وبلاگ

همانطور که پیش تر بدان اشاره شد معیار ما جهت تایید یا رد یک فرضیه اعداد معناداری است و از آنجا که عدد معناداری فرضیه فرعی سوم برابر ۲٫ ۵۴ است و این مقدار بیشتر از ۱٫ ۹۶ می‌باشد بنابراین H₀ رد می‌شود و فرضیه دوم که تاثیر مستقیم، کیفیت خدمات و رضایت مشتری را بررسی می‌کرد، تایید می‌شود.

فرضیه فرعی سوم : اعتماد تاثیر مثبت و معناداری بر رضایت مشتریان دارد.
H₀ : اعتماد تاثیر مثبت و معناداری بر رضایت مشتریان ندارد.
H₁ : اعتماد تاثیر مثبت و معناداری بر رضایت مشتریان دارد.
همانطور که پیش تر بدان اشاره شد معیار ما جهت تایید یا رد یک فرضیه اعداد معناداری است و از آنجا که عدد معناداری فرضیه فرعی سوم برابر ۳٫ ۶۴ است و این مقدار بیشتر از ۱٫ ۹۶ می‌باشد بنابراین H₀ رد می‌شود و فرضیه دوم که تاثیر مستقیم، اعتماد و اعتماد مشتری را بررسی می‌کرد، تایید می‌شود.
فرضیه فرعی چهارم : ارزش ادراکی تاثیر مثبت و معناداری بر رضایت مشتریان دارد.
H₀ : ارزش ادراکی تاثیر مثبت و معناداری بر رضایت مشتریان ندارد.
H₁ : ارزش ادراکی تاثیر مثبت و معناداری بر رضایت مشتریان دارد.
همانطور که پیش تر بدان اشاره شد معیار ما جهت تایید یا رد یک فرضیه اعداد معناداری است و از آنجا که عدد معناداری فرضیه فرعی چهارم برابر ۲٫ ۲۱ است و این مقدار بیشتر از ۱٫ ۹۶ می‌باشد بنابراین H₀ رد می‌شود و فرضیه دوم که تاثیر مستقیم، ارزش ادراک شده و رضایت مشتری را بررسی می‌کرد، تایید می‌شود.
فرضیه فرعی پنجم : ارزش ادراکی تاثیر مثبت و معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
H₀ : ارزش ادراکی تاثیر مثبت و معناداری بر وفاداری مشتریان ندارد.
H₁ : ارزش ادراکی تاثیر مثبت و معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
همانطور که پیش تر بدان اشاره شد معیار ما جهت تایید یا رد یک فرضیه اعداد معناداری است و از آنجا که عدد معناداری فرضیه فرعی پنجم برابر ۸٫ ۳۵ است و این مقدار بیشتر از ۱٫ ۹۶ می‌باشد بنابراین H₀ رد می‌شود و فرضیه دوم که تاثیر مستقیم، ارزش ادراک شده و وفاداری مشتری را بررسی می‌کرد، تایید می‌شود.
فرضیه فرعی ششم : رضایت مشتری تاثیر مثبت و معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
H₀ : رضایت مشتری تاثیر مثبت و معناداری بر وفاداری مشتریان ندارد.
H₁ : رضایت مشتری تاثیر مثبت و معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
همانطور که پیش تر بدان اشاره شد معیار ما جهت تایید یا رد یک فرضیه اعداد معناداری است و از آنجا که عدد معناداری فرضیه فرعی ششم برابر ۳٫ ۰۲ است و این مقدار بیشتر از ۱٫ ۹۶ می‌باشد بنابراین H₀ رد می‌شود و فرضیه دوم که تاثیر مستقیم، رضایت و وفاداری مشتری را بررسی می‌کرد، تایید می‌شود.
شکل ۴-۹ : تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق در حالت تخمین استاندارد
شکل ۴-۱۰ : تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق در حالت اعداد معناداری
جدول ۴- ۱۸ : نتایج فرضیات تحقیق

۵- ایجاد رضایت شغلی و کاهش میزان تمرد و کشمکش و غیبت و سایر رفتارهای ناهنجار و تقلیل سطح هزینه ها و حوادث.
۶- تقلیل میزان هزینه های عمومی و بهبود کمی و کیفی محصولات و یا خدمات ارائه شده توسط سازمان.
۷ - تقویت حس وفاداری و ایجاد حس انعطاف پذیری لازم و همبستگی کارکنان نسبت به سازمان.
۸- ایجاد اعتبار و ارزش کارکنان و ارتقای سطح زندگی کارکنان از طریق ارتقای شغلی و تامین آتیه آنها.
۹- ایجاد زمینه رشد و موفقیت در امور شغلی ، اجتماعی، انفرادی، خصوصی.
۱۰- کمک به افزایش کارآیی فردی و اثربخشی سازمانی (سلطانی، ۱۳۸۲).
۲-۳-۳- بهره گیری از مشارکت کارکنان
بهره­ گیری از مشارکت کارکنان در مدیریت و اجرای برنامه در سازمان امروزه یکی از اصول اساسی در مدیریت کیفیت بشمار می­رود. کارکنان جوهره سازمان بوده و مشارکت آنها باعث خواهد گردید تا توانایی­هایشان مزیت سازمان محسوب گردد. ایجاد انگیزه،‌ تعهد و مشارکت کارکنان نسبت به سازمان، نوآوری و خلاقیت در پیشبرد اهداف سازمان را به ارمغان خواهد آورد. ایجاد مسئولیت پاسخگویی کارکنان در رابطه با عملکردشان و همچنین ایجاد اشتیاق در مشارکت و همکاری ایشان زمینه ساز توسعه هرچه بهتر منابع انسانی سازمان و در نتیجه بهبود مستمر در سازمان خواهد بود (وارث، ۱۳۷۷).
بکارگیری اصل مشارکت کارکنان در سازمان عموماً باعث می گردد که:
کارکنان اهمیت همکاری و نقش خود را در سازمان درک کنند.
کارکنان محدودیت های عملکردشان را شناسایی کنند.
کارکنان مالکیت مسایل را پذیرفته و مسئولیت حل آنها را عهده دار شوند.
کارکنان عملکرد خود را در راستای مقاصد و اهداف شخصی ارزیابی نمایند.
کارکنان فعالانه فرصت های افزایش صلاحیت،‌ دانش و تجربه خود را جستجو نمایند.
کارکنان آزادانه دانش و تجربیات خود را به اشتراک گذارند.
کارکنان آشکارا در خصوص مسایل و عواقب آن بحث کنند (بافورد و آرتور^[۱۷]، ۱۳۷۵؛ ترجمه چیذری).
بدین منظور پیشنهاد می­ شود در برنامه ریزیهای سازمان از روش برنامه ریزی تعاملی که بر سطح بالایی از مشارکت کارکنان تأکید دارد استفاده شود. مشارکت در سازمان می ­تواند قدرت و نفوذ، وحدت و انسجام را توسعه دهد و در نتیجه بهتر می تواند وظایف تعیین شده را انجام دهد.
۲-۳-۴- دلایل عدم تناسب آموزش کارکنان با نیازهای شغلی
عدم تناسب آموزشی کارکنان با نیازهای شغلی آنان تابع عللی می باشد که تعدادی از آن ارائه شده است:
عدم برنامه ریزی صحیح آموزشی
یکی از دلایل عدم تناسب آموزشی کارکنان با نیازهای شغلی آنها عدم برنامه ریزی صحیح آموزشی است که این مورد از سه جنبه مورد بررسی قرار می گیرد:
الف) عدم انعطاف کافی در برنامه های آموزشی؛
ب) وضع خط مشی های آموزشی یکسان و مشابه برای همه سازمان ها؛

