وبلاگ

در مطالعات مشخص شده است که اسپرماتوزوآ بالغ انسان اغلب سطوح بالایی از قطعه قطعه شدن DNA را نشان می­دهد که این آسیب DNA، یک عامل مهم در تعیین عملکرد اسپرم می­باشد و با طیف گسترده­ای از عوارض جانبی بالینی در ارتباط است. از جمله این عوارض می­توان به افزایش اختلالات در مرحله­ لقاح و پیش از لانه گزینی،کم شدن میزان لانه گزینی، نقص در رشد و نمو جنین و بروز سقط جنین اشاره کرد(R. Aitken & De Iuliis, 2010).
بازهایDNA به آسیب اکسیداتیو حساس بوده که در نتیجه سبب قطعه قطعه شدن DNA و آسیب جزیی در DNAسلول­ها مانند اسپرم می­شوند که می ­تواند منجر به عوارضی در فرزندان از جمله : بیماری­های ژنتیکی غالب مانند آکندروپلازیا، شرایط عصبی پیچیده مانند اسکیزوفرنی، صرع، بیماری دو قطبی، اوتیسم و با افزایش ناهنجاری­های مادرزادی سبب افزایش نرخ مرگ و میر و سقط می­ شود(Singh, Muller, & Berger, 2003).
هنگامی­که آسيب اکسیداتیو وسيع باشد، آپوپتوز يا مرگ برنامه­ريزي شده سلول^[15] و فراگمنته شدن ژنوم جنين رخ مي­دهد و در مواقعی که آسیب­های اکسیداتیو کمتر است، لقاح اتفاق می­افتد اما اووسیت باید شکست­های DNA را ترمیم کند(Kodama, Yamaguchi, Fukuda, Kasai, & Tanaka, 1997).
آپوپتوز يا مرگ برنامه­ريزي شده سلول، يک پاسخ غيرالتهابي به آسيب­هاي بافتي است که توسط يکسري تغييرات بيوشيميايي و ريخت­شناختي^[16] مشخص مي­گردد. اين فرآيند ظرفيت سلول­هاي سرتولي را از طريق کنترل توليد بالاي گامت­هاي نر و حذف اسپرماتوزوآهاي غيرطبيعي حفظ مي­نمايد. ROS با فعال­سازي کاسپازها يک واکنش زنجيره­اي را آغاز مي­کنند و سرانجام منجر به آپوپتوز مي­گردند(Agarwal, Makker, & Sharma, 2008).
همچنين ROS مي­تواند به DNA­ی ميتوکندريايي نسبت به DNA­ی هسته­اي آسيب­ بيشتري برساند. بعد از القای ROS، آسیب­های وارده به DNA افزایش یافته و از طریق فعال شدن سیتوکروم C و در نهایت فعال شدن کاسپاز3 در تمام سلول­های زایا از جمله اسپرماتوسیت اولیه، اسپرماتوسیت ثانویه، اسپرماتوگونیا و اسپرماتوزوآ، آپوپتوز مشاهده می­ شود. در نتیجه تعداد اسپرم کاهش یافته و حالت اولیگواسپرمی ایجاد می­ شود. گمان مي­رود که چنين آسيب­هايي مي­توانند عامل بيماري­هايي چون ناباروري در انسان باشند. مجاورت نزديک­DNA­ی ميتوکندري به زنجيره انتقال الکترون، مکانيسم­هاي ناکارآمد ترميم DNA و فقدان هيستون­ها که مسبب فشردگي ساختار کروماتين هستند، به عنوان دلايل حساسيت DNA­ی ميتوکندري پيشنهاد مي­شوند(George, Jiao, Bishop, & Lu, 2012).
1-2-6-1-2- اهمیت سلامت DNA اسپرم
تراکم کروماتین اسپرم نقش مهمی در حفاظت از ژنوم پدر، در فرایند لقاح و باروری تخمک دارد. در نتیجه بررسی سلامت DNAاز اهمیت خاصی برخوردار است.
همچنین در تحقیقات گذشته نشان داده شده است که:

• • بین پارامترها­ی اسپرم وآسیب­هایDNA رابطه معکوس وجود دارد(R. Mahfouz et al., 2010).

• • در افراد نابارور میزان شکستDNA بیشتر است(Turner & Lysiak, 2008).

• • بین میزان لقاح و آسیبDNA رابطه معکوس وجود دارد(Agarwal & Allamaneni, 2005).

• • در همسران بیمارانی که دارای میزان قابل توجهی شکستDNA اسپرم هستند میزان سقط افزایش می­یابد(Jiang, He, Wang, & Zhu, 2011).

از این رو بررسي و ارائه راهکارهايي در زمينه آسيب DNA­ی اسپرم مي­تواند براي درمان زوج­هاي نابارور حياتي باشد.
1-2-6-2- استرس اکسیداتیو در اسپرم
اسپرماتوزوآ نیز همانند دیگر سلول­هایی که در شرایط هوازی زندگی می­ کنند، با تضادی در مورد اکسیژن مواجه است. یعنی از یک سو برای بقاء خود به اکسیژن نیازمندند و از سوی دیگر متابولیت­های اکسیژن نظیر ROS­ها می­توانند برای بقاء سلول مضر باشند. در نتیجه ROS تولید شده در سلول باید مدام غیر­فعال شود به طوری که غلظت آن همیشه در حد بسیار اندک برای عملکرد طبیعی سلول باشد و اگر تعادلی بین تولید و حذف ROS نباشد، منجر به ایجاد شرایط استرس اکسیداتیو می­ شود(Saleh & HCLD, 2002; Turner & Lysiak, 2008).

در واقع به علت این که میزان سیتوپلاسم اسپرم بالغ کم است و غلظت آنزیم­ های از بین برنده­ی ROS در اسپرم اندک می­باشد، اسپرم بیش از دیگر سلول­ها مستعد ایجاد استرس اکسیداتیو است. در ضمن، به علت این که غشاء اسپرم حاوی مقادیر بالایی از اسید­های چرب غیر­اشباع می­باشد، آسیب­پذیری آن در برابر استرس اکسیداتیو زیاد است. همچنین به دلیل شکل خاص اسپرم، آنزیم­ های آنتی­اکسیدان داخل سلولی نمی ­توانند غشاء پلاسمایی احاطه کننده­ آکروزوم و دم را حفاظت نمایند(Fanaei, Azizi, & Khayat, 2013).
1-2-6-3- استرس اکسیداتیو و بیماری­های دیگر
استرس اکسیداتیو در دیگر بیماری­های انسان از جمله: آترواسکلروز، سرطان، دیابت، آسیب کبدی، روماتوئید آرتریت، آب مروارید،ایدز، بیماری­های التهابی روده، پارکینسون، بیماری نورون حرکتی و شرایط مرتبط با تولد زودرس دخیل است( Pasqualotto, F et al., 2000).
1-2-7- اثراتROS
1-2-7-1- پراکسیداسیون لیپیدی غشای پلاسمایی اسپرم
اسیدهای چرب که حاوی بیش ازدوکربن با پیوند دو گانه هستند اسیدهای چرب غیر اشباع (PUFA^[17]) نامیده می­شوند. لیپیدهای موجود درغشای پلاسمایی اسپرم که به شکل اسیدهای چرب غیر اشباع هستند از حساس­ترین مولکول­ها می­باشند. حملات ROSبه PUFA در غشای سلولی منجر به شروع آبشاری ازواکنش­های شیمیایی بنام پراکسیداسیون لیپیدی می­ شود که این پراکسیداسیون لیپیدی برای تحرک اسپرم، ظرفیت­یابی اسپرم و نفوذ به اووسیت ضروری می­باشد(J. Aitken, Buckingham, & Krausz, 1994; R. J. Aitken, Clarkson, & Fishel, 1989).
1-2-7-2- اثر روی تحرک اسپرم
پراکسیداسیون لیپیدی یک علت عمده برای از دست دادن تحرک دراسپرم است، در نتیجه افزایش سطح ROS با کاهش تحرک اسپرم ارتباط دارد. با این حال، مکانیسم دقیقی برای این رویداد مشخص نیست.
یک فرضیه حاکی از آن است که H2O2 از سراسر غشاء به داخل سلول­ها منتشر شده و مانع از فعالیت برخی آنزیم­ های حیاتی مانند گلوکز 6- فسفاتدهیدروژناز (G6PD) می­ شود و از طریق شنت هگزوز منوفسفات، دسترسی درون سلولی نیکوتین آمید آدنین دی­نوکلئوتید فسفات (NADPH) را کنترل می­ کند. NADPH به عنوان یک منبع الکترون توسط اسپرم برای تولید ROSاستفاده می­ شود. مهار G6PD منجر به کاهش NADPH و تجمع گلوتاتیون اکسیده می­ شود که می ­تواند دفاع آنتی­اکسیدانی اسپرماتوزوآ را کاهش و پر­اکسیداسیون فسفولیپیدهای غشاء را افزایش دهد(Gomez, Irvine, & Aitken, 1998; Suleiman, Ali, Zaki, EL‐MALIK, & Nasr, 1996)
1-2-8- ROS و استرس اکسیداتیو مایع منی
هنگامیکه تعادل بین ROS تولیدی و آنتی اکسیدان­ها از بین می­رود، آسیب­های اکسیداتیو قابل توجهی برای اکثر ارگانل­های سلولی به دلیل آسیب دیدن کربوهیدرات­ها، پروتئین­ها، لیپیدها و DNA رخ داده و در نهایت منجر به مرگ سلول می­ شود. غشای پلاسمایی اسپرم غنی از اسیدهای چرب غیر­اشباع است و به راحتی توسط ROS، تحت پراکسیداسیون لیپیدی قرار می­گیرد. لوکوسیت­ها و اسپرماتوزوآي نابالغ موجود در منی، H₂O₂ را از طریق سیستم NADPH اکسیداز تولید می­ کنند. پراکسیداسیونH₂O₂ سمی­ترین شکل ROS برای اسپرماتوزوآ می­باشد و به علت نفوذ به غشا به­راحتی ارگانل­های سلولی را تحت تاثیر قرار می­دهد. این در حالی است که غشا نسبت به رادیکال هیدروکسیل نفوذناپذیر بوده و اثر نمودن آنها زمان­بر است. در بافتی مانند بیضه با متابولیسم بالا، استرس اکسیداتیو می ­تواند آسیب­رسان باشد، بنابراین ظرفیت آنتی­اکسیدان­های بافت بسیار مهم است.
امروزه مطالعات زیادی مبنی بر اینکه استرس اکسیداتیو در حضور آنتی­اکسیدان­ها بر عملکرد اسپرم طبیعی تاثیر نداشته و در نتیجه باروری اتفاق افتاده است، وجود دارد( Pasqualotto, F et al., 2000) .
1-2-9- ROS و ناباروری
بطور معمول در مردانی که علت ناباروری آن­ها ناشناخته است، برهم خوردن توازن بین ROS و آنتی­اکسیدان­ها، از دلایل محتمل ناباروری است(Agarwal et al., 2006). طی مطالعات اخیر، در نمونه­های منی 25 تا 40 درصد مردان نابارور مقادیر بالایی از ROS گزارش شده است. همچنین در نمونه­های منی مردان بارور، ظرفيت کلي آنتي‌اکسيداني^[18] (TAC) بالاتر از مردان نابارور است(Lewis, Boyle, McKinney, Young, & Thompson, 1995). از طرف دیگر، نیمی از مردان اولیگواسپرمی، سطح بالایی از ROS را در مایع منی نشان می­ دهند(R. J. Aitken et al., 1989). حمله ROS به اسپرم، سبب کاهش بقا و افزايش نقص در شکل ظاهري اسپرم مي­شود(E De Lamirande & Gagnon, 1992)،که این آسیب وارده به عوامل متفاوتی نظیر مقدار و مدت زمان تماس سلول با عامل اکساينده، اکسيژن، دما، غلظت يون‌ها، پروتئين‌ها و مهارکننده‌هاي ROS بستگي دارد. در مطالعاتی مشخص شده است که غلظت پائين پراکسيد هيدروژن، روي تحرک اسپرم اثري ندارد، اما از نفوذ اسپرم به اووسيت ‌جلوگیری مي‌کند(R. Aitken, Harkiss, & Buckingham, 1993).
شکل(1-2): ارتباط بین افزایش تولید ROS با ناباروری(Singh et al., 2003).
1-2-10- آنتی اکسیدان­ها
از عوامل از بین برنده­ی رادیکال­های آزاد می­توان به آنتی اکسیدان­هااشاره کرد که به­عنوان سد دفاعی سلول، در برابر استرس اکسیداتیو عمل می­ کنند. آنتی­اکسیدان­ها به پنج گروه تقسیم­ می­شوند:
1) ترانس­فرین^[19]­، هموپکسین^[20] از پروتئین­هایی هستند که سبب کاهش دسترسی سلول به پیش اکسیدان­هایی مانند آهن و مس می­شوند.
2) آنزیم­ های کاتالاز، پر­اکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز^[21](SOD) از جمله عواملی هستند که سبب از بین بردن رادیکال­های آزاد و دیگر انواع ROS می­شوند.
3) پروتئین­هایی که سبب حفظ مولکول­های زیستی در برابر استرس اکسیداتیو می­شوند، مانند: پروتئین­های شوک حرارتی^[22].
4) α-توکوفرول^[23]، گلوتاتیون از مولکول­هایی هستند که دارای وزن مولکولی پائین بوده و می­توانند ROS را به دام اندازند.
5) ویتامین­های E و C ازجمله عواملی هستند که به صورت غیرآنزیمی در بیضه به عنوان آنتی­اکسیدان عمل می­ کنند(Agarwal & Sekhon, 2010).
1-2-10-1- نحوه عملکرد آنتی­اکسیدان­ها به دو روش طبقه بندی می­ شود:

