وبلاگ

جدول ‏۴‑۱ جدول فراوانی جنسیت ۱۰۳
جدول ‏۴‑۲ جدول فراوانی وضعیت تاهل ۱۰۳
جدول ‏۴‑۳جدول فراوانی تحصیلات ۱۰۴
جدول ‏۴‑۴ جدول فراوانی سن ۱۰۵
جدول ‏۴‑۵جدول فراوانی شغل ۱۰۶
جدول ‏۴‑۶ارزش گذاری شاخص‌ها نسبت به هم ۱۱۰
جدول ‏۴‑۷ رتبه بندی محصول ۱۱۳
جدول ‏۴‑۸ رتبه بندی مکان ۱۱۴
جدول ‏۴‑۹ رتبه بندی قیمت ۱۱۵
جدول ‏۴‑۱۰ رتبه بندی ترفیع ۱۱۶
جدول ‏۴‑۱۱ رتبه بندی برند ۱۱۶
جدول ‏۴‑۱۲ رتبه بندی رفتار ذهنی ۱۱۸
جدول ‏۵‑۱ ماتریس مقایسات زوجی محصول ۱۲۲
جدول ‏۵‑۲ ماتریس مقایسات زوجی مکان ۱۲۲
جدول ‏۵‑۳ماتریس مقایسات زوجی قیمت ۱۲۳
جدول ‏۵‑۴ ماتریس مقایسات زوجی ترفیع ۱۲۳
جدول ‏۵‑۵ ماتریس مقایسات زوجی برند ۱۲۴
جدول ‏۵‑۶ ماتریس مقایسات زوجی رفتار ذهنی ۱۲۵
چکیده :
تصویر ذهنی و مشتریان وفادار دارای مزیت های زیادی هستند. آنها معمولا به لحاظ کمک به سازمان ها جهت تعیین جریان قابل پیش بینی فروش و سود، به افزایش درآمد سازمان متمایل بوده ،کالاها و خدمات مازادی را نیز خریداری می کنند. به علاوه مشتریانی که با علامت تجاری سازمان آشنایی دارند به احتمال بیشتر آنرا به دوستان و نزدیکان خود گفته و درچرخه ی بازخور و ارزیابی محصول سازمان مدنظر قرار می گیرند. آخرین آمارهای تحقیقات بازار در شرکت نشان م دهد که رفتارهای خرید مشتریان و نیازخرید آنها هنوز به طور کامل مورد شناسایی قرار نگرفته، همچنین اطلاعات مناسبی در ذهن مشتریان در خصوص محصولات کاسترول نقش نبسته است و هنوز در انتخاب این برند و یا برندهای دیگر دچار تردید و شبه هستند و این تصمیم گیری در خرید را برای آنها مشکل ساخته است. آنچه در این پژوهش به آن پرداخته شد آن است که ذهینیات و برداشت و تصورات مشتری از این محصولات و این برند نسبت به رقبا چیست و چرا اینگونه در مورد محصولات شرکت و یا رقبا فکر می کنند؟ پس سئوال اصلی پژوهش آن است که جایگاه محصولات شرکت کاسترول در بازار نسبت به رقبا در ذهن مشتریان در جزیره قشم چیست؟نمونه گیری به صورت تصادفی انجام گرفته است. حجم جامعه ۱۸۰ نفر می باشد که بر اساس فرمول کوکران ۱۲۰ نفر از مشتریان vip محاسبه گردید. ماتریس مقایسات زوجی بر اساس شاخص های محصول؛ مکان، قیمت، ترفیع، برند و رفتار ذهنی رتبه بندی گردید و براساس این رتبه بندی پیشنهادات ارائه شد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که تحلیل ابعاد مختلفی که تصویر یک نام تجاری در ذهن مصرف کننده ایجاد می کند، برای شرکت ها اهمیت ویژه ای دارد . تأثیر هر کدام از آن ابعاد بر واکنش ها ی مصرف کنند گان متفاوت است . این موضوع نشانه امتیازهای متفاوت جنبه های مختلف کارکردی یک نام تجاری برای یک شرکت می باشد.

