فهرست شکل‌ها
عنوان صفحه
شکل۱-۲: چهارP از آمیزه بازاریابی بانکی ۴۵

چکیده

” بررسی رابطه بین شایستگی های رهبری روسای شعب و عملکرد تجهیزمنابع/ وصول مطالبات بانک کشاورزی استان سیستان وبلوچستان”
به وسیله‌ی:
محبعلی خوشرو
هدف پژوهش حاضر، تبیین رابطه بین شایستگیهای رهبری با عملکرد تجهیز منابع و وصول مطالبات در شعب بانک کشاورزی استان سیستان و بلوچستان، شهر زاهدان بود. این پژوهش به روش توصیفی از نوع همبستگی صورت گرفت. جامعهی مورد مطالعه کلیه شعب بانک کشاورزی در استان در سال ۱۳۹۱ به تعداد ۵۲ شعبه است، به دلیل گستردگی وسعت جامعه آماری، در این تحقیق شعب بانک کشاورزی در شهر زاهدان به تعداد ۱۱ شعبه به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. برای جمعآوری داده ها از پرسشنامهی محقق ساخته شامل ۲۹ گویه، بهره گرفته شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین هر پنج بعد شایستگی رهبری شامل: قدرت نفوذ رهبری، تغییر و تحولپذیری مدیران، بکارگیری ارزشهای اخلاقی، اهمیت دادن به منابع انسانی و چشماندازسازی مدیران، با عملکرد تجهیز منابع و وصول مطالبات همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که از بین ابعاد شایستگی رهبری، قدرت نفوذ و اهمیت دادن به منابع انسانی به طور معنی‌دار قادر به پیش‌بینی تجهیز منابع می‌باشد و همچنین از بین ابعاد شایستگی رهبری، تغییر و تحولپذیری، ارزشهای اخلاقی و اهمیت دادن به منابع انسانی به طور معنی‌دار قادر به پیش‌بینی وصول مطالبات می‌باشند.

واژه های کلیدی: شایستگیهای رهبری، عملکرد تجهیز منابع، وصول مطالبات

فصل اول

کلیات تحقیق

۱-۱- مقدمه

جوامع در طول زمان تغییر میکنند و جایگاه آنها را از یکدیگر متمایز میسازد. این فرایند مستمر تاریخ ساز، نشانه های بارزی از شایستگیهای رهبری را به همراه دارد! این شایستگیها کدامند؟ چگونه به دست میآیند؟ نشانه های آن چیست ؟ امروزه دستیابی به مدیران تحول آفرین، دغدغه بزرگ سازمانها به شمار میرود. مساله آنگاه پیچیدهتر میشود که دریابیم دانشگاهها با برنامههای معمول خود، توفیق چندانی در پرورش و عرضه این مدیران برجسته نداشتهاند. پیتر دراکر - که پدر مدیریت نوین نامیده میشود - طی مصاحبهای با نشریه “هاروارد بیزنس ریویو” در مورد ویژگیهای مدیریتی عصر حاضر میگوید:"دیگر داشتن تحصیلات به خودی خود مفهومی ندارد، حتی داشتن تحصیلات عالیه در رشته مدیریت ، من فکر میکنم بایستی جستجو برای یک معیار مشخص عینی را کنار گذاشت و به چیزی که من آن را شایستگی فردی می نامم پرداخت".
همان گونه که مطالعات متعدد در عرصه های مختلف سازمان و مدیریت نشان میدهد، پس از طراحی و معماری راهبردی منابع انسانی در سازمانها، تحصیل اطمینان از وجود مهارتهای لازم برای اجرای دقیق این چشم انداز راهبردی از اهم امور است و این امر، مستلزم احصای شایستگیهای مورد نیاز سازمان، کارکنان و مدیران است. اهمیت این موضوع، زمانی مضاعف خواهد بود که به دنبال شناسایی شایستگیهای متولیان منابع انسانی سازمانی و به ویژه مدیران باشیم؛ چرا که کسانی که میباید متولی استقرار نظام مدیریت مبتنی بر شایستگی باشند اولاً خود باید دارای شایستگیهای لازم باشند و ثانیاً وجود شایستگیها در دیگر حوز هها ، کارکنان و مدیران را رصد کنند.(حاجی کریمی،۱۳۹۰)
اقدام بانکها در جمع آوری سپرده ها و به جریان انداختن آن در فعالیتهای اقتصادی سبب انتقال سرمایه از یک گروه غیر فعال (سپرده گذاران) به گروه دیگر که در امر اشتغال فعالیت دارند، می شود و بانکها واسطه و عامل بین این دو گروه هستند. جذب چنین سپرده هایی، نیازمند اتخاذ شیوه و روش های خاص خود هستند. به تعبیر دیگر عواملی در جذب سپرده ها موثرند که تا حد امکان باید از آنها بهره گرفت.
هر اقتصاد پولی دارای یک سیستم مالی می باشد که بانکها رکن اساسی این سیستم مالی هستند. امروزه از بانکها به واسطه ارائه خدمات مالی اعتباری متنوع و عدیده با عنوان سوپر مارکت خدمات مالی یاد میشود. تداوم حیات بانک موکول و منوط به جذب سپرده ها است. در واقع جذب سپرده محور و ستون عملیات بانکداری را تشکیل میدهد. انجام سایر وظایف و عملیات بانکی منوط به جذب سپرده میگردد، به عبارتی این وظیفه اساسی مقدم بر سایر وظایف بانکی میباشد.(زمانی فراهانی،۱۳۸۳)
وصول مطالبات بانکها، مجموعهای از فرایندهای داخلی و خارجی است؛ بدین معنا که بخشی از فرایند وصول (یعنی مذاکره با مشتری، دستورالعملهای لازم و…) در داخل بانک تهیه و تدوین میشود و بهبود این عوامل در حیطه اختیارات بانکهاست. استفاده از نیروهای مجرب بانکی همراه با رویه های مناسب وصول در بهسازی عوامل درون سازمانی نیز در وصول مطالبات مؤثر خواهد بود، اما بخشی دیگر از عوامل اثر گذار بر وصول مطالبات، عوامل برون سازمانی هستند. به عنوان مثال، قوانین و مقررات حاکم بر دستگاه قضایی کشور به گونهای است که در بسیاری موارد تسریع در روند وصول مطالبات را با مشکل مواجه میکند و از آنجا که پروندهها دارای تعدد هستند، فرایند وصول مطالبات با کندی همراه خواهد شد. با عنایت به این مراتب، بانکها با توجه به شناخت خود از مشتریان و برآورد نحوه و زمانبندی وصول مطالبات و توانمندی بدهکار در باز پرداخت بدهی به طوری که واحد تولیدی یا خدماتی دچار مشکل نشود، اقدامهای لازم را انجام میدهند، ولی مذاکره با مشتری و مساعده، در اولویت کار بانکهاست. به طور کلی، بهترین رویه برای وصول مطالبات بانکها، ایجاد بستر مناسب است، بدین معنا که اختیارات ویژهای برای بانکها طراحی و تدوین شود تا فرایند وصول مطالبات را در شرایط کنونی تسریع نمایند، ضمن اینکه استفاده از خدمات شرکتهای وصول مطالبات، صرفه جویی وقت و هزینه بانکها را در پی دارد.(حیدرآبادی پور،۱۳۸۹)
حال به جهت اهمیت موضوع شایستگی رهبری و به جهت آشنایی با عملکرد بانکها در زمینه‌ی به کارگیری شایستگیهای رهبری و تاثیر آن بر تجهیز منابع و وصول مطالبات، قدم به یک مجموعه بانکها گذاشتهایم تا با بررسی دقیق و با بهره گرفتن از آمار و ارقام موجود و همچنین با یاری کارشناسان زبده بانکی به بررسی رابطه بین شایستگیهای رهبری روسای شعب و عملکرد تجهیز منابع و وصول مطالبات بانک کشاورزی استان سیستان و بلوچستان بپردازیم.