• • شکستن زنجیره: زمانی که یک رادیکال آزاد الکترونی را جذب کرده یااز دست می­دهد، رادیکال دوم تشکیل می­ شود. سپس این مولکول همین کار را با مولکول سوم انجام می­دهد. این روند تا زمانی ادامه می­یابد که طی آن رادیکال بوسیله یک آنتی­اکسیدان شکننده زنجیره مانند بتا کاروتن و ویتامین­ها تثبیت ­شود، یا به­راحتی به یک محصول بی ضرر تبدیل شود.

• • راه بازدارنده: آنزیم­ های آنتی­اکسیدان مانند سوپراکسید دسموتاز ، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز با کاهش میزان تشکیل زنجیره از اکسیداسیون جلوگیری می­ کنند. چنین آنتی­اکسیدان­هایی با یافتن رادیکال­های آغاز­گر می­توانند یک زنجیره اکسیداسیون را برای همیشه متوقف سازند. همچنین می­توانند با تثبیت رادیکال­های فلزی مانند مس و آهن از اکسیداسیون جلوگیری کنند(Agarwal, Nallella, Allamaneni, & Said, 2004).

عمده­ترين آنزيم­های آنتي­اکسيدانی که در بافت بیضه پستانداران بيان می­شوند عبارتند از: سوپراکسيد ديسموتاز، کاتالاز و گلوتاتيون پراکسيداز(Zini & Schlegel, 1997). همچنین برخی عوامل غيرآنزيمي که به عنوان آنتی­اکسیدانی در بيضه عمل می­ کنند می­توان به ويتامين C، ويتامين E و ملاتونين اشاره کرد که در کاهش استرس اکسيداتيو بيضه موثر مي­باشند(Choudhary, Chawala, Soni, Kumar, & Vyas, 2010; Lewin & Lavon, 1997; Park, Park, Lee, & Shin, 2003; Uguralp, Usta, & Mizrak, 2005; Zini & Schlegel, 1997).
در جدول (1-1) مکانيسم عملکرد برخی از آنتی اکسيدان­هاي مهم ذکر شده است.
جدول(1-1): انواع آنتی­اکسیدان­ها و مکانیسم عملکرد آن­ها(Choudhary et al., 2010)

از منظر متعصبان هاردیم، خشونت گاه بهترین راه و در مواردی خاص تنها راه نیل به اهداف است؛ ولی حتی اگر در این راه شکست نیز بخورند سعی آنها بیهوده انگاشته نمی­ شود . اعتقاد آنها بر این است که اعتراض خشونت­بار همواره یک کیدوش هشم^[۱۳۱](نوعی تقدس بخشی به نام خداوند) است. خواه این مسأله دارای تاثیرات فوری کاملاً نامناسب باشد یا نباشد(کیرشنبام، ۱۳۸۹: ۲۳۵-۲۳۳) (هایلمن،۱۹۹۲: ۹۰-۸۴).
۲ـ۱ـ۲ـ گزینش گری:
سبک رایج در جماعت های سنتی یهودی، به ویژه در جماعات اشکنازی اروپای شرقی و مرکزی قبل از ظهور مدرنیزاسیون و این جهان باوری، کامل­ترین بیان از جامعه­ یهودی محسوب می­ شود. از این رو، جریان ارتدکس افراطی هاردیم این جامعه سنتی یهودی را به عنوان سبک استاندارد زندگی برای مشروعیت بخشی به زندگی یهودیان سنتی در دوران مدرن به حساب می­آورد. از این منظر، تعصبات افراطی هاردیم را می­توان در دامنه­ای وسیع، نوعی «نوسنت­گرایی^[۱۳۲]» نامید، اصطلاحی که در این جا عامدانه به کار می­رود، چرا که تعصبات هاردیمی سنخیّت زیادی با تعصبات سنتی ندارد. اگر چه وفاداری سنت گرایان دینی به شیوه زندگی سنتی قطعی است و هیچگونه تلاشی نیز برای انطباق با جامعه­ مدرن انجام نمی­دهند، به نظر می­رسد که یهودیان هاردیم قادر اند در صورت نیاز از سنت روی برگردانند. شاید یکی از گزینشی­ترین برخوردهای هاردیم با مدرنیته در عرصه­ آموزش آموزه­های دینی و استفاده از مطبوعات باشد. آنان در این دو حیطه بیشتر مجبور به هماهنگ کردن خود با شرایط جدید شده ­اند.