کلمات کلیدی: جایگاه محصول؛ شرکت کاسترول ؛ رقبا ،تصویر ذهنی مشتریان
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
امروزه، تشدید رقابت در حوزه های تولیدی و خدماتی در سراسر دنیا مشاهده میشود. افزایش رقابت در حوزه های مختلف کاملا مشهود است و این عامل حفظ مشتریان و افزایش وفاداری آن ها را در این فضا روزبه روز مشکلتر میکند بنابراین تأمین کیفیت خدمات و وفاداری مشتری چالش اصلی و آتی شرکت های فعال در این حوزه خواهد بود.( علامه، ۱۳۸۸: ۱۸)
تصویر ذهنی و مشتریان وفادار دارای مزیت های زیادی اند. آنها معمولا به لحاظ کمک به سازمان ها جهت تعیین جریان قابل پیش بینی فروش و سود، به افزایش درآمد سازمان متمایل بوده ،کالاها و خدمات مازادی را نیز خریداری می کنند. به علاوه مشتریانی که با علامت تجاری سازمان آشنایی دارند به احتمال بیشتر آنرا به دوستان و نزدیکان خود گفته و درچرخه ی بازخور و ارزیابی محصول سازمان مدنظر قرار می گیرند.(کاظمی، ۱۳۸۸: ۱۲)
شدت رقابت در بازارها و درک اهمیت حفظ مشتریان برای سازمان ها موجب شده آنها بتدریج به سمت ایجاد و حفظ روابط بلند مدت با مشتریان گام بردارند و طبق نظر محققان ، بازاریابی و استراتژی آن مناسب ترین گزینه برای تحقق این امر میباشد. (رنجبریان،۱۳۸۷: ۴۴)
این گزارش شامل پنج فصل است و در فصل حاضر پس از بیان مسئله و اهیمت و ضرورت موضوع ، اهداف و سوالات پژوهش ارائه می شود ، سپس با شرح فرضیه ها تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها بیان می گردد . فصل دوم تاریخچه و مفاهیم ، مدلهای مختلف و واکاوی ادبیات چارچوب نظری و مدل پژوهش را شامل می شود . در فصل سوم جامعه اماری و حجم نمونه ، ابزارهای اندازه گیری و روش های تجزیه و تحلیل ارائه می شود .در فصل چهارم نتایج حاصل از آمار توصیفی و استنباطی و فصل پنجم به بحث و نتیجه گیری ، پیشنهادات و محدودیت های پژوهش اختصاص دارد .
بیان مسئله
در طی دو دهه گذشته سازمانهای بسیاری به اهمیت تصویر ذهنی خود واقف شده و دریافته اند که حفظ مشتریان موجود به مراتب کم هزینه تراز جذب مشتریان جدید است بنابراین شرکت ها همواره باید ناظر و مراقب تعامل بین خود و مشتریانشان باشند و با شناخت و درک صحیح از نیازها و ارزشهای مدنظر مشتریان، کالا و خدمات با ارزشی به آنها ارائه کنند تا با جلب رضایتمندی در آنها وفاداری ایجاد کنند. امروزه دیگر رضایت مندی مشتریان کافی نبوده و شرکتها نباید به رضایت مندی مشتریان دلخوش کنند، آنها باید مطمئن شوند که مشتریانشان، وفادار هستند. در این پارادایم هدف برقراری روابط بلندمدت و متقابل با گروه های ذینفع، بویژه مشتریان می باشد، به طوری که مشتریان بیشتری حفظ و مشتریان کمتری از دست بدهیم ( صادقی، ۱۳۸۸: ۴۷).
امروزه، تشدید رقابت در حوزه های تولیدی و خدماتی در سراسر دنیا مشاهده میشود. افزایش رقابت در حوزه های مختلف کاملا مشهود است و این عامل حفظ مشتریان و افزایش وفاداری آن ها را در این فضا روزبه روز مشکلتر میکند بنابراین تأمین کیفیت خدمات و وفاداری مشتری چالش اصلی و آتی شرکت های فعال در این حوزه خواهد بود.( هدایتی، ۱۳۸۶: ۸۷)
مشتریان وفادار دارای مزیت های زیادی اند. آنها معمولا به لحاظ کمک به سازمان ها جهت تعیین جریان قابل پیش بینی فروش و سود، به افزایش درآمد سازمان متمایل بوده ،کالاها و خدمات مازادی را نیز خریداری می کنند. به علاوه مشتریانی که با علامت تجاری سازمان آشنایی دارند به احتمال بیشتر آنرا به دوستان و نزدیکان خود گفته و درچرخه ی بازخور و ارزیابی محصول سازمان مدنظر قرار می گیرند.(عقیقی، ۱۳۸۹: ۴۵). در طی دو دهه گذشته سازمانهای بسیاری به اهمیت مشتریان خود واقف شده و دریافته اند که حفظ مشتریان موجود به مراتب کم هزینه تراز جذب مشتریان جدید است بنابراین شرکت ها هموره باید ناظر و مراقب تعامل بین خود و مشتریانشان باشند و با شناخت و درک صحیح از نیازها و ارزشهای مدنظر مشتریان، کالا و خدمات با ارزشی به آنها ارائه کنند تا با جلب رضایتمندی در آنها وفاداری ایجاد کنند. امروزه دیگر رضایت مندی مشتریان کافی نبوده و شرکتها نباید به رضایت مدی مشتریان دلخوش کنند، آنها باید مطمئن شوند که مشتریانشان، وفادار هستند. در این پارادایم هدف برقراری روابط بلندمدت و متقابل با گروه های ذینفع، بویژه مشتریان می باشد، به طوری که مشتریان بیشتری حفظ و مشتریان کمتری از دست بدهیم ( صادقی، ۱۳۸۸: ۵۶).
از سوی دیگر جایگاه و تصویر ذهنی از محصول به وفاداری مشتری و حفظ آن نقش به سزایی دارد. همبستگی میان رضایت و وفاداری مشتری تحت تأثیر تصویر ذهنی وی و نیز ارزش ایجاد شده توسط آن بنگاه در بازار رقابتی موجب توسعه تولید میگردد. مدیران مؤسسات تولیدی و خدماتی در کلیه ی بخش های دولتی، تعاونی و خصوصی، به تدریج پی میبرند که تنها کیفیت محصول نمیتواند موجب تمایز آنها از دیگران شود و تصویر و نگرش مثبت به سازمان، عامل بسیار مهمی در وفاداری به سازمان است تصویر ذهنی از یک سازمان، یک جزء کوچک و نامحسوس است اما در موفقیت یک کسب و کار دارای اهمیت ویژه ای میباشد، چراکه تصویر سازمان یکی از ارزشمندترین سرمایه های آن است. تصاویر ذهنی مثبت و قدرتمند میزان خرید و تکرار خرید مشتریان قبلی را افزایش داده و مشتریان جدیدی را جذب مینماید. مدیریت تصویر ذهنی مستلزم سرمایه گذاری های مستمر بر تحقیق و توسعه، تبلیغ ماهرانه و مواردی همچون ارائه خدمات برجسته به مشتری است و لازمهی این امر حفظ آگاهی مشتریان، استنباط مناسب از کیفیت و عملکرد محصولات سازمان و موارد مثبت دیگر است. شهرت شرکت، برند، رضایت از کیفیت و قدمت، سطح قیمت، مقایسه ذهنی با سایر رقبا، تجربیات خوب یا بد مشتری از شرکت و رقبا، … هر یک میتوانند تأثیری بر این پارامتر بگذارند (درگی، ۱۳۹۰: ۸۶).
بنابراین مفهوم تصویر ذهنی در این پژوهش عبارت است از مجموعه عوامل شناخته و ناشناخته که میتوانند بر رابطه میان رضایتمندی مشتری و شاخص وفاداری تاثیر گذار باشند. به دلیل افزایش رقابت جهانی در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس، باید به دنبال استراتژی های کارآمد تر بازاریابی باشند . برای دستیابی به بازاریابی موفق برنامه ریزان صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس باید رابطه میان استفاده از ابزارهای بازاریابی و فرایند شکل گیری تصویر مقصد را بررسی کرده تا بتوانند از این ابزارها، برای انتقال تصویری مثبت به بازار هدف، به صورت مؤثرتر استفاده گردد. به طور خلاصه، برای دستیابی به یک بازاریابی موفق و جایگاه رقابتی مناسب و افزایش میزان درآمد حاصل از صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس در یک مقصد خاص، لازم است برنامه ریزان صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس درک بهتری از رابطه میان استفاده از ابزارهای بازاریابی و شکل گیری تصویر مقصد داشته باشند. به عنوان مثال آخرین آمارهای تحقیقات بازار در شرکت نشان می دهد که رفتارهای خرید مشتریان و نیازخرید آنها هنوز به طور کامل مورد شناسایی قرار نگرفته، همچنین اطلاعات مناسبی در ذهن مشتریان در خصوص محصولات کاسترول نقش نبسته است و هنوز در انتخاب این برند و یا برندهای دیگر دچار تردید و شبه هستند و این تصمیم گیری در خرید را برای آنها مشکل ساخته است. آنچه در این پژوهش باید بیش از پیش به آن پرداخته شود آن است که ذهینیات و برداشت و تصورات مشتری از این محصولات و این برند نسبت به رقبا چیست و چرا اینگونه در مورد محصولات شرکت و یا رقبا فکر می کنند؟ پس سئوال اصلی پژوهش آن است که جایگاه محصولات شرکت کاسترول در بازار نسبت به رقبا در ذهن مشتریان در جزیره قشم چیست؟
اهداف پژوهش
بررسی رتبه بندی شاخص های محصول در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس
بررسی رتبه بندی شاخص های مکان در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس
بررسی رتبه بندی شاخص های قیمت در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس
بررسی رتبه بندی شاخص های ترفیع در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس
بررسی رتبه بندی شاخص های برند در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس
بررسی رتبه بندی شاخص های رفتار ذهنی در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس
سؤالات / فرضیه های پژوهش
رتبه بندی شاخص های محصول در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس چگونه است؟
رتبه بندی شاخص های مکان در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس چگونه است؟
رتبه بندی شاخص های قیمت در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس چگونه است؟
رتبه بندی شاخص های ترفیع در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس چگونه است؟
رتبه بندی شاخص های برند در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس چگونه است؟
رتبه بندی شاخص های رفتار ذهنی در صنعت روغن صنعتی، موتور، ترمز و گریس چگونه است؟
روش پژوهش
ابزار گرد آوری داده ها