۱-۲- بیان مسئله

در دنیای کنونی که تغییرات به سرعت صورت میگیرد، سازمانها برای حفظ بقاء خود باید به صورت دائم در حال پیشرفت باشند، از تکنولوژی های پیشرفته استفاده کنند و در برابر تغییرات عوامل محیطی واکنش نشان دهند. سازمانهای کنونی باید در مسیر نوآوری و تغییر گام بردارند. نه فقط بدان سبب که بخواهند بر رونق و موفقیت خود بیفزایند بلکه بدان سبب که در دنیای پر رقابت، بقای آنان در گرو داشتن چنین رویهای خواهد بود ( کلر^[۱]،۲۰۰۶).
شایستگی، تشریحی مکتوب از مهارت های شخصی و رفتارهای کاری قابل سنجش است که از آن برای دستیابی به اهداف کار استفاده میشود.(مارسی^[۲]، ۲۰۰۳)
مدیریت منابع انسانی اروپا، برای درک بهتر چالش هایی که سازمان ها و مدیران اروپایی، امروزه در محیط کار خود با آنها مواجه هستند، پروژه ای تحقیقاتی را در ژانویه ۱۹۹۸ آغاز کرد. در نشست و مطالعات گروهی ،که در کنفرانس انجمن مدیریت منابع انسانی اروپا (ژوئن ۱۹۹۸ ، بودا پست مجارستان) برگزار شد، نمایندگانی از ۲۲ کشور اروپایی، شایستگی مدیریتی را به عنوان موضوعی که به طور ویژه ای خواهان بررسی آن در این پروژه تحقیقاتی هستند، معرفی کردند. آنها خواستار کسب اطلاعات و دانش بیشتر در خصوص نیازمندی های عملکرد موفق مدیریتی در محیط جدید تجاری بودند. در این تحقیق که انجام آن دو سال طول کشید، سه رویکرد اصلی به شایستگی های مدیریتی شناسایی شد که عبارتند از:
رویکرد رفتاری: در این رویکرد، شایستگی بر اساس اصطلاحات رفتاری معرفی می شود و عمدتاَ به معرفی نوعی از رفتارها که با عملکرد عالی ارتباط دارند، پرداخته می شود. در این رویکرد، شایستگی ها بر حسب ویژگی های اصلی شخصی، نظیر: عادات، خصیصه های شخصیتی، دانش، مهارت و انگیزه های فرد در کسب شغل که معمولاَ با عملکرد عالی در ارتباط است، به روش های مختلفی تعریف می شود.
رویکرد استاندارد: این رویکرد بر اساس تجزیه و تحلیل کار کردی شغل یا پست، به معرفی حداقل استانداردهای عملکرد در پستهای مدیریتی جهت تضمین کیفیتی معین در نتیجه شغل، می پردازد.
رویکرد اقتضایی: این رویکرد می تواند زیر مجموعه رویکرد رفتاری نیز قرار گیرد، اما بیشتر بر این نکته تمرکز دارد که آیا عوامل موقعیتی(اقتضایی) می توانند برشایستگیها فردی مورد نیاز عملکرد عالی اثرگذار باشند؟(بنتلی^[۳]، ۲۰۰۵)
تجهیز منابع پولی از همان ابتدا که بشر به زندگی اجتماعی روی آورد و داد و ستد و مبادله کالا را شروع کرد آغاز شد و همواره اصلی‌ترین وظیفه سیستم بانکی بوده است. بدین ترتیب بانک‌ها سپرده‌های مازاد در دسترس مردم را جمع‌ آوری می‌کردند و با دادن وام به افراد نیازمند وظیفه سنتی خود یعنی واسطه‌گری را میان سپرده‌گذاران و وام‌گیرندگان ایفا می‌کردند. در عصرحاضر مؤسسات مالی و بانک‌ها برای تجهیز منابع مالی نیاز به تغییرات اساسی در محصولات و خدمات خود دارند و با خدمات ساده و ساختار سنتی بانکداری واسطهگری نمی‌توانند درعرصه‌های جهانی به تجهیز منابع بپردازند. در بانکداری نوین، بانک‌ها در زمینه‌های مالی غیر بانکی خدمات متعددی به مشتریان ارائه می دهند و ارائه خدمات نوین مانند بانکداری سرمایه گذاری، انجام امور بیمه و مسکن و تولید باعث شده منابع جدیدی به بانک‌ها سرازیر شود و در واقع در بانکداری نوین، بخش عمده‌ای از منابع از طریق فعالیتهای غیر بانکی به دست میآید. (زریباف،۱۳۸۲، ص۸).
بررسی‏های موجود از عملکرد مالی بانک‏های‏ تجاری و تخصصی نشان می‏دهد که بانک‏های‏ کشور از نظر مالی در وضعیت ضعیفی قرار دارند. سه ویژگی بانک‏های کشور طی دو دهه اخیر را می‏توان تقلیل مستمر سهم سرمایه در ترازنامه‏ بانک‏ها، ساختار هزینه‏ های عملیاتی نسبتا غیرکارآمد و ذخیره‏گیری ناکافی نسبت به وام‏های‏ معوقه و سوخت ‏شده ذکر کرد. بانک‏های کشور در واقع، تا حدود زیادی انگیزه‏های سود را از دست‏ داده ‏اند و به دلیل مداخلات دولت و تسهیلات‏ تکلیفی و ترجیحی در زمینه سیاست‏ها و اعتبارات دچار انفعال شده‏اند. به علاوه، استمرار سیاست‏ها و تخصیص منابع از بالا باعث شده‏ است که بانک‏ها مطلقا به تحلیل انواع ریسک‏های‏ بازار و مدیریت و تنوع بخشیدن پر تفوی، توجهی‏ نداشته باشند. اساسا تعداد زیادی از بانک‏ها فاقد مدیریت واجد صلاحیت در زمینه‏های فوق الذکر می‏باشند و مدیریت‏ها هم برای بهبود عملکرد واحد خود انگیزه کافی ندارند. بسیاری از مشکلات و تنگناهای مالی بانک‏ها به دلیل ضعف‏ مدیریتی خصوصا در زمینه کیفیت پایین‏ دارایی‏های اکتسابی، موقعیت‏گیری مناسب‏، ریسک و ناکارایی‏ها بروز می‏کند. به علاوه، موضوع نظارت بر امور بانک‏ها و اعمال مقررات‏ احتیاطی به صورت حرفه‏ای و به مفهوم بررسی‏ ریسک‏های اعتباری، طبقه‏بندی وام‏ها، استاندارد کردن حساب‏ها، تحلیل ذخایر وام‏های‏ سوخت شده، وضعیت نقدینگی و سلامت‏ بانک‏ها و امثال آن، از جمله اموری است که‏ بانک‏ها باید بدان توجه زیادی داشته باشند. اما مشکل اصلی امر نظارت در آن است که در یک‏ نظام دولتی، راهکارهای خود اصلاح گر برای‏ تصحیح امور در بانک‏ها خصوصا در حوزه‏های‏ مربوط به حد کفایت سرمایه، ضریب سلامت، نقدینگی و امثال آن محدود می‏باشند.
با توجه به اینکه تاکنون تحقیقی جامع و چشمگیری در زمینه موضوع مورد نظر در ایران انجام نشده است ، محقق به دنبال بررسی رابطه بین شایستگیهای رهبری مدیران شعب و عملکرد تجهیز منابع و وصول مطالبات در بانک کشاورزی استان سیستان و بلوچستان می باشد.

۱-۳- ضرورت و اهمیت پژوهش

نظام بانکی در اقتصاد مبتنی بر بازار، مسئولیت بسیار سنگینی بر عهده دارد و یکی از مهمترین اجزای اقتصاد کشور به شمار می آید. رشد و شکوفایی یا رکود اقتصادی کشورها، با شیوه کار مؤسسه های بانکی، ارتباط نزدیک دارد، زیرا بانک ها از راه تجهیز منابع، تدارک نقدینگی، ارائه ابزارهای متنوع پرداخت، اعطای تسهیلات، ایجاد بر هم کنشی میان سرمایه گذاری و پس انداز و ایجاد تعادل در عملکرد مالی بر کل اقتصاد کشور، تأثیر گذارند. بنا بر این جذب منابع بیشتر نقش اساسی در تحقق یافتن هدف های بانک ایفا میکند و برای رشد و بقای سازمان، امری حیاتی است. (قاسمی، صالحیان، ۱۳۸۴)
در کشورمان ایران که از لحاظ نیروی انسانی متخصص در مرتبه مناسبی قرار دارد، بهرهگیری و مدیریت بهینه این سرمایه عظیم، مستلزم تغییر مهارت، دانش، نقش و توانایی های متولیان منابع انسانی است و ورود به حوزه فعالیتهای تحول گرایانه میسر نمیشود مگر با ایفای نقشهایی همچون توسعهگر، حامی، همکار راهبردی و رهبری منابع انسانی. بنابراین، در مسیر تعالی منابع انسانی و همزمان با تغییرات محیط درونی و بیرونی کسب و کار، توجه به شایستگیهای مدیران منابع انسانی به ویژه در بخش دولتی که دامنه تصمیمات و اقدامات آن مستقیم یا غیرمستقیم در تمامی آحاد جامعه تأثیرگذار است و سپس طراحی مدل بومی مدیریت شایستگی در ایران اجتناب ناپذیراست و تفاوتهای نگرشی و ماهوی در ماهیت نظام جمهوری اسلامی، این ضرورت و اهمیت را مضاعف میکند. بنابراین، میتوان گفت بررسی رابطه بین شایستگیهای رهبری با تجهیز منابع بانکی اهم اهداف این تحقیق است و همسو با این هدف، سرایت موضوع شایستگیها به بخش دولتی ایران نیز، ابزاری برای تحقق فرایند شایسته سالاری در نظام بانکی می تواند در نظر گرفته شود.
با توجه به این مهم، محقق بر آن است تا به تبیین رابطه بین شایستگیهای رهبری با تجهیز منابع و وصول مطالبات در بانک کشاورزی استان سیستان و بلوچستان بپردازد.