ج) پرمحتوا نبودن دوره های آموزشی و عدم تناسب و هم ارزی آنها با نیازهای مورد نظر (دعایی، ۱۳۸۵).
هم سطح نبودن کارکنان در دوره های آموزشی خاص
کارکنانی که از یک سازمان یا سازمان های مختلف برای یک دوره آموزشی اعزام می شوند و تحت آموزش قرار می گیرند باید از نظر احتیاجات آموزشی در یک سطح باشند. اگر در انتخاب افراد در دوره های آموزشی دقت خاص به عمل نیاید در این صورت کارکنان با احتیاجات مختلف، در دوره های آموزشی که فقط احتیاجات خاصی را برآورده می کند شرکت می نمایند. با این وضعیت معلوم است این آموزش ها، نیازهای شغلی آنان را مرتفع نکرده و تناسبی با هم ندارد (سولمن، ۲۰۰۳).
ضعف مدیریت
در صورتی آموزش و بهسازی نیروی انسانی امکان پذیر و موفق است که مورد حمایت همه جانبه مدیریت بوده و افراد، امکانات و تجهیزات لازم در اختیار برنامه و دوره های آموزشی گذاشته شود (جزنی، ۱۳۸۵).
عدم دقت کافی در تعیین احتیاجات آموزشی
تعیین احتیاجات آموزشی عبارت است از تشخیص دادن تغییرات کمّی و کیفی که بایستی با بهره گرفتن از برنامه آموزشی در نحوه انجام دادن فعالیت های کارمند به وجود آید تا بهترین نتیجه حاصل شود. به عبارت دیگر تعیین نیازهای آموزشی در واقع تشخیص مسائل و مشکلات فردفرد کارکنان در ارتباط با دانش، مهارت و رفتار لازم برای انجام موفقیت آمیز مشاغل است (دایسون^[۱۸] و همکاران، ۲۰۰۵).
عدم سرمایه گذاری کافی
عدم سرمایه گذاری کافی در امر آموزش کارکنان را می توان از دو جنبه بررسی کرد که منجر به عدم تناسب آموزش کارکنان با نیازهای شغلی آنها می شود.
الف) عدم امکانات مناسب و کافی: وقتی سرمایه گذاری در امر آموزش کارکنان کم باشد به تبع آن نیز امکانات از جمله فضای آموزشی، ابزار آموزشی و … برای کارکنان به طور کافی در دسترس نخواهد بود که این نیز باعث خواهد شد آموزشی که باید با توجه به تأمین احتیاجات شغلی کارکنان در دستور کار باشد میسر نگردد و به آموزش هایی روی آورده شود که تناسبی با نیازهای آموزشی تشخیص داده شده نداشته باشد.
ب) عدم بکارگیری مربیان کارآزموده و مجرب: موفقیت دوره های آموزشی با وجود مربیان کارآزموده و ذیصلاح، مربیانی که به زیر و بم کار خویش آشنا باشند امکان پذیر است (هویانت^[۱۹] و همکاران، ۲۰۰۳).
۲-۳-۵- نقش اخلاق در مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی به طور مستقیم با نگرشهای کارکنان و اعضای سازمان در ارتباط است، این نیروها کمک می‌کنند که سازمان به سوی اهداف خود حرکت کنند. در صورتی که ارتباط یاد شده یک ارتباط سالم باشد، سازمان به اهداف خود خواهد رسید و اگر این ارتباط بر پایه رفتارهای غیر اخلاقی باشد، سازمان از رسیدن به اهداف خود باز می‌ماند. بیان گردید که آموزش نقش اساسی در ارتقای سطح دانش و بهروری سازمان دارد، حال اگر این آموزش اخلاق‌گرا و مطابق با فرهنگ اخلاقی باشد، نتیجه آموزش به صورتی کارآمد نمایان می‌گردد (اژدری، ۱۳۸۹).
به زعم جنگی زهی (۱۳۸۹) از مهم‌ترین مواردی که باعث می‌گردند که مدیران سازمان را به صورتی کاملاً غیر مستقیم به سمت آرامش حاصل از اخلاق‌گرایی سوق دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تامین امنیت روانی کارکنان
امنیت روانی از نتایج اخلاق‌گرایی و اخلاق‌گرایی از تضمین‌کنندگان ایجاد امنیت روانی در سازمان هستند، با تامین امنیت روانی برای اعضای سازمان، نیل به اهداف آسانتر می‌گردد.
تزریق روحیه عدالت‌محوری در سازمان
عدالت از محوری‌ترین شعارهای هر مکتب اخلاق‌گرایی است. هنگامی که اعضای سازمان احساس کنند که عدالت در سازمان وجود دارد، حس همکاری بیشتری بین اعضا و مدیریت به وجود می‌آید.
کاهش استرس و فشارهای روانی
یاد خداوند آرامش بخش قلبها است. این جمله در عین کوتاهی نشانگر نقش اخلاق و مکتب در کاهش فشارهای روانی در هر اجتماعی مانند یک سازمان است. با کاهش فشارهای روانی در سازمان، حرکت به سوی اهداف با کمک اعضا به راحتی میسر است.
تشویق کارکنان به پایبندی کامل به اصول ارزشی
اگر در سازمان مدیران و دیگر اعضا به اصول مختلف سازمان پایبند باشند، سازمان به سمت ماندگاری حرکت خواهد کرد. یکی از دلیل ماندگار شدن چهره بعضی از مدیران توجه آنها به ارزشهای دینی و سازمانی است. می‌توان گفت: بدون توجه به مسائل اخلاقی و انسانی توسعه منابع انسانی غیر عملی است. با بررسی و شناخت فضای سازمان و حرکت در جهت برنامه‌ریزی برای جبران کاستیها می‌توان فرهنگ اخلاق‌گرای سازمانی را که خود جنبه مهمی از آموزش منابع انسانی سازمان است، بین نیروهای سازمان تزریق نموده و در نهایت به سمت توسعه واقعی در منابع انسانی و بهره‌وری سازمانی حرکت نمود (جنگی زهی، ۱۳۸۹).

