S. Farhatullah, R. Adya, S.D. Keay, C.R. Kennedy, H. Lehnert, H.S. Randeva, (2008) Metformin decreases the adipokine vaspin in overweight women with polycystic ovary syndrome concomitant with improvement in insulin sensitivity and a decrease in insulin resistance. Diabetes57, 1501–۱۵۰۷٫
Takahasi M, et al. (2008) Chemerin enhances insulin signaling and potentiates insulin-stimulated glucose uptake in 3T3-L1 adipocytes. FEBS Lett. 582:573–۸٫
To¨njes A, M. Fasshauer, J. Kratzsch, M. Stumvoll, M. Blu (2010) ¨her, Adipokine pattern in subjects with impaired fasting glucose and impaired glucose tolerance in comparison to normal glucose tolerance and diabetes. PLoS ONE ۵, e13911.
Trujillo ME, Scherer PE. (2000) Adipose tissue-derived factors: impact on health and disease. Endocr Rev, 627:762-78.
Vazquez Vela, M.E. et al. (2008) White adipose tissue as endocrine organ and its role in obesity. Arch. Med. Res. ۳۹, ۷۱۵–۷۲۸٫
Wada J. (2008) Vaspin: a novel serpin with insulin-sensitizing effects. Expert Opin. Investig. Drugs. ۱۷:۳۲۷–۳۳٫
Wajchenberg BL. Subcutaneous and Visceral Adipose (2000) Tissue: Their Relation to the Metabolic Syndrome. Endocrine Reviews, 21: 697-738.
Weigert J, M. Neumeier, J. Wanninger, M. Filarsky, S. Bauer, R. Wiest, S. Farkas, M.N. Scherer, A. Schaffler, C. Aslanidis, J. Scholmerich, C. Buechler, (2010) Systemic chemerin is related to inflammation rather than obesity in type 2 diabetes. Clin. Endocrinol. (Oxf) 72(3), 342–۳۴۸٫
Wittamer V, J.D. Franssen, M. Vulcano, J.F. Mirjolet, E. Le Poul, I. Migeotte, S.Brezillon, R. Tyldesley, C. Blanpain, M. Detheux, A. Mantovani, S. Sozzani, G. Vassart, M. Parmentier, D. Communi, (2003) Specific recruitment of antigen-presenting cells by chemerin, a novel processed ligand from human inflammatory fluids. J. Exp. Med. ۱۹۸(۷), ۹۷۷–۹۸۵٫
Wittamer V, F. Gregoire, P. Robberecht, G. Vassart, D. Communi, M. Parmentier, (2004) The C-terminal nonapeptide of mature chemerin activates the chemerin receptor with low nanomolar potency. J. Biol. Chem. 279(11), 9956–۹۹۶۲٫
Wittamer V, B. Bondue, A. Guillabert, G. Vassart, M. Parmentier, D. Communi, (2005) Neutrophil-mediated maturation of chemerin: a link between innate and adaptive immunity. J. Immunol. 175(1): 487–۴۹۳٫
Xiao Zhu, Yi Jiang, Peng-Fei Shan, Jie Shen, Qiu-Hua Liang, Rong-Rong Cui, Yuan Liu, Guan-Ying Liu, Shan-Shan Wu, Qiong Lu, Hui Xie, You-Shuo Liu, Ling-Qing Yuan, Er-Yuan Liao, (2012) Vaspin attenuates the apoptosis of human osteoblasts through ERK signaling pathway.