۱-۴- اهداف تحقیق

۱-۴-۱- هدف کلی

“تبیین رابطه شایستگیهای رهبری با تجهیز منابع و وصول مطالبات”

۱-۴-۲-اهداف فرعی

1. 1. شناسایی شایستگیهای رهبری مدیران بانک کشاورزی.

1. 1. تبیین شاخصهای شایستگی رهبری .

1. 1. بررسی وضعیت موجود تجهیز منابع و وصول مطالبات در بانک کشاورزی.

1. 1. تبیین وضعیت مطلوب تجهیز منابع و وصول مطالبات در بانک کشاورزی.

1. 1. پیشنهادات لازم برای رسیدن به وضعیت مطلوب تجهیز منابع و وصول مطالبات

۱-۴-۳- اهداف کاربردی

هدف کاربردی این پژوهش فراهم آوردن شرایطی است تا سازمان مورد مطالعه (بانک کشاورزی استان سیستان و بلوچستان) و سازمانهای دیگری که در این زمینه کار میکنند، بر اساس نتایج حاصله و شناسایی شایستگیهای رهبری در جهت تجهیز هرچه بیشتر منابع و همچنین شیوه های وصول مطالبات اقدام نمایند. به عبارتی نتایج این تحقیق باعث آگاهی مدیران ارشد از نحوه تاثیر شایستگیهای رهبری بر تجهیز منابع و وصول مطالبات سازمان خود شده و زمینه ارتقاء سازمان را به سطوح بهینه بهره وری ایجاد نماید.

۱-۵- سؤالات تحقیق

ابعاد شایستگی رهبری، تا چه میزان پیش بین تجهیز منابع میباشند؟
ابعاد شایستگی رهبری، تا چه میزان پیش بین وصول مطالبات میباشند؟

۱-۶- فرضیه های تحقیق

۱-۶-۱- فرضیه اصلی

آب اندازی

Synersis

آلوکسان (فیبر و به عوان پری بیوتیک)

Aloxan

اینولین (فیبر و به عوان پری بیوتیک)

Inulin

لاکتولوز (فیبر و به عوان پری بیوتیک)

Lactolose

اولیگوفروکتوز (فیبر و به عوان پری بیوتیک)

Oligoferoctose

اسیدیته کل قابل تیتراسیون با سود

Total titrabl acidity

محیط کشت مخصوص رشد لاکتوباسیلوس کازئی

MRS-vancomycine agar

فصل اول
مقدمه و بیان مسئله
۱ – ۱ : مقدمه
جنس پرنگوس^۱ (جاشیر) متعلق به خانواده آمبلیفرا^۲ و شامل حدود ۳۰ گونه است (Evans, 1989). 15 گونه از جنس پرنگوس (جاشیر) در ایران یافت می شود که ۵ گونه بومی است (مظفریان،۱۹۹۶). برخی از گونه های پرنگوس (جاشیر) در طب سنتی بعنوان عوامل ملین، بادشکن (زرگری، ۱۹۸۸)، نیروبخش، ضد نفخ، دافع کرم روده، ضد قارچ و ضد باکتری استفاده می شود (زرگری، ۱۳۶۷؛ Baser et al., 2000 ؛ A. Ulubelen, G. Topcu, N. Tan, S. Olcal, S. Tamer, 1995). ترکیبات جنس پرنگوس (جاشیر) شامل تنوعی از کومارین ها^۳، آلکالوئید ها^۴، فلاوونوئید^۵، ترپنوئید^۶ و مشتقات گاما پایرون^۷ است (Chapman & Hall, London, 1998؛ Shikishima et al., 2001; Sajjadi, Zeinvand, Shokoohinia, 2009; Razavi et al., 2008).
جاشیر عضوی از جنس پرنگوس متعلق به تیره چتریان و با نام علمی پرنگوس فرولاسیا^۸ می باشد که گیاهی پایا و بلند است و عمدتاً به عنوان علوفه ای غنی در تغذیه دام استفاده می شود و فراوانترین گونه پرنگوس در ایران است. از طرف دیگر اسانس های جاشیر از متابولیت ثانویه گیاهی بوده که به طور وسیعی در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی و به عنوان ترکیباتی با خاصیت ضد میکروبی مورد استفاده قرار می گیرد (امیری، ۱۳۸۶). همچنین از این گیاه به منظور درمان اختلالات گوارشی در طب سنتی ایران استفاده شده است و در بین عامه مردم به عنوان گیاهی با اثر ضد درد و ضد التهاب شناخته می شود (امام قریشی، تقوی، جاویدنیا، ۱۳۹۱). درصد قابل توجهی از اسانس این گیاه را ترکیبات مونو ترپن های هیدروکربنی^۹ تشکیل میدهد و تنها سزکویی ترپن^۱۰ شناسایی شده در این اسانس بتاکاریوفیلن^۱۱ (۱/۳%) است. از میان ۱۰ ترکیب شناسایی شده در اسانس آلفاپینن^۱۲ (۶/۳۶%)، بتاپینن^۱۳(۹/۳۱%) و بتافلاندرن^۱۴(۷/۱۱%) ترکیبات اصلی محسوب می شوند (امیری، ۱۳۸۶). از نظر اجزائ تغدیه ای مشخص شده است که میزان پروتئین خام در مراحل رشد رویشی، گلدهی و بذردهی به ترتیب ۲/۱۵، ۴/۹ و۲/۷ درصد و الیاف خام آن نیز به ترتیب ۸/۱۵، ۹/۲۷ و ۲/۲۹ بود. متوسط عناصر پر مصرف کلسیم، فسفر، سدیم و منیزیوم به ترتیب۷/۱ ،۱۷/۰ ، ۰۲/۰ و ۳۱/۰ درصد و متوسط عناصر کم مصرف مس و روی به ترتیب ۸ و ۶/۳۲ میلی گرم در کیلوگرم اندازه گیری شد (عباسی، معروفی، ۱۳۸۷).
بعضی از کومارین ها جدا شده از جاشیر اثر ضد ویروس ایدز از خود نشان دادند (SHikishima, 2001). پرنگوس فرولاسیا لیندل^۱۵ گیاهی است که در مدیترانه و نواحی خاور میانه یافت می شود، به عنوان علوفه ای با انرژی بالا مورد(Martins, Ramos et al. 2013) توجه قرار گرفت. بخش های هوایی پرنگوس فرولاسیا (جاشیر) معمولا بعنوان غذای حیوان در ایران و برخی کشورها استفاده می شود (Coskun, Gulsen, Umucallar, 2004). گزارشاتی مبنی بر فعالیت های آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی پرنگوس فرولاسیا وجود دارد (Coruh, Sagdicoglu Celep, Ozgokce, 2007).
ماست^۱۶ از تخمیر اسیدی شیر حرارت دیده توسط فعالیت باکتری های مولد اسید لاکتیک به ویژه استرپتوکوکوس سالیواریوس تحت گونه ترموفیلوس^۱۷ و لاکتوباسیلوس دلبروکی تحت گونه بولگاریکوس^۱۸به میزان معین و درجه حرارت و زمان مشخص به دست می آید (گیتی کریم، ۱۳۸۸) و از پر مصرف‌ترین فرآورده‌های تخمیری شیر است، که به دلیل ارزش تغذیه‌ای بالا تأثیر مثبتی در سلامتی انسان و اهمیت ویژه‌ای در رژیم غذایی افراد دارد (آمارنامه کشاورزی، امور دام و آبزیان،۱۳۸۰ ). خصوصیات ماست نظیر اسیدیته، میزان اسید چرب آزاد، ترکیبات ایجاد کننده عطر و طعم (دی استیل^۱۹، استالدهید^۲۰ و استوئین^۲۱) و همچنین خصوصیات حسی و ارزش تغذیه‌ای فاکتورهای مهمی در ارزیابی محصول می‌باشند. این فاکتور‌ها تحت تأثیر عواملی از قبیل ترکیب شیمیایی شیر، شرایط فرایند، افزودنیها و فعالیت باکتریهای آغازگر^۲۲در حین تخمیر قرار می‌گیرد Tammim et al., 1999؛ Bonzer et al., 2002).
پروبیوتیک^۲۳ ها، میکروارگانیسم های غیر بیماری زایی میباشد که اگر به تعداد کافی و به صورت زنده مورد استفاده قرار گیرند، از راه ایجاد تعادل میکروبی در روده، اثرات مفید و سلامتی بخشی بر میزبان خود اعمال می نمایند، به همین دلیل جز غذاهای فراسودمند^۲۴ محسوب می شوند.
باکتری های مولد اسید لاکتیک، به ویژه لاکتوباسیلوس ها^۲۵ و بیفیدوباکتریوم ها^۲۶، به طور عادی جزیی از اکوسیستم دستگاه گوارش هستند و پروبیوتیک محسوب میشوند ( Homayouni Rad, 2008؛ FAO/WHO, 2001).
به نظر می رسد محصولات لبنی حاملان خوبی برای تحویل پروبیوتیک ها به انسان باشند (Champagne and Gardner, 2005) که از جمله می توان به ماست اشاره کرد.