- احساس برآورده شده نیازهای فردی و گروهی در محیط کار
- احساس رضایت از محیط کار
- احساس رضایت از مدیریت ونحوه ی رفتار مدیر
- احساس رضایت از رفتار ، برخورد ، و همکاری همکاران
- دریافت حقوق و مزایای لازم و در حد اهمیت و ارزش کار
- احساس آمادگی زمینه ها و شرایط برای رشد و تکامل فردی و رسیدن به مراحل عالی تر رشد و بالندگی

- احساس آزادی ، استقلال ، و وابستگی به سازمان و مدیریت (میر کمالی ، ۱۳۷۵: ۵۳).
ابعاد روحیه
روحیه ، کنشی از متغیرهای سه گانه ی دلبستگی ، عقلانی بودن ، و همانندی است . بسیاری از تعریف های روحیه ، متغیرهای همانندی اهداف و دلبستگی به آن ها را در خود دارد . با این همه ، الگوی سازمانی نیز متغیری دارد که اغلب نادیده گرفته می شود ؛ یعنی مقدار عقلانی بودن اهداف گروهی و همانندی نشان دهنده ی اشتراکی بودن اهداف است . یعنی مقدار همسازی نیازهای فردی با اهداف سازمانی و دلبستگی نشانگر همسازی انتظارات بوروکراتیک و شخصی است . عقلانی بودن نیز همسازی انتظارات بوروکراتیک را با اهداف سازمانی نشان می دهد.از این رو ، روحیه ی اعضای سازمان به مقدار یکی شدن نیازهای فردی با اهداف سازمانی (حس همانند ی)، مقدار همسازی نیازهای شخصی و انتظارات بوروکراتیک (دلبستگی ) ، و مقداری که انتظارات بوروکراتیک به طور منطقی ، مناسب دستیابی به اهداف سازمانی است به (عقلانیت ) بستگی دارد . همچنان که در نمودار ۲ دیده می شود ، روحیه در سازمان برآیند بر هم کنش عقلانی ، همانندی ، و دلبستگی است . بر هم کنش این سه جزء مقدار روحیه را مشخص می کند (نائلی ،۱۹۹۱: ۲۵-۲۷).
در جای دیگر نائلی (۱۹۹۱: - ۲۵-۲۷) سه بعد روحیه را چنین بر می شمارد : دلبستگی نشانگر پندار و احساس دارنده ی نقش است . در این باره که نقش محول شده وی را خشنود خواهد ساخت . زیرا انتظارات نهادی با نیازهای فردی وی همسو است . به سخن دیگر ، فرد در خدمت دیگران و دیگران در خدمت فرد هستند . عقلانی بودن نشان دهنده ی این است که انتظارات یک نقش چقدر با پیشبردهای هدف های حرفه ای سازمان اجتماعی متناسب است . به سخن دیگر ، عقلانی بودن چیزی است که ناگفته باید انجام داد. همانندی نشان می دهد که هدف های سازمان چقدر با ارزش است و نیازهای فرد چقدر با آن یگانه شده است . در نمودار ۷-۲- عوامل موثر بر روحیه نشان داده شده است (دسلر ، ۱۳۷۳: ۹۹).
سن کارمند
سطح تحصیلات
سطح شغلی کارمند
ماهیت شغل
رهبری محافظه کار
جو سازی
روحیه
نمودار (۲-۸) عوامل موثر بر روحیه (دسلر )
۲-۵-۲- شخصیت :
روان شناسان در بحث از شخصیت بیش از هر چیز به تفاوت های فردی توجه دارند ، یعنی
ویژگی هایی که فرد را از افراد دیگر متمایز می کنند ( شاملو ، ۱۳۷۰: ۷۲) .
رفتار نتیجه تعامل ویژگی های شخصیت با شرایط مادی و اجتماعی محیط است . در جو سازمانی هنگامی که از رفتار افراد بحث می شود ، منظور شخصیت اجتماعی است . یعنی به آن قسمت از شخصیت که دیگران آن را می بینند و یا می شنوند. همان تصویری که شخص از خودش به دنیا عرضه می کند . شخصیت اجتماعی هر کس شامل حرکات و شکل ظاهری ( مانند طرز سخن گفتن و نحوه راه رفتن ) خلق و خوی کلی و نحوه واکنش در برابر شرایط تهدید کننده و همچنین نگرش های مشاهده شده و بسیاری از واکنش های دیگر وی است .
اگر چه رفتار آدمی در اجتماعات بزرگ ممکن است با رفتاری که در بین گروه کوچکی از دوستان صمیمی خود دارد متفاوت باشد ، با این حال دیگران می توانند جنبه اجتماعی شخصیت وی را مشاهده و با روش های گوناگون مورد سنجش قرار دهند . بنابراین شخصیت یکی دیگر از عناصر اصلی
جو سازمانی می باشد که برای ایجاد جو مثبت لازم است ، مدیر اطلاعات لازم را در مورد شخصیت و چگونگی بررسی آن داشته باشد و بعلاوه لازم است که مدیر شناختی از شخصیت معلمان و دیگر کارکنان مدرسه داشته باشد ، مانند صداقت ، توان مقابله با فشار ، و مانند آن ( شاملو ، ۱۳۷۰: ۷۲).
۲-۵-۳- رهبری :
رهبری یکی از عوامل موثر در جو سازمانی است . رهبری وقتی تحقق می یابد که شخص بخواهد شخص دیگر را به منظور نیل به هدفهای پیش بینی شده به کار وادارد . رهبری بر خلاف بسیاری از وظیفه های مدیریت مثل برنامه ریزی و سازماندهی ، وظیفه ای است که کاملاً با رفتاری که با درگیری فراوان در روابط شخصی ملازمه دارد (علاقه بند ،۱۳۷۶ : ۱۲۱).
۲-۶- روش های بهبود جو سازمانی مدارس
۲-۶-۱- ایجاد انگیزش در کارکنان :
انگیزش شامل نیروهای پیچیده ای است که فعالیت اختیاری را شروع کرده و نگهداری می کند ، فعالیتی که متضمن کسب اهداف شخص است .
انگیزش اساس مدیریت است ، مدیران امور را به دست افراد دیگر انجام می دهند و در صورتی که نتوانند به نحوی آنها را تشویق به کار کنند ، در مدیریت موفق نخواهند شد . بنابراین با بهره گرفتن از همه وظایف مدیریت ، می توان ایجاد انگیزش کرد . همه وظایف مدیریت به طور مستقیم به انگیزش کارمندان کمک می کنند ( علاقه بند ،۱۳۷۶: ۱۱۲) .
۲-۶-۲- توجه به شخصیت و انتظارات کارکنان مدرسه :
