وبلاگ

رعایت اصول عام ناظر بر استفاده از سلاح توسط مأمورین

از آنجایی­ که قانون بکارگیری سلاح استثنایی بر اصل ممنوعیت استفاده از سلاح در جامعه است از این­رو حدود این استثناء و موارد جواز استفاده از سلاح باید به طور دقیق احصاء شود به نحوی که به روشنی موارد مجاز به­ کارگیری سلاح برای مأمورین و شهروندان مشخص گردد.

مأمورین مسلح نمی­توانند به طور مطلق و در هر شرایطی به سوی هر متهم، مجرم و وسیله­ی نقلیه­ای که به فرمان ایست مأموران توجهی نکرده و اقدام به فرار نماید، تیراندازی نمایند. در قانون بکارگیری سلاح، شرایط و موارد مجاز تیراندازی احصاء شده است که به آنها اشاره خواهیم کرد.

قانون بکارگیری سلاح پس از تعیین شرایط و احراز صلاحیت مأمور مسلح در موارد ضروری احصاء شده در مواد قانون مذکور، مأمور مسلح را مجاز به تیراندازی دانسته است. سؤالی که اینجا مطرح می­ شود این است که آیا مأموران مسلح در موارد مجاز به تیراندازی تکلیف به تیراندازی دارند و یا اینکه مخیر به استفاده از سلاح هستند؟

با توجه به قانون بکارگیری سلاح، خصوصا عبارت حق به­ کارگیری سلاح در مواد 3 و 4 و عبارت مجازند از سلاح استفاده نمایند در ماده 5 و عبارت مجاز است در ماده 6 استنباط می­ شود که بکارگیری سلاح توسط مأموران حق و اجازه است و تکلیف نمی ­باشد با این­حال باید توجه داشت که گاهی وضعیت شخص آمیزه­ای از حق و تکلیف است در مواردی مانند حفظ اماکن انتظامی یا اماکن طبقه بندی شده به ­ویژه اماکن حیاتی و حساس در مقابل هر گونه هجوم و حمله، آتش سوزی، غارت اسناد و اموال و گروگان­­گیری و غیره که مأمور، وظیفه­ی قانونی برای حفظ و مراقبت از آنها را بر عهده دارد با رعایت سایر مقررات مربوط به قانون بکارگیری سلاح، تیراندازی یک تکلیف قانونی نیز برای وی محسوب می­ شود. نتیجه اینکه در مواردی مانند دفاع از خود در برابر هجوم و در مواردی مانند دفاع از سلاح تحویلی یا قلمرو نگهبانی، هم­، تکلیف است (حسینی، 35:1387). در قانون بکارگیری سلاح، موارد مجاز تیراندازی در مواد 3 و 4، 5 و 6 مشخص شده است. مأمورین مکلفند در هنگام تیراندازی اولاً، اصول کلی و مشترک حاکم بر تیراندازی و در ثانی، شرایط و مقررات هر تیراندازی را که در مواد فوق­الذکر تصریح شده رعایت کنند. به ­طور مثال مأمورین جهت متوقف­ کردن وسیله نقلیه، علاوه بر شرایط و اصول کلی باید مقررات و شرایط مذکور در ماده 6 را نیز رعایت نمایند.

اصول کلی و مشترک حاکم بر تیراندازی عبارتند از:

1- اصل ضرورت تیراندازی

2- اصل تحذیر یا دادن هشدار لازم

3- اصل تناسب در تیراندازی

همچنین اصول اساسی قانون بکارگیری سلاح از نظر مربیان آموزشی عبارتند از:

1- اصل بر عدم بکارگیری سلاح است 2- اصل احراز ضرورت برای تیراندازی 3- اصل تقدم قانون بر امر مافوق 4- اصل آموزش کارکنان 5- اصل تحدید مصادیق بکارگیری سلاح 6- اصل حصری بودن (برشمرده بودن) مصادیق ­بکارگیری سلاح 7- اصل تفسیر مضیق قانون 8- اصل مسئولیت سازمان در آموزش و تجهیز سلاح مناسب 9- اصل مسئولیت رؤسا و فرماندهان در توجیه مأموریت­ها و مأموران مسلح 10- اصل رعایت مراتب تیراندازی 11- اصل استفاده از سلاح به عنوان تنهاترین و آخرین راه چاره 12- اصل حمایت قضایی از کارکنانی که مطابق قانون سلاح بکارگرفته­اند. 13- اصل رعایت تناسب بین اتهام وارده و بکارگیری سلاح (بارانی،79:1386).