دو گروه عمده از میکروارگانیسم های پروبیوتیکی، لاکتوباسیلوس ها (Lactobacillus spp) و بیفیدوباکتریو م ها (Bifidobactrium spp) هستند.
مهم ترین گونه های لاکتوباسیلوس عبارتند از:
ل. اسیدوفیلوس (L.acidophilus)، ل. سلوبیوز (L. cellobiose) ، ل. کازئی (L. casei) ، ل. کوروانتوس (L. curvatus) ، ل. دلبروکی زیرْگونه بولگاریکوس ،(L. delbrueckii, SS. bulgaricus) ، ل. فرمنتوم (L. fermentum)، ل. برویس (L. brevis) ، ل. رئوتری (L. reuteri)، ل. رامنوسوس (L. rhamnosus) و ل. پلنتاروم .(Lplantarum)
بیفیدوباکتریوم لانگوم (Bifidobacteriumlongum ) و بیفیدوباکتریوم بروه (Bifidobacterium breve) مهم ترین گونه های بیفیدوباکتریوم هستند که به عنوان پروبیوتیک مورد استفاده قرار می گیرند (Kaur , Kuhad , Garg , Chopra, 2008). از جمله فواید پروبیوتیک ها، کمک به درمان عدم تحمل لاکتوز، اسهال، یبوست، آلرژی ها، بیماریهای التهابی روده، سندرم روده تحریک پذیر، زخم معده، تحریک سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماریهای خودایمن، کاهش کلسترول وخاصیت ضد سرطانی آن ها میباشد (Homayouni Rad, 2008؛ Kaur , Kuhad , Garg , Chopra, 2009) مواد مترشحه از لاکتوباسیلوس ها عبارتند از : کاتابولیت های^۲۷ قندی مثل اسید های آلی (اسید استیک^۲۸، اسید لاکتیک^۲۹و اسید فرمیک^۳۰) ، کاتابولیت های اکسیژن دار نظیر پراکسید هیدروژن^۳۱، ترکیبات پروتئینی مانند باکتریوسین ها^۳۲ ، پپتیدهایی^۳۳ با وزن مولکولی کم، پپتیدها و پروتئین های ضد قارچی، متابولیت های ^۳۴چربی، اسید های آمینه ^۳۵ و اسید های چرب^۳۶، فنیل لاکتیک اسید^۳۷ و هیدروکسی فنیل لاکتیک اسید^۳۸و دیگر ترکیبات مانند دی استیل، آمونیاک، اتانل، دی آمین استوئین^۳۹، استالدئید، بنزوات^۴۰، لانتی بیوتیک ها^۴۱، آنتی بیوتیک ها^۴۲، رئوترین^۴۳، رئوتریساکلین^۴۴ .(Vuyst, 1995, 1996; Laws , Gu Y, Marshall, 2008)
اثرات پروبیوتیکی که به باکتریهای لاکتیک اسید و محصولات لبنی تخمیر شده از آن نسبت داده میشود نه تنها مربوط به میکروارگانیسم ها و اجزای دیواره سلولی شان مربوط میباشد بلکه از متابولیت هایی از قبیل پپتیدها و پلی ساکاریدهای^۴۵ خارج سلولی تولید شده در زمان تخمیر نیز ناشی می شود (Yamaguchi, Hearing, Itami, Yoshikawa, Katayama, 2009 و Ennahar, Deachamrs, 2000)). اثر بازدارندگی رشد توسط برخی از این مواد بر باکتری های مسموم کننده از طریق مواد غذایی و میکروارگانیسم های فاسد کننده نظیر لیستریاها (Strus , Pakosz, Goscinia, Mordarska, 2001) کلستریدیو م ها و انتروکوکوس ها (Reuter, 2001) برخی از باسیلوس ها و استافیلوکوکوس ها (Strus , Pakosz, Goscinia, Mordarska, 2001) به اثبات رسیده است . لاکتوباسیل ها با منشاء انسانی اثر آنتاگونیستی^۴۶ بر بیماریزاهای^۴۷ گوارشی - روده ای مختلف نظیر هلیکوباکتر پیلوری، کلستریدیوم دیفیسل، کمپیلو باکتر ژژونی و اشریشیاکلی دارند (Reuter, 2001). پروبیوتیک ها نه تنها به عنوان مکمل های غذایی و دارویی^۴۸ بلکه در تهیه فراورده های لبنی، آب میوه ها، شکلات ها و حتی فراورده های گوشتی نیز به کار می روند. میکروارگانیسم هایی به عنوان پروبیوتیک مورد توجه قرار می گیرند که بتوانند از معده و روده عبور کنند، در مجرای گوارشی تکثیر شوند و با تولید متابولیت های آنتاگونیستی با میکروفلور ساپروفیت^۴۹ رقابت کنند . این توانایی در بین باکتری های اسید لاکتیک مانند لاکتوباسیل ها و بیفیدوباکترها وجود دارد (Ouwehand, Tuomola, Tolkko and Salminen, 2001). اگزوپلی ساکاریدهای^۵۰ ترشح شده توسط پروبیوتیک ها دارای اثرات مثبتی همچون تحریک سیستم ایمنی^۵۱ و فعالیت ضد سرطان^۵۲ می باشند (Bujalancel, Moreno, Jimenez-Valera, Ruiz Bravo, 2007). این میکروارگانیسم ها دارای اثرات تحریک کنندگی و تقویت کنندگی بر روی سیستم ایمنی می باشند، بطور مثال در مطالعه ای که روی موشهای مبتلا به نقص ایمنی صورت گرفت نقش پروبیوتیک ها به عنوان یک عامل موثر در تعدیل سیستم ایمنی^۵۳ و بهبود پاسخ ایمنی^۵۴ نشان داده شده است (Oliveiraa, Sodinib, Remeufb and Corrieub, 2001). تعادل میکروبی دستگاه گوارش می تواند تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله بیماری ، استرس، سن ، رژیم غذایی ، شرایط جغرافیایی و برخی عوامل دیگر برهم خورده و در نتیجه اختلالاتی را در سلامت فرد به وجود آورد. لاکتوباسیل ها و بیفیدوباکترها در حفظ این تعادل میکروبی در درجه ی اول اهمیت قرار دارند. این میکروارگانیسم ها جزو خانواد ه ی باکتری های لاکتیکی هستند که استفاده از آن ها پیشینه ی طولانی دارد؛ از این رو ایمن بودن آن ها کاملاً محرز گشته است . امروزه لاکتوباسیل ها و بیفیدوباکترها بخش اعظمی از کشت ها ی آغازگر پروبیوتیکی را تشکیل می دهد (Richardson, 1996) و به شکل گسترد ه ای از آن ها در تولید فرآورده های غذایی پروبیوتیکی استفاده می شود. این فرآورده ها اغلب از نوع لبنی هستند چرا که شیر ضمن داشتن ارزش تغذیه ای فوق العاده، ماتریکس مناسبی برای این میکروارگانیسم ها فراهم می آورد (Mital and Garg, 1992; Molder, 1990; Patel, Dove, Sannabhati, and Dave, 1991). شرایط انتخاب پروبیوتیک طبق توصیه سازمان های بهداشت و سازمان خوار و بار جهانی^۵۵ این است که پروبیوتیک ها باید قادر به اعمال اثرات مفید خود بر روی میزبان به واسطه رشد و فعالیت در بدن انسان باشند (ftp:http//ftp.fao.org/es/esn/food/probio_report_en.pdf, Accessed 27 October 2006). معیارهای اصلی در انتخاب سویه های پروبیوتیکی شامل داشتن منشاء انسانی ، مقاومت در برابر اسید و صفرای سیستم گوارش و قابلیت چسبیدن به دیوار ه ی روده و مقابله با میکروب های بیماری زای آن محیط می باشد (Bengmarks, 1995; Katherine Zeratsky, 2010; MayoClinic.com., 2010 ; David Dugdale, 2010; Duffy, Sporn, Hibberd, et al., 2010; Possemiers, Marzorati, Verstraete, Van de Wiele. 2010). عوامل پروبیوتیک دارای ویژگی هایی هستند که آنها را از سایر عوامل درمانی متمایز می سازد. مهمترین این ویژگی ها شامل : زنده بودن این عوامل و تاثیر آنها بر محیط زنده، آسانی تهیه و تکثیر آنها، استعمال آسان آنها، قابلیت زیست و بقاء این عوامل در شرایط داخلی محیط زنده و عدم پاسخ ایمنی بدن به آنها، قدرت تکثیر در حد بالا در بدن میزبان، بی خطر بودن استعمال آنها و نداشتن عوارض سوء جانبی ( مانند آن چیزی که در مورد استعمال آنتی بیوتیک ها دیده می شود ) و ارزانی تهیه این عوامل می باشد (Ejtahed, Mohtadi Nia, Homayouni Rad, Niafar, Asghari Jafarabadi, Mofid 2011; Pashapour, Hosyniyan Zakaria, 2004; Boehm, Stahl, 2003).