یکی از تلاش­ های هاردیم آن بود که سیستم آموزش سنتی یهودی را در مناطق محروم اسرائیل گسترش دهد تا از این طریق بتواند جوانان معتقد بیشتری را تربیت کند. به لحاظ تاریخی، آموزش یهودی با هیدر^[۱۳۳] آغاز می­ شود، که مخصوص کودکان پسر است و از سن حدود سه و چهار سالگی آغاز می­ شود هیدر از ابتدا فقط مخصوص مردان بوده است و طبق آموزه­های تلمود و هالاخا، زنان به تعلیم و تربیت نیاز ندارند و صراحتاً از برخی از اشکال آموزش منع شده ­اند. همچنین، تا عصر مدرن اکثر زنان یهودی آموزش رسمی نمی­دیدند یا بی­سواد بودند. که با روی کار آمدن دولت مدرن با این انحصار تحصیل رسمی مخالفت شد و هاردیمی­ها که طرفدار شکل سنتی آموزش بودند مجبور شدند مؤسساتی را برای آموزش زنان هاردیمی راه بیندازند تا آنان آموزش درجه دومی را ببینند. قابل ذکر است که هیدر فقط آموزش متون مقدس یهودی است و هیچ موضوع دنیویی مانند حساب و هندسه، زبان خارجی و حتی گرامر زبان عبری را شامل نمی­ شود (کرومر،۱۹۸۸: ۱۸۲-۱۷۹) (کرومر،۱۳۸۹: ۲۰۷).
ساختار روزنامه­های هاردیمی جالب توجه است. هاردیمی­ها حتی در مقاله­هایی که در روزنامه های خود منتشر می­ کنند، اجازۀ چاپ هر مقاله­ای را نمی­دهند و معمولاً روزنامه­های آنها کمیته­ای دارد که وظیفه­ اش سانسور و تصمیم ­گیری در این مورد است، که افکار عمومی چه چیزی را باید بداند و چه چیزی را نباید بداند.
روزنامه­ی رسمی هاردیم با عنوان یاتد نه امان^[۱۳۴] به وسیله خاخام شاس^[۱۳۵] اداره و کنترل می­ شود. این روزنامه به شکل جدی به دست هیأتی پنج­نفره از خاخام­ها اداره می­ شود که ریاست آن را خاخام ناتان زوهاوسکی^[۱۳۶] به عهده دارد، و حداقل یکی از اعضای کمیته هر عصر غیر از شبت^[۱۳۷] (سبت) تمام مقاله­ها و آگهی­ها را می­خواند چون چیزی که باید چاپ شود کاملاً باید متناسب با فرهنگ تلمودی و توراتی باشد، و کلماتی خاص مانند، آگهی یا تلویزیون اجازه چاپ ندارند، یا مثلاً اصطلاح صلیب سرخ که مربوط به مسیحیت می شود، کاملاً ممنوع است(بائومل،۲۰۰۲: ۱۷۵-۱۷۲).
در واقع این کمیته سانسور هر چیزی که قرار است چاپ شود را نظارت می­ کند، و آزادی را یک مفهوم ناشناخته به حساب می­آورد، البته آنها آزادی را به شکلی متفاوت معنا می­ کنند، آنها معتقدند که این حق مردم است که بعضی چیزها را نداند. در واقع خاخام­ها تصمیم می­گیرند که مردم چه چیزی را ندانند. بسیاری از منتقدان هاردیم این گروه را با تأکید بر استدلال­های فوق یک گروه فاشیست می­داند یا آنها را با نازی­ها مقایسه می­ کند (آلموند،۲۰۰۳: ۳۳)
۲ـ۱ـ۳ـ جهان بینی مبتنی بر دوگانه­انگاری:
تظاهرات کنندگان هاردیمی که به شکل خشونت بار عمل می­ کنند خود را تنها اعضای جماعتی می­دانند که واقعاً ارتدکس و خداترس است. اقدامات آنها مستند به مجموعه­ کتاب­هایی در خصوص مبارزات یهودیت هاردیمی است. هر کدام از مجلدات آن مجموعه یکی از مبارزات را روایت می­ کند ( مثلاً مبارزه علیه حفاری های باستانی در شهر داوید). بدون استثنا، همه روایت­ها در قالب نمایش­های اخلاقی بیان شده­است. مثلاً شجاعت و قربانی شدن معترضان در برابر برخورد بی­رحمانه و سبعانه­ی پلیس اسراییل. در واقع، داستان جنگ خیر علیه شر را تداعی می­ کند(فریدمن،۱۹۸۹: ۱۷۹-۱۷۵).
بسیاری از افراد دیگر جامعه­ هاردیم نسبت به استفاده از خشونت رویکردی یکسان دارند. تقریباً همه اعضا، حتی متعصبان منفعل، با اهداف معترضان موافق اند. حتی آنهایی که استفاده از خشونت را تقبیح می­ کنند، شجاعت یا قربانی شدن افراد نگران را تحسین می­ کنند. بنابراین، تعجبی ندارد که هر گاه متعصبان این گروه توقیف یا محاکمه می­شوند، رهبران گروه ­های مختلف هاردیم سعی می کنند قدرت­ها را به شیوه ­های مورد قبول خودشان تحت فشار قرار دهند.
از نظر آنها، یهودیان این جهان باور به دو گروه مجزا تقسیم می­شوند: کسانی که موجب فساد اند و کسانی که فاسد شده ­اند. مطابق این طرز فکر، جنبش صهیونیسم همواره قصد تخریب یهودیت سنتی را داشته است. در سراسر تاریخ مهاجرت به اسرائیل و مخصوصاً در دورۀ مهاجرت­های گروهی ( مانند مهاجرت از شمال آفریقا و خاورمیانه در دهه ۱۹۵۰ و از روسیه و اتیوپی در زمان حاضر) رهبران این جهان باور بیشترین تلاش خود را معطوف به مرتدسازی یهودیان عامل به مناسک دینی کرده ­اند. در نتیجه، کسانی که بندگی تورات را ترک کرده ­اند جوابگوی جرم و گناه خود نیستند. مسئولیت آنها به گردن کسانی است که گمراهشان کرده ­اند. از این رو، هاردیم ماهیت افراد منحرف شده را متفاوت پنداشته، موافق شناسایی هویت کسانی بود که موجب انحراف دیگران شده ­اند(فریدمن،۱۳۸۹: ۱۱۶) (کرومر،۱۹۸۸: ۱۸۵).
در هاردیم این اعتقاد وجود دارد که سرنوشت تاریخی مردم یهود از رابطه­ خاص میان ملت یهود و خدا نشات گرفته است. ملت یهود نمی­تواند از سرنوشت محتوم تاریخی خود، یعنی تبعید و رهایی، که هر دو از اندیشه­ های بنیادین هویت یهودی اند بگریزد. هاردیم حضور یهودیت را در قالب حقیقت سیاسی کنونی صهیونیسم و دولت اسرائیل تعریف می­ کند، به شکلی که گویی یهودیت در شرایط تبعید قرار دارد. در حالی که طرفداران صهیونیسم حضور یهودیت را در قالب بازگشت یهودیان به تاریخ تعریف می­ کنند، هاردیم تلاش صهیونیستی برای کنترل تاریخ یهود را، شورشی علیه خدا می­داند. این دیدگاه نهایتاً به سیاست و اصل انزواگرایانه نسبت به نهادهای صهیونیستی و دولت اسراییل می انجامد(فریدمن،۱۹۸۹: ۲۰۶).
تفکر صهیونیستی همواره به خاطر عقبه­ی اروپایی هاردیم آنها را تحقیر کرده است و یکی از دلایلی که هاردیم در اسراییل تا دهه هشتاد نفوذ چندانی نداشت همین بود. آنها معتقدند خاخام های ارتدوکس ضد صهیونیست هاردیم نقش به سزایی در قتل عام یهودیان در آلمان زمان هیتلر داشتند. آنها با ممنوع کردن مهاجرت مؤمنان خود به سوی فلسطین باعث کشته شدن یهودیان به دست هیتلر شدند. از نظر صهیونیست­ها، این رفتار مطیعانه نسبت به نازی­ها فرجام ضروری یهودیت در میان یهودیان پراکنده در دنیا خواهد بود، یهودیانی بدون غرور و برعکس آماده­ی قبول تحقیرآمیزترین راه حل­های سازش با جامعه­ غیر یهودی فراگیر. در ایدئولوژی صهیونیسم بعد از جنگ جهانی دوم، قتل عام یهودیان اروپایی هاردیم را بی­اعتبار می­سازد و ایجاد دولت اسرائیل را توجیه می­ کند (هایلمن،۱۹۹۲: ۱۰۱-۹۹).
اما از دهه­ پنجاه، تفسیر دیگری از قتل عام، در واکنش نسبت به استدلال صهیونیستی، بین هاردیمی­ها شکل گرفت. در این تفسیر، صهیونیسم است که با عدول از رفتار سنتی زندگی در تبعید، که عبارت بود از جست و جوی راه حلی سازشی با غیریهودیان، موجب بروز این فاجعه شده است. این واقعیت که رفتار سنتی غالباً مبتنی بر کرنش در برابر غیریهودیان یا خریدن حسن نظر آنان بوده هیچ جای انتقادی ندارد، زیرا این رفتار به تدواوم یهودیت در میان یهودیان پراکنده در دنیا انجامیده است. در این چشم انداز، قتل عام به عنوان مجازات خداوند نسبت به آنهایی عرضه می­ شود که فرمان­های تورات را نادیده گرفته­اند و خواسته­اند به ملت­ها تشابه یابند، نخست از طریق شباهت­پذیری سپس با سعی در ایجاد یک کشور یهودی شبیه به کشورهای مدرن (کپل،۲۶۹:۱۳۷۵-۲۷۱). این تفسیر خاص از تاریخ است که به هاردیم اجازه می­دهد تا پیوند خود را با نسل­های جوانی که در فرهنگ غیردینی غرق بوده ­اند و از آغاز دهه هفتاد با توبه کردن به سوی هاردیم جذب شده اند حفظ کنند.
۲ـ۱ـ۴ـ مطلق­انگاری و خطاناپذیری:
از نظر هاردیم اصطلاح ملت یهود فقط در بستر وحدت راز آمیز اسراییل، تورات و خدا معنا پیدا می کند. بنابراین، هویت یهودی فقط در موضع ایمان به خدا و تورات (چه مکتوب و چه شفاهی) به عنوان مظهر اراده­ی الهی معنا می­دهد. از این رو، تورات باید از طریق احکام هلاخایی اطاعت شده و توسط حکمای توراتی هر نسل تفسیر شود.