هر کدام از کارمندان دارای شخصیت منحصر به فرد هستند . در جو سازمانی و برای ایجاد جوی مثبت ، توجه به شخصیت کارکنان برای مدیر بسیار اهمیت دارد . ممکن است بعضی از افراد بیشتر از دیگران احتیاج به راهنمایی داشته باشند که در مواجهه با رهبری مشارکت جویانه عکس العمل خوبی نشان نمی دهد . فیلمورسنفورد اشاره می کند که ، دلایل قانع کننده ای وجود دارد که مرئوسان را باید به عنوان مهم ترین عامل وضعیت مدیریت مورد توجه قرار داد (علاقه بند ، ۱۳۷۶: ۱۱۳) .
۲-۶-۳- مشارکت معلمین در تصمیم گیری :
مشارکت کارکنان در تصمیم گیری باعث به وجود آمدن احساس ارزش در معلمین می شود . در سازمان هایی که در تعیین خط مشی به افراد فرصت شرکت می دهند، رضایت خاطر بیشتری در افراد حاصل می شود . با شرکت معلمان در شوراهای تعیین خط مشی مدرسه ، دو نوع رضایت مندی خاطر برای آنها حاصل می شود : اولاً می دانند که وجودشان دارای اهمیت است زیرا آرا و عقایدشان در تصمیمات متخذه موثر است ، ثانیاً از این طریق به کسب امتیاز قائل خواهند شد . زیرا منافع آنان از طرف گروه مورد توجه قرار می گیرد (وایلز ، ۱۳۷۶ : ۵۸).
۲-۶-۴- احترام گذاشتن به معلمان :
برای بدست آوردن رضایت کاملی از کار ، باید مشاغل محوله چنان باشند که فرد شاغل از احساس احترام به خود برخوردار گردد . احترام به خود شامل احساس برابری با همکاران است . نحوه دستور دادن و اوامر نیز در پیدایش و تقویت احترام به خود موثر است . هرگاه به افراد امر شود که کار خاصی را به نحو معینی صورت دهند ، حس احترام به خود در آنان از میان خواهد رفت . مدیر مدرسه باید به معلمین اعتماد داشته و اعتماد آنها را نیز به خود جلب کند (وایلز ، ۱۳۷۶ : ۵۹) .
۲-۶-۵- شرایط مطلوب و مناسب کار :
معلمن میل دارند کاری داشته باشند که دارای شرایط مطلوب و مناسبی باشد . این شرایط بر حسب افراد فرق می کند . اما بدون شک شرایطی از قبیل دلپذیر بودن محیط کار ، نظافت و پاکی ، تدابیر مربوط به راحتی کارمند ، حمایت و یاری مدیر از کارکنان زیر دست از جمله شرایطی است که همه خواهان آنها می باشند . بنابراین شرایط مناسب و مطلوب کار از جمله شرایط لازم برای ایجاد جوی مثبت در سازمان است (وایلز ، ۱۳۷۶ : ۲۴).
۲-۶-۶- آموزش ضمن خدمت :
یکی از راه ها برای بهبود جو سازمانی است . و آموزش ضمن خدمت تاثیر عمده ای در ایجاد جو مثبت در سازمان ایفا می کند . در بیشتر موسسات ، آموزش ضمن خدمت تنها آموزشی است که در دسترش کارکنان است .
ویلیام توسی می گوید : آموزش ضمن خدمت ، عمومی ترین ، ضروری ترین ، شیوه آموزش کارکنان در زمینه مهارتهای لازم و عملکرد قابل پذیرش است(وایلز ، ۱۳۷۶ : ۵۶).
بخش دوم : قدرت و تصمیم گیری
۲-۷- تعریف قدرت
در ابتدا معانی و مضامین قدرت بررسی می شود. قدرت یعنی توانایی فرد یا گروه برای دستیابی به هدف ها یا پیشبرد منافع خود. می‌توان گفت قدرت به مفهوم توانایی تاثیرگذاری بر دیگران است (گیدنز، ۷۸۹). قدرت یک جنبه فر اگیر در همه روابط انسانی است. بسیاری ازستیزها در جامعه برای کسب قدرت است. موضوع مهم اینکه صاحبان قدرت حتی المقدور آن ‌را کتمان می‌کنند، کسانی که در پی آن هستند، به‌گونه ای دیگر وانمود می کنند و کسانی که آن ‌را به‌دست می‌آورند درباره شیوه کسب قدرت سکوت می کنند و آن را درانبوهی از رمز و راز فرو می‌برند.
۲-۸- انواع قدرت
در یک تقسیم‌بندی کلی، می‌توان قدرت در سازمان را به دو نوع عمده تقسیم کرد: “قدرت مدیریتی(سازمانی)” که از مقام فرد در سازمان نشأت می‌گیرد و “قدرت شخصی” که برآمده از ویژگی‌ها و خصوصیات شخصی فرد است.
۲-۸-۱- قدرت مدیریتی:  این نوع قدرت متعلق به پست و مقام سازمان است. وقتی که یک شغل و پست سازمانی ایجاد می‌شود، برای آن پست و متصدی آن، اختیارات و قدرت مشخصی در نظر گرفته می‌شود. قدرت مدیریتی شامل، قدرت قانونی، قدرت پاداش و قدرت اجبار می‌باشد.
۲-۸-۱-۱ قدرت قانونی: نوعی حق سازمانی است که به فرد اجازه می‌دهد تا دیگران را به اطاعت از خود وادارد. قدرت قانونی، قدرتی است که به پست و مقام سازمانی تعلق دارد و هر کس که در آن پست و مقام قرار می‌گیرد، از آن قدرت برخوردار می‌شود؛ بنابراین منشأ این قدرت، سازمان است. در سازمان، زیردستان همواره خود را تابع سرپرستان و مدیران سازمان می‌دانند و تحت تأثیر آنان هستند و می‌کوشند تا خواسته‌های آنان را برآورند؛ چرا که احساس می‌کنند آنان از قدرت مشروع و قانونی برخوردارند و این حقی است که از طرف سازمان به است آنان اعطا شده.(شفیعی و دیگران،۱۴۸:۱۳۸۵).
۲-۸-۱-۲ قدرت پاداش: قدرت پاداش، برحسب درجه کنترل یک شخص بر پاداش‌هایی که برای دیگران باارزش می‌باشند، سنجیده می‌شود. به عنوان مثال، معروف‌ترین پاداش‌های سازمانی حقوق، ارتقا و واگذاری مأموریت می‌باشند. اگر مدیری بتواند بر حقوق دریافتی کارکنانش کنترل داشته باشد، در مورد ارتقای آنها اظهار نظر کند و در واگذاری شغل، صاحب رأی و دارای نظر قابل توجهی باشد، از قدرت پاداش بالایی برخوردار است(شفیعی و دیگران،۳۸۴:۱۳۸۵).
۲-۸-۱-۳ قدرت اجبار: معنی قدرت اجبار این است که مدیر می‌تواند با تذکر، توبیخ و تنبیه افراد، آنان را وادار به انجام دادن وظایفشان کند. چون این قدرت مبتنی بر ترس است، بنابراین، ممکن است باعث ایجاد اضطراب و حالت دفاعی در افراد شود(ساعتچی،۳۸۷:۱۳۸۶).
مدیران باید استفاده از قدرت اجبار را به حداقل برسانند و قبل از به‌کار بردن آن، به نکات زیر توجه داشته باشند:

B 104

۲۶۰۱۰۳

۳۵۱۲۱۹۶

۳۶m

B 105

۲۵۹۷۷۴

۳۵۱۲۰۹۶

۴۱m

B 106

۲۵۸۴۴۳

۳۵۰۹۷۴۵

۳۹m

B 107

۲۵۸۲۵۲

۳۵۰۸۵۳۹

۳۴m

B 108

۲۵۸۲۱۰

۳۵۰۸۵۱۲

۳۹m

B109

۲۵۸۲۰۵

۳۵۰۸۵۰۶

۴۱m

شکل۱-۳ عکس هوایی نمونه های والدی (منطقه‌ی غرب کرخه)
۲-۲-۳ استخراج DNA ژنومی
جایگاه DNA^[68]ی ژنومی درون سلول است و گیاهان برخلاف جانوران دارای دیواره‌ی سلولی محکمی هستند که به منظور خارج ساختن DNA باید این دیواره و غشای سلولی را از بین برد. هر روش مکانیکی که باعث شکستن دیواره و غشای سلولی بدون تجزیه‌ی DNA شود و دسترسی به مواد سلولی را افزایش دهد مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین منظور از نیتروژن مایع استفاده شد که علاوه‌ بر شکستن دیواره‌ی سلولی، آنزبم‌ها و نوکلئاز‌ها را غیرفعال نگه می‌دارد، از طرف دیگر افزودن بافر CTAB^[69] نیز سبب حذف غشای سلولی می‌شود. بافر CTAB ترکیبی از (۸Tris-HCl (pH=، Na₂EDTA^[70](PH=8) ، NaCl، CTAB و ۲-مرکاپتواتانول^[۷۱] بود (جدول ۲-۳).
غشاهای بیولوژیکی ساختاری کلی دارند که تشکیل شده‌اند از مولکول‌های لیپید به صورت یک دو لایه‌ی پایدار و پروتئین که توسط پیوند‌‌های غیرکووالانت کنار یکدیگر نگاه داشته شده‌اند. از آن‌جایی‌که ترکیب لیپید و دترجنت CTAB به یکدیگر شباهت دارند ، اجزاء CTAB موجود در بافر استخراج قادر به ایجاد پیوند و حل لیپیدهای تشکیل دهنده‌ی غشاء سلولی و هسته می‌باشند. ماده‌ی ۲-مرکاپتواتانول یکی از اجزاء بافر استخراج است که بصورت تازه به نمونه اضافه می‌شود و در شکستن پل‌های دی‌سولفیدی پروتئین‌ها و دناتوره شدن پروتئین‌های غشاء و سیتوزول موثر است، بدین صورت غشاء تجزیه و DNAی ژنومی آزاد می شود. در غلظت خاصی از نمک NaCl دترجنت ترکیبی نامحلول با نوکلئیک اسیدها ایجاد می‌کند. DNA به دلیل دارا بودن بار منفی به بار مثبتی که NaCl ایجاد می‌کند جذب شده و تجمع می‌یابد.
EDTA موجود در بافر استخراج یک عامل کلاته کننده است که به Mg⁺² موجود در دیواره‌ی سلولی متصل گشته و باعث بی‌ثباتی دیواره‌ی سلولی می‌شود، همچنین یون منیزیم یک کوفاکتور برای DNase می‌باشد که بااتصال Mg⁺² به EDTA فعالیت DNase موجود کاهش می‌یابد. بافر (۸Tris-HCl (pH= به محلول ظرفیت بافری می‌دهد تا DNA در pH های بالاتر و یا پایین‌تر از حد مجاز استخراج، آسیب ‌نبیند.

در مرحلۀ بعد از اضافه کردن بافر استخراج، محلول کلروفرم-ایزوآمیل‌الکل^[۷۲] به نسبت ۲۴ به ۱ اضافه می‌شود. کلروفرم جداسازی فاز مایع و ارگانیک را تسهیل نموده و با واسرشته کردن پروتئین‌ها و از بین بردن لیپید‌ها باعث جدا شدن ماده‌ی ژنتیکی می‌شود. به‌منظور رسوب‌دهی DNA از ایزوپروپانول سرد استفاده می‌شود که باعث از بین رفتن ترکیبات فنولی باقی‌مانده و یون‌های معدنی نیز می‌شود.
جدول ۲-۳ ترکیبات بافر استخراج CTAB

فرضیه های پژوهشی: به دلیل کلان بودن فرضیه اصلی تحقیق، به منظور تحقیق درستی آن، به ناچار فرضیه اصلی را به ۳۸ فرضیه پژوهشی قابل اندازه گیری تبدیل نمودیم. در ادامه و در فصل ۴ این تحقیق، این فرضیات را مورد آزمون قرار خواهیم داد و در فصل ۵ نیز با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمون ها به بررسی درستی فرضیه اصلی خواهیم پرداخت. این فرضیات فرعی عبارتند از؛

1. 1. فرضیات مربوط به ارتباط تغییرات تعدادی کارتهای الکترونیک و مبلغ تراکنش از طریق درگاه های الکترونیکی:

1. 1. بین تغییرات تعدادی کارتهای الکترونیکی کل کشور و مبلغ تراکنش انجام شده در دستگاه های ATM کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعدادی کارتهای الکترونیکی کل کشور و مبلغ تراکنش انجام شده در دستگاه های POS کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تعدادی کارتهای الکترونیکی کل کشور و مبلغ تراکنش انجام شده در پایانه شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعدادی کارتهای الکترونیکی کل کشور و تغییرات تعدادی کارتهای الکترونیکی کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. فرضیات مربوط به ارتباط تغییرات تعدادی درگاه های الکترونیکی و مبلغ تراکنش انجام شده در هر یک از آنها:

1. 1. بین تغییرات تعدادی دستگاه های ATM کل کشور و مبلغ تراکنش انجام شده در دستگاه های ATM کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعدادی دستگاه های POS کل کشور و مبلغ تراکنش انجام شده در دستگاه های POS کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعدادی پایانه شعب کل کشور و مبلغ تراکنش انجام شده در پایانه شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعدادی ATM،POS و پایانه­شعب کل­کشور و مبلغ تراکنش انجام شده در پایانه شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. فرضیات مربوط به ارتباط تغییرات تعدادی درگاه ها و کارت الکترونیکی و نقدینگی شعب کل کشور:

1. 1. بین تغییرات تعدادی کارتهای­الکترونیکی کل­کشور و نقدینگی شعب کل­کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعدادی دستگاه­های ATM کل­کشور و نقدینگی شعب کل­کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعدادی دستگاه­های POS کل­کشور و نقدینگی شعب کل­کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعدادی پایانه شعب کل کشور و نقدینگی شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعدادی کل ابزارها و کارت کل­کشور و نقدینگی شعب کل­کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. فرضیات مربوط به ارتباط تغییرات مبلغ تراکنش ریالی درگاه های الکترونیکی و نقدینگی شعب کل کشور:

1. 1. بین مبلغ تراکنش انجام شده از طریق دستگاه های ATM کل کشور، در بانک رفاه ایران، و نقدینگی شعب کل کشور رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین مبلغ تراکنش انجام شده از طریق دستگاه های POS کل کشور و نقدینگی شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین مبلغ تراکنش انجام شده از طریق پایانه شعب کل کشور و نقدینگی شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین مبلغ تراکنش انجام شده از طریق مجموع درگاه های الکترونیک کل کشور و نقدینگی شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین مبلغ تراکنش از طریق ATM،POSو پایانه شعب کل کشور و نقدینگی شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. فرضیات مربوط به ارتباط تغییرات مشتریان حساب های الکترونیکی و نقدینگی شعب کل کشور:

1. 1. بین تغییرات تعداد­مشتریان حساب همراه کل­کشور و نقدینگی شعب کل­کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان تلفن بانک کل کشور و نقدینگی شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان اینترنت­بانک کل­کشور و نقدینگی شعب کل­کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد­مشتریان حساب های الکترونیکی کل­کشور و نقدینگی شعب کل­کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. فرضیات مربوط به ارتباط تغییرات تعدادی مشتریان حساب های الکترونیک و نقد درخواستی روزانه شعب:

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان حساب همراه کل کشور و میزان نقد درخواستی روزانه شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان تلفن بانک کل کشور و میزان نقد درخواستی روزانه شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان اینترنت بانک کل کشور و میزان نقد درخواستی روزانه شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان حساب های الکترونیکی کل کشور و میزان نقد درخواستی روزانه شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. فرضیات مربوط به ارتباط تغییرات تعدادی مشتریان حساب های الکترونیک و مبلغ حواله شده به اداره امور شعب:

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان حساب همراه کل کشور و مبلغ حواله شده اداره امور خزانه به امور شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان تلفن بانک کل کشور و مبلغ حواله شده اداره امور خزانه به امور شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان اینترنت بانک کل کشور و مبلغ حواله شده اداره امور خزانه به امور شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان کل حسابهای الکترونیکی کل کشور و مبلغ حواله شده اداره امور خزانه به امور شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه غیرمستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. فرضیات مربوط به ارتباط تغییرات تعدادی مشتریان حساب های الکترونیک و موجودی نقد پایان روز شعب:

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان حساب همراه کل کشور و موجودی نقد پایان روز شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد­مشتریان تلفن­بانک کل­کشور و موجودی نقد پایان روز شعب کل­کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان تلفن بانک کل کشور و موجودی نقد پایان روز شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد کل مشتریان حساب های الکترونیکی کل کشور و موجودی نقد پایان روز شعب کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. فرضیات مربوط به ارتباط تغییرات تعدادی مشتریان حساب های الکترونیک و انتقال وجه نقد به اداره کل خزانه:

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان حساب همراه کل کشور و انتقال وجه نقد از شعب به اداره خزانه کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان تلفن بانک کل کشور و انتقال وجه نقد از شعب به اداره خزانه کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین تغییرات تعداد مشتریان اینترنت بانک کل کشور و انتقال وجه نقد از شعب به اداره خزانه کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. بین تغییرات تعداد مشتریان حساب های الکترونیکی کل کشور و انتقال وجه نقد از شعب به اداره خزانه کل کشور، در بانک رفاه ایران، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.

   1. 1. تعاریف واژه­ های کلیدی تحقیق

    