به منظور بهره مندی مصرف کننده از فواید پروبیوتیک ها باید روزانه (۱۰^۹-۱۰^۸ سلول بیفیدوباکتر در روز و ۲۰ گرم شیر اسیدوفیلوس حاوی ۲۰۰ میلیون عدد لاکتوباسیلوس در هر میلی لیتر) یا بیش از ۱۰۰ گرم ماست حاوی حداقل cfu/ml 10⁶ باکتری پروبیوتیک مصرف شود. همچنین نیمه عمر پروبیوتیک ها کوتاه می باشد لذا طی مصرف آنها حتما به تاریخ انقضای فرآورده توجه شود (خسروی دارائی و کوشکی، ۱۳۸۷).
لاکتوباسیلوس کازئی باکتری گرم مثبت^۵۶ ، مزوفیل^۵۷، میله ای شکل^۵۸، هموفرمنتاتیو اجباری^۵۹، میکروآئروفیل^۶۰، کاتالاز منفی^۶۱، بدون اسپور^۶۲ و ظرفیت بالایی برای تولید اسید دارد (مرتضوی و سهراب وندی، ۱۳۸۵؛ Iyer&Hittinahalli, 2008). این باکتری قابلیت بقائ بالایی در فرآورده های تخمیری شیری دارد (Rasdhari et al., 2008). اسید لاکتیک تولید شده توسط لاکتوباسیلوس کازئی از نوع L⁺ است. این باکتری به ونکومایسین مقاوم است و نسبت به لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس مقاومت کمتر نسبت به شیره معده دارد (مرتضوی و سهراب وندی، ۱۳۸۵). فعالیت این باکتری بیش از بقیه لاکتوباسیلوس های یافت شده در فرآورده های تخمیری شیر بوده و قادر به تخمیر طیف وسیعی از کربوهیدرات های موجود در محیط است. بصورت منفرد یا در ترکیب با پروبیوتیک های دیگر جهت دستیابی به ویژگی های مطلوب تغذیه ای، ارگانولپتیکی به ماست افزوده می شود (Vahcic & Hruskar, 2000). از ویژگی های لاکتوباسیلوس کازئی کمک به تقویت سیستم ایمنی ، بهبود کارکرد سالم سلولی و کمک به رشد باکتری های مفید در دستگاه روده ای می باشد (Aryana and McGrew, 2007). برخی مطالعات نشان داده است که لاکتوباسیلوس کازئی توانایی کاهش فعالیت آنزیم های مضر مانند بتاگلوکورونیداز^۶۳، نیتروردوکتاز^۶۴ و گلیکوکولیک اسید هیدرولاز^۶۵ را دارا می باشد (Guerin-Danan, 1998; ؛ Aryana and McGrew, 2007). همچنین از آن برای تولید صنعتی اسید لاکتیک از آب پنیر از طریق روش راکد سازی سلول ها بر پایه هایی همچون آگار^۶۶، پلی آکریل آمید^۶۷، ژل پکتات کلسیم^۶۸، آلژینات^۶۹ و دانک های کیتوزان اصلاح شده شیمیایی^۷۰ استفاده شده است (مرتضوی و سهراب وندی، ۱۳۸۵). تحقیقات عده ای از دانشمندان خاصیت آنتی اکسیدانی لاکتوباسیلوس کازئی را اثبات کردند (Saide & Gilliland, 2005 ).
پری بیوتیک ها^۷۱ اجزای غذایی غیر قابل هضمی^۷۲هستند که با تحریک انتخابی رشد یا فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتری ها درروده، اثرات مفیدی را در میزبان به جای می گذارند (ftp:http//ftp.fao.org/es/esn/food/probio_report_en.pdf, Accessed 27 October 2006). کربوهیدرا ت های غیر قابل هضم^۷۳ و .. در دسته پری بیوتیک ها قرار می گیرند (Bujalancel, Moreno, Jimenez-Valera, Ruiz Bravo, 2007). پری بیوتیک ها به عنوان منابع غذایی کربوهیدرات غیر قابل هضم انتخابی هستند که تکثیر بیفیدوباکتر ها و لاکتوباسیلوس ها را ارتقاء می دهند (Gibson & Roberfroid,1995).
وجود نارسایی هایی حین عملیات تولید، نگهداری و توزیع فراورده ها و هم چنین عبور از شرایط نامطلوب دستگاه گوارش (محیط اسیدی معده و وجود نمک های صفراوی) از جمله مواردی هستند که باکتری های پروبیوتیک باید در مقابل آن حفظ شوند .لازمه بروز آثار مثبت پروبیوتیک ها، بقای آنها تا رسیدن به محل فعالیت شان ( روده بزرگ) است. بنابراین باید روش هایی برای حفظ پروبیوتیک ها اتخاذ گردد که افزودن زیر مغذی ها و پری بیوتیک ها از جمله آنهاست (Mital and Garg, 1992; Molder, 1990; Patel, Dove, Sannabhati, and Dave, 1991).
گیاه جاشیر درمناطق کوهستانی سپیدان در استان فارس می روید و در بهار چیده می شود. با توجه به خواص تغذیه ای جاشیر و دارا بودن فیبر و احتمال دارا بودن نقش پری بیوتیک ممکن است گیاه جاشیر بتواند در ماست پروبیوتیک سبب بقاء بیشتر میکروارگانیسم های پروبیوتیک شود اگر چه اطلاعات خاصی در این زمینه در دسترس نمی باشد. مصرف فراورده های سین بیوتیک^۷۴ (حضور همزمان پروبیوتیک و پری بیوتیک) اثرات سودمند بیشتری بر سلامت مصرف کننده دارد، به علاوه اینکه در فراورده های سین بیوتیک بقای باکتری های پروبیوتیک در مدت نگهداری فراورده و نیزعبور آنها از دستگاه گوارش بیشتر می شود. لازم به ذکر است که در نقاط مختلف محل رویش گیاه جاشیر در ایران از آن در تولید ماست – جاشیر بصورت وسیع استفاده می شود .
۱-۲ : هدف از انجام تحقیق
کاملا روشن است که محصولات پروبیوتیک و سین بیوتیک نقش مهمی در سلامتی انسان دارند. همچنین سابقه تاریخی و تحقیقات امروزی خواص سلامت بخش جاشیر را به اثبات رسانده اند. از طرف دیگر توجه به توسعه تولید غذاهای بومی ایران نیز ضرورتی اجتناب ناپذیری می باشد. لذا با توجه به اینکه در استان فارس بصورت بومی ماست جاشیر تولید و مصرف می شود و نیز از اثرات افزودن جاشیر بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی و حسی ماست پروبیوتیک حاوی لاکتوباسیلوس کازئی و اثر آن بر بقاء میکروب های پروبیوتیک اطلاعاتی در دسترس نیست لذا هدف از انجام این مطالعه بررسی اثر افزودن جاشیر با درصد های مختلف بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی و حسی و میکروبی ماست پروبیوتیک بود.
۱-۳ : اهداف وفرضیات