۲-۶ جهانگردی مجازی E-Tourism
از جمله مباحثی که این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته، “جهانگردی مجازی” e- tourism است. این نوع به‌ خصوص جهانگردی به افراد امکان می‌دهد پیش از آنکه به‌صورت فیزیکی سفر خود را آغاز کنند، به‌صورت مجازی و از طریق ابزارهای اینترنتی وارد محل مورد نظرشان شوند و با در اختیار گرفتن برنامه‌های تلویزیونی، مقاله‌ها، گزارش‌های منتشر شده در نشریات، کتاب‌ها و… درباره آن مکان، مزایا و معایب این سفر را دریابند و به‌راحتی در مورد انجام این سفر تصمیم‌گیری کنند.
“جهانگردی مجازی” در اصل یک اقدام اقتصادی است که امروزه توسط بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه عرضه می‌شود.
۲-۷ حمل و نقل هوشمند ITS
سیستم‌های حمل و نقل هوشمند (ITS) مجموعه‌ای از به کارگیری فناوری‌های روز نظیر دوربین دیجیتال، سیستم‌های موقعیت‌یاب ماهواره‌ای (GPS) و الگوریتم‌های هوشمند مورد استفاده در کامپیوتر است که امروزه جایگزین سیستم‌های سنتی و دستی گذشته شده و راهکاری برای بهبود وضعیت ترافیک، افزایش ایمنی، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی هواست.