«پروردگارا ببخش و رحمت کن(که) بهترین بخشایندگانی»
پیداست که آمرزش خواهی چه اهمیت و جایگاه رفیعی نزد خداوند دارد.خداوند بدین وسیله،بندگان محبوب خود را آماده بهره وری از خوان نعم والطاف پیدا و پنهانش می سازد اینگونه دعا و تعلیم، مجال هرگونه نادانی و غفلت سیه دلی را از میان می برد و زمینه ساز تطهیر جان و ذهن آدمی می شود. از نیایش بخشش خواهانه انبیا می آموزیم،که در سلوک توحیدی نیز،بیم غرور و خود فریبی می رود و سالک حق جو باید هوشیارانه در جست و جوی آسیب شناسانه رفتارهای خود برآید.
۶-۳) دعای حضرت شعیب(ع)
شعیب علیه السلام یکی از پیامبران الهی بود که در راه ابلاغ توحید و هدایت مردم رنج ها برد و از نامردمان و پیروان شرک و شیطان مصیبت ها کشید. حضرت پس از اینکه مردم را به توبه و توحید فراخواند و از عذاب الهی که بر امّت های پیشین نازل شده و بر آنان نیز نازل می شود بیم داد و بعد از مبارزه فرهنگی خود چنین دعا می کند:
«…۴ yìřur $uZš/u‘ ¨@ä. >äóÓx« $¸Jù=Ïæ ۴ ’n?tã «!$# $uZù=©.uqs? 4 $uZ­/u‘ ôxtFøù$# $uZoY÷t/ tû÷üt/ur $uZÏBöqs% Èd,ysø۹$$Î/ |MRr&ur çŽöyz tûüÅsÏG»xÿø۹$# » (اعراف/۸۹)
(بارپروردگارا میان ما و قوم ما به حق داوری کن که تو بهترین داورانی). شعیب علیه السلام گفت بین ما و قوم ما و نگفت بین من و قوم من و وجه آن این بود که مؤمنین به توحید را هم ضمیمه کرده باشد چون کفار قومش،به تهدید او مؤمنین را هم تهدید کرده و به همه آنها گفته بودند: «* tA$s% _|yJø۹$# tûïÏ%©!$# (#rçŽy9õ۳tFó™$# `ÏB ¾ÏmÏBöqs% y7¨Zy_̍÷‚ãZs9 Ü=ø‹yèà±»tƒ tûïÏ%©!$#ur (#qãZtB#uä y7yètB `ÏB !$oYÏKtƒös% ÷rr& ¨bߊqãètGs9 ’Îû $uZÏG¯=ÏB 4 tA$s% öqs9urr& $¨Zä. tûüÏd̍»x. » (اعراف/۸۸)
( ای شعیب با تو و کسانی که با تو ایمان آورده اند از شهر خودمان بیرون خواهیم کرد یا به کیش ما برگردید گفت آیا هر چند که راحت داشته باشیم).
از این جهت او نیز مؤمنین را ضمیمه خود کرد و آنان را از قوم بریده با خود به درگاه خداوند روانه داشته و گفت: پروردگارا حق را در بین ما و قوم ما ظاهر ساز و این فراخواهی یکی از آداب دعا می باشد.
در مجموع می توان بیان نمود که درحقیقت نیایشگران نکته سنج، در حال گفت و گو با معبود خود دیگر خبری از خود ندارند و اثری از نفس نمی بینند، و اینکه رهروان حق به ما آموخته اند که به هنگام دعا و طلب، نخست به دیگران توجه کنیم و خیروعزّت و سلامت آنان را آرزومند باشیم و این بی تردید از ضرورت رهایی از قید و بند نفس اماره و تطهیر دعا از خودخواهی حکایت می کند.
۷-۳) دعای حضرت سلیمان(ع:)
سلیمان علیه السلام از پیامبران الهی بود که خداوند در قرآن کریم از وی به نیکی یاد می کند. آیه ۳۵ ازسوره ی مبارکه«ص» از آیاتی است که گفتاری از حضرت سلیمان علیه السلام را با خدایی متعال مطرح کرده است و این گفتار پس از آزمایشی است که نسبت به حضرت سلیمان صورت گرفته است، در آیه مذکور آمده است :
«tA$s% Éb>u‘ öÏÿøî$# ’Í< ó=ydur ’Í< %Z3ù=ãB žw ÓÈöt7.^tƒ ۷‰tnL{ .`ÏiB ü“ω÷èt/ ( y7¨RÎ) |MRr& Ü>$¨duqø۹$# »<br />( گفت: پروردگارا مرا ببخش و ملکی به من ارزانی دار که هیچ کس را پس از من سزاوار نباشد در حقیقت تویی که خود بسیار بخشنده ای).<br />ادب او این بود که: «وی در انتهای دعا، تمسک به یکی از اسم های الهی که متناسب با درخواست او می باشد،وهاب(بخشندگی فراوان) می کند سلیمان علیه السلام بهتر می دانست که درخواست اقتدار بی مانند از خداوند با مشیت و قدرت لایزال او سازگار است و این همه را نوعی بخشش دوست تلقی می کرد بدین سان نیایش گر مطمئن است که می توان فراتر از پاداش عمل و ملاک توحیدی از خداوند تمنا داشت این ارتباط نزدیک و دوستانه،برآیند حقیقت دعا می باشد که تنها نصیب انسان های سخت کوش و پاکدل می گردد»(مکارم شیرازی،۱۹/۲۹۰).<br />آیه ی ۱۹ سوره نمل از دیگر آیاتی است که گفتار حضرت سلیمان علیه السلام با خدای متعال را مطرح کرده است سلیمان علیه السلام در دعای خود الهام شکر نعمت، انجام عمل صالح و نیز صلاح ذاتی و نفسانی را می طلبد:<br />«zŸ@uHùår& $[sÎ=»|¹ çm8|Êös? ÓÍ_ù=Åz÷Šr&ur y7ÏGpHôqtÎ/ ’Îû x8ϊ$t7Ï㠚úüÅsÎ=»¢Á۹$# »<br />([سلیمان ] از گفتار او دهان به خنده گشود و گفت پروردگارا در دلم افکن تا نعمتی را که به من وپدر و مادرم ارزانی داشته ای سپاس بگزارم و به کار شایسته ای که آن را می پسندی بپردازم و مرا به رحمت خویش در میان بندگان شایسته ات داخل کن).<br />در این آیه طبق نظر علامه طباطبایی نکته ای که در کلام آن جناب هست این است که :<br />صلاح ذات را ممکن بود به طور صریح سوال کند، و بگوید:«مرا صالح گردان »<br />ولی چنین نکرد بلکه درخواست کرد که از زمره عباد صالح قرارش دهد، تا اشاره کرده باشد به این که من هر چند همه ی مواهبی که به عباد صالحین دادی می خواهم، اما از همه ی آن مواهب بیشتر این موهبت را در نظر دارم که : آنان را عباد خود قرار دادی، و مقام عبودیتشان ، ارزانی داشتی.و بهمین جهت است که خدای تعالی همین سلیمان(ع) را به جهت شکر مداوم با وجود وفور نعمت، به وصف عبودیت ستوده و فرموده است:<br />«zN÷èÏR ߉ö۷yèø۹$# ( ÿ¼çm¯RÎ) ë>#¨rr& » (ص/۳۰) ، بنده خوبی بود چون که بطور مداوم به ما مراجعه می کرد(طباطبایی،۱۵/۵۰۴).<br />با توجه به مفهوم آیات سوره نمل روشن می شود که مورچه با کلام خود سلیمان علیه السلام را به یاد ملک عظیمی که خدایش ارزانی داشته بود انداخت، ملکی که ارکان آن به وسیله مسخر بودن باد و جریانش به امر وی و همچنین مسخر بودن جن برای او بطوری که هر چه بخواهد برایش بسازند و نیز بوسیله علم به زبانهای طیور محکم و پابرجا بوده آری سلیمان علیه السلام دارای چنین ملکی بود،و لیکن این ملک و قدرت آن طوری که در دلهای ما بصورت شیرین ترین آرزویی که ممکن است انسانی به آن نائل شود جلوه می کند در دل وی جلوه نداشت و ذلت عبودیت را از یادش نبرد بلکه در نظرش بصورت نعمتی بود که پروردگارش به او و والدین او انعام نموده و ایشان را به آن اختصاص داده و این نظریه را از کسی مثل سلیمان علیه السلام با داشتن چنین سلطنت و قدرتی باید بهترین ادب او نسبت به پروردگارش شمرد از گفتار آن مورچه فوراً به یاد نعمت های پروردگارش افتاد و این نعمت ها گرچه در حق او بسیار و بی شمار بود لیکن مورد نظر او از نعمت در این مقام همان ملک عظیم و سلطنت قاهره اش بود و لذا از پروردگار خود درخواست توفیق عمل صالح چون متوجّه می شود که از کسی که در اریکه تخت سلطنت قرار دارد عمل صالح و رفتار نیک ممدوح و مطلوب است، و این اقرار به قدرت مطلق خداوند است، به خاطر همه این جهات بود که نخست از خدای خود خواست که به وی توفیق ادای شکر نعمتش مرحمت کند و در ثانی اینکه عمل صالح انجام دهد و به صرف عمل صالح قناعت نکرد بلکه آن را مقید کرد به اینکه باعث خشنودی پروردگارش باشد،بلی او بنده ای است که جز رضای پروردگار و مولای خود هدفی ندارد او با عمل صالح کاری نکرد مگر برای اینکه باعث خشنودی پروردگارش است، آنگاه د رخواست توفیق عمل صالح را با درخواست صلاح ذاتی تکمیل نموده و عرض کرد:<br /><a href="https://nefo.ir/"><img class="alignnone wp-image-59″ src="https://ziso.ir/wp-content/uploads/2021/10/THESIS-PAPER-6.png” alt="پایان نامه - مقاله - پروژه” width="331″ height="109″ /></a><br />« و مرا به رحمت خود در زمره بندگان صالحت درآور». درواقع می توان گفت که آن حضرت همه چیز را از خدا می خواهد .