نمودار ۱۷-۲ : چارچوب ارتباطات بازاریابی فیل (Fill,2009)
بر این اساس سیستم تعدیل و اصلاح این الگو از طریق آژانسها و تحقیقات بازاریابی صورت گرفته و از این طریق بازخور لازم به الگو داده می شود.
مدل RABOSTIC برنامه ریزی IMC
این مدل برگرفته از نظرات پیکتون و برودریک (۲۰۰۳) بود، و نام این مدل از حروف اول اجزاء آن تشکیل شده است بعنوان مثال حرف R به عنوان حرف اول تحقیق و تحلیل گرفته شده و الی آخر که در نمودار ذیل بصورت کامل آمده است:

نمودار ۱۸-۲ مدل RABOSTIC (Pickton and Broderick,2005:14)
«مدل فرایند برنامه ریزی بر مبنای صفر ^[۱۹۱]IMC»
با توجه به اینکه شرایط بازار دائماً در حال تغییر و تحول می باشد، بکارگیری این مدل در این شرایط توصیه شده است(( Duncan ,2002:202 .این فرایند برنامه ریزی شامل تعیین اهداف و استراتژیها مبتنی بر شرایط موجود بازار (شرایط موجود به عنوان نقطه صفر مورد توجه قرار گرفته اند)میباشد . این فرایند شامل هشت گام برنامه ریزی است که بطور مساوی شامل برندهای B2B و B2C، شرکتها در اندازه های متفاوت و ارائه دهندگان خدمات، تولید کنندگان و سازمان های غیر انتفاعی می شود. این مراحل عبارتند از :
۱- تحلیل ^[۱۹۲]swot2 - تحلیل اهداف و روابط^[۱۹۳] ۳- تعیین اهداف ارتباطات بازاریابی^[۱۹۴] ۴- توسعه استراتژیها و اصول^[۱۹۵] ۵- تعیین بودجه^[۱۹۶] ۶- تعیین زمانبندی^[۱۹۷] ۷- تست آمیخته ارتباطات بازاریابی ^[۱۹۸] ۸- ارزیابی اثربخشی^[۱۹۹]
۱- تحلیل swot
۳- تعیین اهداف ارتباطات بازاریابی
۲- تحلیل اهداف و روابط
۴- توسعه استراتژیها و اصول
۵- تعیین بودجه
۶- تعیین زمانبندی
۷- تست آمیخته ارتباطات بازاریابی
۸- ارزیابی اثربخشی
نمودار ۱۹-۲ فرایند برنامه ریزی بر مبنای صفر) Duncan, 2002:202)
«مدل عمومی برنامه ریزی IMC»
این مدل براساس نظرات بلیچ و بلیچ می باشد که به مدل عمومی برنامه ریزی IMC شهرت یافته است که در نمودار ۲۰-۲ به شرح ذیل آمده است :
مرور و ارزیابی کلی برنامه ریزی
بازاریابی تعاملی
تعیین بودجه
تجزیه و تحلیل فرایند ارتباطات
تجزیه و تحلیل وضعیت برنامه ریزی ترفیع
تبلیغات
بازاربی مستقیم
فروش شخصی
روابط عمومی
ترویج فروش
توسعه و بهبود برنامه IMC
استراتژی و تکنیک لازم برای فروش شخصی

استراتژی فروش شخصی
استراتژی و تاکنیک لازم برای بازاریابی مستقیم
استراتژی روابط عمومی
استراتژی ترویج فروش

الگوریتم Topsis به عنوان یک تکنیک تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی بسیار قوی برای اولویت بندی گزینه ها از طریق شبیه نمودن به جواب ایده آل است که به تکنیک وزن دهی ، حساسیت بسیار کمی داشته ، پاسخ های حاصل از آن ، تغییر عمیقی نمی کند. (نسترن و همکاران،۱۳۸۹،ص ۹۰).

از مزایای این روش در مقایسه با روش های مشابه مانند AHP آن است که در صورتیکه بعضی از معیارهای تصمیم گیری از نوع هزینه باشد و هدف آن کاهش آنها باشد و بعضی از معیارها از نوع سود بوده و هدف آن افزایش آنها باشد این روش به آسانی جواب ایده آل را که ترکیبی از بهترین مقادیر دستیابی به همه معیارها می باشد را پیدا می کند.
در طرح کلی و معیارهای مورد نظر این تحقیق عوامل موثر دارای مطلوبیت کاهشی و نیز افزایشی همزمان نبوده و ثانیا عوامل کمی و مقداری خارج از کنترل تصمیم گیرنده وجود ندارد لذا از این مدل در انجام پژوهش ها استفاده ای به عمل نمی آید.
۱-۲-۸-۲ ^[۲]ANP
مدل فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) یک مدل پیشرفته جهت ساخت و تحلیل تصمیم گیری است. این مدل قابلیت محاسبه سازگاری قضاوت ها و انعطاف پذیری در تعداد سطوح معیارهای قضاوت را دارد. مدل فرایند تحلیل شبکه ای در واقع مدل تعمیم یافته روش برنامه ریزی سلسله مراتبی (AHP) است که فرض موجود در روش برنامه ریزی سلسله مراتبی مبنی بر عدم وجود رابطه بین سطوح مختلف تصمیم گیری را ندارد.بسیاری از مسائل مربوط به تصمیم گیری را نمی توان به صورت رده بندی ساختاردهی کرد زیرا بین عناصر رده بالاتر و عناصر رده های پایین ارتباط و وابستگی وجود دارد.نه تنها اهمیت یک معیار تعیین کننده اهمیت راه حل ها در یک رده بندی است بلکه اهمیت راه حل ها نیز خود تعیین کننده اهمیت آن معیار خواهد بود.تصمیم گیری نه تنها از یک رده بندی ساده که دارای سه سطح مختلف است و از آن یک رده بندی چندسطحی به دست می آید ناشی می شوند بلکه این تصمیمات از یک شبکه نیز به وجود می آیند که می تواند تفاوت بسیار قابل ملاحظه ای با تصمیماتی که از یک رده بندی پییده تر حاصل می شوند داشته باشد.مدل فرایند تحلیل شبکه ای توسط توماس ال ساعتی جهت رفع این مشکل مدل AHP بوجود آمده است. روش ANP مشکل موجود در مدل AHP را با جایگزین کردن چارچوب شبکه ای^[۳] به جای چارچوب سلسله مراتبی^[۴] رفع کرده است(جبل عاملی و رسولی نژاد،۱۳۸۹،ص ۱۱۰).
به دلیل تجارب فراوان پژوهشی از طریق کاربست مدل AHP در تحقیقات داخل و خارجی به ویژه در زمینه گردشگری و همچنین تسلط نگارنده بر آن،در این تحقیق مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP ) بر مدل فرایند تحلیل شبکه ای(ANP) ترجیح یافته است.
فصل دوم:
چهارچوب نظری تحقیق
۲-۱ مقدمه
گردشگری به عنوان صنعتی نوپا در سال های اخیر تاثیرات زیادی بر وضعیت اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی جهان داشته است. ایجاد اشتغال، ارزآوری، تعادل منطقه ای،کمک به صلح جهانی،کمک به سرمایه گذاری در میراث فرهنگی، بهسازی محیط ،کمک به بهسازی زیستگاه های حیات وحش ،توسعه نواحی روستایی دارای جاذبه های گردشگری و جلوگیری از برون کوچی جمعیت و مانند آن، از جمله مزایای این صنعت بوده است. در کنار مزایای صنعت گردشگری بعضی عواقب منفی از جمله در اقتصادهای وابسته و در زمینه های اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی و زیست محیطی در کشورهای گردشگر پذیر مشاهده شده است (صدر موسوی ، دخیلی کهنوئی،۱۳۸۶،ص ۱۳۰).
با توجه به تاثیرات وافر گردشگری در کلیه ی زمینه های اقتصادی ،اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی در جامعه ی امروز ،باید با همتی بلند و مدیریتی آگاهانه و با برنامه ریزی درست و مناسب در جهت گسترش این صنعت تلاش کرده و آثار منفی آن را به حداقل رسانید.
در این فصل از تحقیق به بررسی وبیان مطالعات و تحقیقات انجام شده پیرامون موضوع تحقیق می پردازیم.
۲-۲ تعریف گردشگری^[۵] و گردشگر^[۶]
توریسم واژه ای است فرانسوی از ریشه «تور» گرفته شده است. تور درزبان فرانسه به معنای زیر آمده است: حرکت دورانی (چرخش)؛ عمل پیمودن، طی کردن پیرامون، سیر کردن، گردش نمودن. به نظر پیر لاروس^[۷]، توریسم عمل مسافرت به منظور تفنن و لذت است و توریست کسی است که برای خوشنودی خود و لذت بردن مسافرت می کند. واژه توریسم نخستین بار در سال ۱۸۱۱، در مجله ای انگلیسی به نام اسپورتینگ مارگازین^[۸] (مجله ورزش) آمد. در آن زمان این لغت به معنای مسافرت به منظور تماشای آثار تاریخی و بازدید از مناظر طبیعی برای کسب لذت به کار می رفت.
به عقیده پل روبره، توریسم عمل مسافرت کردن و طی مسافرت نمودن و رفتن به جایی غیر از مکان همیشگی و متعارف زندگی به منظور لذت بردن است، حتی اگر این کار شامل یک جابجایی کوچک باشد یا اینکه هدف اصلی از این جابجایی غیر از تفنن و لذت بردن باشد و توریست کسی است که این کار را انجام می دهد؛ به دلیل کنجکاوی یا بیکاری و برای لذت بردن و تفرج یا بالاخره به منظور ادعای این که »مسافرت» کرده است، به مسافرت می رود (محلاتی،۱۳۸۰،ص ۲ و ۳).
در فرهنگ ادبیات فارسی، جهانگردی به سفر کردن در اقطار عالم، به منظور تفرج، سیاحت، زیارت و مسافرت به مقصدی و بازگشت به محل سکونت اصلی اطلاق گردیده و سفرهای کوتاهی و موقتی از منطقه های خارج از محل کار و سکونت اصلی به منظور سیر و سیاحت تعریف شده است (کاظمی،۱۳۸۰،ص ۱۲۳).
در سال ۱۹۳۷ نیز کمیته ویژه رم جهت بررسی پاره ای از مسائل صنعت گردشگری تشکیل گردید و در مفهوم توریست تعریفی به این شرح ارائه شد؛ افرادی که در یک دوره ۲۴ ساعته یا بیشتر به یک کشور خارجی سفر کنند توریست خوانده می شوند. این کمیته مسافرت های زیر را به عنوان حرکت های توریستی به شمار آورد:

1. 1. افرادی که جهت خوشگذرانی، دلایل شخصی و یا مسائل بهداشتی به مسافرت می روند.

