وبلاگ

 

۳- تکثر گرایی داده

بهره گیری از منابع مختلف برای درک بهتر یک پدیده

 

۴- تکثر گرایی روش

بهره گیری از چندین روش تحقیق برای مطالعه یک پدیده

 

۵- تکثر مشاهده گر

بهره گیری از چند مشاهده گر در جمع آوری و تفسیر داده

 

۶- تکثر گرایی تئوری

بهره گیری از چندین تئوری و نگرش برای تفسیر و تبیین داده ها

 

۷- بازخور مشارکت کننده

ارائه تفسیرها و نتایج به مشارکت کنندگان توسط پژوهشگر و تعیین و اصلاح موارد بد درک شده

 

۸- دریافت نظرات همکاران

بررسی تبیینها و نتایج پژوهشگر توسط دیگر پژوهشگران و همکاران

 

۹- موارد خلاف انتظار

جستجو و بررسی موارد ناسازگار با تبیین های پژوهشگر

 

۱۰- بازتاب پذیری

خود آگاهی و خود انتقادی پژوهشگر نسبت به سوگیری های بالقوه اش و چگونگی تاثیر آنها بر فرایند و نتایج تحقیق

 

۱۱- سازگاری با الگوی تئوریک

پیش بینی یک سری از نتایج بر مبنای الگوی تعیین شده و سپس تعیین درجه انطباق نتایج واقعی با الگوی پیش بینی شده

 

 