همان طور که در بخش واکنش به حاشیه­ای شدن دین گفته شد، گروهی از تندروهای هاردیمی گاهی از اوقات در برابر شرایطی که باب میل­شان نبود واکنش­های خشونت آمیز نشان می­دادند و این واکنش­ها معمولاً از طرف خاخام­های هاردیمی حمایت می­شد، یا در صورت بروز از سمت طرفدارن هاردیم واکنشی منفی نشان داده نمی­شد. این که این افراد چگونه به خود حق چنین اقداماتی را می­ دهند از حوصله­ی این بحث خارج است، اما یکی از مهمترین دلایل رجوع به متون مقدس و تفسیرهای به شدّت لفظ­گرایانه از آنهاست. ادبیات هاردیم سرشار از ارجاع به منابع خاخامی و تلمودی در خصوص وظایف دوگانه است، یا به طور رسمی یهودیان را توبیخ می­ کند، یا عقوبتی برای خطاکاری آنها در نظر می­گیرد(حکاک،۲۰۱۲: ۱۲۹). مثالی که مکرراً به کار برده می­ شود تعصب خاخامی فینحاس^[۱۳۸] کاهن است{باب ۲۵ از کتاب اعداد آیات ۱ تا ۱۵ می گوید: ۱) هنگامی که بنی اسرائیل در شطیم اردو زده بودند، مردانشان با دختران قوم موآب^[۱۳۹] زنا کردند. ۲) این دختران، آنها را دعوت می­کردند تا در مراسم قربانی بت هایشان شرکت کنند. مردان اسرائیلی گوشت قربانی ها را می خوردند و بت ها را پرستش می کردند۳) چندی نگذشت که تمامی اسرائیل به پرستش بعل فغور که خدای موآب بود روی آوردند. از این جهت، خشم خداوند به شدت بر قوم خود افروخته شد. ۴) پس خداوند به موسی چنین فرمان داد: « همه سران قبایل اسرائیل را اعدام کن. در روز روشن و در حضور من آنها را به دار آویز تا خشم شدید من از این قوم دور شود» ۵) بنابراین، موسی به قضات دستور داد تا تمام کسانی را که بعل فغور را پرستش کرده بودند، اعدام کنند.۶) ولی یکی از مردان اسرائیلی گستاخی را به جایی رساند که در مقابل چشمان موسی و تمام کسانی که جلو در خیمه گریه می کردند، یک دختر مدیانی را به اردوگاه آورد.۷) وقتی که فینحاس(پسر العازار و نوه هارون کاهن) این را دید از جا برخاسته، نیزه ای برداشت.۸) و پشت سر آن مرد به خیمه­ای که دختر را به آن برده بود وارد شد. او نیزه را در بدن هر دو آنها فرو برد. به این ترتیب بلا رفع شد. ۹) در حالی که بیست و چهار هزار نفر از قوم اسرائیل در اثر بل به هلاکت رسیده بودند.۱۰و ۱۱) خداوند به موسی فرمود:« فینحاس غضب مرا دور گردانید. او با غیرت الهی حرمت مرا حفظ کرد، بنابراین من هم قوم اسرائیل را نابود نکردم.(۱۲و ۱۳) حال، به خاطر آنچه که او انجام داده است و برای غیرتی که برای خدای خود دارد و به سبب این که با این عمل برای قوم اسرائیل کفاره نموده است، قول می دهم که او و نسل او برای همیشه کاهن باشند» ۱۴) مردی که با آن دختر مدیانی کشته شد، زمری نام داشت. او پسر سالو ، یکی از سران قبیله شمعون بود. ۱۵) آن دختر نیز کزبی نام داشت، او دختر صور، یکی از بزرگان مدیان بود.}. کشتن زمری یکی از بزرگان قبیله شمعون توسط او و دختر مدیانی مورد تجاوز زمری در جلو چشمان موسی و همه فرزندان قوم بنی اسرائیل موجه­ترین دلیل برای توسل به زور تلقی می­ شود. از آن زمان به بعد، این موضوع مورد بحث بوده است که گاهی لازم است متعصب با غیرتی باشی و قانون را با دستان خودت اجرا کنی (عهد قدیم، باب اعداد: ۱۶-۵).
تلمود درباره این رویداد، تجزیه و تحلیل اجتماعی زیر را از عمل فینحاس ارائه می­دهد: اگر چه خداوند در کتاب مقدّس از فینحاس ستایش کرده است، تلمود رفتار او را صرفاً در قالب امری تجربی توجیه می­ کند. نگرش دو جانبه در مورد چنین اعمال خشونت­بار و شدیدی ممکن است در میان اندیشمندان تلمودی قابل درک باشد. تلمود می­گوید اگر زمری، فینحاس را می­کشت نمی بایست مجازات شود، زیرا فینحاس شکنجه­گر بوده است و زمانی که کسی همتای خود را با اسلحه در دست تعقیب کند و فرد تحت تعقیب جان تعقیب­کننده را بگیرد، نباید او را مجازات کرد زیرا او در حقیقت جان افرادی را که تحت تعقیب بوده اند نجات داده است. با این وجود، رفتاری مانند رفتار فینحاس زمانی قابل توجیه است که بدون برنامه ریزی قبلی، در جوی سرشار از عصبانیتِ غیرقابل کنترل انجام شود. (فریدمن،الف۱۳۸۹: ۱۹۵)
برخلاف تردیدهای بزرگان هلاخا، آنها تصدیق می­ کنند که چنین خشونت­هایی بیانی اجتناب ناپذیر از احساسات دینی ست. اما همان­طور که در تلمود گفته شده است، این داستان بر جنبه­ مهم دیگری از نشانه­ های تعصب دینی تأکید می­ کند: تنش میان متعصبان و رهبرانشان. فینحاس با عمل خود در مقابل کل اجتماع، ضعف رهبری حضرت موسی را به نمایش می­گذارد. در حقیقت، مبارزه با رهبری یکی از جنبه­ های قطعی و اجتناب ناپذیر تعصب دینی است. اگر چه خشم آنها متوجه گناه­کاران است، سرانجام به انتقاد از رهبران حاکم می­انجامد. هر چند این رهبران از حمایت افراد محترم نیز برخوردار باشند (حکاک،۲۰۱۲: ۸۹).
در واقع، از منظر هاردیم، تاریخ ابزار ارتباط خدا با مردم است. روندها و رویدادهای سیاسی برای یهودیان حاوی پیام­هایی است که دستور عمل­ها، مجازات­ها و پاداش­ها را تأیید می­ کند. تحلیل سیاسی و تاریخی اگر به درستی انجام شود، هم­عرض تفسیر و خواست الهی است. تحلیل سیاسی به همراه متون دینی، منازاعت مستمر را به سوی رستگاری هدایت خواهد کرد. این رویکرد عمومی به واسطه پیام الهی به خوبی نشان داده شده است که هاردیم آن را در سه رخداد کلیدی هلوکاست، جنگ شش روزه^[۱۴۰] و جنگ یوم کیپور، مشاهده کرده است (کرومر،۱۳۸۹: ۲۰۱(.
بسیاری از خاخام­های هاردیمی اعتقاد دارند که در هولوکاست نزدیک به یک و نیم میلیون کودک یهودی کشته شده ­اند و قوم یهود مستحق آن بوده است. آنان این واقعه را تنبیهی الهی می دانستند که نه تنها به خاطر گناهان مدرنیته و بی­ایمانی یهودیان، بلکه به خاطر کاهش یافتن مطالعه­ تلمود در اروپا است. هاردیمی ها و تمام طرفدارنشان معتقد اند که مرگ هر یهودی و حتی کودکان بی­گناه به خاطر مسائل طبیعی نیست، بلکه کنش مستقیم خداوند است؛. آنها معتقد اند که خداوند هر یهودی و گاهی کل اجتماعی یهودی را به خاطر گناهانشان مجازات می­ کند (آلموند،۲۰۰۳: ۳۱)
از طرف دیگر هاردیم معتقد است جنگ­های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ نشان داد که خدا نه تنها از طریق بلای ناگوار بلکه از طریق رهایی نیز با یهودیان سخن می­گوید. جنگ شش روزه که اسراییل، به واسطه­ آن معبد کوه در بیت المقدس و منطقه مرکزی سرزمین اسرائیل در کتاب مقدس را تصرف کرد و همچنین اشتیاق و هیجان درباره سرزمین را در خیلی از یهودیان بیدار ساخت، علامت خدا برای شروع رستگاری تفسیر می­ شود. تکمیل الحاق سرزمین پیش­نیاز تکمیل یهودیان و همچنین پیش نیاز تکمیل رستگاری کل جهان است.
طبق نظر هاردیم ، پس از جنگ ۱۹۷۳ که از سوی مصر و سوریه در مقدس ترین روز تقویم ـ یوم کیپورـ علیه اسرائیل آغاز شد، هر گونه تردید یهودیان درباره معنی آن پیروزی و جنگ مداوم با اعراب از میان رفت. تلفات زیاد و سپس پیروزی، هر دو، تذکر خداوند به یهودیان بود تا مفهوم بحران اعراب و اسرائیل را به عنوان نزاعی عادی سیاسی کنار بگذارند و در نتیجه از اعتماد به هرگونه توافق صلح اجتناب ورزند و صرفاً به خدا و به سرنوشت منحصر به فرد یهودیان اعتماد کنند. از دید بنیادگرایان، صلح فقط با مسیح در نقطه­ی اوج فرایند رستگاری حاصل خواهد شد ( لاستیک^[۱۴۱]،۱۳۸۹: ۱۴۴-۱۴۲)
۲ـ۱ـ۵ـ هزاره­گرایی و موعودگرایی:
برخلاف مسیحیان و مسلمانان، نکته­ای که محور نگرانی­های یهودیان در آخرالزمان را تشکیل می دهد یک چیز است، آن هم مسیح: این که آیا او خواهد آمد؟ اگر قرار به آمدن او باشد، آن زمان کی است؟ آیا یهودیان مومن می­توانند تا حدی به ظهور زودتر او سرعت ببخشند؟ یا اینکه دوره­ طلایی آخرالزمانی برای آنها زودتر از فردی خاص خواهد رسید؟ آیا خداوند این کار را به واسطه­ انسان انجام می دهد یا این اتفاق به شکل معجزه آسایی رخ می­دهد؟
اعتقاد یهودیان به آخرالزمان با تجربه­ منحصر به فرد تاریخی یهودیان پیوند خورده است. تقریباً از قرن هشتم قبل از میلاد، پیامبران مختلف نوید ظهور یک منجی را به یهودیان می­داده اند. علت این که فرقه­های مختلف در یهودیت دیدگاه­ های متفاوت و گاهی متناقض نسبت به یهودیت دارند برخورد با منجیان دروغینی است که آنها تجربه کرده ­اند. معمولاً تبعید و قتل­ سزای این منجیان دورغین بوده است.
گروهی از یهودیان به افرادی که آنها را نجات داده یا به آنها محبت کرده اند، مانند اسکندر و کوروش، مسیح (منجی) گفتند. گروهی دیگر معتقد اند که مسیح واقعی بین همان مسیح­های کذابی بوده است که به دست خود یهودیان کشته شده است. اما بحث اعتقاد به منجی در بین یهودیان از زمانی جدی شد که یهودیان از حدود سالهای ۱۳۵ بعد از میلاد از اورشلیم به دست پادشاه روم اخراج شدند و پراکندگی از این زمان شروع شد. مسأله­ خاخام­های یهودی در این باب که چگونه می­توان ارتباط یهودیان در تبعید را با خدا همچنان نگاه داشت مسأله­ ظهور منجی بود که باید در هاله­ای از ابهام و شک به آنها ارائه می­شد (لنوهارد،۲۰۱۰: ۱۲۵-۱۲۱)(هوربری^[۱۴۲]،۱۹۹۸: ۲۷-۲۳).
همچنین مناسک یهودی متمرکز است بر اسطوره­ی سِفر خروج و داستان­های مربوط به یهودیان در زادگاه باستانی­­شان. با این وصف، یهودیان تا پیش از وقوع هولوکاست نازی، ( یکی از دو ایام تعطیلی اصلی یهودیان «روشاشانا^[۱۴۳]» و دیگری «یوم کیپور^[۱۴۴]») برای تبریک گفتن به یکدیگر از جمله «سال بعد در اورشلیم» استفاده می­کردند که از جهت نمادین یا پیش گویانه به عنوان نوعی ابزار امید به وقوع آخرالزمان (واقعه­ای که از نظر آنها وقوع­اش به تأخیر افتاده بود) درک و فهم می­شد. زمانی که صهیونیست­ها تغییر شکل دادن وعده­ی مسیحیایی رستگاری و تبدیل آن به یک برنامه­ی عملی در اواخر سده­ی نوزدهم را آغاز کردند، رهبران دینی از این برنامه دچار انزجار و نفرت شدند. آنان در واکنش به جریان فوق، این گونه استدلال کردند که انتظار برای صهیون (ارض موعود) یک انتظار و امید الهی و معنوی است که تحقق آن فقط در آخرت و یا پایان جهان امکان­ پذیر است، زمانی که منجی موعود بازگشته و سرزمین اسرائیل را به مالکان بر حق آن اعطا خواهد کرد. رهبران دینی، به ویژه هاردیمی­ها، نتیجه گرفتند که تبدیل کردن این تصویر دینی به یک واقعیت سیاسی هم احمقانه است و هم کفرآمیز. برخی از خاخام­های هاردیمی تا آنجا پیش رفتند که صهیونیست ها را کافر و ملحد اعلام کردند (کپل^[۱۴۵]،۱۳۷۹: ۱۸۳).
