اهمیت و ضرورت پژوهش… 7
سوالات اصلی.. 8
تعریف سوالات در پژوهش کمی.. 8
روش… 9
جامعه مورد پژوهش… 9
نمونه و روش نمونه گیری.. 9
ابزار اندازه گیری یا روش های عملی جمع آوری داده ها 10
فصل 2: ادبیات تحقیق. 11
کارآفرینی.. 12
کارآفرینی چیست؟. 17
کارآفرین کیست و دارای چه ویژگی هایی است؟. 19
جایگاه کارآفرینی در توسعه. 19
تاریخچهی کارآفرینی.. 20
کارآفرینی در قرون وسطی.. 21
تاریخچه کارآفرینی به عنوان رشته دانشگاهی.. 22
نقش آموزش عالی در توسعه کارآفرینی.. 23
شناسایی و دسترسی به فرصت ها 28
فعالیتها و پیامدهای آموزش کارآفرینی.. 50
برنامهی درسی و تاریخچه آن.. 57
خلاقیت ونوآوری.. 73
فصل سوم: روش تحقیق. 79
الف- هدف تحقیق.. 80
ب- روش گردآوری داده ها 80
ابزار اندازه گیری یا روش های عملی جمع آوری داده ها 81
منابع. 82
کشور ما از سال 58 وبعد از پیروزی انقلاب اسلامی با مسئله تحریم ها مواجهه بوده است ;اما از سال 88تحریم های اقتصادی وارد فاز جدید تری می شود ;واز سال 90ما وارد یک جنگ تمام عیار اقتصادی می شویم . مهم ترین خصومت های خارجی،بحث تحریم هاست از جمله تحریم نفتی وگازی که برای ما خیلی مشکل ایجاد کرده است.(کانون تربیت واقتصاد،1394)اقتصاد کشور ما وابسته به درآمد نفتی است. با توجه به بحث تحریم هاکه از سال 1390آغاز شده است اخیرا گام کوچکی در راستای برداشت تحریم ها اتفاق افتاده است، دراین چند سال اخیر فروش نفت ما به حداقل رسید و متاسفانه شاهد بحران اقتصادی در کشور بودیم. کشور های توسعه یافته با ابزار پول و مادیات درستون فقرات یک جامعه (فرهنگ) تاثیر گذارند. با توجه به مستندات مرکز آمار ایران نرخ بیکاری درسال 1393 بیش از 2/5 میلیون نفر گزارش شده است. باید برای کاهش نرخ بیکاری تلاش کرد، استخدام در سازمانهای دولتی با محدودیت قانونی و اجتماعی مواجه است مگر در مواردی که مجوز خاص بدهند. با توجه به اینکه ما مسلمان هستیم برای رفع مشکلات خود و جامعه از آموزه های دینی خود استفاده می کنیم. امام صادق (ع) فرمودند: من طلب التجاره استغنی عن الناس هرکس دنبال تجارت رود از مردم بی نیاز می شود. (اصول کافی).
یکی از عواملی که پیوند عمیقی با اشتغال وکارآفرینی دارد نظام آموزش عالی است .در دنیای کنونی ،نوآوری تنها موتور رقابت پذیری بلند مدت است که عنصری ضروری در افزایش کارایی عوامل تولید محسوب می شود.علاوه براین،در حال حاضر نوآوری عامل بهبود بخش در اقتصاد دانشی مطرح شده است،اما درک سنتی از فرایند نوآوری در حال تغییر است ;زیرا الگوهای خطی کارایی خود را در تبیین نوآوری از دست داده اند واین فرایند به عنوان سیستم وشبکه ای متشکل از ابغاد وعناصر گوناگون مطرح شده است .بر اساس مطالعات جدید در این حوزه،همکاری بین سه بخش صنعت،دانشگاه ودولت ، در ارتقای سیستم ملی ومحلی نوآوری ضرورت دارد(philpott et al.,2011)از میان این سه عامل ،دانشگاهها به دلیل داشتن ارائه ی جدید ترین دانش ها وفنون ،نقشی پرنگ تر از سه بخش دیگر برعهده دارند.بر این اساس ،ماموریت دانشگاهها در بستر زمان ،همگام با تحولات ودگرگونی های جهانی ودر راستای هدف پاسخ گویی به نیازهای اقتضایی جوامع ،دچار تحول شده وبه سوی مشارکت در پارادیم کارآفرینانه در حال حرکت است .(Etzkowitz and LeydesdorffT2000)
هی نونن وپویکلیجوکی (2006) معتقدند کارآفرینی به علت اثرات قابل ملاحظه ای که بر روی سطح خرد و کلان اقتصاد دارد مورد توجه قرار گرفته است، کارآفرینی عامل حیاتی در زایش ایده های جدید، خلق شرکت ها و کسب و کارهای جدید و به طور کلی پرورش اقتصاد است. در میان رشته های مختلف دانشگاهی اکثر فعالیتهای کارآفرینی به رشته های فنی، مهندسی، پزشکی و علوم پایه مربوط می شود و متاسفانه روند کارآفرینی در میان رشته های علوم انسانی و اجتماعی بسیار کندتر از سایر رشته هاست. علوم تربیتی یکی از رشته های علمی مهم است که به توسعه و مدیریت سرمایه انسانی می پردازد. این رشته یکی از شاخه های علوم انسانی است. در این رابطه پژوهش های مختلفی که ناظر به عوامل توسعه کارآفرینی در میان دانش آموزان، دانشجویان و فارغ التحصیلان کشور است صورت گرفته است. به طور مثال در تحقیقی که به بررسی برخی از عوامل توسعه ی کارآفرینی 1.اهداف برنامه درسی 2.