در تحقیق حاضر برای ارتقاء روایی به موردهای دوم، سوم، هفتم، ده و یازده توجه شده است. در طول پژوهش سعی پژوهشگر بر آن بوده تا با ارائه نقل قول های مستقیم میزان دخالت خود را به حداقل رسانده و همچنین برای حصول نگاهی جامع تر به پدیده مورد بررسی از ترکیب اسناد و مصاحبه نیمه ساخت یافته مدد جوید. طی مصاحبه ها سعی بر آن بود تا موارد مطرح شده مورد موشکافی قرار گیرد تا منظور مصاحبه شونده دقیقا حاصل گردد و بدین طریق از سوء برداشت ها جلوگیری شود. ضمنا در طول مصاحبه ها، میزان سازگاری نتایج مصاحبه ها با الگوی تنوریک مستخرج از مطالعه اسناد در کانون توجه پژوهشگر قرار داشت.
۳-۵-۱ روایی ابزار مصاحبه
اعتبار در مصاحبه ناظر بر دو موضوع واقعیت و دانش است. از نظر لغوی، اعتبار به صحت یک بیانیه و در بیان دیگر به میزانی که یک روش قادر است هدف مطالعه را بسنجد اطلاق می‌گردد. در یک مطالعه کیفی، اعتبار اشاره بر میزانی دارد که مشاهده پژوهشگر توانسته است پدیده موردنظر یا متغیرهای مربوط به آن را انعکاس دهد (Kvale, 1989).
به طور کلی،‌ در روش مصاحبه، اعتبار بایستی برای هر کدام از مراحل هفت‌گانه تحقیق موردتوجه قرار گیرد تا نتایج بدست آمده موثق و قابل اتکا باشند. در ادامه به روش های تعیین اعتبار در هر کدام از مراحل هفتگانه مصاحبه اشاره کرده و روش تعیین اعتبار تحقیق کنونی در هر کدام از این مراحل را توضیح خواهیم داد.
انتخاب موضوع. اعتبار یک موضوع بر فرضیات نظری و منطق استخراج سوالات از مبانی نظری مطالعه استوار است. پژوهشگر تحقیق کنونی، جهت اطمینان از روایی مصاحبه در مرحله انتخاب موضوع، مبانی نظری و پیشینه ی تحقیقات انجام شده در زمینه فرایند برنامه ریزی راهبردی را بررسی کرده و سوال اصلی تحقیق را بر مبنای مطالعات نظری قبلی ارائه داده است.
طراحی. اعتبار دانش تولید شده تابعی از کفایت طراحی و روش‌های مورداستفاده برای موضوع و هدف مطالعه است. از نقطه نظر اخلاقی، یک طرح تحقیق معتبر مبتنی بر تولید دانش سودمند برای بشریت و با کمترین پیامدهای منفی است. برای کسب اطمینان از اعتبار در مرحله طراحی تحقیق حاضر، دقت زیادی از سوی پژوهشگر به کار رفته است و برنامه‌ریزی تحقیق کنونی براساس رهنمودهای عملی کتاب‌ها و مقالات انجام شده است.
مصاحبه. اعتبار در موقعیت مصاحبه به رعایت اعتماد در گزارش‌های مربوط به موضوع و کیفیت خود مصاحبه (دقت در مطرح نمودن سوالات و کنترل مستمر اطلاعات کسب شده به عنوان یک ابزار اعتباردهی) اطلاق می‌شود. در تحقیق حاضر، گزارش‌های استخراج‌شده از مصاحبه‌ها توسط خود پژوهشگر تهیه و تایپ شده است تا از اعتبار مرحله مصاحبه کاسته نشود. علاوه بر این، در هنگام انجام مصاحبه‌ها نیز پژوهشگر در شیوه مطرح نمودن سوالات دقت کرده است تا کیفیت و اعتبار آن مورد تردید واقع نشود.
نسخه‌برداری. آنچه سبب می‌شود، نسخه‌برداری معتبری از شکل شفاهی به فرم نوشتاری انجام پذیرد چیست؟ پاسخ به این سوال سبب می‌گرد که پژوهشگر سبک زبان شناختی معتبری برای نسخه‌برداری انتخاب نماید.
نسخه‌برداری در این تحقیق از دو مرحله تشکیل شده است. مرحله اول شامل ضبط صدا یا بعضاً نگارش داده‌های شفاهی حاصل از مصاحبه‌های همزمان یا مطرح کردن سوالات توسط مصاحبه‌گر انجام شده است. مرحله‌دوم نیز تایپ کردن و تهیه نسخه‌ الکترونیکی از مصاحبه‌هایی است که به صورت صوتی ضبط شده یا به صورت دستی یادداشت‌برداری شده‌اند. برای هرکدام از این مراحل که ذکر شد سبک اجرایی خاصی انتخاب شده است. این سبک در تمامی مصاحبه‌های انجام گرفته در این تحقیق رعایت شده است. بدین ترتیب می‌توان به کفایت روایی در مرحله نسخه‌برداری تحقیق کنونی اطمینان داشت.
تحلیل. اعتبار تحلیل بستگی به چگونگی گنجانیدن سوالات در مصاحبه و نیز منطقی دارد که پژوهشگر برای تفسیر پاسخ‌ها مورد استفاده قرار داده است. در تحقیق کنونی، سوالات به ترتیبی در مصاحبه‌ها گنجانده شده است که از نظم منطقی برخوردار باشند.
تأئید. قضاوت انعکاسی پژوهشگر درا نتخاب یک روش اعتباردهی در یک مطالعه خاص مهم است. در تحقیق کنونی تلاش شده نتیجه‌گیری‌ها از اعتماد و اعتبار علمی بالایی برخوردار باشند.
گزارش‌دهی، اعتبار در گزارش‌دهی منوط بر آن است که آیا یک گزارش خاص برآورد معتبری از یافته‌های مطالعه هست یا خیر؟ و این که نقش خوانندگان گزارش در اعتباردهی به گزارش چیست؟
گزارش‌های تحقیق کنونی در فصل‌های چهارم و پنجم تحت عناوین یافته‌های تحقیق، نتیجه‌گیری و پیشنهادات ارائه شده‌اند. در تدوین گزارش‌ها، سعی پژوهشگر بر آن بوده است تا مطالبی که به پژوهشگران و خوانندگان اثر حاضر در قالب نتایج ارائه می‌شود از صحت و سقم بالایی برخوردار باشند.
۳-۶ پایایی پژوهش
۳-۶-۱ پایایی (قابلیت اعتماد) مصاحبه
پایایی به سازگاری^[۴۲] یافته‌های تحقیق اطلاق می‌گردد. پایایی در مصاحبه، در مراحلی چون موقعیت مصاحبه، نسخه‌برداری و تحلیل مطرح می گردد. در رابطه با پایایی مصاحبه‌شونده به چگونگی هدایت سوالات اشاره می‌شود. در موقعیت مصاحبه، اگر پژوهشگر روش سنجیده‌ای برای مطرح نمودن سوالات نداشته باشد، بدون تردید تأثیر آن بر پاسخ‌دهی نمونه‌ها قطعی خواهد بود. به عنوان مثال پژوهشگری که یک سوال را با بکارگیری کلمات مختلف برای نمونه‌ها مطرح نماید، نباید انتظار پاسخ‌های یکسان و همگون داشته باشد.در پایایی نسخه‌برداری نیز باید به پایایی درون موضوع نسخه‌برداری‌های انجام شده حین تایپ متون توسط دو فرد توجه نمود. در طول طبقه‌بندی مصاحبه‌ها نیز، بایستی پایایی تحلیل تعیین گردد.
۳-۶-۲ پایایی در تحلیل محتوا
پایایی در تحلیل محتوا نیز یک مفهوم کلیدی است. محاسبه پایایی بین کدگذاری‌های انجام گرفته بدین ترتیب می‌باشد:
= پایایی