<br />و ثنای دیگری که قرآن از حضرت سلیمان علیه السلام نقل فرموده :<br />«ô‰s)s9ur $oY÷s?#uä yŠ¼ãr#yŠ z`»yJø‹n=ߙur $VJù=Ïã ( Ÿw$s%ur ߉ôJptø:$# ¬! “Ï%©!$# $uZn=žÒsù ۴’n?tã ۹ŽÏWx. ô`ÏiB Ínϊ$t7Ïã tûüÏZÏB÷sßJø۹$# » (نمل/۱۵)<br />( و به راستی به داود و سلیمان دانشی عطا کردیم و آن دو گفتند ستایش خدایی را که ما را بر بسیاری از بندگان با ایمانش برتری داده است).<br />وجه ادبی که آن بزرگوار در این پند و شکر خود بکار بردند و فضیلت علم خود را به خداوند نسبت داد روشن است چون مثل مردم بی ایمان علم خود را به خود نسبت نداد چنان که قارون ـ بنابر نقل قرآن کریم ـ چنین کرد و در پاسخ قومش که نصیحتش کردند و به این که مال خود بنالد اندرزش داد گفت:« !$yJ¯RÎ) ¼çmçFÏ?ré& 4’n?tã AOù=Ïæ ü“ωZÏã » (قصص/۷۸)(طباطبایی،۱۶/۱۱۴) ( من اینها را در نتیجه دانش خود یافته ام).<br />و چنان که قران کریم این رذیله را از اقوام دیگری نیز چنین نقل فرموده:<br />«$£Jn=sù öNßgø?uä!%y` Nßgè=ߙ①ÏM»uZÉit7ø۹$$Î/ (#qãm̍sù $yJÎ/ Nèdy‰YÏã z`ÏiB ÉOù=Ïèø۹$# šX%tnur NÎgÎ/ $¨B (#qçR%x. ¾ÏmÎ/ tbrâä̓öktJó¡o„ »(غافر/۸۳).<br />(چون پیامبرانشان دلایل آشکار بر ایشان آوردند ، بر آن چیز[ مختصری] از دانش که نزدشان بود خرسند شدند و [ سرانجام] آن چه به ریشخند می گرفتند آنان را فرو گرفت).<br />پس نباید کلام سلیمان علیه السلام را حمل بر خودستایی و تکبر نمود و آن را سزاوار مذمت دانست زیرا غرض آن بزرگوار این است که به عنوان شکر نعمتی را به خداوند بخصوص آن حضرت ارزانی داشته ذکر کند و درست هم بوده، سلیمان علیه السلام بر بسیاری از مؤمنین فضیلت داشته، خدای تعالی هم از مؤمنین حکایت کرده که از خدای خود فضیلت و برتری را درخواست کرده و علاوه بر انکه مذمتش نفرموده، ایشان را به علو همّت و بلندی طبع هم ستوده و فرموده:<br />«tûïÏ%©!$#ur šcqä۹qà)tƒ $oY­/u‘ ó=yd $oYs9 ô`ÏB $uZÅ_ºurø—r& $oYÏG»­ƒÍh‘èŒur no§è% &úãüôãr& $oYù=yèô_$#ur šúüÉ)­FßJù=Ï۹ $·B$tBÎ) » (فرقان/۷۴)
(و کسانی اند که می گویند: پروردگارا به ما از همسران و فرزندانمان آن ده که مایه روشنی چشمان[ما] باشد و ما را پیشوای پرهیزگاران گردان).
۸-۳) دعای حضرت زکریاعلیه السلام:
قرآن کریم از حضرت ذکریا علیه السلام برای درخواست فرزند مناجاتی را به این مضمون نقل کرده است
«ãø.ό ÏMuH÷qu‘ y7În/u‘ ¼çny‰ö۷tã !$­ƒÌŸ۲y— . øŒÎ) ۲”yŠ$tR ¼çm­/u‘ ¹ä!#y‰ÏR $wŠÏÿyz . tA$s% Éb>u‘ ’ÎoTÎ) z`ydur ãNôàyèø۹$# ÓÍh_ÏB Ÿ@yètGô©$#ur â¨ù&§۹$# $Y6øŠx© öNs9ur .`à۲r& šÍ¬!%tæ߉Î/ Éb>u‘ $wŠÉ)x© . ’ÎoTÎ)ur àMøÿÅz u’Í<ºuqyJø۹$# `ÏB “Ïä!#u‘ur ÏMtR$Ÿ۲ur ’ÎAr&tøB$# #Ï%%tæ ó=ygsù ’Í< `ÏB šRà$©! $wŠÏ۹ur .ÓÍ_èO̍tƒ ß^̍tƒur ô`ÏB ÉA#uä z>qà)÷ètƒ ( ã&ù#yèô_$#ur Éb>u‘ $|‹ÅÊu‘ . » (مریم/۶-۲)<br />( [این] یادی از رحمت پروردگار تو[ درباره ] بنده اش زکریاست، آنگاه که [زکریا] پروردگارش را، آهسته ندا کرد گفت: پروردگارا، من استخوانم سست گردیده و[موی] سرم از پیری سپید گشته و ـ ای پروردگار من ـ هرگز در دعای تو ناامید نبوده ام و من پس از خویشتن از بستگانم بیمناکم و زنم نازاست، پس از جانب خود ولی [ و جانشینی] به من ببخش. که از من ارث برد و از خاندان یعقوب[نیز] ارث برد، و او را ـ ای پروردگار من ـ پسندیده گردان).<br />از جمله ادبی که آن حضرت در این دعا رعایت نموده این است که اولاً پروردگار را آهسته ندا کرده چرا که دعای پنهانی جزء بهترین آداب دعا کردن است همانطوری که در روایت هم آمده که آهسته دعا کردن نشانه ادب است و درثانی خود را معتکف و گدای درگاه الهی دانسته و ناامید از الطاف خدای مهربان نگشته و اشاره کرده که ای پروردگار، من هرگز در دعای تو ناامید نبوده ام.<br />در کتاب فی ضلال القرآن آمده:« زکریا» علیه السلام در این موقف در نهایت قرب و اتصال پروردگارش را می خواند چنانکه شاهدیم « رب» را بدون حرف ندا بکار برده است(سید قطب،۱۶/۲۷).<br />اودر اینجا با ذکر«لَمْ اَکُن بِدُعائِکَ رَبِّ شَقَیاً» چنین بیان می کند که از دوران جوانی تا امروز که استخوان هایم سست و موی سرم سفید شده همچنان معتکف و گدای این درگاه بودم و هیچ وقت ناامید و تهی دست برنگشته ام(طبرسی،۱۵/۱۴۱؛ فیض کاشانی،۳/۲۷۳).<br />این نحو تضرع یک نوع ادب است که آن حضرت در مقابل پروردگار خود رعایت نموده است و خود را گدا دانسته و با تضرع و زاری که یک نوع ادب در مقابل پروردگاراست، در مقابل پروردگار به دعا پرداخته است و پیری خود و عقیم بودن همسر او را از چشم داشتن به امکانات الطاف الهی بازنداشته است و بدین گونه انبیا خود الگوی انسان کامل ، امام،شاقول و ترازو برای دیگر انسانها هستند به ما می‌آموزند که همواره یاد آور این نعم و الطاف الهی باشیم .<br /><strong>۹-۳) دعای حضرت ایوب (ع)</strong><br />حضرت ایوب علیه السلام سرگذشتگی غم انگیز و در عین حال پرشکوه و با ابهت دارد. صبر و شکیبایی او مخصوصاً در برابر حوادث ناگوار عجیب بود به گونه ای که «صبر ایوب» یک ضرب المثل قدیمی است.<br />ایشان رنج های فراوانی دید، دچار بیماریهای بسیاری شد ، اهل او و همه بستگان نزدیکش از او فاصله گرفتند و وی تنها ماند (فرزندانش مردند و همسرش هم او را رها کرد) نه یارای حرکت داشت و نه کسی بود تا وی را کمک دهد و از آن جهت که به مقام والای تسلیم رسیده بود ادب را حفظ کرد و هرگز جزع و ناله نکرد و جز به خدا به احدی توسل نشد و بدون اذن خداوند چیزی هم از آن ذات اقدس نخواست تا آنکه اجازه داده شد.پس در آن حال دست به دعا برداشت و به خدا گفت: «ö’ÎoTr& zÓÍ_¡¡tB ß`»sÜø‹¤±۹$# ۵=óÁãZÎ/ A>#x‹tãur » (ص/۴۱) .
«پروردگارا،شیطان مرا به زحمت انداخته و عذابم کرده است»
شیطان در روح انبیاء و مجاری ادراکی و ارادی آنها راه ندارد ، ولی در بدن آنها ممکن است نفوذ کند و حضرت ایوب علیه السلام می دانست که در مواقع خطر جز خدای متعال تکیه گاه دیگری ندارد چنانکه خداوند هم در سوره کهف آیه ۲۷ می فرماید :
«ã`s9ur y‰ÅgrB `ÏB ¾ÏmÏRrߊ #Y‰ystGù=ãB » «غیر از خدا پناه گاه و سنگری نیست»