بعد از مخالفت­هایی که از طرف دینداران یهودی بعد از شکل­ گیری دولت ضد صهیونیستی به وجود آمد، هر یک از گروه ­های مخالف یک نوع پیش­گویی را در مورد آینده ارائه می­دادند. به شکل کلی می توان ۱۵ میلیون یهودی موجود در جهان را به چهار گروه تقسیم کرد که هر یک از آنها روایتی خاص از آینده و آخرالزمان دارند: ارتدوکس­ها، محافظه کاران، اصلاح طلبان و نوگرایان.
ارتدوکس­ها که بسیاری از بنیادگرایان یهودی را نیز شامل می­شوند کاملاً به بخش­های کتبی و شفاهی تورات معتقدند و باور دارند که دستورات و احکام آن باید نعل به نعل رعایت شود و آخرالزمان باید کاملاً از نشانه­ های تورات تفسیر شود و به اعتقاد آنها مسیح خواهد آمد و اسراییل را بازسازی می­ کند. در زمینه­ اعتقاد به آخرالزمان ارتدوکس­ها به دو دسته­ی هاردیم و ارتدوکس مدرن تقسیمی می­شوند. وجه تمایز آنها در اعتقاد به آخرالزمان به نوع موضع­گیری­شان در برابر دولت اسرائیل ارتباط دارد. ارتدوکس­های مدرن از دولت اسراییل حمایت می­ کند چون اعتقاد دارند که صهیونیسم، غیر از بعد ضدخاخامیش ابعاد دینی زیادی دارد. اما برخلاف آنها هاردیم رویکردی تشکیکی نسبت به دولت اسراییل دارد و معتقد اند که صهیونیسم نه تنها غیردینی است، بلکه می­خواهد در روند ظهور مسیح ( منجی) دخالت کند. کاری که فقط در اراده­ی خداوند است. آنان معتقد بودند که اگر صهیونیست­ها به راه خود ادامه دهند، در این صورت زندگی یهودی از به جا آوردن اصول دینی و یادگیری متون مقدس دینی منحرف خواهد شد و به طرف یک پروژه­ی سیاسی خارج از کنترل خاخام­ها سوق پیدا خواهد کرد (لیبمن،۱۹۹۳،۳۶۰-۳۵۹) (میزونسکی،۲۰۰۴: ۹۳).
بیشتر اعضای فرقه­ی هاردیم می­پذیرند که تلاش برای تحمیل هلاخا به بقیه­ی جامعه بی­معناست و کشور یهود تنها زمانی می ­تواند یک کشور یهودی بشود که مسیح موعود بیاید. چنین اعتقادی با عقیده­ی «پروتستان­های پیشاهزاره­باور»، که خودشان را به مثابه بقایای نجات یافته بشر تا هنگام «بازگشت عیسی» تلقی می­ کنند، تطابق دارد(سولوویتیچیک،۱۹۹۴: ۱۹۹).
اعضای هاردیم معتقد اند از آن جایی که حالت تبعید حالتی تقدیری است، انسان نمی­تواند با اقدامات خود باعث برطرف شدن این حالت (یعنی جدایی بین انسان و پروردگار) شوند. برخی از اعضای هاردیم، بنا به همین اعتقاد، حتی حاضر به شناسایی اسرائیل به عنوان زادگاه یهودیان نیستند، هر چند بنا به مصالح عمل­گرایانه تا حدی خود را با این مقوله سازگار کرده ­اند. آنان در عوض، خودشان را یهودیان واقعی تلقی می­ کنند که حالا در درون کشور صهیونیستی این جهان باور اسراییل به حالت تبعید به سر می­برند. (روتون،۱۳۹۱: ۶۰-۵۹)
طبق روش فکری آنها، مشیت الاهی مردم اسرائیل را خارج از حیطه­ی قوانین طبیعی علیت و موضوع پاداش و کیفر مستمر الهی قرار داده است. در نتیجه، یهودیان متعهد و ملزم اند که یک فرایند اطاعت سیاسی را طی کنند و صبورانه منتظر آمدن مسیح موعود باشند: «اگر خدا نخواهد که خانه­ای ساخته شود، سازندگان آن خانه راه به جایی نخواهند برد. اگر خدا نخواهد که از شهری حراست کند نگهبان­ها شب بیهوده پاس خواهند داد.» (بائومل،۲۰۰۶: ۱۶۵) مطابق این دیدگاه، هرگونه تلاش انسان «برای تسریع آخرالزمان» دخالتی در قلمرو الاهی است. بنابراین، از نظر هاردیم تلاش صهیونیسم برای بازگشت به تاریخ شورشی علیه سلطنت الهی بوده است.
بنابراین، واضح است که ضدیت هاردیم با دولت اسرائیل صرفاً به این خاطر نیست که این دولت موجودیتی سیاسی ـ دنیوی است، بلکه مخالفت آن با هر حکومت یهودی است که قبل از مسیح موعود ظهور کند. چنین حکومتی، حتی اگر قرار باشد طبق قانون یهود رفتار کند، « بی­حرمتی به تورات» محسوب می­ شود. در واقع ایده­ کلی حکومت هلاخایی نوعی تناقض­گویی است، چرا که وجود چنین حکومتی، بر اساس تورات، نوعی طغیان علیه یکی از اساسی­ترین عقاید خود تورات (صبورانه در انتظار ظهور مسیح بودن) است.(کرومر،۱۳۹۰: ۲۱۱-۲۱۰)
زمانی که امیدواری خود را با صراحت در مورد نابودی کشور کافر و متمرد اسرائیل به این شکل بیان می­ کنند: « خدای جهان….. می­داند که چگونه عالمیان را به سعادت و نیکی برساند و موانع ظهور مسیح (اشاره به دولت اسرائیل) را از سر راه بردارد، بدون آن که در اسراییل آسیبی به کسی برسد… او که خانه­های اسرائیلیان در مصر را در اختیار دیگران گذاشت و آنهایی را که منتظر رستگاری بودند نجات داد، به هنگام رستگاری در آینده، چیزهای شگفت­انگیزی را به ما نشان خواهد داد» (فریدمن، ۱۳۸۹ الف: ۲۱۰).
خاخام کوک، پایه گذار جنبش گوش­آمونیم، جزء ارتدوکس­های مدرنی بود که به نحوی از دولت اسرائیل حمایت می­کردند و حتی معتقد به یادگیری علوم جدید برای اداره دولت مدرن بودند تا زمینه برای ظهور منجی فراهم شود. اما گروهی تندرو در میان هاردیمی­ها با نام «نگهبان­های شهر» (ناتوری کارتا^[۱۴۶]) که شدیداً مخالف پایه­گذاری دولت یهودی بودند بر آن بودند که فقط خداوند است که به وسیله­ منجی خود می ­تواند کشور اسرائیل را به حالت اول بازگرداند و هرگونه تلاش یهودیان برای پایه­گذاری دولت خود نوعی مداخله در کار خداوند است(کرومر،۱۹۸۶: ۴۰۱).
با این حال، طبق آمارهای موجود، نزدیک به ۱۵ هزار نفر یهودی موعود­گرا در اسرائیل زندگی می­ کنند و نزدیک به ۳۵۰ هزار یهودی موعودگرا در آمریکا. این یهودیان، از نظر شکل رفتار و نوع پوشش تفاوت چندانی با بقیه افراد ندارند. آنها تمام ویژگی­های یهودیان را دارند و مناسک آنها را اجرا می­ کنند، با این تفاوت که معتقد اند که مسیح همان موعود است که باید منتظر ظهورش بود، البته چندان علاقه­ای به بیان این بخش از اعتقاد خود ندارند. در میان هاردیمی ها نیز افرادی پیدا می­شوند که موعودگرا به این معنی اند؛ یعنی مسیح را قبول دارند. این افراد زمانی که با خانواده برای خوردن غذای شبت دور میز می نشینند، مسیح مهمانی ویژه در کنار میز آنها به حساب می آید و بشقابی را برای او کنار می گذارند.
آنها معتقد اند که مسیح یهودی بوده است، اما اتفاقاتی که بعد از مرگ برای او افتاد به بحث معاندانه­ای الهیاتی تبدیل شده است. کتاب­های تاریخی، به ویژه کتاب­هایی که در مورد تاریخ مسیح در قرن اول میلادی نوشته شده، تمایل دارند نگاهی ضد یهودی ارائه دهند و با این جدایی که بین مسیحیان و یهودیان ایجاد می­ کنند، بخشی از تاریخ و یهودیانی را که به مسیح اعتقاد داشته­ و او را منجی می­دانستند و حتی بعد از مرگ او منتظر ظهور وی اند نادیده می گیرند. همچنین، آنها معتقد اند که چون ما یهودی هستیم موظف به عمل و اعتقاد به تورات ایم و یکی از نکاتی که در تورات بر آن تاکید شده ظهور مسیح است. این گروه نیایش های متعددی برای مسیح دارند که قبل از خوردن غذا، قبل از رفتن به سفر، قبل از مسافرت و قبل از خواب باید آن را بخوانند(هایلمن،۱۹۹۲: ۴) (لنوهارد،۲۰۱۰: ۱۳۰)(هوربری،۱۹۹۸: ۷۱). به طور کلی، موعودگرایی در هاردیم عنصری کم رنگ به حساب می آید و در این زمینه آنها بیشتر در مورد فاجعه­ی ظهور یک مسیح دروغین در قرن هفدهم بحث می­ کنند.
گرایش هزاره­گرایانه در هاردیم را می­توان به دلیل اقلیت بودن یهودیان اروپایی دانست که هاردیم نیز جزیی از آن گروه است. یعنی آنها همواره امید به روزی داشته اند که با ظهور موعود از ظلم و ستمی که بر آنها به عنوان گروه ­های اقلیت می­رود از بین برود و یهودیان در کنار یکدیگر زندگی کنند. البته این گرایش به موعودگرایی نیز با احساس برگزیده بودن میان هاردیمی­ها ارتباط تنگاتنگ دارد.
۲ـ۱ـ۶ـ خود حق پنداری:
شاید مهمترین ویژگی بنیادگرایی یهودی، که در هاردیم نیز ملموس و مشهود است، احساس خود حق پنداری، برگزینندگی و منحصر به فرد بودن است. آنها خود را به لحاظ کیفی با تمام ملل دیگر متفاوت می­دانند. این بینش به طور کامل در نقطه­ی مقابل ایدئولوژی صهیونیسم کلاسیک قرار دارد. اساس صهیونیسم اعتقادی بود که بنیان­گذاران صهیونیسم در اواخر قرن نوزدهم مطرح کردند. صهیونیست­ها این اعتقاد را، که موجب ترس و تنفر غیریهودیان نسبت به یهودیان نیز شد، به این حقیقت پیوند زدند که یهودیان به روشی غیرعادی زندگی می­کردند، از همسایگان­شان جدا بودند، در همه جا اقلیت عجیب و غریبی تلقی می­شدند و در هیچ جا اکثریت نبودند. اگر یهودیان می­توانستند در جایی کشوری متعلق به خود داشته باشند و در آنجا اکثریت باشند، می توانستند عادی شوند. البته امکان این وجود دارد که در کشورهای دیگر اقلیت یهودی وجود داشته باشد، همچنان که اقلیت آلمانی یا ایرلندی وجود دارد، اما با این کار سامی­ستیزی متوقف می­شد و یهودیان از طریق دولت­شان می­توانستند مطابق اصطلاح مشهور صهیونیست­ها « ملتی باشند مانند ملت­های دیگر» (فریدمن،۱۳۸۹ ب: ۶۵) (هایلمن،۱۹۹۲: ۱۳۶).
در نظر هاردیم، ایده­ عادی شدن یهودیان ایده­ای فریبنده است. از منظر آنان، یهودیان ذاتاً غیر طبیعی خلق شده ­اند ـ آنها برای ماموریتی در این جهان خلق شده ­اند که آنها را فراتر از هنجارها، قوانین و مقولاتی می­برد که برای مردم دیگر کاربرد دارد. صهیونیسم برای بازگرداندن یهودیان به سرزمین اسرائیل تاسیس شده اما در مورد چرایی این عمل خوب توجیه نشده است ـ صهیونیسم برای عادی کردن مردم نیامده، بلکه وظیفه­ اش زمینه­سازی ادامه نقش ویژه یهودیان به عنوان یاور خدا برای رستگاری جهان است. در این فرایند، انتظار می­رود غیریهودیان (شامل عرب­ها و غیرعرب­ها) و در حقیقت همه ملت­ها، علیه یهودیان بجنگند. در این جنگ، آنها نماد سرپیچی اقوام نابرگزیده از پیام رستگاری قوم برگزیده اند.(لاستیک،۱۳۸۹: ۱۴۱)