۲-۷-۱ نمونه ای برای ITS (GPS)
این سیستم در حمل ونقل شهر دیجیتالی، نقش اساسی ایفا می‌کند. نحوه کار سیستم مذکور این‌گونه است که هر جایی که بیشتر از ۴ ماهواره وجود داشته باشد،موقعیت قابل تشخیص است. در حال حاضر، در ایران از تمام ماهواره‌های جهان استفاده می‌شود.
به بیان دیگر سیستم GPS از خدمات و اطلاعات ۲۴ ماهواره که به طور مداوم در حال چرخش در مدار زمین هستند استفاده می‌کند. این ماهواره‌ها تنها برای ایران نمی‌چرخند بلکه تمام کشورهای جهان می‌توانند از خدمات آنها استفاده کنند و گیرنده GPS براحتی می‌تواند تمام اطلاعات را دریافت کند. GPS در واقع دستگاهی است که از طریق ماهواره قادر به موقعیت‌یابی است و هر چه تعداد ماهواره‌ها بیشتر باشد، دقت هندسی نقطه موردنظر، بیشتر خواهد بود. پس از انجام عملیات موقعیتیابی، اطلاعات دریافت شده روی نقشه‌های دیجیتالی ثبت می‌شود.
به این ترتیب، شخص و خودروی وی، صاحب شخصیت مکانی می‌شوند .
۳-شهر الکترونیک و تجارب سایر کشورها
تاریخ دقیقی برای آغاز فعالیت‌های ایجاد شهر الکترونیکی در دست نیست، اما به اعتقاد برخی از کارشناسان طرح ایجاد این شهرها به آغاز تلاش‌ها برای توسعه دولت الکترونیکی برمی‌گردد. شاید بتوان از برنامه سال ۱۹۹۲ سنگاپور درباره توسعه IT به‌عنوان نخستین اقدام اساسی برای این منظور در جهان یاد کرد و بعد از آن در سال ۱۹۹۳ بود که پروژه توسعه زیرساختار ملی آمریکا تدوین و راه‌اندازی شد. در همین سال کشور کره نیز زیرساختار ملی ICT خود را ارائه و آماده اجرا کرد و کشورهای ژاپن، تایوان و انگلستان نیز در سال‌های ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶ برنامه‌های وسیعی را به مرحله اجرا گذاشتند.
البته ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که در حال حاضر از شهر الکترونیکی ” نیو سونگدو” در کره جنوبی به‌عنوان تنها شهر تمام الکترونیکی دنیا یاد می‌شود و بر اساس اطلاعات موجود پروژه ساخت آن در سال ۲۰۱۴ به پایان خواهد رسید.
۳-۱ شهر الکترونیکی تایپه
مسؤولان شهر تایپه در سال ۲۰۰۰ تصمیم گرفتند به‌منظور “افزایش استفاده از اینترنت برای کاهش حضور در خیابان‌ها” و “ایجاد یک شبکه گسترده از خدمات دولتی” شهر الکترونیکی تایپه را ایجاد کنند.
برای رسیدن به این اهداف اقدام به مجتمع‌سازی شبکه‌های گسترده سازمان‌های خصوصی و ایجاد یک شبکه خدمت‌دهی با سرعت بالا کرده تا از این طریق تمام بنگاه‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و خانه‌ها را به‌هم وصل کرده و شهر را برای تبدیل شدن به یک محیط زندگی کاملا شبکه‌ای پیش ببرد.
راه‌اندازی مکانیزم “امضای الکترونیکی” را به‌منظور فراهم آوردن خدمات تعیین هویت الکترونیکی در دست اجرا دارد.
ظرف مدت سه سال در همه کلاس‌های دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه یک کامپیوتر قرار داده و ایجاد یک کتابخانه الکترونیکی را برای عموم مردم که امکان انجام تحقیقات را داشته باشند، در دست اجرا دارد.
بر اساس برخی از آمارهای موجود، ظرف مدت یک سال ۴۳۵ بنگاه و مدرسه به‌طور مستقیم تحت نظارت شهرداری تایپه، “سیستم تبادل داده‌های الکترونیکی” را ایجاد کرده‌اند و بر همین اساس نرخ درصد کارهایی که کاملا توسط این سیستم انجام می‌شود به ۵۲ درصد رسیده است.
در این شهر برای تمامی کارکنان صندوق پست الکترونیکی فراهم شده و تاکنون بیش از ۸۰۰ کیوسک اطلاع‌رسانی در سطح شهر نصب شده است.
با بهره گرفتن از این کیوسک‌ها آن دسته از مردم که در منزل به اینترنت دسترسی ندارند، در سفر هستند و یا عموم مردم عادی می‌توانند در هر جا و زمان به شبکه متصل شوند.
“اختصاص شماره شناسایی الکترونیکی به شهروندان"، “ایجاد کتابخانه الکترونیکی"، “صندوق الکترونیکی رایگان” و “مقرر ساختن خدمات ۲۴ ساعته” از جمله طرح‌هایی است که در شهر الکترونیکی تایپه اجرا می‌شود.
۳-۲ شهر الکترونیکی بوستون
شهروندان این شهر می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت این شهر به دامنه وسیعی از اطلاعات که شامل رویه‌های کاری، مرور گزارش‌های رستوران‌ها و اطلاعات گردشگری است، دست پیدا کنند.
اولین صفحه سایت این شهر کاربران را به قسمت‌های مختلف سایت بر مبنای اینکه از ساکنان شهر، تاجر یا توریست هستند، هدایت می‌کند. گردشگران می‌توانند در این سایت راجع به اطلاعات تاریخی شهر، محل و ساعت کاری مکان‌های دیدنی و مورد علاقه، اطلاعات لازم را کسب کرده و بهترین مکان‌ها را برای عکس‌برداری و فیلم‌برداری یادگاری پیدا کنند.
“دادگاه غذایی شهردار” یکی از مهم‌ترین بخش‌های این سایت است که در اختیار کاربران قرار گرفته و حاوی گزارش بازرسی‌های صورت گرفته از رستوران‌ها در سطح شهر بوستون و همچنین توضیحاتی درباره تخلفات آن‌ ها و امتیاز نهایی تعلق گرفته به هر یک است.
این رویه باعث شده رستوران‌ها کمتر تخلف کرده و مشتریان نیز رستورانی را که امتیاز بیشتری دارد، انتخاب کنند.
از سوی دیگر این سایت امکان پرداخت قبوض، مالیات و جریمه وسایل نقلیه را از طریق اینترنت و به کمک کارت اعتباری فراهم می‌کند.
این وب‌سایت قابلیت سرویس‌دهی بالاتر از یک میلیون نفر در روز را داراست. بر اساس آخرین اطلاعات موجود میزان پرداخت مالیات وسایل نقلیه موتوری نزدیک به ۳۰۰ درصد افزایش داشته و ماهانه به‌طور متوسط سه هزار جریمه از طریق اینترنت پرداخت شده و در طول یک سال شش هزار پرداخت در این شهر به‌صورت برخط (online) صورت گرفته است.
۳-۳ شهر الکترونیکی ایندیا ناپلیس
شهروندان این شهر در بخش مجازی می‌توانند اطلاعات محل سکونت، سازمان‌های شهری و امنیت عمومی را به‌دست آورند و همچنین با وارد کردن نام محل موردنظر خود، تمام اطلاعات لازم را جهت برقراری با آن دریافت کنند.