1. 1. افرادی که برای شرکت در کنفرانس ها مسافرت می کنند.

1. 1. افرادی که جهت انجام کارهای بازرگانی مسافرت می کنند.

1. 1. افرادی که به یک گردش دریایی می روند (رضوانی،۱۳۸۵،ص۱۶).

کنفرانس بین المللی آمار گردشگری و مسافرت که در ۱۹۹۱ در اوتاوای کانادا توسط سازمان جهانی گردشگری ترتیب یافته بود، تمامی تعریف ها و اصطلاحات ارائه شده تا آن زمان را بررسی و مرور کرد. در چهارم مارس ۱۹۹۳ ، کمیسیون آمار سازمان ملل متحد نیز این پیشنهادها را به روز کرده ،آنها را به عنوان اسناد سازمان ملل پذیرفت. سازمان جهانی گردشگری در ۱۹۹۴ همه ی این تعریف ها،اصطلاحات و واژگان را به عنوان تنها منبع مستند و معتبر برای تعریف های مربوط به حوزه ی صنعت گردشگری پذیرفت و سپس در ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ آنها را منتشر کرد. بر اساس این منبع «گردشگری» عبارت است از: «مجموعه فعالیت های فرد یا افرادی که به مکانی غیر از مکان عادی زندگی خود مسافرت و حداقل یک شب و حداکثر یک سال در آنجا اقامت می کنند و هدف از مسافرت آنان نیز گذران اوقات فراغت است. البته اهدافی نظیر اشتغال و کسب درآمد شامل آن نمی شود». بر این اساس ،کسانی که شامل این تعریف می شوند «گردشگر» نامیده می شوند (حیدری چیانه،۱۳۸۷،ص ۲۲).
۲-۳ انواع گردشگری
۲- ۳-۱ گردشگری انبوه یا تفریحی^[۹]:
بزرگترین بازار گردشگری جهانی را گردشگری انبوه یا تفریحی که اغلب گردشگری تعطیلاتی نیز خوانده شده تشکیل می دهد. بزرگترین بخش این بازار سواحل دریاها را هدف می گیرد و گاه آن را به گردشگری آفتاب، ماسه و دریا(سه S)^[10] نیز می شناسند.گذران اوقات فراغت ، خارج و فارغ از زندگی معمول اصلی ترین هدف این گرروه از گردشگران است( رنجبریان و زاهدی،۱۳۸۸،ص۷۰).
۲-۳-۲ گردشگری درمانی^[۱۱]:
این نوع گردشگری خاص افراد و گروه هایی است که به منظور معالجه ، درمان و با اهداف پزشکی و استفاده از آب و هوای سالم و به دور از آلودگی اقدام به مسافرت می کنند(پوررستمی،۱۳۸۴،ص۲۵).
۲-۳-۳ گردشگری اجتماعی^[۱۲]:
توریسم اجتماعی شاخه ای از توریسم فرهنگی محسوب می شود که در آن جهانگردان یا گردشگران به منظور آشنایی با فرهنگ، ارتباطات، نحوه ی زندگی ، پوشش و …. مردم، از کشورهای متفاوت بازدید می کنند (پاپلی یزدی و سقایی،۱۳۸۶،ص ۸۵).
۲-۳-۴ گردشگری ورزشی^[۱۳]:
این شاخه از توریسم به علت درآمدزایی بالا ، رقابت بسیار شدیدی را بین کشورها به وجود آورده است و کشورهای مختلف با توجه به نوع توریسم منطقه و فراهم کردن امکانات بهتر ، به دنبال جذب این نوع توریسم می باشند . برای نمونه می توان به پیست های اسکی یا بازی های المپیک اشاره کردکه هر چند سال یکبار در کشورهای میزبان برگزار می گردد (قرخلو،۱۳۸۶،ص۱۱).
۲-۳-۵ گردشگری مذهبی و زیارتی^[۱۴]:
در برخی کتب – گردشگری زیارتی- را جزیی از گردشگران فرهنگی دانسته اند اما به علت وسعت و تعداد بسیار زیاد انسان هایی که هر ساله به قصد زیارت دست به سفر می زنند شاخه ای جداگانه را می طلبد. در این نوع گردشگری که برگرفته از اعتقادات مذهبی هر ملت است موجب می شود که هزاران نفر از پیروان یک مذهب به سمت زیارتگاه های خود حرکت نمایند و با توجه به اینکه اعتقادات مذهبی باعث چنین تحریکی شده است کمترین خسارت فرهنگی را دربردارد در عین حالی که طیفهای مختلفی از مردم با نژادها و زبان های مختلفی را دربر می گیرد (عبدالملکی،۱۳۷۸،ص۱۹).
۲-۳-۶ گردشگری بازرگانی و تجاری^[۱۵]:
در مسافرت های تجاری و بازرگانی بخش هایی خاص وجود دارد که افراد رابطه متقابل و رودرو برقرار می کنند و در این میان به گونه ای تفریح و گردش می پردازند که برای کارهای روزانه شان و رفع خستگی از اهمیت زیادی برخوردار است. هرچند که امروزه ماهیت اینگونه مسافرت ها تغییر کرده است ولی در مجموع اینگونه سفرها را گردهمایی، سفرهای تشویقی و تشکیل جلسه ها یا برپاکردن نمایشگاه ها می نامند. برای مثال در آمریکا در سال ۱۹۹۵ در مجموع ۹۸۳۶۰۰ گردهمایی یا جلسه تشکیل شد،۷٫۷۷ میلیون نفر در آنها شرکت کردند و درآمدی بالغ بر ۳۷٫۴ میلیارد دلار داشت(مهدوی،۱۳۸۲،ص۲۳).
۲- ۳-۷ گردشگری سیاسی^[۱۶]:
مسافرت به منظور شرکت در اجلاس و مجامع بین المللی ،کنگره ها و سمینارهای سیاسی ، جشن های ملی و مذهبی ، مراسم ویژه سیاسی مانند تدفین رهبران و شخصیت های سیاسی ، پیروزی رهبران احزاب و به حکومت رسیدن آنها و نظایر آن جهانگردی سیاسی خوانده می شود (رضوانی،۱۳۸۵،ص۲۰).
۲-۳-۸ گردشگری ماجراجویانه^[۱۷]:
گردشگری با انگیزه های خاص و ماجراجویانه ،گردشگرانی را دربر می گیرد که معمولا در گروه های کوچک برای یادگیری و کسب تجربه درباره ی ویژگی های خاص یک منطقه و نحوه ی زندگی به آنجا سفر می کنند. این نوع گردشگری اصطلاحاً (تماشای زندگی)^[۱۸] نیز شناخته می شود.گردشگری ماجراجویانه به فعالیت گردشگری گفته می شود که از نظر جسمانی و شخصی خودشان را درگیر امور غالبأ خطرناک می کنند. این امور شامل شکار حیوانات وحشی ، سفرهای طولانی و دشوار در مناطق دورافتاده، پیاده روی،کوه پیمایی و قایق سواری در تندآب است(حیدری چیانه،۱۳۸۷،ص۴۱).
۲-۳-۹ گردشگری فرهنگی^[۱۹]:
در گردشگری فرهنگی هدف اصلی گردشگر دیدن جلوه های فرهنگی یک مقصد از قبیل مراسم ،رفتارها ،نمایشنامه ها ، نمایشگاه ها ، هنر و موسیقی آن است. در مناطق در حال توسعه ، اماکن مذهبی یا کارگاه های صنایع دستی از جمله جاذبه های فرهنگی برای گردشگران است(کاظمی، ۱۳۸۵،ص۲۷).
۲-۳-۱۰ طبیعت گردی^[۲۰]:
اکوتوریسم یا طبیعت گردی ،کوتاه شده واژه طبیعت گردی اکولوژیکی^[۲۱] است که گرایشی نو و پدیده ای نسبتا تازه در صنعت جهانگردی است. بنا به تعریف سازمان جهانی گردشگری ،آن بخش از سفرهایی که به منظور لذت بردن از حضور در طبیعت و نیز دیدار از جاذبه های آن انجام می شود اکوتوریسم نام دارد. این گونه از جهانگردی، فعالیت های زمان فراغت انسان ها را بیشتر در طبیعت امکان پذیر می سازد و مبتنی بر مسافرت های هدفمند همراه با دیدار و برداشت های فرهنگی و معنوی از جاذبه های طبیعی و لذت جویی از پدیده های گوناگون است(قرخلو،۱۳۸۶،ص۲۵).
جنیانگ دنگ و همکاران در باب ارزیابی جاذبه های طبیعی برای گردشگری این گونه آورده است: ارزیابی و درجه بندی سیستم محیطی به گردشگران کمک می نماید تا مکان های مورد نظرشان را بهتر انتخاب کرده، رضایت مندیشان افزایش یافته و آنها را به اعمال معقولانه تشویق کنند. در این میان مدیران گردشگری نیز از فهم بهتری برای نحوه ی اداره ی مکان ها ی توریستی سود می برند (جینیانگ و همکاران،۲۰۰۲).
تعداد کثیری از بازدیدکنندگان با علایق و اهداف متفاوتی در اکوتوریسم مشارکت می کنند. برخی از آنها بیشتر از سایرین ایفای نقش های برجسته می پردازند، اما تقریبا همه ی آنها در مدیریت و توسعه ی محل های اکوتوریسم نقش بسزایی دارند. رمز موفقیت اکوتوریسم ایجاد مشارکت و همکاری تنگاتنگ است تا بتواند به اهداف متعدد حفظ و نگهداری و توسعه معقولانه دست یابد(درام و مور،۱۳۸۸،ص۱۹).