چنان که قبلاً اشاره شد، استراتژی هاردیمی­ها در برخورد با دنیای بیرون از خود همیشه جدایی و انزوا بوده است. این گرایش در مقوله­ های پزشکی مثل اهدای خون و اعضا نیز بروز پیدا می­ کند. خاخام­های هاردیمی با مسأله­ اهداء خون و اعضا و یا دریافت آن بسیار سخت گیرانه برخورد می­ کنند. آنها معتقد اند که دریافت خون از یک فرد یهودی بی­اعتقاد که رژیم غذایی یهودی را رعایت نمی­کند جایز نیست، چون این خون می ­تواند با خود روحیات و خلقیات بد را به بدن فرد هاردیمی انتقال دهد. در مورد انتقال اعضا هم همین دیدگاه وجود دارد. بعد از اعتراض­هایی که از طرف این جهان باورها و خاخام­های غیر هاردیمی صورت گرفت ( چون خاخام­های غیر هاردیمی گرفتن خون و اعضای بدن را، چون مایه­ی نجات جان انسان است، جایز دانستند) به وسیله­ بعضی از خاخام­های هاردیم مانند شاین برگر^[۱۴۷] این رویکرد تعدیل شد و توصیه شد که تا حدّ امکان، یهودی متقی از خون و جوارح یهودی متقی دیگر که رژیم غذایی یهودی را رعایت کرده است استفاده کند و تا جایی که ممکن است در صورت عدم اطمینان از این عمل بپرهیزد (هایلمن،۱۹۹۱: ۲۳۹-۲۴۱).
یکی دیگر از مصادیق خود حق پنداری هاردیم در توجیهی مشهود است که هاردیمی ها برای حمایت از دولت اسرائیل و رهایی از سربازی انجام می­ دهند. آنها معتقد اند که دولت یهودی اسرائیل به سبب حمایتی که از تلمود و آموزه­های آن انجام می­دهد، باقی مانده­ است. نوع گفتمان آنها این گونه است که افراد با تلاش برای حفظ آموزه­های تلمودی، به خودشان و حتی نزدیکان­شان برای ورود به بهشت کمک می­ کنند و اگر باران می بارد و یا هوا مناسب است به خاطر تلاش دانش آموزان تلمودی برای مطالعه و یادگیری هر چه بیشتر آموزه­های تلمود است. همواره بین اسرائیلی­های این جهان باور و هاردیمی­ها، به خاطر مزایایی که آنها، به ویژه در رفتن به سربازی، دارند اختلاف وجود دارد. این درحالی است که هاردیمی­ها این مسأله را با تفسیرهای خاص از تلمود و تأکید بر این امر که مطالعه و اهتمام آنها بر مطالعه­ تلمود باعث پیروزی اسرائیل در جنگ های مختلف با دشمنان شده است توجیه کرده اند. اعتقادی که توانسته اند دولت اسرائیل را به ژذیرفتنش قانع کنند(بائومل،۲۰۰۶: ۱۷۳).
اعضای هاردیم از مشارکت در دستگاه نظامی اسراییل بیش از مشارکت سیاسی پرهیز می­ کنند. این مهمترین عاملی است که آنها را از جامعه اسراییل جدا می­ کند و از طرفی به آنها قدرت می­دهد. البته این جدا بودن و خاص بودن همیشه از طرف اسرائیلی­ها خوشایند نبوده است، چرا که نیروی نظامی نیرویی وحدت­بخش و مؤثر برای حفظ تمامیت ملی است و سربازان اسرائیلی که کشته می­شوند شهیدان قهرمان معرفی می­شوند. بنابراین، هاردیم هیچ گاه از چنین قهرمانانی برخوردار نیست. نیروهای این جهان باور معمولاً هاردیمی ها را مردمانی حاشیه­ای و غریبه می شناسند. هاردیم انتخاب کرده است که از مردم جدا باشد، چون می­ترسد از جامعه­ این جهان باور اسرائیل تاثیر پذیرد. از نظر هاردیم، اگر مرد یا زن جوانی با یهودیان غیردینی فعالیت کند تجربه­ هولناکی را پشت سرگذاشته است و باید دوباره در دوره­ های آموزش دینی شرکت کند، چون ایمان او در این شیوه­ زندگی تحلیل رفته است(لیبمن،۱۹۹۳: ۳۵۲-۳۵۱).
یکی از ایراد­هایی که این جهان­باورها به هاردیم به خاطر تحریم دوره سربازی گرفتند زمانی بود که حزب لیکود می­خواست برای انتخابات با هاردیم ائتلاف کند. سوالی که رسانه ­ها مطرح کردند آن بود که هاردیم چگونه می ­تواند در عین منع کردن مردان و زنان خود از مشارکت­های نظامی، آن هم در حالی که اسرائیل همواره در معرض تهدید قرار دارد،در موقعیت بالای اداری قرار بگیرد؟! (آنتون،۲۰۰۸: ۱۳۳)
۲ـ۱ـ۷ـ مرزهای بسیار روشن:
یکی از راه­های شناخت چگونگی مرزبندی هاردیم با دنیای بیرون خود شناخت مفهوم تبعید و نسبت صهیونیسم با هاردیم است. مفهوم تبعید از منظر دینی در جامعه­ سنتی صرفاً جغرافیایی و سیاسی نیست. این امر بیشتر بعد دینی دارد، چرا که ماهیت تاریخی یهود را یگانه پایه­ رابطه میان یهودیان و خدا می­داند. برای تعریف این واقعیت تاریخی لازم است توجه بیشتری به معنای هلاخایی آن شود. به هر حال، تعریف واقعیت سیاسی تبعید می ­تواند ساز و کار انطباق با شرایط منحصر به فرد یهودیان در دو بعد سیاسی و دینی باشد. در واقع، مفهوم تبعید نه تنها شکل مناسبات زندگی روزمره یهودیان معتقد را مشخص و تنظیم ­می­ کند، بلکه نسبت آنها را با جامعه­ غیر یهودی مشخص می­نماید.
جنبش صهیونیسم که ماهیتی دنیوی دارد در پی استقرار جامعه­ای یهودی بود که نه تنها در سطح فنی و تکنیکی، بلکه در سطح ارزشی فرهنگی نیز مدرن است و پیش بینی می­ شود که در چنین جامعه­ دموکراتیکی غیریهودیان از تساوی کامل حقوق فردی و دینی برخوردار باشند، و این درست برعکس تبعیض، شکنجه و آزاری است که یهودیان و فرهنگ یهودی در جوامع غیر یهودی از آن رنج برده­اند. هاردیم معتقد است که صهیونیسم مانعی جدی در آرمان تبعید ابدی یهودی ایجاد می­ کند و انزوای تاریخی یهود را خدشه­دار می­نماید و در عین حال زمینه­ ارتباط با غیر یهودیان، آزارندگان یهودیان، را امکان­ پذیر می­ کند. با این که هاردیم در مقایسه با گوش آمونیم ارتباط با غیریهودیان را می­پذیرد، این ارتباط را در حفظ شرایط تبعید و در صورت لزوم معنا دار می­داند، نه زمانی که مرزهای یهودی و غیر یهودی کاملاً برداشته شده است (رازوینسکی،۱۹۸۹: ۹۹-۹۰) (هایلمن،۱۹۹۲: ۶۳).
تمایز رفتاری در گروه هاردیم بسیار چشم­گیر است و حضور تفکر بنیادگرایانه را در زندگی روزمره­ی اعضای این گروه می­توان مشاهده کرد: از اصرار برای انجام نیایش و رفتن به کلیسا تا رعایت روزهای خاص مانند اعیاد مخصوص. هاردیمی ها از خوردن غذا در مکان های رسمی مانند فرودگاه ملی اسراییل، حتی اگر به شکل پاک مطابق شریعت یهود ارائه شده باشد، امتناع می کنند و در عوض، غذاهایی را که توسط خاخام­های ضد صهیونیست هاردیمی تایید شده باشد ترجیح می دهند. بعضی از آنها حتی از خوردن غذایی که در خانه­ی پدر و مادر دینی شان تهیه شده نیز، با وجود توهین دردناکی که در این مسأله نهفته است، می­پرهیزند (آنتون،۲۰۱۰: ۱۰۹).
از نظر هاردیمی ها طبق این آیات تلمود، (از نظر آنها این آیات کاملاً تمثیلی و کنایی هستند. چون کل کتاب تلمود نمادین است؛ و به شکل تمثیلی ارتباط بین خداوند و اسراییل را توضیح می دهند)، این آیات دستور عمل خداوند در مورد چگونگی برخورد با اسراییل و افراد غیر­یهودی در دوران تبعید را به یهودیان ارائه می­دهد. که به سوگندهای سه گانه معروفند، خداوند فرمان داده است که ۱) یهودیان در تبعید نباید به سرزمین فلسطین بازگردند؛ ۲) یهودیانی که بین ملت­های غیر یهود زندگی می­ کنند نباید بر عیله آنها شورش کنند ۳) همچنین غیر یهودیان در عوض نباید یهودیان را مورد آزار و اذیت قرار دهند. (کتوبوت^[۱۴۸]، آیات ۱۱۰-۱۱۱) گروهی از هاردیمی­ها معتقدند که باید به این سوگندها تا زمان ظهور مسیح و بازپس­گیری اسرائیل پایبند بود. به همین دلیل، پایبندی به این سوگندها شامل مخالفت با صهیونیسم و دولت اسرائیل نیز می­ شود. آنها به هیچ وجه به دولت اسرائیل مالیات نمی­دهند و مزایای دولتی را نمی­پذیرند؛ آنها از این طریق مرز بین خودشان به عنوان یهودیان واقعی با افرادی که صرفاً تظاهر به یهودی بودن می­ کنند (صهیونیست­ها) را روشن می­نمایند. حتی این مخالفت با افراد در ظاهر یهودی به شکلی بود که بعضی از خاخام­های رادیکال هاردیمی به شکل عمومی از یهودیان می­خواستند که برای سلامتی یاسر عرفات که در بستر بیماری افتاده بود دعا کنند. همچنین با بعضی از گروه ­های مسلمان که طرفدار جدایی فلسطین از اسرائیل بودند همکاری می­کردند (کرومر،۱۹۸۸: ۱۵۵-۱۵۱) (فریدمن،۱۹۸۹: ۱۹۱).
درون جامعه­ هاردیم نیز افراد بر حسب میزان وفاداری به شیوه سنتی زندگی به طور سلسله­مراتبی طبقه ­بندی می­شوند. مثلاً همان گونه که وفاداری به سنت در شکل ظاهری (لباس­های سنتی، ریش، موهای به اطراف ریخته شده) مشروع تلقی می­ شود، انزوا طلبی یکی از بهترین نشانه های وفاداری قاطعانه به سنت های اسراییل قدیم است و افرادی که در جامعه­ هاردیمی این کنش رادیکال را در پیش می­گیرند خود را از دیگر اعضای جامعه هادریمی متمایز می­دانند. (کرومر،۱۹۸۱: ۱۱۵).
همان طور که ذکر شد، همواره بین یهودیان این جهان باور و طرفداران هاردیم اختلافات جدی وجود داشته است، یکی از مهمترین موارد آن نزاع بر سر آموزش­های تلمودی بین یهودیان است که این جهان باوران با آن مخالف اند، نمونه یا مصداق دیگر آن تعبیر بسیاری از خاخام های هاردیمی در مورد هولوکاست است. آنها معتقد اند که این پدیده کفاره­ی گناهان نه تنها اینجهان باورها، بلکه همه یهودیان اروپا در کاهش دادن آموزش تلمود مخصوصاً میان کودکان یهودی است (آلموند،۲۰۰۳: ۳۱) (روزنک^[۱۴۹]،۱۹۹۳: ۳۸۰)