پارک تفریحی اینترنتی و آگاهی از خطرات آتش، مواردی است که در بخش کودکان این سایت قرار داده شده و کارشناسان از این قسمت به‌عنوان ویژگی منحصر به‌فرد سایت نام می‌برند.
۴- حمل و نقل و مدیریت ترافیکی هوشمند و ضرورت آن در شهر الکترونیک
با توجه به جدید بودن ظهور سیستم های هوشمند حمل ونقل در دنیا تعاریف مختلفی برای آن ذکر شده‌است.در ادامه به چند نمونه از متداولترین تعاریف اشاره خواهدشد:
« ITS بکارگیری فن‌آوری اطلاعات برای بهبود عملکرد سیستم حمل و نقل است.»
«کلمه ITS به مجموعه ای از ابزارها و امکانات و تخصص ها از قبیل مفاهیم مهندسی ترافیک، تکنولوژی های نرم افزاری، سخت افزاری و مخابراتی اطلاق می شود که به صورت هماهنگ و مجتمع به منظور بهبود کارایی و ایمنی در سیستم حمل و نقل به کار گرفته می شود.( Chowdhurry، ۲۰۰۳)
ITS عبارت است از سیستم های حمل و نقلی که تکنولوژی های اطلاعات ارتباطات و کنترل را برای بهبود عملکرد شبکه های حمل و نقلی به کار می گیرند. ابزار های حمل و نقل بر مبنای سه مشخصه اطلاعات ارتباطات و تجمیع استوار هستند که به‌مدیران شبکه های حمل و نقل و مسافران کمک می کند تا تصمیمات بهتر و متناسب تری با شرایط موجود بگیرند. ابزار های ITS از طریق بهبود عملکرد سیستم ها باعث صرفه جویی در وقت، حفظ جان انسانها، و بهبود کیفیت زندگی و محیط‌زیست انسانها و افزایش کارایی فعالیت های اقتصادی می شود.( Miles-John C، ۲۰۰۴)
سیستم هوشمند حمل ونقل به معنای بکارگیری تکنولوژی های نوین از قبیل پردازش اطلاعات ، الکترونیک ، ارتباطات و دستگاه‌های کنترل و دیگر فن آوریهای ارتباطی و استراتژیهای مدیریت به‌گونه‌ای هماهنگ و یکپارچه جهت ارتقاء سطح ایمنی و کارایی و ارزانی در حمل ونقل است.
در واقع سیستم حمل و نقل هوشمند به معنی استفاده و به کارگیری فناوری های نوین از قبیل الکترونیک ، ارتباطات ، سیستم های کنترل و سایر تکنولوژی های پیشرفته می باشد که جابجائی ، ایمنی ، امنیت و کارآئی را در بخش حمل و نقل اصلاح می کند و در رابطه با سایر اقدامات با کاهش مصرف انرژی ، شاخص های زیست محیطی از جمله کیفیت هوا را بهبود بخشیده و بر میزان دسترسی به وسائل حمل و نقل می افزاید.
سیستم حمل و نقل هوشمند برای شیوه های مختلف حمل و نقل قابل تعمیم است که با بهره گرفتن از ابزارهای خودکار و برنامه ریزی های مربوطه ، انواع مختلفی از عملیات دریافت و پردازش اطلاعات و نیز مدیریت . کنترل ترافیک و حمل و نقل انجام می پذیرد . در این سیستم با محدود شدن عوامل انسانی در پردازش اطلاعات یا فرایند های کنترل و مدیریت باعث بهبود کیفیت در فرایند تصمیم گیری و مدیریت می شود.
در ارتباط با ضرورت گرایش به این فن آوری در شهر الکترونیک می بایست خاطر نشان کرد که رشد روزافزون جمعیت سبب افزایش تقاضای سفرشده و متعاقب آن استفاده از وسایل نقلیه شخصی بطور چشمگیری افزایش یافته است. این امرفشارحاصل برشبکه های موجود حمل ونقل به خصوص درنواحی شهری راچندین برابرنموده است. مسائل و مشکلات مربوط به حمل ونقل از قبیل تراکم، افزایش زمان های تلف شده ،تصادفات ،تخلفات، آلودگی های زیست محیطی ،کاهش منابع انرژی و روند رشد سریع تقاضای حمل ونقل باعث شده تا تامین حمل ونقل ایمن و کارا یکی از مهمترین مسائل پیش روی اغلب کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه محسوب شود.
یکی از راهکارهای حل این مشکلات توسعه شبکه های حمل ونقل است. اما ازآنجایی که توسعه شبکه های حمل ونقل به دلیل محدودیت ظرفیت عمرانی، محدودیت بودجه و صدمه به محیط زیست متناسب با رشد روزافزون تولیدوسایل نقلیه نمی باشد و از طرف دیگر باتوجه به اینکه ایجادشبکه های جدید حمل ونقل باعث ایجاد انگیزه بیشتری برای تولید سفر درکاربران خواهدشد،لذا روش های مذکور باوجو نیاز به سرمایه گذاری کلان و زمان زیاد جهت اجرا به تنهایی نمی تواند بعنوان راه حل قطعی و مناسب در جهت حل معضل ترافیک کلان شهرها محسوب شود.همچنین تأمین نیازهای جدید کاربران ناشی ازافزایش سطح زندگی مردم و افزایش ارزش زمان مانند دستگاه‌های اطلاع رسانی ترافیک با تکیه برروشهای سنتی امکان پذیرنیست.
لذا دیدگاه حاکم بر فعالیت مدیران ترافیک کلان شهرهابه استفاده ازمکانیزمهایی جهت به نتیجه رساندن سرمایه گذاریهای کلان مربوط به توسعه معابروراهسازی، استفاده بهینه از امکانات و منابع موجود و ارتقاء سطح ایمنی ، کارایی و بهره وری شبکه حمل ونقل شهری با بهره گیری از پیشرفتهای حاصل از تکنولوژی های نوین ، داشتن نوآوری و ابتکار عمل در برنامه‌های توسعه ومباحث مرتبط بامدیریت ترافیک شهری گرایش پیدا کرده است.
یکی ازجدیدترین ومؤثرترین راهکارهای مدیریت ترافیک که از فن آوری اطلاعات نشأت می گیرد ایده بکارگیری سیستم های هوشمند حمل ونقل است که می تواند در راستای تحقق شهرداری الکترونیکی افق تازه ای برای دستیابی به تحرک پویا و روان درجامعه ارتباطی واطلاعات وارائه خدمات بهتر به شهروندان ایجاد نماید.
لازم به توضیح است بکارگیری ITS بعنوان تنها ابزار حل مشکلات حمل ونقل محسوب نمی شود ، بلکه زیر بنای مناسبی جهت کاهش پیامدهای منفی قرن بیستم در عرصه حمل ونقل و ایجاد راه و رسمی جدیدتر و مؤثرتر به‌منظور پاسخگویی به نیازهای حمل ونقل در زندگی قرن بیست ویکم است. (شهیدزاده- عسکری نژاد امیری، ۱۳۸۶)
۵-ساختار و نحوه عملکرد حمل و نقل هوشمند و زیرساخت های ITS در شهر الکترونیک
سیستم های هوشمند حمل و نقل براساس فن آوری های کنترل واطلاعات کار می کنند که درواقع هسته اصلی وظایف و عملکرد چنین سیستم هایی می باشد. از یک دیدگاه کلی می توان گفت ITS از سه جزء اصلی تشکیل شده است که عبارتند از: راه‌هوشمند ، وسائل نقلیه هوشمند و زیرساختهای ارتباطی (ITS Handbook of Japan، ۲۰۰۴)
زیرساختهای ارتباطی