<![CDATA[

۷۴٫۱۴

۳٫۶۶۲

۴

۴۵۴/۰

۴۰-۳۰

۳۱

۵۹٫۴۵

۵۰-۴۰

۴۰

۵۴٫۷۴

۶۰-۵۰

۱۸

۶۰٫۱۷

بالای۶۰

۱۷

۶۵٫۰۹

کل

۱۲۰

فصل پنجم
نتیجه گیری وپیشنهادات
مقدمه
در پایان هر فعالیت تحقیقی محقق پس از آزمون فرضیات، می بایستی نتایج کار را ارائه دهد. نتایج حاصل از فرضیات نیز پایه هایی هستند که پیشنهادات بر اساس آن شکل می گیرند. بنابراین یکی از قسمت های مهم تحقیق که در واقع می تواند راهی برای تبدیل نظریات به عمل برای موفقیت در آینده باشد، نتیجه گیری صحیح و پیشنهادات مربوط و مناسب است. نتیجه گیری هایی که بر اساس تحلیل‌های صحیح ارائه شده باشد می تواند مشکلات موجود بر سر راه سازمان را که تحقیق به آن منظور طراحی شده است را برطرف کند.

در این فصل به بیان خلاصه ای از نتایج بدست آمده از آزمون فرضیات تحقیق پرداخته خواهد شد و ضمن بیان محدودیت های پژوهش و با توجه به نتایج بدست آمده و تجربیات حاصل از انجام پژوهش، پیشنهادهایی برای محققین آینده که علاقمند به پژوهش در این زمینه هستند، ارائه خواهد شد.
۵-۱- فرایند تحقیق
تحقیق حاضر تحت عنوان جایگاه فرش دستباف ایران در بازارهای جهانی و شناسایی عوامل توسعه بازار می باشد.. این پژوهش درصدد شناخت جایگاه فرش دست باف و شناسایی و مقایسه عوامل توسعه بازار برای رتبه بندی آنها می باشد. در فصل اول، مساله تحقیق، اهداف و فرضیات تحقیق معرفی گردید. در فصل دوم، کلیات تحقیق، مبانی نظری تحقیق ارائه، بررسی جایگاه فرش دستباف و همچنین تحقیقات قبلی انجام شده در زمینه موضوع تحقیق به اختصار توضیح داده شد. در فصل سوم، روش تحقیق شامل جامعه آماری،روش تعیین نمونه، ابزار جمع آوری داده ها و همچنین روش های آماری مورد استفاده برای تحلیل اطلاعات اراده گردید. در فصل چهارم به توصیف و تحلیل داده های جمع آوری شده با بهره گرفتن از نرم افزار spss پرداخته شده است. در این فصل نتیجه گیری و پیشنهادات ارائه می گردد.
تحقیق حاضر دارای ۵ فر ضیه است که در سطح ۹۵ درصد مورد آزمون قرار گرفت نتایج بیانگر تائید فرضیه تحقیق است. در ادامه ابتدا نتایج تحقیق و سپس نتیجه گیری بیان گردیده است و در نهایت پیشنهادات و محدودیت های تحقیق ذکر گردیده است.
۵-۲- نتیجه گیری
۵-۲-۱- نتایج فرضیات
در زیر به بررسی هر یک از فرضیات تحقیق و نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آنها پرداخته می شود.
۵-۲-۱-۱- فرضیه اول
نتایج آزمون t در جدول (۴-۱۲) نشان می دهد که سطح معنی دار آزمون مقایسه سوالات در مقایسه با عدد ۳(حد متوسط) برابر ( ۰۰۰/۰ ) بدست آمده که کمتر از ۰۵/۰ است بدین معنا که همه این عوامل از حد متوسط بیشتر هستند و از نظر آماری تایید می شود که پاسخ دهندگان اهمیت سوالات را از حد متوسط بسیار بالاتر می دانند پس عامل کلی تحقیق از دید پاسخ دهندگان دارای اهمیت می باشد. به عبارتی کلیه زیر عامل های شناسنامه دار کردن دارای اهمیت معناداری هستند.
فرضیه اول این گونه مطرح شد که شناسنامه دار کردن فرش ارتباط مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
با توجه به خروجی آزمون، در جدول(۵-۱) مقدار آماره t برابر ۴٫۹۵۴ می باشد و از آنجایی که مقدار سطح معنی دار ۰۰/۰ است و کمتر از ۰۵/۰ بدست آمده بیانگر آن است که فرضیه اول پژوهش تایید می گردد یعنی شناسنامه دار کردن فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف می گردد.
۵-۲-۱-۲- فرضیه دوم
نتایج آزمون t در جدول (۴-۱۴) نشان می دهد که سطح معنی دار آزمون مقایسه سوالات در مقایسه با عدد ۳(حد متوسط) برابر ( ۰۰۰/۰ ) بدست آمده که کمتر از ۰۵/۰ است بدین معنا که همه این عوامل از حد متوسط بیشتر هستند و از نظر آماری تایید می شود که پاسخ دهندگان اهمیت سوالات را از حد متوسط بسیار بالاتر می دانند پس عامل کلی تحقیق از دید پاسخ دهندگان دارای اهمیت می باشد. به عبارتی کلیه زیر عامل های تبلیغات دارای اهمیت معناداری هستند.
فرضیه دوم این گونه مطرح شد که افزایش تبلیغات رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
با توجه به خروجی آزمون، در جدول(۵-۱) مقدار آماره t برابر ۳۵٫۳۳۷ می باشد و از آنجایی که مقدار سطح معنی دار ۰۰/۰ است و کمتر از ۰۵/۰ بدست آمده بیانگر آن است که فرضیه دوم پژوهش تایید می گردد. یعنی افزایش تبلیغات فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف می گردد.
. ۵-۲-۱-۳- فرضیه سوم
نتایج آزمون t در جدول (۴-۱۶) نشان می دهد که سطح معنی دار آزمون مقایسه سوالات در مقایسه با عدد ۳(حد متوسط) برابر ( ۰۰۰/۰ ) بدست آمده که کمتر از ۰۵/۰ است بدین معنا که همه این عوامل از حد متوسط بیشتر هستند و از نظر آماری تایید می شود که پاسخ دهندگان اهمیت سوالات را از حد متوسط بسیار بالاتر می دانند پس عامل کلی تحقیق از دید پاسخ دهندگان دارای اهمیت می باشد. به عبارتی کلیه زیر عامل های شناسایی خواسته های مصرف کنندگان دارای اهمیت معناداری هستند.
فرضیه سوم این گونه مطرح شد که شناسایی خواسته های مصرف کنندگان یا خریداران رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.]]
>