محتوای برنامه درسی 3. استراتژی تدریس 4. ارزشیابی برنامه درسی 5. فضا، تجهیزات و کارگاههای آموزشی و تاثیر این عوامل بر تقویت مهارت های کارآفرینی مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه حاصل شده از عامل اول حاکی از این است که اهداف برنامه درسی می توانند مهارت های کارآفرینی را در دانشجویان ایجاد کنند. عامل دوم از نتایج آزمون تی تک محتوای برنامه درسی در جهت تقویت مهارت کارآفرینی از لحاظ آماری قابل توجه است. در رابطه با عامل سوم نشان می دهد که استراتژی تدریس می تواند مهارت های کارآفرینی را در دانشجویان ایجاد کنند. ارزشیابی برنامه درسی و فضا و تجهیزات هم در مهارت کارآفرینی موثر بوده است (پایان نامه نگارش: نرگس مهراجی و استاد راهنما: دکتر حسن ملکی).توجه به کارآفرینی دررشته ی علوم تربیتی نه تنها در کشورهای جهان سوم به (دلیل شرایط اقتصادی ) بلکه دربسیاری از کشورهای توسعه یافته به آن توجه شده است مانند: نروژ که یک طرح اقدام برای کارآفرینی درآموزش وپرورش به عنوان تحصیلات اجباری در آموزش عالی طراحی شده است(2009-2014).یا کشوری چون هلندکه در آموزش وپرورش ونظام آموزش عالی اقدام به طراحی برنامه ای برای کارآفرینی در سال 2007 کرده است.کارآفرینی به عنوان یکب از رشته های مهم سیاست کمیسیون اروپا در چشم انداز سیاست آموزش عالی اروپا تعبیه شده است.مرکزیت کارآفرینی در اروپا در سال2020استراتژی هایی را برای تقویت طرح هایی ازجمله منطقه اروپا،آموزش وپرورش و…در نظر گرفته است.که موسسات آموزش عالی نقش مهمی در افق 2020 براساس افزایش ساختار همکاری بین دولت وکسب وکارودانشگاه برای بروز نوآوری دارند2011a;2011b)موسسات آموزش عالی همچنین وظیفه توانایی برای برنامه ریزی ومدیریت پروژه به منظور دستیابی به اهداف را هم دارد.(Directorate-general enterprise and industry 2012)
هر تحقیقی می تواند دو نوع هدف داشته باشد.در بیان می شود واقع پژوهشگر می تواند اهداف کلی را از اهداف فرعی تفکیک کند.در این تحقیق اهداف فرعی وکلی به شرح زیر است:
هدف کلی :از این پژوهش بررسی برخی عوامل توسعه کارآفرینی در میان دانشجویان رشته های علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی است.
عوامل توسعه کارآفرینی بسیار است ولی در این تحقیق و با توجه به اهمیت رشته علوم تربیتی این عوامل در این رشته مورد بررسی قرارگرفته است.
اهداف جزئی:1.شناسایی عوامل شخصی درتوسعه ی کارآفرینی در میان دانشجویان رشته های علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی
3.شناسایی عوامل محیطی در توسعه ی کارآفرینی در میان دانشجویان رشته های علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی
تعریف از رشته علوم تربیتی و زیر شاخه های آن:
علوم تربیتی(Education) از رشتههای علوم انسانی است که به جنبههای آموزش و پرورش آدمی و دانشهای مربوط به آن میپردازد. درباره مفهوم «آموزش و پرورش» باید درنظر داشت که «آموزش و پرورش» منحصر به افراد، زمان و مکان خاصی نیست. یعنی به طور مشخص «آموزش و پرورش» منحصر به مدرسه، دانشگاه یا آموزش دروس خاصی نیست، بلکه «آموزش و پرورش» برای همه، و در هر زمانی و هر مکانی است. آموزش عمومی، آموزش عالی، آموزش کارکنان، سواد آموزی بزرگسالان، خود آموزی، آموزش الکترونیکی و مجازی از انواع آموزش محسوب می شوند.
رشته علوم تربیتی در ایران در مقطع کارشناسی در چهار گرایش: تکنولوژی آموزشی، آموزش پیش دبستانی و دبستانی، مدیریت و برنامه ریزی آموزشی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی و در مقطع کارشناسی ارشد در رشته های برنامه ریزی آموزشی، آموزش و پرورش تطبیقی، برنامه ریزی درسی، تحقیقات آموزشی، آموزش و پرورش استثنایی، روانشناسی تربیتی، آموزش بزرگسالان، آموزش و بهسازی منابع انسانی، تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، تکنولوژی آموزشی، مدیریت و برنامه ریزی آموزش عالی، سنجش و اندازه گیری در آموزش و پرورش و در مقطع دکتری در رشته های تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، برنامه ریزی درسی، روانشناسی تربیتی، سنجش آموزش، برنامه ریزی توسعه آموزش عالی، برنامه ریزی درسی در آموزش عالی، مدیریت آموزش عالی، اقتصاد آموزش عالی، برنامه ریزی آموزش از راه دور ارائه می شود.
کشورهایی که وابستگی اقتصادی کمتری دارند در عرصه های سیاسی، فرهنگی و… تاثیر گذارترند و استقلال بیشتری هم دارند. با توجه به وضعیت کشورمان ایران و نام گذاری سالهای اخیر توسط مقام معظم رهبری با مفاهیم اصلاح الگوی مصرف، مسئله جلوگیری از اسراف، همت مضاعف و کار مضاعف، جهاد اقتصادی، تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی بی دلیل نبوده و حاکی از مشکلات جامعه در این زمینه است. یک راه حل اساسی برای حل مساله اقتصادی کشور بحث کارآفرینی است. بی شک یکی از زیر بنایی ترین ارکان توسعه، توسعه اقتصادی می باشد. پژوهشها نشان می دهد بین کارآفرینی و رشد اقتصادی همبستگی معناداری وجود دارد. (گرول وآتسان2008) بیشتر صاحبنظران توافق دارند که کارآفرینی وکارآفرینان بیشترین سهم را در توسعه اقتصادی و اجتماعی دارند (Hildebrand, justing, johnoson,2006). کارآفرینی یک پدیده نوظهور درجهان است که با ظهور کسب وکارهای جدید ونوآورانه بر رشد اقتصادی کل دنیا تاثیر گذاشته است .در حقیقت کارآفرینی از طریق ایجاد شغل ،توسعه محصولات وخدمات جدید،ایجاد بازارهای جدید،درآمد زایی وسودآفرینی در رشد اقتصادی تاثیر منحصر به فردی دارد.برخی از محققان استدلال نموده اند که کارآفرینی منبع سریز دانش،پیشرفت تکنولوژی ونوآوری است که این سه نیز در سطوح کلان منابع رشد اقتصادی هستند(li et,2012:1)کارآفرینی باعث رشد و توسعه ی اقتصادی کشورها و به ویژه کشورهای توسعه یافته شده است. برخی از نویسندگان معاصر در مورد اقتصاد کارآفرینی صحبت می کنند و در این میان نقش دانشگاهها و دیگر موسسات آموزش عالی در این الگوی جدید اقتصادی نیز برجسته می باشد(nabi and linan,2011,p325). در کشورهای در حال توسعه مانند ایران برای دستیابی به مزیت رقابتی و حل مسائل و مشکلات عمومی جامعه مثل بیکاری ملزم به توسعه کارآفرینی هستند. ازجمله اقدامات راهبردی برای رشد و توسعه کارآفرینی، آموزش کارآفرینی در حوزه آموزش عالی است. کارآفرینی یک ماموریت استراتژیک مستقیم برای دانشگاه است. بنابراین بخش عمده ای از دانشگاهها ممکن است در کارآفرینی شرکت کنند اما اغلب دانشگاهها به آموزش و انجام عملیات تحقیقاتی می پردازند (schuetzeواینمن 2010وآزبورن وویلسون2013). در سالهای اخیر، رقابت گسترده کشورها بر سر توسعه بیشتر از گذشته شده است و در این میان فقط کشورهایی گوی سبقت را از دیگران می ربایند که از تمام عوامل نیروی انسانی خود با آن نقش عظیم و موثرشان در تولید و توسعه استفاده کنند. بهره گیری از تمام منابع انسانی یکی از عوامل مهم دستیابی به توسعه پایدار محسوب می شود (dervis,2007). رشته ای که در آن به نیروی انسانی اهمیت می دهد علوم انسانی است و علوم تربیتی هم شاخه ای از این رشته است. رشته علوم تربیتی یکی از رشته های علمی مهم است که به توسعه و مدیریت سرمایه انسانی می پردازد و باید به آن توجه ویژه ای داشت. برای اینکه دانش آموختگان این رشته قابلیت به کارگیری داشته باشند و بتوانند در خدمت توسعه کشور باشند، باید در راستای کارآفرینی توانمند شوند. باتوجه به اینکه به کارآفرینی در این رشته نسبت به رشته های دیگر کم توجه شده است قصد کردم به بررسی برخی عوامل توسعه کارآفرینی در میان دانشجویان رشته های علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی بپردازم.
ازمیان عوامل متعدد بیان شده در ادبیات کارآفرینی به، 1. بررسی عوامل شخصی در توسعه ی کارآفرینی 2. بررسی عوامل سازمانی در توسعه ی کارآفرینی 3. بررسی عوامل محیطی در توسعه ی کارآفرینی موردمطالعه قرار خواهدگرفت که فرضیه های اصلی تحقیق را به شکل زیر سازماندهی می کند:
فرضیات فرعی:
1-1- بین تمایل به خلاقیت و توسعه ی کارآفرینی ارتباط معنا داری وجود دارد.
-2-1 بین توفیق طلبی و توسعه ی کارآفرینی ارتباط معناداری وجود دارد.
-3-1 بین تمایل به ریسک پذیری و توسعه ی کارآفرینی ارتباط معناداری وجود دارد.
-1-2 بین توسعه بینش مشترک و توسعه ی کارآفرینی ارتباط معناداری وجود دارد.
-2-2 بین تشویق به نوآوری و توسعه ی کارآفرینی ارتباط معناداری وجود دارد.
-3-2 بین شیوه های جدید پاداش و توسعه ی کارآفرینی ارتباط معناداری وجود دارد.
-1-3 بین شرایط اقتصادی و توسعه ی کارآفرینی ارتباط معناداری وجود دارد.
-2-3 بین شرایط اجتماعی و توسعه ی کارآفرینی ارتباط معناداری وجود دارد.
بروز برخی از مشکلات درجامعه ناشی از عدم رشد افراد در زمینه ی تربیت اجتماعی است. پرورش بعد اجتماعیِ افراد در توسعه و رشد سایر ابعاد زندگی فرد نیز مؤثر است. نوجوانان وجوانان جهت رسیدن به ارزش ها و به دنبال آن زندگی سالم و لذّت بخش ، سعی درکسب مهارت های اجتماعی دارند. برخی از افراد ، سازمان ها و نهادها در اجتماعی کردن افراد نقش اساسی دارند که خانواده ابتدا به شکل غیر رسمی به این امر می پردازد وسپس مدرسه، گروه دوستان و رسانه های جمعی می توانند در کسب مهارت های اجتماعی کودکان و نوجوانان نقش تعیین کننده ای داشته باشند.
بنابراین بدیهی است که هرگونه تلاشی در جهت پرورش مهارت های اجتماعی افراد بایستی از خانواده شروع و سپس در برنامه رسمی و غیر رسمی مدارس بر اساس رشد دانش آموزان ادامه یافته و در ارتباط با گروه دوستان (به ویژه در دوره ی نوجوانی و جوانی که گرایش به مستقل شدن دارند) ، وسپس رسانه های جمعی زمینه ی کسب مهارت های اجتماعی به شکل مطلوب فراهم آید.
با توجــّه به مطالب فوق این پژوهش ، سعی برآن دارد تا تأثیری که خانواده ، مدرسه ،گروه دوستان و رسانه های جمعی به ویژه تلویزیون درکسب مهارت های اجتماعی ایجاد می کنند را مورد بررسی قرار دهد.
فصل اول:
کلیات تحقیق
فصل اوّل
کلیـات تحقیق
رفتار اجتماعی بر تمامی جنبه های زندگی افراد سایه می افکند و بر سازگاری و شاد کامی بعدی آنها تاثیر می گذارد. توانایی فرد از نظر کنار آمدن با دیگران و انجام رفتارهای اجتماعی مطلوب، میزان محبوبیت او را در میان والدین ، معلّمان ، همسالان و دیگر افراد جامعه مشخص می کند. اجتماعی شدن فراگردی است که به واسطه آن هر فرد، دانش و مهارت های اجتماعی لازم را برای مشارکت مؤثر و فعّال در زندگی گروهی و اجتماعی کسب می کند( بروم و سلینک ،1386 ). این فراگرد به افراد این امکان را می دهد تا شخصیّت ویژه ای را برای خود کسب کنند و وارد اجتماع شوند. کسب مهارت های اجتماعی یکی از عناصر اصلی اجتماعی شدن در کلیه فرهنگ ها است که طی دو تا سه دهه اخیر مورد توجّه دانشمندان قرار گرفته است. شخصی که دارای مهارت های اجتماعی است می تواند به انتخاب و ارائه رفتارهای مناسب در زمان و موقعیّت معین دست بزند که جدا از فرهنگ و زمینه اجتماعی فرد نیست. مهارت های اجتماعی عبارتند از رفتارهای انطباقی فراگرفته شده که فرد را قادر می سازد با افراد دیگر روابط متقابل داشته باشد، واکنش های مثبت بروز دهد و از رفتارهایی که پیآمد منفی دارند اجتناب ورزد . مهارت های اجتماعی رفتارهایی نظیر همکاری، مسئولیت پذیری ، همدلی، خویشتن داری و خود اتکایی را شامل می شوند (کارتلج و میلبرن ،1372: 94).
اجتماعی شدن مهم ترین فرایند کسب مهارت های اجتماعی در کودکان است که متأثر از سطوح مختلف بوم شناختی شامل خانواده، مدرسه و جامعه می باشد .مهارت های اجتماعی افراد می تواند تأثیر شگرفی در کارکردهای انطباقی، تحصیلی، کیفیت زندگی ، ارتباطات با دوستان و توان بالقوه ی آن ها برای زندگی و آموزش در محیط با حداقل محدودیت داشته باشد. ماسن و دیگران چهار عامل اساسی در اجتماعی شدن و کسب مهارت های اجتماعی را خانواده، مدرسه ، هم سالان و تلویزیون می دانند (ماسن ،1370 :56).
لیبرمن و دیویس(1975) در پژوهش خود به این نتیجــه رسیـــدند که بــــرای درمان مراجعــــان خود باید تجربیات خوشایندی از طریق تقویت کننده های وابسته به رفتارهای اجتماعی مناسب فـراهم آورده و آمـــوزش مهـارت های اجتماعی را بیش از حد مورد توجّه قرار دهند.
بیکر و همکاران (1978) در پژوهش خود با نام مهارت های اجتماعی در کودکان سنین پیش دبستانی دارای تأخیر در رشد، نشان دادند که خانواده در کسب مهارت های اجتماعی مؤثر بوده است.
زاک و همکاران (1979) در پژوهش خود در یافتند که آموزش مهارت های اجتماعی و تحصیلی با یکدیگر مرتبط بوده، و وابستگی بالایی با هم دارند.همچنین مدرسه و خانواده به منزله ی یک موقعیّت مهم برای آموزش مهارت های اجتماعی قلمداد می شوند.
کارسورا (1985) نیز در یک مطالعه کاملاً وسیع با نمونه های قابل اطمینان عوامل مؤثر در مهارت های اجتماعی مانند خانواده، همسالان وهم بازی ها را مورد تائید قرار داده است.
فاتـحی زاده و فتـحی (1380) در پـژوهش خود با عنـوان بررسی عملکرد مدرسه در ایجاد و پرورش مهارت های اجتماعی دانش آموزان دختر دبیرستانی به این نتیجه رسیدند که مدرسه و برنامه درسی نقش مؤثری در ایجاد و پرورش مهارت های اجتماعی دارند.
یارعلی(1383 ) در پژوهش خود به نقش برنامه درسی و محتوای کتاب های درسی در کسب مهارت های ارتباطی و اجتماعی اشاره می کند.
1-2- اهمیت و ضـرورت تحقیق
رفتار اجتماعی بر تمامی جنبه های زندگی افراد به ویژه برسازگاری و شادکامی آنان تأثیرمی گذارد. نارسایی درمهارت های اجتماعی می تواند برسازگاری اجتماعی ، تعادل عاطفی ، پیشرفت تحصیلی و درآینده بر پیشرفت شغلی افراد تأثیر منفی به جای گذارد ( متسون، 1384: 10).
تربیت اجتماعی به مجموع واکنش ها و نگرش ها ومهارت هایی اطلاق می شود که فرد باید در مورد خـود ، خانواده ، همسالان ، گروه های اجتماعی ، دوستان ، همسایگان ، نهادها ، جامعه ملی و بالاخره ، جوامع انسانی و بشریّت کسب کند. هدف نهایی تربیت اجتماعی : جامعه پذیری ،کسب مهارت های اجتماعی ، پرورش افراد متفکر و نقاد و تربیت شهروند مطلوب است.
اهمیّت مهارت های اجتماعی به عنوان مهم ترین عامـل اجتماعی شدن و سـازگاری اجتماعی را هیچ گاه نمی توان از نظردور داشت و بی شک توجه به هوش اجتماعی ، رشد اجتماعی و تربیت اجتماعی درکنار دیگر ابعاد رشد و حیطه های تعلیم و تربیت ازجایگاه ویژه ای برخوردار است. تاجایی که “ثوراندایک” هوش را به سه دسته هوش اجتماعی، هوش عینی و هوش انتزاعی قسمت کرده است (متسون ،1384 : 9) .
لذا با در نظر گرفتن اهمیّت و نقش مهارت های اجتماعی درشکل گیری زندگی اجتماعی فرد، توجّه ویژه ای به این موضوع شده و این تحقیق دراین زمینه صورت می پذیرد . ضمناً بررسی میزان و نحوه ی کسب مهارت های اجتماعی و نقش آن در زندگی اجتماعی دختران توسط خانواده ، مدرسه و گروه دوستان برای آینده دختران ضروری به نظر می رسد.
1-3- سئوالات تحقیق :
– منظور از رشد اجتماعی، تربیت اجتماعی و جامعه پذیری چیست؟
– منظور از مهارت های اجتماعی چیست؟
– انواع مهارت های اجتماعی در دیدگاه های مختلف کدامند؟
– چه عواملی بر کسب مهارت های اجتماعی دختران نقش دارد؟
1-4- فرضـیه های تحقیق :
1- خانواده بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تأثیر دارد .
2- مدرسه بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تأثیر دارد .
3-گروه دوستان بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تأثیر دارد.
4- تلویزیون بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تأثیر دارد.
5- میزان تاثیر گذاری هر کدام از عوامل فوق در مقایسه با یکدیگر در کسب مهارت های اجتماعی دختران متفاوت می باشد.
متغیر مستقل | متغیر وابسته |
خانواده | مهارت های اجتماعی |
مدرسه | مهارت های اجتماعی |
گروه دوستان | مهارت های اجتماعی |
تلویزیون | مهارت های اجتماعی |
1-5 اهــداف تحقیـق
1-5-1- اهــداف کلـی
بررسی عوامل مؤثر بر کسب مهارت های اجتماعی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه در شهر اصفهان (با تأکید بر خانواده ، مدرسه ، گروه دوستان و تلویزیون).
1-5-2-اهـداف جزئی
الف- شنـاخت عوامـل مؤثر بر کسب مهــارت های اجتمــاعی دانش آموزان دختــر در مقطع متوسطه شهر اصفهان.
ب- شناســایی تأثیــر خــانواده بر کسب مهارت های اجتمــاعی دانش آموزان دختر در مقطع متوسطه شهر اصفهان.
پ- شناســایی تأثیــر مدرســه بر کسب مهارت های اجتمــاعی دانش آموزان دختر در مقطع متوسطه شهر اصفهان.
ت-شناسایی تأثیر گروه دوستان بر کسب مهارت های اجتماعی دانش آموزان دختـر در مقطع متوسطه شهر اصفهان.
ج- شناســایی تأثیــر تلویزیون بر کسب مهارت های اجتمــاعی دانش آموزان دختـر در مقطع متوسطه شهر اصفهان.
چ- بررسـی میــزان تأثیر گذاری هر کــدام از عوامــل فوق در مقایسه با یکــدیگر در کسب مهارت های اجتماعی دختر در مقطع متوسطه شهر اصفهان.
1-6- موانع و مشکلات تحقیق
محدودیت های تحقیق به شرح زیر می باشد:
– عدم وجود تحقیقات مشابه داخلی و خارجی پیرامون موضوع پژوهش
– عدم وجود منابع کافی مرتبط با موضوع پژوهش به صورت فارسی و انگلیسی
– گسترده بودن دامنهی تحقیق و دامنه ی فرضیه ها، که هر کدام می توانست موضوع یک پژوهش باشد.
– محدودیت های اجرایی ناشی از برنامه های اداری آموزش و پرورش
– عدم حمایت های لازم توسط سازمان ها و موسساتی مانند آموزش و پرورش و یا آموزش عالی و به ویژه حمایت های مالی
– عدم همکاری مدیران و کارکنان آموزشگاه ها در بعضی از نواحی و مناطق
– عدم تمایل پاسخگویان به بعضی از سئوالات پژوهش در زمینه ی مسایل مالی و یا شغلی و تحصیلی خانواده ها
1-7- روش تحـقیق
روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی می باشد و با استفاده از روش پیمایشی صورت می پذیرد. ضمناً برای گرد آوری اطلاعات و برای تدوین چارچوب نظری تحقیق و پیشینه ی تحقیق از روش اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است.
در این پژوهش از روشهای مختلف میدانی، پیمایشی و اسنادی و کتابخانه ای استفاده می شود.
در تبیین نظری و تحلیل مهارت های اجتماعی، از روش اسنادی و کتابخانهایی و منابع اینترنتی استفاده می گردد و جهت بررسی تآثیر عوامل مختلف بر مهارت های اجتماعی دختران از پژوهش پیمایشی استفاده می شود که اصلی ترین روش دراین پژوهش می باشد.
علّت انتخاب روش پیمایشی این بوده که، پژوهش حاضر در مورد عوامل مختلف (خانواده، گروه دوستان، مدرسه و تلویزیون) مؤثر بر مهارت های اجتماعی دختران بوده است و برای بررسی تآثیر این عوامل از ابزار پرسشنامه و تحلیل پیمایشی که قابل اعتماد ترین وسیله است و درعین حال بیشترین حجم اطلاعات را با کمترین هزینه انتقال می دهد، استفاده شده است.
در روش میدانی، جامعه آماری این پژوهش را دختران دوره ی متوسطه شهر اصفهان تشکیل می دهند. براساس اطلاعات و آمار اخذ شده از گروه آمار و برنامه ریزی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، تعداد دختران دانش آموز در دوره ی متوسطه سال تحصیلی 1389- 1390 برابر با 46270 نفر می باشد . در این تحقیق حجم نمونه از روش نمونهگیری تصادفی با توجه به نواحی و مناطق محل تحصیل دانش آموزان استفاده می شود . اطلاعات مورد نیاز را با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری نموده و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی لازم و نرم افزار SPSS استفاده شده است.
فهرست و شناسنامه ندارد.
اقتصاد جرم و بررسی جرم از منظر اقتصاد موضوع پر اهمیتی است که در کنار دیگر ابعاد حقوقی و اجتماعی می تواند در پیشگیری و کاهش جرائم در جامعه کمک کند. در تحقیق پیش رو سعی شده به جرم اقتصادی و مجرمین اقتصادی پرداخته شود.
اهمیت انجام این تحقیق شناسایی جرائم اقتصادی و مجرمین اقتصادی میباشد. از آنجایی که در قانون به طور صریح به این موارد پرداخته نشده و از نظر فرهنگی فرض بر این بوده است که افراد توانمند و صاحب قدرت، بیشتر، بزه دیده ی جرائم سایر اقشار جامعه واقع میشوند، حال آن که مطالعات جرم شناسان نشان داده اشخاص صاحب ثروت و قدرت نیز به اقتضای نوع فعالیت حرفه ای خود و در ارتباط با آن، مرتکب جرائم میشوند.
جرائم اقتصادی یا جرائم مرتبط با کسب و کار، بی تردید از نظام سیاسی و نظام اقتصادی هر جامعه که در واقع محیط اجتماعی عمومی هر کشور را تشکیل میدهند، مستقیما متاثر میشوند. به عبارت دیگر میان گونه و میزان جرائم اقتصادی از یک سو و نظام یا رژیم سیاسی و اقتصادی حاکم رابطه مستقیم وجود دارد. در مقاله پیش رو سعی شده جرائم اقتصادی شناسایی و مجرمین اقتصادی مورد مطالعه قرار گیرند.
به همین دلیل در کشورهای صنعتی در صورت نیاز بخش صنعت،رشته جدیدی در جهت پیشرفت تکنولوژی در کوتاهترین زمان ممکن،تاسیس می شود.
در حال حاضر در سطح کشور با وجود اینکه توسعه آموزشهای مهارتی و فنی و حرفه ای مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان آموزشی است،ولی به دلیل عدم اجرای نیازسنجی یا ارزشیابی های مستمر،منجر به پدیده ای شده است که آن را توسعه ناموزون می نامند.(نادری و همکاران،1380)
به منظور ارتقاء کیفیت آموزش در مراکز فنی و حرفه ای و هر مؤسسه ی آموزشی دیگری،توجه به نحوه آموزش،امکانات آموزشی،سطح تحصیلات مربیان،محتوای دروس،ویژگیهای کارآموزان و……ضروری است.مطالعه ی تجربیات کشورهای پیشرفته در زمینه آموزش(در زمینه های مختلف از جمله فنی و حرفه ای)اهمیت سنجش کیفیت آموزشی را بیش از پیش نمایان می سازد.با عنایت به عضویت محقق در امر آموزش فنی و حرفه ای،توجه به کیفیت آموزش مراکز فنی و حرفه ای وی را بر آن داشت دغدغه ی خاطر خود را در قالب تحقیقی نمایان بسازد.تا بتواند کمک ولو اندک به شناسایی و حل مشکلات آموزشی این مراکز بکند.
1-3 اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق
غالبا آموزشهای فنی و حرفه ای،به منظور ایجاد تخصص و مهارت برای توانایی احراز شغل ارائه می شود.امکانات و تجهیزات آموزشی می تواند نقش مؤثری در کیفیت آموزشی داشته باشد.تحقیقات انجام شده در مورد تأثیر امکانات آموزشی در مراکز فنی و حرفه ای نشان می دهد که تجهیزات آموزشی روی افزایش کارایی دانش آموزان فنی و حرفه ای تأثیر بسزایی دارد.(ظریفیان،1380)
به منظور کارا بودن آموزشهای فنی و حرفه ای و همسویی با پیشرفتهای علمی و همچنین رقابت دانش آموختگان مراکز فنی و حرفه ای در بازار کار نیاز مبرم به توجه به کیفیت است.کیفیت مفهومی چند بعدی است.کیفیت مجموعه ویژگیهایی از قبیل بی عیب و نقص بودن،ترکیب مناسب داشتن،رضایت مشتری،حذف خطاها،قابل دسترس بودن،قابل فهم بودن می باشد.(مهر علی زاده،1383)
عوامل مؤثر در کیفیت آموزش های فنی و حرفه ای عبارتند از:دانش آموزان،مربیان،برنامه درسی،امکانات و تجهیزات و ارزشیابی.
با توجه به پیشینه تحقیق ،لزوم داشتن صنعتی پویا در جهت تولید کالاهایی که توان رقابت با کالاهای خارجی را داشته باشند وحمایت از کار و سرمایه ی داخلی بیش از پیش احساس می شود.
تحقیق حاضر به منظور ارزشیابی کیفیت کار مراکز فنی و حرفه ای میاندوآب،بهبود و بالا بردن کیفیت آموزش این مراکز انجام می شود.
1-4هداف تحقیق
1-4-1هدفهای کلی
1-بررسی ویژگیهای کیفی مراکز فنی و حرفه ای میاندوآب در سال تحصیلی 94-93 از دیدگاه مربیان و کار آموزان.
2-ارائه پیشنهاد هایی به منظور اصلاح و بهبود کیفیت مراکز فنی و حرفه ای میاندوآب در سال تحصیلی 94-93.
1-4-2هدفهای جزئی
1-بررسی مؤلفه های کیفیت در مورد عملکرد مراکز فنی و حرفه ای میاندوآب در سال94-93.
2-بررسی تشابهات و تفاوتهای دیدگاه مربیان وکار آموزان در خصوص کیفیت مراکز فنی و حرفه ای میاندوآب در سال تحصیلی 94-93..
1-5سوالهای تحقیق
1-اهداف آموزشی مراکز فنی و حرفه ای از دیدگاه مربیان و کار آموزان مطلوب هستند؟
2-محتوای کتابهای درسی فنی و حرفه ای در تحقق هدفهای آموزشی مراکز فنی و حرفه ای،تأثیر دارند؟
3-مربیان آموزشی از توانایی لازم جهت آموزش مطالب و مهارتهای مورد نیاز برای کار آموزان،برخوردارند؟
4-مطالب و مهارتهای ارائه شده از سوی مربیان،برای کار آموزان مناسب است؟
5-امکانات آموزشی و کمک آموزشی،با مطالب و مهارتهای ارائه شده از سوی مربیان،تناسب دارد؟
6- فضای آموزشی،رفاهی و تسهیلات مراکز فنی و حرفه ای کافی است؟
در واقع اصطلاح ” اختلالات یادگیری ” اختلالات نوروبیولوژیکی خاصی هستند که بر توانایی مغز در ذخیره، پردازش اطلاعات یا برقراری ارتباط تاثیر میگذارند. وازرت آموزش و پرورش آمریکا در گزارش 1994 اعلام داشت که بیش از 4 درصد تمام دانشآموزان دبستانی به خدمات ویژه در زمینه یادگیری نیاز داشتهاند و 2/54 درصد از این کودکان برخوردار از برنامههای آموزش ویژه و انواع آن در مدارس عادی بودهاند (سیف نراقی و نادری، 1389). مطالعات و پژوهشهای انجام شده، ارتباط زیادی را بین شکست تحصیلی، ترک تحصیل، بزه دیدگی و بزهکاری و ناتوانیهای یادگیری بیان کرده و اهمیت موضوع را در اقدامات به موقع و پیشگیرانه پیشنهاد میکنند. متاسفانه همه ساله صدها نفر از کودکانی که نارساییهای آموزشی دارند، به علت عدم دسترسی به کمکهای مناسب و به علت اینکه مسائل آموزش آنها به خوبی شناخته نشده، تحت درمان لازم قرار نمیگیرند و این امر راه را برای فرار از مدرسه، ترک تحصیل و ورود به دنیای بزهکاری باز میکند (مقیمی آذری 1379؛ به نقل از شریف و همکاران، 1385).
ما همه چیز را در جهان از طریق حواس بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی یاد میگیریم. اطلاعاتی که از طریق حواسمان میگیریم بر درستی عملکرد مناطقی از مغز متکی هستند که پس از تفسیر اطلاعات و ایجاد مفهوم از آن، به دانش موجود اتصال پیدا میکنند. این اطلاعات برای نیاز پردازش ذخیره میشوند و اغلب به برخی از انواع خروجیها مانند نوشتن، زبان یا عملکرد تبدیل میشوند. اختلال در پردازش اطلاعات نقص در توانایی فرد در استفاده موثر از اطلاعات جمع آوری شده بوسیله حواس است، که نتیجه از دست دادن شنوایی، اختلال در بینایی، اختلال نقص توجه یا نقص شناختی یا فکری نیست (مرکز ملی اختلال یادگیری[4]، 2008-1999) . حوزه متعدد پردازش اطلاعات که برخی دارای همپوشی هستند میتواند موفقیت تحصیلی را تحت تاثیر قرار دهد. اختلالات پردازش اطلاعات به عنوان نوع خاصی از اختلال یادگیری در بسیاری از افراد با اختلال یادگیری دیده میشود و اغلب به توضیح اینکه چرا یک فرد مشکلاتی در یادگیری و عملکرد دارد، کمک میکند. عدم توانایی در پردازش صحیح اطلاعات میتواند منجر به مشکلات تحصیلی، اعتماد به نفس کم و عقب نشینی و سرخوردگی در موقعیتهای اجتماعی شود (مرکز ملی اختلال یادگیری، 2008-1999). از ابزارهایی که برای سنجش پردازش اطلاعات در اختلال یادگیری بکار میرود، پرسشنامه پردازش شناختی[5] میباشد. این پرسشنامه توسط کروز[6] برای کمک به روند تشخیص افتراقی و غیرسوگیرانه اختلال یادگیری دانش آموزان تهیه شده است (کروز، 1999). هدف از این پرسشنامه ارائه نمرهای از پردازش اطلاعات و یا سبکهای یادگیری دانشآموزان است، که نشانگر ابزاری مناسب برای جمع آوری اطلاعات از والدین در مورد مهارتهای یادگیری و تفکر فرزندان میباشد. مشخص شده است که این پرسشنامه میتواند روایی افتراقی زیرگروههای خاص اختلال یادگیری و ترویج درک واضحتر از اختلال یادگیری همراه با مداخلات آموزشی مناسبتر را بدست بدهد. مدل پردازش اطلاعات انتخاب شده برای پرسشنامه پردازش شناختی، شامل 6 حوزه عمومی (پردازش شنوایی[7]، پردازش بینایی[8]، سرعت پردازش[9]، توجه[10]، پردازش متوالی/منطقی[11]، پردازش مفهومی/انتزاعی[12]) است که هرکدام بر اساس نظریههای پژوهشی یادگیری و شناخت میباشند (فاست[13]، 2002). سرعت پردازش یعنی اینکه مغز با چه سرعتی قادر به عمل یا عکس العمل در موقعیتهای مختلف است (کروز، 1999) و بر چگونگی سازماندهی اطلاعات توسط مغز، توانایی تمرکز بر روی چیزهای مهم و نادیده گرفتن چیزهای کم اهمیتتر تاثیر میگذارد و همچنین به مغز اجازه میدهد که به تغییر از یک فعالیت به فعالیت دیگر بپردازد. راههای بسیاری وجود دارد که مغز اطلاعات را دریافت کند، بیشترین راه دریافت اطلاعات در مدرسه از طریق ورودیهای بینایی و شنوایی است. پردازش بینایی و شنوایی فرآیندهای تشخیص و تفسیر اطلاعات از طریق دیدن یا شنیدن است و اختلال پردازش بینایی اشاره به ناتوانی در درک اطلاعات گرفته شده توسط مغز است که از مشکلات مربوط به بینایی یا وضوح دید متفاوت است. مشکلات پردازش بصری بر چگونگی تفسیر یا پردازش اطلاعات توسط مغز اثر میگذارد. اختلال پردازش شنوایی است از مشکلات مربوط به شنوایی مانند ناشنوایی یا کم شنوایی متفاوت است. مشکلات پردازش شنوایی آنچه را که توسط گوش شنیده میشود را تحت تاثیر قرار نمیدهد اما بر چگونگی تفسیر یا پردازش توسط مغز تاثیر میگذارد. نقص پردازش شنیداری میتواند به طور مستقیم با گفتار و زبان تداخل ایجاد کند و بر تمامی زمینههای یادگیری تاثیر بگذارد به ویژه خواندن و هجی کردن. هنگامی که آموزش در مدرسه اساسا بر پایه زبان گفتاری باشد فرد مبتلا به اختلال پردازش شنیداری ممکن است مشکلات جدی در فهم درسها یا دستورها داشته باشد. پردازش مفهومی مشتمل بر درک الگوهای کلی و مفاهیم اساسی برای استفاده در تفکر سطح بالا، خلاقیت و استدلال است (کروز، 1999). پردازش متوالی به طور کلی مغز به عنوان سیستم بایگانی جزئیات، به شکلی در نظر گرفته شده که بسیار شبیه به یک کامپیوتر است که اطلاعات را سازماندهی و ذخیره میکند، آن شامل توانایی یادگیری، حفظ کردن، سازماندهی و بیان اطلاعات دقیق و خاص از جمله حقایق، ارقام و فرمولها است. توجه به معنای محدودیت در پردازش ادراکی و تولید پاسخ میباشد، به منظور توجه به یک محرک محرکهای دیگر نادیده گرفته میشوند (ساترز[14]، 1996؛ به نقل از لوتز و هویت[15]، 2003).
توانایی پردازش اطلاعات برای پاسخدهی اثر بخش به موقعیتها، تسهیل یادگیری، رفتار اجتماعی و کارکردهای روزمره شخص مهم میباشد و اختلال در هر کدام از این حوزهها میتواند باعث بروز مشکلاتی در زمینهی تحصیلی و زندگی اجتماعی شود بنابراین بررسی ناتوانی حوزههای پردازش اطلاعات در کودکان با اختلال یادگیری دارای اهمیت اساسی میباشد. علیرغم اهمیت این نوع مقیاس در شناسایی و تشخیص مشکلات حوزههای پردازش شناختی کودکان با اختلال یادگیری استفاده از این ابزار در جامعه پژوهشی و آموزشی کشور انجام نشده است.
با توجه به موارد فوق، مسئله اصلی در پژوهش حاضر بررسی مشکلات حوزههای پردازش اطلاعات کودکان با اختلال یادگیری میباشد و محقق ضمن بررسی این مشکلات با استفاده از ابعاد پرسشنامه پردازش شناختی، به بررسی خصوصیات روانسنجی این ابزار جهت کاربرد گستردهتر آن در جامعه ایرانی اقدام میکند.
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش
یادگیری ابزار عمده سازگاری انسان با محیط در حال تغییر خود است. اگر کودکان و نوجوانان در جهان پیچیده امروز نتوانند یاد بگیرند، نمیتوانند خوب زندگی کنند. از دیدگاه نظریه پردازش اطلاعات، یادگیری فعالیتی مستمر برای پردازش اطلاعات میباشد بدانگونه که یادگیری، فرایند دریافت محرکهای محیطی به وسیله گیرندههای حسی، و گذر از حافظه حسی و حافظه کوتاه مدت و به رمز درآوردن و معنیدار کردن محرکها و نهایتا قرار گرفتن در حافظه دراز مدت تعریف شده است. بنابرین یادگیری زمانی صورت میگیرد که اطلاعات تمام مراحل حافظه را طی کرده و وارد حافظه درازمدت شود. به نظر میرسد که کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری به دلیل کارکرد بد مغز، اطلاعات را به شیوهای متفاوت از سایر کودکان دریافت و پردازش میکنند بنابراین در یادگیری دچار نارسایی و مشکلات میشوند (بشرپور و همکاران، 1391). نارسایی پردازش اطلاعات کودکان با اختلال یادگیری، در زمینههایی چون رمزگشایی یا شناسایی واژه، درک خواندن، محاسبه، استدلال ریاضی، املاء یا بیان نوشتاری مشخص شده است. یک ناتوانی که در بافت تحصیلی آشکار میشود، ممکن است بر سایر زمینهها هم پیامد منفی داشته باشد. برای مثال فعالیتهای روزمره شخص در منزل ممکن است تحت تاثیر حافظه ضعیف، استدلال نارسا و یا حل مسئله قرار بگیرند. علاوه بر این روابط اجتماعی و یا کارکردهای هیجانی نیز ممکن است به دلیل نارسایی پردازش شناختی تحت تاثیر قرار گیرد، این امر موجب میشود که فرد در تفکر یا رفتار و یا درک رفتار دیگران دچار اشتباهاتی شود (ساتاسنیس، فیورست و رورک[16]، 1997؛ به نقل از بشر پور و همکاران، 1391). مطالعات مختلفی نشان میدهند که کودکان با اختلال یادگیری نقص سرعت پردازش دارند (شاناهان[17]، پینینگتون[18]، یریس[19]، اسکات[20]، بودا[21]، ویلکات[22]، اولسون، دیفرایس[23]؛ 2006). برخی از آنها مشکلات جدی در توجه دارند (رضایی و سیف نراقی، 1385)، ولی حمایت پژوهشی متناقضی درباره نقص پردازش بینایی و شنیداری پیشبینی شده در اختلال یادگیری بدست آمده است. برخی از کودکان با اختلال یادگیری در پردازش دیداری مشکل دارند (علیزاده، 1373) اما بر اساس شواهد موجود به نظر میرسد که این مشکلات همانند مشکلات پردازش شنیداری شایع نمیباشد و برای بررسی میزان چنین ناتواناییهایی به پژوهشهای بیشتری نیاز است.
از آنجا که وجود هر گونه نارسایی در پردازش اطلاعات میتواند منجر به رفتارهای ناسازگارانه، مشکلات تحصیلی و دشواری در پرداختن به
امور روزمره گردد، بررسی نارساییهای حوزههای پردازش اطلاعات در کودکان با اختلال یادگیری که دارای مشکلات اساسی در یادگیری و سازگاری اجتماعی هستند هم جهت شناخت بهتر ویژگیهای نوروسایکولوژی این افراد و هم برای طراحی روشهای درمانی کارآمد و مبتنی بر نیاز آنها ضروری به نظر میرسد. بنابراین پژوهش فعلی گام مهمی را در ارزیابی نقاط قوت و ضعف حوزههای پردازش اطلاعات کودکان با اختلال یادگیری جهت توصیههای آموزشی و درمانی به این کودکان را ارائه میکند. نتایج این پژوهش برای مشاوران، روانشناسان، معلمان و حتی والدین کودکان با اختلال یادگیری مفید بوده و آنها را قادر میسازد تا با شناسایی نقاط قوت و ضعف حوزههای پردازش اطلاعات، به درمان و مداخلات مربوطه مبادرت ورزند.
1-4- اهداف پژوهش
1-4-1- هدف کلی
بررسی ابعاد پردازش اطلاعات در دانشآموزان با اختلال یادگیری است.
1-4-2- اهداف جزئی
1-5- سوالات پژوهش
[1]. Samuel Kirk
[2]. Lyon
[3]. Lerner & Johns
[4]. National Center for Learning Disabilities
[5]. Cognitive Processing Inventory
[6]. Crouse
[7]. Auditory Processing
[8]. Visual Processing
[10]. Attention
[11]. Sequential/Rational Processing
[12]. Conceptual/Abstract Processing
[13]. Fassett
[14]. Sathers
[15]. Lutz & Huitt
[16]. Tsatasnis, Fuerst & Rourke
[17]. Shanahan
[18]. Pennington
[19]. Yerys
[20]. Scott
[21]. Boada
[22]. Willcutt
[23]. Olson & DeFries