نام محقق

عنوان تحقیق

شاخص­ های مالی مورد استفاده تحقیق

علیرضا مرتضوی­نیا(۱۳۸۵)

بررسی مقایسه­ ای بازده سهام عادی در پرتفوهای ایجاد شده

نسبت­هایP/E ، PEG، PEKG و PEDKG

قالیباف اصل(۱۳۸۷)

مقایسه بازدهی سهام رشدی با سهام ارزشی در بورس اوراق بهادار تهران

نسبت B/P

مشکی(۱۳۹۰)

کالبد شکافی بازده نقدی و و سرمایه­ای سهام رشدی و ارزشی در بورس اوراق بهادار تهران

نسبت P/B

بهار سبزواری(۱۳۹۱)

مقایسه بازدهی روش­های مختلف انتخاب سهام ارزشی و رشدی بر اساس مدل شش عاملی هاگن در بورس اوراق بهادار تهران

نسبت­های P/B, P/S, ROE, P/E و نرخ رشد دارایی­ ها، نرخ رشد ارزش دفتری و نسبت بازده ارزش دفتری

۲-۸-۲- بخش دوم پیشینه و ادبیات تحقیق
۲-۸-۲-۱- پژوهش­های خارجی
آقای بولچ و همکاران(۱۹۹۴)، از فعالیت مشتریان برای بخش­بندی مراکز تجاری استفاده کردند و ارزش مراکز تجاری را از دیدگاه هر بخش مقایسه نمودند. آن­ها فعالیت­هایی که افراد در حین حضور در مراکز تجاری انجام می­ دهند را به ۱۴ فعالیت ذکر کردند. آن­ها در تحقیقاتشان ۴ بخش از بازدید­کنندگان به نام­های مشتاقان مرکز تجاری، سنت­گرایان، چرندگان و کمینه ساز­ها را یافتندکه هر بخش خصوصیات خاص خودش را دارا بود.

بابیک و پلازیبات(۱۹۹۸)، بر مبنای تحلیل چند معیاره اقدام به رتبه ­بندی شرکت­ها نمودند، آن­ها از روش پرومته در رتبه ­بندی نهایی و از روش AHP در تعیین وزن معیار­ها استفاده کردند. هدف آن­ها ارائه روشی بود که هر لحظه بتواند به سوالات مالی یک شرکت پاسخ دهد.
جین، مورتی و فلین(۱۹۹۹)، در اثر تحقیقی خود با عنوان"مروری بر خوشه­بندی داده ­ها"، که در سال ۱۹۹۹ به انجام رسیده، بیان می­ کنند که خوشه­بندی، طبقه ­بندی غیر نظارتی الگوها، شامل مشاهدات، اقلام داده­ای یا بردارهای خصیصه­ای، به گروه­ ها یا خوشه­های منظم است.
شین و سان(۲۰۰۴)، در پژوهشی با عنوان"بخش­بندی مشتریان بازار سهام براساس ارزش بالقوه"، این مشتریان را با بهره گرفتن از سه روش خوشه­بندی K-means، نگاشت خود سامان ده(SOM), K-means فازی در سه گروه بخش­بندی نمودند. نتایج پژوهش آن­ها نشان می­دهد که روش تحلیل خوشه­ای K-means فازی تواناترین روش خوشه­بندی مشتریان بورس است.
جین و لا(۲۰۰۵)، در مقاله خود با عنوان"خوشه­بندی داده ­ها: معمای غیر قابل حل کاربر"به تحلیل وضعیت خوشه ­ها در ارتباط با ابزار­های کاوش خودکار در برنامه گروه­سازی مجموعه­ الگوها می­پردازند. آنان تشریح می­ کنند که با وجود آنکه بیش از ۴۰ سال از پژوهش­های مربوط به این حوزه می­گذرد، هنوز چالش­های زیادی در فرایند خوشه­بندی داده، چه از لحاظ نظری و چه از ابعاد عملی وجود دارد. همچنین آن­ها تلاش کرده ­اند تا چند پیشرفت اخیر در ارتباط با فعالیت خوشه­بندی داده ­ها را توضیح داده و ویژگی­های آن را بیان کنند.
سونگ(۲۰۰۵)، نیز در پژوهشی که با عنوان"الگوریتم خوشه­بندی اطلاعات با­اهمیت” به انجام رسانده است; بر موضوع خوشه­بندی اطلاعات با­اهمیت بر مبنای بهینه­سازی کمینه­سازی و بیشینه­سازی اطلاعات متقابل، تمرکز داشته است. از مزایای اصلی این روش خوشه­بندی آن است که یک روش غیرپارامتری است، و الگوریتم ساده خوشه­بندی داده ­ها را براساس فاصله اقلیدسی مربع خطاها تشکیل می­دهد.
همچنین، باسالتو و همکاران(۲۰۰۵)، در پژوهشی با عنوان"خوشه­بندی شرکت­های پذیرفته شده در بورس از طریق هماهنگ­سازی نقشه آشوب” از این روش برای خوشه­بندی شرکت­های فهرست شده در شاخص داوجنزDJ)) استفاده کردند.
دوهرتی و همکاران(۲۰۰۵)، نیز در پژوهشی با عنوان"خوشه­بندی سلسله مراتبی یاد­گیرنده در بازار سهام” از الگوریتم خوشه­بندی سلسله مراتبی TreeGNG برای بخش­بندی بازارهای مالی در بازه زمانی ده ساله استفاده کردند.
در پژوهش انجام یافته توسط برو و رید(۲۰۰۵)، درباره خوشه­بندی سلسله مراتبی اطلاعات، مشخص شد که ابزار­های تحلیل و تجسم­سازی اطلاعات از منابع ناهمگن متعدد، با تکیه بر بهبود و پیشرفت روش­های آماری بهره گرفته است.
آنتونی و دژاردن(۲۰۰۶)، در مقاله­ای که درباره مشکلات مطرح در خوشه­بندی رابطه­ای داده ­ها، ارائه داده­اند بیان می­ کنند که وظیفه خوشه­بندی داده ­ها، شناسایی الگوها در مجموعه ­ای از داده ­ها­ست. بیشتر الگوریتم­ها، داده ­های غیر رابطه­ای را به عنوان ورودی در نظر گرفته و گاهی نیز قادر به یافتن الگوهای معنی­داری نیستند. بسیاری از مجموعه­ داده ­ها، می­توانند علاوه بر داشتن نشانه­ های موضوعی مستقل، شامل اطلاعات رابطه­ای نیز باشند. آنان همچنین اظهار می­دارند: در جایی که الگوریتم­های غیر رابطه­ای شکست می­خورند، خوشه­بندی رابطه­ای داده ­ها می تواند به یافتن الگوهای معنی-دار کمک کند.
ونگ(۲۰۰۸)، عملکرد مالی خطوط هواپیمایی تایوان را با روش تاپسیس فازی ارزیابی نمود. وی پس از استخراج نسبت­های مالی از صورت­های مالی، آن­ها را در چندین خوشه با بهره گرفتن از تحلیل روابط خاکستری دسته­بندی کرد، سپس از هر خوشه شاخصی را به عنوان معیار تصمیم ­گیری انتخاب نموده، روش تصمیم ­گیری چند معیاره فازی را برای ارزیابی عملکرد مالی و رتبه ­بندی شرکت­ها به کار گرفت.
ناندا و همکاران(۲۰۱۰)، در پژوهشی با عنوان"خوشه­بندی داده ­های بازار سهام هند جهت مدیریت پرتفوی” همچون شین و سان(۲۰۰۴)، از سه روش خوشه­بندی K-means، نگاشت خود سامان ده(SOM) و K-means فازی برای بخش­بندی سهام استفاده کردند. نتایج پژوهش­های آن­ها نشان می­دهد که خوشه­بندی سهام، باعث کمینه­سازی ریسک با ایجاد تنوع در پرتفوی می­گردد، لیکن در این پژوهش، روش خوشه­بندی K-means نسبت به سایر روش­ها کاراتر است.
بابیک و پلازیبات(۲۰۱۰)، از روش PROMETHEE در رتبه ­بندی نهایی شرکت­ها و از روش AHP در تعیین وزن معیارها (شاخص­ های کارایی) استفاده کردند.
۲-۸-۲-۲ پژوهش­های داخلی
مهدی دلبری(۱۳۸۰)، در پژوهش خود با عنوان"بررسی معیار­های موثر بر انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار تهران بر­اساس مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی” به مطالعه معیار­های موثر بر انتخاب سهام در بورس پرداخته است. معیار­های موثر بکار گرفته شده در این مقاله در دو دسته آورده شده است. دسته اول با عنوان تجزیه و تحلیل اساسی شامل معیار­های: نسبت قیمت به درآمد، درآمد هر سهم، سود تقسیمی هر سهم، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام، نسبت قیمت به فروش، نسبت بدهی به سرمایه، نرخ بازده دارایی­ ها، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، مقدار سرمایه ­گذاری بازار و دسته دوم با عنوان تجزیه و تحلیل فنی که شامل معیار­های روند قیمت سهام، روند سود سهام، روند سود تقسیمی، حجم معادلات، جهت کلی بازار، میانگین متحرک می­باشد. او در مقاله خود ابتدا معیار­های موثر بر انتخاب سهام را شناسایی نموده و سپس با بهره گرفتن از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی به وزن­دهی شاخص ­ها پرداخته است.