شکل ‏۱‑۴:طرح شماتیکی از پوست انسان که نمایانگر تنوع حسگرها و عملگرها و سازه کاملا هوشمند آن می‌باشد.[۶۹]

شکل ‏۱‑۵: مقایسه بین سیستم عصبی انسان و ساختار SHM. [69]
همانطور که بیان شد، تفکر در محیط زیست می‌تواند به پیدایش ایده‌های جدید کمک کند. برای مثال ایده‌های تعبیه حسگرها در بهترین وضعیت، کوچک‌سازی، خود ترمیمی و کاهش پیچیدگی آنها و نیز ساخت مواد هوشمند از جمله مواردی می‌باشد که از محیط زیست الهام گرفته شده‌ است.[۶۵]

مانیتورینگ سلامت سازه‌ها روشی برای ساخت مواد و سازه‌های هوشمند
مقدمه
با پایان دهه۱۹۸۰ مفهوم سازه‌های هوشمند بیشتر و بیشتر در ذهن مهندسان طراح جای گرفت. امروزه پیدایش این مواد کمک بزرگی به پیشرفت صنایع هوافضا و عمران کرده است. مفهوم مواد و سازه‌های هوشمند، گام بزرگی در جهت تکامل اشیای ساخت دست انسان برداشته که در شکل(۱-۶) ارائه شده است. روند پیاپی تولیدات ساخت دست بشر از ساده به پیچیده، با بهره گرفتن از مواد همگن بدست آمده از طبیعت پس از کشف چند نوع ماده(بویژه کامپوزیت) زمینه را برای ساخت سازه‌هایی با خواص تطبیق‌پذیری برای مصارف خاص مهیا کرده است. امروزه مواد کامپوزیت و چند ماده دیگر در قریب باتفاق سازه‌ها جایگزین مواد همگن شده‌اند. [۶۰,۶۲,۶۵]
شکل ‏۱‑۶ : سیر تکامل مواد.[۶۵].
سازه‌های هوشمند سازه‌هایی هستند که قادر به حس تغییرات، انطباق و واکنش در برابر تغییرات محیط زیست می‌باشند. فلسفه طراحی سازه‌های هوشمند بوسیله ادغام حسگرها، عملگرها، کنترلرها و پردازنده‌های سیگنال ایجاد شده است.[۶۰]
مرحله بعد ساخت مواد و سازه‌های تطبیق‌پذیر با شرایط متغیر محیطی می‌باشد. این امر مستلزم ساخت آنها بطور فعال، حساس، کنترل‌پذیر و تطبیق‌پذیر می‌باشد که در مراحل مختلف ازجمله هوشمند سازی با دو یا سه نوع کیفیت انجام می‌شوند.
در واقع کلیه دستاوردها در این زمینه بوسیله تعبیه حسگرهای خاص میسر می‌شود. گام بعدی حرکت به سوی سازه‌ها و مواد با هوشمندی بیشتر و قابلیت خود ترمیمی می‌باشد[۶۵]. تا به امروز در زمینه سازه‌های خود ترمیم کننده^[۳۳] تلاش کمی صورت گرفته است. امروزه در زمینه مهندسی راه و ساختمان نوعی بتن خود ترمیم کننده که شامل الیاف شکننده و پر شده از مواد چسبنده تو خالی می‌باشد, تولید شده است که در زمان وقوع ترک در الیاف(که می‌تواند سبب شکستگی سازه شود)، ماده چسبنده منتشر شده و از رشد ترک جلوگیری می‌کند. مشابه این مورد می‌توان به ماتریس مرکب پلیمری کاربردی اشاره کرد.[۶۵]
تست‌های غیر‌مخرب
مقدمه
در فرایند تعمیرات اساسی ^[۳۴] هواپیما، تمامی قطعات جداشدنی از یکدیگر جدا شده^[۳۵] و کلیه رنگ‌ها برداشته می‌شوند. در صنعت تعمیر و نگه‌داری اصطلاحا می گویند هواپیما لخت شده، بطوریکه بازرس‌ها بتوانند آسیب‌ها را در بدنه و مولفه‌های سازه‌ای تشخیص دهند. به هرحال نه همه نواحی هواپیما برای بازرسی‌های بصری قابل دسترسی بوده، نه همه آسیب‌ها بوسیله روش‌های بصری شناسایی می‌شوند. در این جا ^[۳۶]NDT، قانون کشف آسیب را به کار می‌گیرد. این روش امکان بازرسی نواحی داخلی هواپیما را بدون جداسازی مهیا می‌کند. روش‌های NDT همچنین امکان کشف آسیب‌های بسیار کوچک که بوسیله روش‌های بصری قابل تشخیص نبوده را فراهم می‌کنند. بطور مثال روش‌های بازرسی مافوق صوت^[۳۷] و جریان مخالف متلاطم^[۳۸]، بطور گسترده برای تعیین محل ترک‌های نازک سازه هواپیماهای فلزی که بدون این روش امکان کشف آنها مهیا نمی‌باشد، استفاده می‌شوند [۵۱]. تکنیک‌های ماورا صوت نظیر اسکن مافوق صوت C^[39] می‌توانند عیب‌هایی نظیر حفره‌ها، تخلخل، جدایش اتصالات، تورق، ترک خوردگی رزین و شکستگی یا آرایش نادرست الیاف را کشف کنند.[۵۱]. همچنین تکنیک‌های دمانگاری^[۴۰] تستهای غیر‌مخرب توانایی کشف عیب‌هایی نظیر تورق، جدایی اتصالات، سوراخ‌ها، آسیب‌های ناشی از ضربه، نفوذ رطوبت در سازه‌های لانه زنبوری^[۴۱] را دارند [۷۰]. تکنیک‌های اشعه ایکس^[۴۲] نیز برای پیدا کردن عیب‌های نهان سازه‌ای و به منظور تعیین محل نفوذ آب در سازه‌های کامپوزیتی ساندویچی^[۴۳] استفاده می‌شوند [۳۲].
امروزه برای کشف علائم اولیه شکنندگی کامپوزیت‌ها دیگر کمتر از تکنیک‌های تست‌های غیر‌مخرب شامل آکوستوگرافی^[۴۴]، ظرفیت کاوش نواحی بزرگتر از مافوق صوت، تکنولوژی ناوبری موقعیت القایی فوتون^[۴۵] و… استفاده می‌شود [۵۲]. در حال حاضر از ترکیبی از تکنیک‌های مافوق صوت، پرتونگاری و دمانگاری به عنوان تکنیک‌های اولیه تست‌های غیر‌مخرب، در بازرسی سازه‌های کامپوزیتی هواپیما استفاده می‌شود.
مزیت تکنیک‌های NDT رایج برای بازرسی سازه‌های کامپوزیتی غیر قابل بحث می‌باشد. به هرحال محدودیت‌ها و نگرانی‌هایی در رابطه با این روش وجود دارد. طبق تحقیقات گسترده مشخص شده است که ۱۵ درصد از دلایل اصلی سوانح هوایی, خطای انسانی در فرایند تعمیر و نگه‌داری می‌باشد [۶۰]. به منظور افزایش قابلیت اطمینان در کشف آسیب، استفاده همزمان از سیستم SHM وNDT برای مانیتورینگ سلامت و تعمیر و نگه‌داری سازه‌های کامپوزیتی پیشنهاد می‌شود.
تکنیک‌های SHM ،NDE
SHM از ترکیب چند روش بوجود آمده است. که مبنا و اصول آن با NDE مشترک می‌باشد که این امر بوضوح در شکل(۱-۷) نشان داده شده است[۶۵]. در حقیقت تکنیک‌های NDE بوسیله ادغام حسگرها و عملگرهای سیستم مانیتورینگ سازه SHM پوشش داده می‌شوند.
شکل(۱-۸) که از مرجع[۶۵] گرفته شده است، بیانگر موضوع ارزیابی غیر‌مخرب مواد آماده^[۴۶] می‌باشد. البته شاید بهتر باشد که آن را ارزیابی غیر‌مخرب سازه آماده^[۴۷] یا ارزیابی غیر‌مخرب ساختار مشترک^[۴۸] نامید.
نرم افزار هوشمند
سنسورها /عملگرها
محاسبات
مانیتورینگ سلامت
سازه
سازه‌ها
پردازش سیگنال
مواد
ارزیابی
غیر مخرب
شکل ‏۱‑۷: اجزای اصلی سیستم SHM.[65]
به هرحال امروزه تست‌ها و ارزیابی‌های غیر‌مخرب کارایی‌های فراوانی دارند. سیستمSHM با بهره‌گیری از ارزیابی‌های غیر‌مخرب، مانیتورینگ سراسری و دائمی سازه, قابلیت اطمینان بسیار بالاتری نسبت به تست‌های غیر‌مخرب فراهم کرده است.
تکنیک‌های مانیتورینگ سلامت سازه
انواع تکنیک‌های موجود
تکنیک‌هایی بر اساس حس^[۴۹] تغییرات کرنش در مسیر بارگذاری: زمانی که سازه تحت بارگذاری‌های عملیاتی می‌باشد، کرنش با بهره گرفتن از حسگرهای الکتریکی نظیر کرنش‌سنج الکتریکی، حسگرهای نوری(تمرکز این پروژه بر روی این روش می‌باشد که توضیحات کاملی از نحوه عملکرد و مدل‌سازی عددی آن در فصل‌های آتی ارائه می‌شود) نظیر حسگرهای فیبرنوری و یا مبدل‌های پیزو الکتریک^[۵۰] اندازه‌گیری می‌شود. حسگرهای فیبرنوری نظیرFBG^[51] در سیستم مانیتورینگ سلامت سازه‌های کامپوزیتی به عنوان کرنش‌سنج استفاده می‌شوند [۱۳,۲۲,۳۰,۴۲]. در فیبرهای نوری شبکه‌های فولادی براگ(براگ گریتینگ)^[۵۲] بوسیله روشن کردن هسته فیبرنوری و الگوی سه‌بعدی(فضایی) نور لیزر اشعه ماورای بنفش^[۵۳]، ساخته شده‌اند. تغییرات سه‌بعدی و پریودیک شدت نور لیزر موجب تغییر پریودیک متناظر با ضریب شکست^[۵۴] الیاف(فیبر) می‌شود. سرورهای فیبر به عنوان آینه(انعکاس دهنده) طول‌موج‌ انتخابی عمل کرده و سبب انعکاس حرکت نور در محور الیاف می‌شوند. آسیب‌ها در مجاورت فیبرنوری بوسیله مقایسه بین طول‌موج‌ منعکس شده ناشی از ساختار آسیب و حالت کالیبره(طول‌موج‌ سازه سالم و بدون آسیب) کشف می‌شوند [۱۳]. FBG ها پایدار، کوچک و حساس بوده و به همراه حسگرهای روبوست^[۵۵] برای کشف تغییرات کرنش و درجه‌حرارت سازه‌های کامپوزیتی استفاده می‌شوند.
تکنیک‌های موج تنش^[۵۶]: نمونه دیگری از روش‌های متداول SHM برای هواپیماهای مجهز به سازه کامپوزیتی می‌باشند(طرز عملکر آن مشابه گزینه بعدی می‌باشد).
تکنیک‌هایی بر اساس حس تغییرات امواج صوتی: روش‌های امواج مافوق صوت(AU)^[57] و انتشار امواج صوتی(AE) ^[۵۸] از این قبیل می‌باشند. فلسفه ایجاد این روش این است که هر آسیب یک سیگنال صوتی منتشر می‌کند. سیگنال‌های صوتی تولیدی با ترک دادن ماتریس، شکستگی الیاف یا تورق و… برای تعیین نوع، محل و شدت آسیب شناسایی می‌شوند. امواج صوتی مافوق صوت، موج‌های تنش را از یک منبع که با انعکاس موج ناشی از آسیب اثر می‌کند، تولید می‌کنند. بدین‌ترتیب تغییر در موج‌های تنش پردازش شده و آسیب‌های سازه‌ای کشف می‌شوند. هر دو تکنیک(موج تنش و صوتی) برای شناسایی ویژگی‌های آسیب به آنالیز سیگنالی پیچیده‌ای نیاز دارند[۶۰] .
تکنیک‌هایی بر اساس حس ارتعاشات^[۵۹]: شامل تکنیک‌های امپدانس، واکنش‌های دینامیکی سازه، روش کاهش تصادفی^[۶۰]، پاسخ‌های فرکانسی^[۶۱] می‌باشد. در این روش آسیب‌ها بوسیله مقایسه واکنش‌های ارتعاشی سازه ناقص(آسیب دیده) با سازه سالم(که شرایط آن بطور بین المللی تعریف شده است) کشف می‌شوند. این ‌تکنیک‌ها برای آنالیز سازه‌های پیچیده و بحرانی به آنالیز سیگنال پیچیده‌ای نیاز دارند[۶۰].
تکنیک‌هایی بر اساس حس تغییرات پتانسیل الکتریکی: این روش بوسیله الکترودهایی اندازه‌گیری پتانسیل الکتریکی و حسگرهای الکترومغناطیسی انجام می پذیرد.[۴۸,۶۰]
تکنیک‌هایی بر اساس حس تغییرات فشار: فلسفه این روش اندازه‌گیری تغییرات فشار است. روش مانیتورینگ خلا نسبی(CVM) ^[۶۲] در سال ۱۹۹۵ بوسیله یک کمپانی استرالیایی سیستم‌های مانیتورینگ سازه‌ای ابداع شده است[۴۸]. این سیستم بر اساس قاعده کلی کشف آسیب بوسیله حس تغییرات در فشار هوا توسط یک سری حسگرهای نصب شده بر روی سطح سازه کار می‌کند. حسگرها شامل حسگرهای خودچسبنده ^[۶۳] بوده که برای مانیتورینگ ترک سطح و جلوگیری از پخش آن استفاده می‌شوند(توضیحات بیشتر در بخش(۱-۹-۴) ارائه شده است).
تکنیک‌های ترکیبی: شامل ترکیبی از دو یا چند گزینه از موارد بالا و برای نیل اهداف خاص می‌باشد[۴۸].
یک مرحله از عمر سازه وجود دارد که سازه به SHM نیاز پیدا می‌کند که مرحله بین پایان فرایند ساخت و بهره‌برداری از سازه می‌باشد.
حسگرهای رایج در مانیتورینگ سلامت سازه‌
مقدمه
حسگرها می‌توانند پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی را حس کنند. تمرکز این پروژه بر روی حسگرهای مکانیکی و فیزیکی بخصوص حسگرهای فیبرنوری می‌باشد. حسگرها می‌توانند کرنش‌سنج‌های مقاومتی یا حسگرهای نوری حساس به کرنش و درجه‌حرارت در شبه بارگذاری‌های استاتیکی و یا حسگرهای انتشار امواج صوتی^[۶۴] برای شبه بارهای ناشی از ضربه باشند.
تنوع حسگرها SHM بر اساس نوع سازه
تنوع حسگرهای استفاده شده در SHM بشدت به نوع سازه‌ وابسته می‌باشد. شکل(۱-۸) انواع حسگرهای مورد استفاده در دو کاربرد مهم این سیستم، یعنی، مهندسی عمران و هوافضا را نشان می‌دهد. این آمارها بر اساس محاسبات کارگاه‌های بین المللیSHM (1997-2009) ارائه شده است.[۶۵]

