هر یک از کارتهای مذکور دارای امتیازهایی است که به دارندگان آنها تعلق میگیرد. به عنوان نمونه در اکثرکشورها، دارندگان کارتهای طلایی در طول سفر از طرف شرکتهای بیمه در مقابل حوادث بیمه میباشند. بانکهای صادرکننده کارت با افزایش این نوع امتیازها سعی در جذب هرچه بیشتر اشخاص به استفاده از کارت اعتباری مینمایند.
د- کارتهای اعتباری را از نظر نوع استفادهکنندگان نیز میتوان طبقه بندی کرد:
۱- کارت های شخصی: این کارت فقط به فرد متقاضی با توجه به میزان اعتبار وی تعلق میگیرد.
۲- کارتهای اعتباری مشترک: این کارتها با درخواست متقاضی اصلی، برای شخص مورد نظر وی صادر و شخص مذکور نیز بدهیها به عهده متقاضی اصلی میباشد.
برخی از مشکلات کارتهای اعتباری، عبارتند از:
۱- اشتباه درج شده در صورتحساب
۲- کسر مبلغ کالایی که سفارش داده اید ولی نخریدهاید.
۳- کسر مبلغ بیش از قیمت اصلی کالا.
۴- کسر مبلغ کالایی که شما آن را نه سفارش دادهاید و نه خریدهاید.
۵- کسر مبلغ خدماتی که به طور کامل ارائه نشده است.
۲- کارت بدهکاری:کارت های بدهکار از جمله کارتهایی است که موارد استفاده زیادی دارند، این کارت به لحاظ عملیاتی شبیه کارتهای اعتباری میباشد و از نظر ماهیت معادل چک عمل می کند. میزان اعتبار کارت بدهکار براساس حساب بانکی دارنده کارت(حساب دیداری یا حسابی مشابه) تعیین می شود. به عبارت دیگر، قبل از اینکه دارنده کارت خرید خود را انجام دهد باید معادل مبلغ خرید در حساب مربوطه وجه نقد داشته باشد. مکانیزم کار به این شکل است که دارنده کارت بدهکار کالا و خدمات مورد نظر خود را انتخاب می کند و صورتحساب مربوطه را حساب می کند. این کار به این معنی است که به بانک دستور میدهد که معادل مبلغ صورتحساب از حسابش کسر و به حساب پذیرنده کارت واریز گردد. به عبارت دیگر عملکرد آن مانند صدور یک چک در وجه فروشنده میباشد با این تفاوت که زمان صدور و دریافت چک، در اینجا وقتی که از پایانه فروش استفاده می شود به صفر میرسد. از کارتهای بدهکار برای دریافت وجه از طریق خودپرداز نیز میتوان استفاده کرد. نکتهای که درمورد کارتهای بدهکار بسیار مهم است این است که دریافت وجه یا خرید کالا و خدمات به اندازه موجودی حساب دارنده کارت، امکان پذیر میباشد و اضافه بر موجودی امکان پذیر نمی باشد.
۳-کارت هزینه: کارتهای هزینه بسیار شبیه کارتهای اعتباری میباشند، تفاوت آنها این است که در کارتهای اعتباری میزان اعتبار، تعیین می شود و دارنده کارت مجاز است به اندازه اعتبار کارت، خرید انجام دهد و یا پول دریافت نماید، ولی کارت هزینه حد مشخص اعتباری ندارد و دارنده آن هر چقدر بخواهد می تواند کالا و خدمات خرید نماید ولی پس از دریافت صورتحساب باید بدهی خود را تادیه کند. تفاوت دیگر این نوع کارت با کارتهای اعتباری این است که به وسیله این کارتها نمی توان وجه نقد دریافت نمود. رایجترین نوع این کارتها در ایالتمتحده آمریکا آمریکن-اکسپرس و دانیرزکلوپ میباشد.( فرنود حسنی، سهیلا سلطانی، فرشته ضرابیه،۱۳۹۲)
۲-۲-۶ کانالهای عمده ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی به مشتریان
۲-۲-۶-۱ بانکداری خانگی
با گسترش رایانههای شخصی[۵۰] و نفوذ این نوع از رایانهها به منازل و افزایش قابلیت های سختافزاری و متعاقباَ طراحی نرمافزارهای سازگار با رایانههای شخصی و توسعه برنامه های نرمافزاری تحت وب و عدم وابستگی برنامه های کاربردی تحت وب به سکوی رایانه[۵۱] و همچنین گسترش اینترنت و اینترانت موجب شد تا نوعی از بانکداری الکترونیکی به نام بانکداری خانگی ایجاد گردد. به عبارت دیگر مشتریان بانکها از طریق رایانههای شخصی که در منازل خود دارند و با بهره گرفتن از مودم[۵۲] و همچنین یک خط تلفن میتوانند به اطلاعات رایانه مرکزی بانکها در اینترنت و یا اینترانت دسترسی پیدا کرده و آن گاه عملیات بانکی خود را انجام دهند. به عبارت دیگر بانکداری خانگی عبارت است از انجام کلیه عملیات بانکی از طریق رایانههای شخصی موجود در منازل و خطوط عمومی مخابراتی.
۲-۲-۶-۲بانکداری بر اساس اینترنت
بانکداری اینترنتی شیوهای است که به طور معمول به وسیله یک رایانه شخصی که از طریق اینترنت به وب سایت بانک متصل می شود، صورت میگیرد. به عنوان نمونه، مشتری در خانه به وسیله یک مودم، یک خط تلفن(یا سایر روشهای مخابراتی اتصال) و یک سرویسدهنده خدمات اینترنتی به وب سایت بانک مورد نظر خود دسترسی پیدا می کند. بانکداری اینترنتی همچنین می تواند مبتنی بر فناوری بیسیم از طریق دستیارهای دیجیتال شخصی [۵۳]یا تلفنهای همراه باشد.
نیازی به توضیح این که چرا اینترنت یک کانال ارتباط الکترونیکی بسیار مهم محسوب می شود، نیست. امروزه با بهره گرفتن از بانکداری اینترنتی شما میتوانید خدماتی همچون دسترسی به اطلاعات حساب، مرور صورتحسابها، جا به جایی وجوه، درخواست اعتبار یا داد و ستدهای امن را ارائه دهید. با بهره گرفتن از بسترهای بانکداری مبتنی بر وب در اینترنت شما میتوانید مشتریان خود را از صحت چکها، سررسید بدهیها، ضمانتنامه ها، بهترین راهکارهای دریافت وام و مقایسه خدمات بیمه آگاه سازید. در کنار همه این امکانات که بدون محدودیت زمانی و به صورت شبانه روزی و ۳۶۵ روز در سال قابل ارائه است به تعداد زیادی از مشتریان است این ارزش برای مشتریان فراهم خواهد شد تا دیگر وقت خود را در صفهای طولانی صرف نکنند.
بانک های صد درصد اینترنتی با هدف قبول سپرده، به عنوان بانکهای بدون شعبه یا دستگاه خودپرداز میباشند که با بهره گرفتن از وب سایت، مشتریان را جذب و خدمات خود را ارائه می دهند. زمانی که بانک [۵۴]SFNB برای اولین بار در ۱۸ اکتبر ۱۹۹۵ ارائه حسابهای سپرده و قبول پرداخت قبوض، خدمات خود را آغاز کرد، ایده بانکداری با بهره گرفتن از وب، اقدام و حرکت جدیدی بود. در حقیقت بانک SFNB هرگز شعبهای به صورت فیزیکی ایجاد ننمود و به جای آن، با بهره گرفتن از وب سایت به پذیرش حسابهای جدید دست زد. در آن زمان، اندک بانک عادی در آمریکا امکان بررسی ماندههای حساب را از طریق شبکه اینترنت به مشتریان میداد و هیچ کدام از خدمات پرداخت قبوض را هنوز ارائه نمینمودند.
در این سالها، بانکداری از طریق شبکه، هم زمان با بانکهای عادی رشد کرد. از آنجایی که بانکهای اینترنتی اقدام به راه اندازی شعبه و دستگاههای خودپرداز نمیکنند و بانکهای عادی به طور مرتب بر شعبهها و دستگاههای خودپرداز خود میافزایند، بعضی ممکن است فکر کنند، بانکهای عادی فعالیت و خدماتی را که بانکهای اینترنتی ارائه می دهند را نیز انجام می دهند. اما وظیفه اصلی بانکهای اینترنتی ارائه خدمات به مشتریان با بهترین برنامه برای انجام تراکنش بر روی خط اینترنت میباشد. با اینکه وظیفه اصلی این بانکها ارائه خدمات از طریق اینترنت است، مشتریان محدود به این شیوه از ارتباط نیستند، بلکه از طریق تلفن و پست نیز میتوانند تماس برقرار کنند.
۲-۲-۶-۲-۱ انواع بانکداری اینترنتی
استفاده از سرعت و سادگی منحصر به فرد اینترنت در انجام تراکنشهای بانکی را در اصطلاح بانکداری اینترنتی گویند. در این راستا مشتریان سرویس مورد نیاز خود یا هرگونه تراکنش با بانک را از طریق وب سایت بر روی اینترنت انجام می دهند. از سوی دیگر بانک نیز سرویسهای خود را روی وب سایت قرار می دهند. شرکتهای ثالث نیز با فراهم سازی فناوری، سامانههای بانکداری تحت وب در بانکداری اینترنتی سهیم میباشند. برای انجام عملیات بانکی تحت وب، لازم است مشتریان دانشی در مورد بانک مربوطه، سرویسهای مورد نیاز و مشخصههای آنها داشته باشند. بانکها نیز همچنان که از فعالیتها و راهبردهای تجاری بهره میبرند، از زیرساختهای فناوری جهت پشتیبانی از وب سایتهایشان استفاده می کنند(مانندسرورها، سامانههای اطلاعاتی، پایگاه داده، سامانههای پرداخت و مکانیسمهای امنیت و محرمانگی). برخی از خدمات پایه مانند نمایش اطلاعات بانکی، فرایند انجام تراکنشهای بانکی و پشتیبانی از مشتریان (قبل، در طول و بعد از انجام عملیات بانکی) باید از طریق وب سایتها فراهم شوند. مدلهای مختلفی از بانکداری اینترنتی وجود دارد که در زیر تشریح می شود:
الف- اطلاعاتی[۵۵]: تنها اطلاعاتی در مورد خدمات بانکی که به صورت سنتی در حال انجام است را ارائه می دهند. این نوع بانکداری اینترنتی دارای ریسک کمتری است.
ب- اطلاع رسانی[۵۶]: اطلاعات مربوط به حسابهای بانکی را ارائه می کند و در صورت امکان عمل به روز رسانی اطلاعات ایستا مانند نشانی مشتریان را نیز انجام میدهد. در این نوع بانکداری اینترنتی زمانی که دسترسی به سامانه اصلی بانک مجاز باشد، ریسک مسئله ساز است.
ج- تراکنشی[۵۷]: به مشتریان اجازه اجرای تراکنشهای مالی را میدهد و بیشترین ریسک را متحمل می شود بعضی از مدلهای تراکنشی، ریسک بیشتری دربر دارند. مانند وقتی که مشتری تا به حال شعبهای را در راستای روابط خود ندیده میخواهد که تمام تراکنشهای خود را از راه دور انجام دهد(فرنود حسنی، سهیلا سلطانی، فرشته ضرابیه،۱۳۹۲).
۲-۲-۶- ۳دستگاههای خود پرداز(ATM)
دستگاههای خودپرداز، پردازندهها یا پایانه های الکترونیکی هستند که توسط بانکها برای تسهیل کار مشتریان بانک، در مکانهای خاصی نصب میشوند و به طور ۲۴ ساعته در دسترس مشتریان میباشند. مشتریان از طریق این دستگاهها میتوانند کارهای زیر را انجام دهند:
برداشت وجه از حساب
جا به جایی وجه بین دو حساب
درخواست صورتحساب بانکی
به حساب گذاشتن چک یا وجه نقد
پرداخت قبضهای خدمات عمومی
تغییر رمز
یک دستگاه خودپرداز به عنوان یک شعبه از بانک عمل می کند و بسیاری از وظایف اصلی بانکداری را انجام میدهد. بخش عظیمی از مبادلهها با حداقل دخالت نیروی انسانی انجام میگیرد. علاوه بر این، خودپرداز به گونه ای طراحی شده است که به صورت ۲۴ ساعته و بدون توقف کار می کند. با به کارگیری ماشینهای خودپرداز در هزینه های کارکنان و بعضی هزینه های سربار[۵۸] شعبه بانک صرفهجویی می شود. با توجه به هزینه های بالای این ماشینها به منظور افزایش کارایی و بهره برداری موثر از هزینه های این دستگاهها، بهتر است بانکها به جای رقابت برای در اختیار گرفتن بازار خودپردازها، با هم بر سر یک سامانه مشارکتی استفاده از این دستگاه ها به توافق برسند. زیرا چنانچه بانکهای یک کشور بتوانند با هم به توافق برسند، میتوانند با وصل کردن خودپرداز بانکهای مختلف به یک شبکه سوییچ که به بانک میزبان مرتبط میگردد، کارایی و اثربخشی این دستگاهها را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.( فرنود حسنی، سهیلا سلطانی، فرشته ضرابیه،۱۳۹۲).
۲-۲-۶-۴دستگاههای پایانه فروش (EFTPOS)
یکی دیگر از شیوه هایی که برای ارائه خدمات بانکی در قالب الکترونیکی مورد استفاده قرار میگیرد، به کارگیری دستگاه پایانه فروش است. دستگاه پایانه فروش[۵۹] دستگاهی است که از طریق ارتباط تلفنی یا شبکه ای به سیستم بانکی امکان انتقال اتوماتیک مبلغ خریداری شده از حساب مشتری (دارنده کارت) به حساب فروشنده(پذیرنده کارت) را فراهم میسازد. به طور کلی پایانه های فروش به معنی انتقال الکترونیکی وجوه در نقطه فروش میباشد. به عبارت دیگر، پایانه فروش دستگاهی است که طبق آن یک مشتری در نقطهای از زمان و مکان که در آنجا کالا یا خدماتی را میخرد، با بهره گرفتن از اشکال مختلف تعیین هویت ایمن و حلقه اتصال الکترونیکی مطمئن، وجه را از حساب خود در یک بانک یا موسسه مالی، به فروشنده منتقل می کند. یکی از اشکال رایج تعیین هویت ایمن موجود، کارت پلاستیکی با یک نوار مغناطیسی میباشد که روی آن مشخصههای فردی تعبیه شده است(فرنود حسنی، سهیلا سلطانی، فرشته ضرابیه،۱۳۹۲).
دستگاههای EFTPOS در دهه هفتاد میلادی در آمریکا مرسوم شد، در دهههای هشتاد و نود میلادی دستگاههای جدیدتری از آنها عرضه شد، و مورد استقبال مردم قرار گرفت. در آمریکا و کشورهای پیشرفته نظیر فرانسه و سوئیس این دستگاهها را در ایستگاههای قطار، مترو و سایر مکانها نصب کردند؛ هرچند که استفاده از این دستگاهها معمول است ولی نرخ رشد آن از ATM کمتر است.
۲-۲-۶-۵ بانکداری تلفنی
بانکداری تلفنی، عبارت است از انجام یک معامله تجاری خرده بین بانک و مشتریان از طریق تلفن. در بانکداری تلفنی به طور معمول سه روش اصلی مورد استفاده قرار میگیرد که به شرح زیر است:
الف- واکنش صوتی[۶۰]: برای این منظور مشتری شماره رایانه مرکزی بانک را میگیرد، پس از برقراری ارتباط، رایانه بانک به طور گویا از مشتری میخواهد که شماره حساب و شماره عبور را وارد کند. پس از تایید این مراحل، مشتری می تواند با فشار دادن کلیدهای شماره گیری تلفن، اطلاعات مختلف مانند مانده و گردش حساب خود را دریافت و یا دستور پرداخت صادر کند.
ب- تشخیص صدا[۶۱]: بعضی از سامانهها، صدای تماس گیرنده را تشخیص می دهند و پس از تایید صدای مشتری متعاقبا پاسخ مناسب را به دستورات او می دهند. در این سامانه مشتری با رایانه بانک تماس برقرار می کند، رایانه پس از تایید صدای مشتری، به او اجازه میدهد دستورات لازم را (مانند دریافت گزارش مانده و گردش حساب، دستور پرداخت) به صورت شفاهی صادر نماید.
ج- تلفنهای قابل برنامه ریزی[۶۲]: تلفنهای قابل برنامه ریزی به تماس گیرنده اجازه میدهد که به حسابش در بانک با بهره گرفتن از کلیدهای تلفن دسترسی داشته باشد. رایانه بانک پس از مراحل کنترلی، به مشتری اجازه استفاده و برنامه ریزی در مورد حسابش را میدهد. خدماتی که به طور معمول یک سامانه تلفن بانک ارائه می کند عبارت است از:
۱- بررسی مانده و گردش حساب
۲- پرداخت صورتحسابها
۳-مدیریت وجوه نقد
۴-خدمات پیام
۵- انتقال وجه نقد به سایر حسابها
۲-۲-۶-۶ بانکداری از طریق تلفن همراه [۶۳]
بانکداری با تلفن همراه عبارت است از به کارگیری تلفن همراه در دریافت خدمات بانکی و مالی، بدین معنی که موسسه یا بانک می تواند خدمات خود را از طریق اینترنت در اختیار مشتریان قرار دهد و مشتریان برای دریافت خدمات مورد نیاز خود میتوانند، با اتصال به اینترنت از طریق تلفن همراه خود، خدمات عرضه شده بانک یا موسسه عامل را مستقل از زمان و مکان دریافت نماید.
در شکل ساده آن، امکان مشاهده تراز حساب توسط مشتری از طریق دریافت پیام کوتاه توسط بانک عامل است که روی صفحه تلفن همراه مشتری قابل مشاهده بوده و مشتری می تواند بدون نیاز به مراجعه مستقیم به بانک و با بهره گرفتن از ابزارهای دیگری نظیر اینترنت، رایانه و…. از آخرین وضعیت حسابهای خود مطلع شود. با توسعه فناوری و قابلیت اتصال به شبکه جهانی و سیستمهای ارتباطی بدون سیم و اینترنت، این امکان فراهم شده که انواع مختلفی از خدمات بانکی و مالی از قبیل نقل و انتقال بین حسابها، معاملات و داد و ستدهای بازار سهام، اطلاع یافتن از موجودی و گردش حسابها بدون نیاز به دریافت پیام کوتاه و همچنین پرداخت وجه با بهره گرفتن از تلفنهای همراه عملی شود (عباسی نژاد و مهرتوش ، ۱۳۸۵).
فرم در حال بارگذاری ...