ماده ۱۰۹۳ ـ هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهرالمتعه است و اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهدبود.
ماده ۱۰۹۴ ـ برای تعیین مهرالمتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه میشود.

ماده ۱۰۹۵ ـ در نکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است.
ماده ۱۰۹۶ ـ در نکاح منقطع موت زن در اثناء مدت موجب سقوط مهر نمیشود و همچنین است اگر شوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند.
ماده ۱۰۹۷ ـ در نکاح منقطع هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهر را بدهد.
ماده ۱۰۹۸ ـ در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر میتواند آن را استرداد نماید.
ماده ۱۰۹۹ ـ در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی، زن مستحق مهرالمثل است.
ماده ۱۱۰۰ ـ در صورتی که مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد در صورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد بود و در صورت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مال اجازه نماید.
ماده ۱۱۰۱ ـ هرگاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهر ندارد مگر در صورتیکه موجب فسخ، عنن باشد که در اینصورت با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهر است.
۴-۱-۳ مهریه در آیین زرتشت
ماده۲۱ـ در آیین زرتشتی طلاق اختیاری نیست بنابراین در اجرای مراسم زناشویی مهریه تعیین و قید نمی‌شود.
۴-۲ تمکین و نشوز
۴-۲-۱ تمکین و نشوز در اسلام
تمکین و نشـوز یکى از مباحث حقوق خانواده است. تمکیـن به معناى انجام وظایف زناشویى و نشـوز مقابل آن است. ایـن موضوع وابستگى عمیق به مبحث ریاست خانـواده دارد, و مبـانـى پذیـرفته شـده در آنجـا روشنگـر حـریـم ایـن مـوضـوع است.
نشوز در زوجه عبارت از این است که از اطاعت شوهر آن مقدارش که واجب است خارج شود، مثلا خود را در اختیار او قرار ندهد و چیزهاى نفرت آوری که منافات با تمتع و التذاد شوهر از زن دارد را از خود دور نسازد، حتى در موردى هم که شوهر بقاضاى آرایش از او دارد ترک تنظیف و آرایش نیز از مصادیق نشوز است، و همچنین بیرون رفتن از خانه بدون اذن شوهر و کارهائى دیگر از این قبیل نشوز است، و اما اطاعت نکردن شوهر در کارهائی که شرعا بعهده زن نیست نشوز بشمار نمى آید، پس اگر از خدمت در خانه سرباز زند و در تامین حوائج شوهر حوائجى که مربوط بکام گرفتن از وى نیست از قبیل جاروب کردن یا خیاطى یا طبخ غذا و امثال اینها کوتاهى کند ناشزه نمى شود تا جائى که اگر آب خوردن بشوهر ندهد یا رختخواب نیندازد باز هم ناشزه نیست . (مهریزی/ ۱۳۸۷/ ۲)
تمکیـن و نشـوز غالبـا نسبت به زن به کار مـى رود و آثـار آن در مورد زن, منظور نظر فقیهان و حتى حقوق دانان بـوده است. یعنى از تمکین و نشوز زن سخـن مى گویند نه مرد!! در ایـن نوشتار بر آنیـم تإملـى بر ابعاد این مبحث داشته, در تبییـن برخـى زوایاى مبهم آن بکوشیم. (مهریزی/ ۱۳۸۷/ ۲)
مطـالب را به ایـن شـرح دنبـال مـى کنیـم.
۱ـ سیـرى در قـانـون مـدنـى ایـران در بـاب تمکیـن و نشـــــوز
۲ـ سیرى در منابع فقهى
۳ـ تمکیـن و نشـوز زن
۴- تمکین و نشوز مرد
۵ـ آثار حقوقى تمکین و نشوز
۶ـ ضمانت اجرا در آثار حقـوقى تمکیـن و نشـوز سه عنوان نخست را در ایـن قسمت و سه عنـوان بعدى را در قسمت بعد خـواهیم آورد.
۴-۲-۱-۱ سیرى در قانون مدنى ایران
در قانون مـدنـى ایـران عنـوان تمکیـن و نشـوز به کار نـرفته و حقـوقـدانـان آن را از بـرخـى مـواد استنبـاط کـرده اند:
ماده ۱۱۰۸ ـ ((هرگاه زن بـدون مانع مشـروع از اداى وظایف زوجیت امتنـاع کنـد مستحق نفقه نخـواهـد بود.))