شکل ‏۱‑۸: انواع حسگرهای مورد استفاده سیستم مانیتورینگ: مقایسه بین مهندسی هوافضا
و مهندسی عمران برگرفته از کارگاه‌های بین المللی SHM.[65]
.انواع حسگرهای مانیتورینگ سلامت سازه‌ها
ECFS^[65]: برای مانیتورینگ خوردگی سازه‌های فلزی استفاده می‌شود.
CW^[66]: برای کشف ترک در کلیه سطوح استفاده می‌شود. [۱۸]

شکل ‏۵‑۲۲- اندازه­ های متفاوت مش برای آب­بند ۶۹

شکل ‏۵‑۲۳- فشار آب­بندی برای PA6 ۷۰
شکل ‏۵‑۲۴- فشار آب­بندی برای UHMWPE-glass ۷۰
شکل ‏۵‑۲۵- فشار آب­بندی برای UHMWPE-ceramic ۷۱
شکل ‏۵‑۲۶- فشار آب­بندی برای NBR ۷۱
شکل ‏۵‑۲۷- فشار آب­بندی برای سیلیکون ۷۲
فهرست جدول­ها
عنوان صفحه
جدول ‏۴‑۱- ضرایب مدل آگدن NBR و سیلیکون ۵۶
جدول ‏۴‑۲- ضرایب مدل الاستیک PA6، UHMWPE-glass و UHMWPE-ceramic ۵۶
چکیده
امروزه در صنایع مختلفی هم­چون صنایع هوا فضا، انرژی اتمی، صنایع شیمیایی، پالایشگاه­ها، صنایع پتروشیمی و … نیاز به استفاده از مکانیزم­ هایی با فشار بالا می­باشد تا امکان انجام و تکمیل فرایند­های مربوطه فراهم شود. افزایش فشار درون محفظه­ای سیلندری شکل انجام می­گیرد و در نتیجه چنین محوطه­ای باید در مقابل نفوذ سیال درون محفظه به بیرون آن، آب­بند باشد. با بالا رفتن فشار مشکلات فراوانی در زمینه­ نشست سیال پدید می ­آید چرا که با پیشرفت فرایند، اختلاف فشار بیرون و درون سیستم افزایش یافته و در نتیجه، تمایل سیال به نشست افزایش می­یابد. به گونه ­ای که مخزن موجود مانند بمبی می­ شود که کوچک­ترین اخلال در سیستم آب­بندی موجب نشت و حتی انفجار و خسارات جبران ناپذیری می­گردد. بنابراین برای انجام چنین فرآیندهایی (فرآیندهای فشار بالا)، آب­بندی ایمن از ضروری­ترین نیاز­هاست. این پژوهش به طراحی یک آب­بند فشار بالا بر اساس طرح بریجمن می ­پردازد، به گونه ­ای که با بهره گرفتن از فشار سیال و افزایش آن توسط مجموعه­ آب­بند عملیات آب­بندی با اطمینان صورت گیرد. برای بررسی عملکرد آب­بند از شبیه­سازی به کمک نرم­افزار آباکوس استفاده شده است. رینگ­های مختلف آب­بندی بررسی می­گردد و در نهایت رینگی که بتواند علاوه بر ایجاد فشار کافی (فشاری بیش از فشار سیال)، توزیع یکنواخت­تری از فشار را داشته باشد (به منظور جلوگیری از آسیب آب­بند)، انتخاب می­گردد. در این پژوهش از PA6، UHMWPE-glass، UHMWPE-ceramic، NBRو سیلیکون برای آب­بند فشار بالا استفاده شده است. PA6، UHMWPE-glass، UHMWPE-ceramic رفتار الاستو- پلاستیک و تابع زمان دارند. از این رو، برای شبیه­سازی آن­ها از مدل­های الاستیک و ویسکوالاستیک استفاده می­ شود. NBRو سیلیکون رفتار هایپرالاستیک و تابع زمان دارند و برای شبیه­سازی آن­ها از مدل­های هایپرالاستیک و ویسکو الاستیک استفاده می­ شود.
کلمات کلیدی: آب­بندی، فشار بالا، بریجمن، پلیمر­ها، هایپرالاستیک
فصل اول
مقدمه
تاریخچه
لوندبرگ^[۱] در سال ۱۸۹۶ در سوئد اولین اختراع مربوط به او- رینگ را به ثبت رسانید. در سال ۱۹۳۷ کریستنسن^[۲] در آمریکا اختراعی را ثبت کرد که در آن برای بهبود آب­بندی در یک سیستم ترمز هیدرولیکی از رینگ­های لاستیکی استفاده کرده است. یک مقطع طولی از این سیستم در شکل ‏۱‑۱ نشان داده شده است. در شکل ‏۱‑۲ بزرگ­نمایی بخشی از شکل ‏۱‑۱ شامل او- رینگ لاستیکی مشاهده می­ شود. این او- رینگ از لاستیک تراکم­پذیر با دانسیته­ی بالا ساخته شده است.
در ابتدا او- رینگ، به عنوان یک آب­بند ساده و مستحکم در سیستم­های هیدرولیکی، توسط صنعت هواپیمایی در طول جنگ جهانی دوم (۱۹۴۵-۱۹۳۹) به کار گرفته شد اما از سال ۱۹۵۰ استفاده از آن توسط خودرو­سازان و صنایع دیگر بسیار گسترش یافت [۱]، [۲].
شکل ‏۱‑۱- مقطع طولی از یک سیستم ترمز هیدرولیکی [۲]
شکل ‏۱‑۲- بزرگ­نمایی بخشی از شکل ‏۱‑۱ شامل او- رینگ لاستیکی [۲]
تاکنون نمونه­های زیادی از شبیه­سازی لاستیک به کمک اجزا محدود انجام شده، که در ادامه به چند مورد از آن­ها اشاره می­ شود.
در سال ۲۰۰۲ آنیس و همکاران یک نوع آب­بند لاستیکی Push-Button Diaphragm را مدل کردند [۳].
در سال ۲۰۰۹ جوان و همکاران مکانیزم آب­بندی یک نوع شیر را بهینه­سازی کردند. این آب­بند از جنس NBR است [۴].
در سال ۲۰۰۹ لی و همکاران شکست یک لاستیک بوش مانند را که در اتومبیل به­کار می­رود، بررسی کردند [۵].
در سال ۲۰۱۳ تاسورا و همکاران تغییر شکل یک آب­بند الاستومری از نوع lip را شبیه­سازی کردند [۶].
در سال ۲۰۱۴ لیو و همکارانش عمر رینگ آب­بندی از جنس لاستیک سیلیکون را، که در موتور جت به کار می­رود، بررسی کردند [۷].
در سال ۲۰۱۴ زویی و همکاران شکست آب­بند یک پمپ را شبیه­سازی کردند [۸].
در همه این موارد برای مدل کردن لاستیک از تابع مونی- ریولین استفاده شده که به غیر از مورد چهارم، پارامتر­های این تابع از داده ­های آزمون کشش تک محوره به­دست آمده­اند. در مورد چهارم تاسورا وهمکارانش پارامتر­های متفاوتی را برای تابع مونی- ریولین در نظر گرفته و با بهره گرفتن از داده ­های تجربی و روش کمترین مربعات بهترین پارامتر­ها را انتخاب کرده ­اند.
آب­بند­ها یکی از مفید­ترین طرح­هایی هستند که تا کنون ساخته شده ­اند و امروزه کاربرد بسیار گسترده­ای دارند. قطعاً بدون آن­ها بسیاری از محصولات نمی­توانستند به بازار راه پیدا کنند.
برخی از ویژگی­های او- رینگ که باعث شده از ابتدا تا کنون برای آب­بندی به­کار رود، عبارتند از:
می ­تواند برای آب­بندی سیلندر­ها و پیستون­های استاتیکی تا فشار psi۵٠٠٠ به­کار رود (فشار می ­تواند ثابت یا متغیر باشد).
او- رینگ­ها برای سیلندر و پیستون­های رفت و برگشتی تا فشار psi5000 عملکرد رضایت بخشی دارند و ممکن است مقدار کمی نشتی (چند قطره در هر ۱۰۰ حرکت) داشته باشند. برای سیستم­های دورانی هم عملکرد مشابهی دارند اما در همه این موارد باید سرعت حرکت سطوح پایین نگه­داشته شود.
یک او- رینگ را در شرایطی که فشار به صورت تناوبی به یک طرف او- رینگ و سپس به طرف دیگر آن اعمال می­ شود، می­توان به­کار برد. در بارگذاری شدید یا موارد خاص دیگر برای افزایش طول عمر مجموعه­ آب­بند می­توان مکانیزم را به صورتی طراحی کرد که به هر او- رینگ فقط در یک جهت فشار اعمال شود. گاهی برای اطمینان بیشتر به جای یک او- رینگ از چند ردیف او- رینگ استفاده می­ شود. در این صورت قبل از آسیب، او- رینگ اول که در معرض فشار قرار دارد کل نیروی اعمالی را تحمل می­ کند.
اثرات تغییر دما از C°۱۸+ تا C°۱۲۱+ روی عملکرد او- رینگ­ها، به ماده­ به­کار رفته برای آن­ها بستگی دارد. لاستیک مصنوعی می ­تواند به صورت دائمی در معرض دمای بالا یا دمای پایین و برای مدت کوتاهی در معرض تغییرات دمایی گسترده قرار بگیرد. آب­بند­ها در دما­های خیلی پایین ممکن است شکننده شوند اما در صورت گرم شدن انعطاف­پذیری عادی خود را بدون ایجاد هیچ­گونه مشکلی دوباره به­دست می­آورند. اگر آب­بند­ها به مدت طولانی در معرض حرارت شدید قرار بگیرند، سختی آن­ها به صورت دائمی افزایش می­یابد و از بین می­روند. معمولاً ضریب انبساط حرارتی لاستیک مصنوعی به اندازه­ای کم است که تغییرات دمایی مشکلی برای طراحی ایجاد نمی­کند (این ویژگی­ها برای تمامی ترکیبات الاستومر­ی صادق نیست.).
آب­بند­های او- رینگی به دلیل سادگی، استحکام بالا، قیمت ارزان و نصب آسان نسبت به سایر آب­بند­ها کاربرد بیشتری دارند.
گرچه او- رینگ­ها کاربرد زیادی دارند اما برای همه مسائل آب­بندی راه حل مناسبی نیستند. برای مثال در مواردی که:
سرعت دورانی بیش از min/ft1500 است.
محیط با مواد الاستومری ناسازگار است.
فضای کافی وجود نداشته باشد.
از آن­ها نمی­ توان استفاده کرد [۹].
فصل دوم
انواع رینگ­های آب­بندی
مقدمه
آب­بند­ها به منظور محدود کردن یا جلوگیری از نشت سیالات به­کار می­روند. مجموعه­ آب­بند معمولاً شامل یک رینگ لاستیکی و یک گلند^[۳] است. گلند شیاری است که روی فلز یا ماده­ سخت دیگر برای نگه­داشتن رینگ لاستیکی ایجاد می­ شود (شکل ‏۲‑۱) [۹].
سیستم­های آب­بندی بسیار گسترده­اند. برخی از مواردی که در انتخاب نوع آب­بند موثرند عبارتند از:
نوع سیال
فشار موجود در دو طرف آب­بند
حرکت نسبی بین آب­بند و سطوحی که با آن در تماس است، برای مثال دورانی، رفت و برگشتی، سرعت بالا یا پایین
میزان آب­بندی مورد نیاز

درجه اعتبار آزمون

آماره آزمون KMO

۰۰۰/۰

۷۴۲/۰

از میان تعداد ۴ متغیر، می‌توان یکی از آن‌ ها را انتخاب کرد که ۰۵۹/۵۸ درصد از واریانس کل را تبیین می‌کند.
متغیر مذکور عبارت است از:
سوال ۱۶ : گذراندن دوره های آموزشی روش های پرداخت در بیع بین الملل تا چه اندازه موجب استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین الملل می گردد؟
به عبارت دیگر در عوض استفاده از ۴ سوال، میتوان یک سوال را از پاسخگویان پرسید و این متغیر را اندازه گیری کرد.
پرسش‌های سنجش عوامل موثر بر تمایل واردکنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتباراسنادی در بیع بین المللی کالا
پرسشنامه تحقیق از سوالات متعددی استفاده کرد تا عوامل موثر بر تمایل واردکنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتباراسنادی در بیع بین المللی کالا را اندازه‌گیری کند. اکنون می‌توان با توجه به پاسخ هایی که به کل پرسش‌های عوامل موثر بر تمایل واردکنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتباراسنادی در بیع بین المللی کالا داده شده، از روشی آماری استفاده کرد که نشان می‌دهد آیا می‌توان تعداد سوالات را کاهش داد. این روش با بهره گرفتن از مقدار اعتبار آزمون، امکان‌پذیری کاهش متغیرها را نشان می‌دهد و علاوه بر آن مشخص می‌سازد که متغیرهای انتخاب شده، چند درصد از واریانس کل را تبیین می کنند و شامل کدام یک از متغیرها می‌شوند.
با توجه به جدول ۴-۳۳ مشاهده می شود که اعتبار آزمون KMO از ۰۵/۰ کمتر است و لذا امکان کاهش تعداد متغیرها وجود دارد.
جدول ۴-۳۳ مقدار آماره آزمون KMO جهت امکانپذیری کاهش متغیرها

درجه اعتبار آزمون

آماره آزمون KMO

۰۰۰/۰

۷۳۱/۰

از میان تعداد ۱۶ متغیر، می‌توان ۴ تای آن‌ ها را انتخاب کرد که ۸۳۳/۶۱ درصد از واریانس کل را تبیین می‌کنند.
چهار متغیر مذکور عبارتند از:
سوال ۱: کاهش ریسک دریافت کالای مغایر با شرایط قرار داد تا چه اندازه موجب استفاده از روش اعتباراسنادی در پرداخت های بین ا لمللی می گردد؟
سوال ۷: حمایت قوانین بین الملل در صورت بروز مشکل میان خریدار و فروشنده تا چه اندازه موجب استفاده از این روش در پرداخت های بین المللی می گردد ؟
سوال ۱۱: هزینه های خرید در روش اعتبار اسنادی به جهت وجود بانکها به عنوان واسطه تا چه اندازه نسبت به سایر روش های پرداخت کاهش می یابد؟
و سوال ۱۶: گذراندن دوره های آموزشی روش های پرداخت در بیع بین الملل تا چه اندازه موجب استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین الملل می گردد؟
به عبارت دیگر در عوض استفاده از ۱۶ سوال، میتوان ۴ سوال را از پاسخگویان پرسید و این متغیر را اندازه گیری کرد.
برای سنجش فرضیه های فوق از تعداد سؤال های زیادی استفاده شد که محقق، برای تسهیل کار پژوهشگران آتی، فرضیه هایی را آزمون کرد که از سؤال های بیشتری برای سنجش آن ها استفاده شده بود. اما در مورد سایر فرضیات از یک یا دو سؤال استفاده گردید که به دلیل عدم ضرورت، از آن صرف نظر شده است.

۴-۳-۲)آزمون FRIEDMAN
به منظور بررسی تفاوت میان تحقق فرضیات تحقیق، بین آنها آزمون friedman انجام شد که با توجه به جدول ۴-۳۴ مشاهده می شود که اعتبار این آزمون برابر ۰٫۰۰۰ و کمتر از ۰٫۰۵ بوده، بنابراین بین میزان تاثیر هر کدام از مولفه های مطرح شده در فرضیات بر تمایل به استفاده از اعتبارات اسنادی تفاوت معنی دار وجود دارد.
جدول ۴-۳۴ مقدار اعتبار آزمون فریدمن

Test Statistics^a

N

۱۵۰