ماده ۱۰۸۵ ـ ((زن مـى تـواند تا مهربها و تسلیـم نشده از ایفإ وظایفـى که در مقابل شـوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشـد و ایـن امتناع مسقط حق نفقه نخـواهد بـود.)) ماده نخست بر نشـوز دلالت دارد. برخى حقـوقدانان از آن تمکیـن عام را نیز استفاده کـرده انـد و ماده دوم را مستنـد بـراى تمکیـن خـاص گرفته اند.
دو ماده دیگر در قانـونمدنـى ایران آمـده که وظایف مشترک زن و مرد را بیان مى کند:
ماده ۱۱۰۳ ـ ((زن و شـوهر مکلف به حسـن معاشرت با یکـدیگرند.))
ماده ۱۱۰۴ ـ ((زوجیـن باید در تشییـد مبانـى خانـواده و تـربیت اولاد خـود به یکـدیگـر معاضـدت نمـایند. ))
۴-۲-۱-۲ سیرى در منابع فقهى
در فقه شیعى, بحث از تمکیـن و نشـوز, ضمــن بحث از مهر, نفقه و قسـم (یکـى از واجبـات شـوهـر) ذکـر مـى شود.
موضوع تمکیـن عنوان مستقلى ندارد. اما از نشوز به طور مستقل یا به همراه قسم و شقاق یا دمى شود.
شیخ طـوسى در کتاب مبسـوط و خلاف براى نشـوز عنـوان مستقل قرار داده است. قبل از وى, ابـن زهره در کتاب غنیه فصلـى مختصـر را به نشـوز و عصیان زن اختصاص داده است. فقیهان متقدم چـون حلبـى, سلار و ابـن بـراج اشـاره اى به بحث داشته انـد. از زمان محقق حلى به این سـو, بحث هاى فقهى در ایـن زمینه انسجام بیشترى یافته و غالبا از تمکیـن و نشوز در بحث مهر, نفقه و قسم و نشوز سخـن گفته مى شود. محقق در کتاب شرایع چنین مشى کرده است. در مختصـر النافع در بحث نفقات و قسـم و نشـوز به مسإله نظر کـرده است. شهیـد اول در لمعه در هر سه مـورد بـدان پرداخته و همیـن شیـوه در کتب فقهى متـاخـر منظور نظر قـرار گــرفته است.
در بحث مهر, آنجـا از تمکیـن سخـن مـى رود که اگـر مــرد مهر را نپـرداخت بـر زن تمکیـن واجب نیست. در بحث نفقه, یکـى از شرایط وجوب نفقه بر مرد, تمکین کامل ذکر مى شود. و در بخـش قسـم بدیـن منـاسبت از نشـوز سخـن مـى رود که نـاشزه حق قسـم ندارد.
بااین همه, در کتب فقهى کنکاشـى پیرامـون تمکیـن و حدود آن به چشـم نمى خورد که بتـوان به گونه اى دقیق و مستدل در اطراف مسإله سخـن گفت و از آن دفاع کرد. مثلا واژه تسلیم یا امکان یا تمکیـن در نوشته هاى فقهى قدیم به چشـم مى خورد اما از آن تعریفى به دست نداده انـد. شاید بتـوان به جزم گفت اولین تعریف از تمکیـن, کلام شهید ثانـى درکتاب مسالک الافهام است. و فقیهان پـس از وى تا حدودى تبعیت کرده اند. نشـوز نیز حالـى بهتر ندارد. زیرا معمـولا به خـروج زن از اطاعت شوهر معنا مـى شود. اما اطاعت از شـوهـر و حریم آن (تمکین), روشـن نیست. ایـن گزارشى فشرده از سیر مسإله در متون فقهى بود.
۴-۲-۱-۳ تمکیـن و نشـوز زن
در کتب فقهى , تمکین را از وظایف زن مـى داننـد, و از تمکیـن مرد سخنى به میان نیامده است. همیـنطور است در قانون مدنى. اما در بـاب نشـوز, فقیهان , آن را تعمیـم داده و به مـــــرد نیز نسبت داده انـد. محقق در شـرایع فـرموده است:
((نشـوز خـروج از طاعت است که گاه از مرد سـر مـى زنـد و گاه از زن)). همیـن معنا را صاحب جـواهر, به تفصل شرح کرده است. با ایـن وصف, از آثار حقوقى نشوز مرد به اختصار و گاه در حد یک جمله سخن گفته اند. (الحلی/ ۱۳۸۹ق/ ۳۸۳)
بدیـن معنا که تعریف را عام گرفته و سپـس از اماره هاى نشوز زن, و آثـار حقـوقـى آن, به تفصیل سخـن گفته اند.
وظایف زن:
۱ـ تمکین جنسى
۲ـ عدم خـروج از منزل بـدون اذن شـوهـر(کاتوزیان/ ۱۳۷۱/۲۱۳،۲۱۴)
۴-۲-۱-۴ تمکین و نشوز مرد
همانگونه که زن در قبالش ـوهر وظایفى دارد, مرد نیز چنان است. و همانطور که زن ممکن است تخلف ورزد مرد نیز ممکـن است, قصـور و تقصیر داشته باشد. در کتب فقه وظایف مرد بدیـن شرح آمده است: