در مورد تعریفی که به صورت رسمی از تورم شده ، می توان به تعریف میلتون فریدمن[۲۳] (۱۹۶۸) اشاره کرد که تعریفی ساده ، متداول و مورد قبول اکثر اقتصاددانان است . فریدمن معتقد است تورم افزایش دائمی و بی رویه ی سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات است که در نهایت به کاهش قدرت خرید و نا به سامانی های اقتصادی منجر می شود . همچنین فریدمن معتقد است تورم در همه حال و همه جا یک پدیده ی پولی است .البته توجه به این نکته ضروری است که عنصر زمان و استمرار افزایش سطح قیمتها در تعریف تورم اهمیت زیادی دارد ، بدین معنی که به هر افزایش قیمتی نمی توان تورم گفت ، بلکه باید روند افزایش قیمت در طول زمان تداوم یابد . نکته قابل توجه در خصوص تورم آن است که علی رغم وجود یک تعریف مشخص در خصوص تورم ، دیدگاه واحدی در خصوص علل ایجاد تورم وجود ندارد. برخی از اقتصاددانان رشد بی رویه ی حجم پول ، گروهی دیگر اضافه تقاضا در بازار کالا ، برخی فشار هزینه و افزایش قیمت نهاده های تولیدی و در نهایت عده ای دیگر عوامل ساختاری و تنگناهای موجود در بخشهای مختلف و ضعف بخشهای کشاورزی و تجارت خارجی را منشأ اصلی تورم می دانند . (لشکری و سلطانی-۱۳۹۰) .
۲-۵-۱) نظریه های تورم
به طور کلی در ادبیات اقتصاد کلان ، تورم دارای نظریه های مختلفی است که به ۴ دسته تقسیم شده و در اینجا به آن اشار می کنیم : (فریدمن[۲۴]-۱۹۶۸)
نظریه ی پولیون : از دید این نظریه ، پول گرایان معتقدند تورم تنها یک عامل می تواند داشته باشد و آن افزایش بی رویه ی حجم پول است . به عقیده ی آنها ، تورم چیزی نیست مگر پول زیاد در تعقیب اجناس کم . آنها معتقدند مهار تورم از طریق کنترل حجم پول کار ساز است .
نظریه ی فشار (انبساط) تقاضا[۲۵] : در این نظریه ، بحث در مورد عواملی است که تغییر آنها منجر به افزایش حجم پول و یا میزان تقاضا گردیده و موجب تحریک تورم می شود . در واقع این نظریه معتقد است حرکات طرف تقاضا باعث افزایش قیمت ها می شود .
نظریه ی فشار هزینه ها[۲۶] : این نظریه در واقع نقطه ی مقابل نظریه ی فشار تقاضا است . طرفداران این نظریه با تأکید بر نقش هزینه های تولید در بهای تمام شده ی کالاها , علت اصلی بالا رفتن قیمت کالاها در کل جامعه را بالا رفتن هزینه ی تولید این کالاها می دانند .
نظریه ی ساختارگرایان : ساختارگرایان معتقدند که ریشه های بنیانی تورم در ساختار اقتصادی جامعه نهفته است . در واقع آنان تورم را یک پدیده ی پولی نمی دانند .
۲-۵-۲) انواع تورم از نظر شدت
با توجه به شدت تورمی که در کشورهای مختلف جهان مشاهده شده ، تورم کشورها را می توان به ۴ دسته تقسیم بندی کرد .(یحیی زاده فر، محمود -۱۳۷۸)
تورم پایین و خزنده[۲۷] : چنانچه نرخ تورم سالانه عددی یک رقمی باشد ، همانند وضعیت کشورهای صنعتی در سالهای ۱۹۹۰-۱۹۸۲ تورم را خزنده و پایین توصیف می کنند .
تورم معتدل و ملایم[۲۸] : چنانچه نرخ تورم سالانه عددی دو رقمی پایین باشد مانند وضعیت کشورهای صنعتی در سال ۱۹۸۱ و یا کشور مکزیک در سال ۱۹۹۰-۱۹۸۹ آن را تورم معتدل می گویند . این تورم را سالانه ۱۰ تا ۱۲ درصد ذکر کرده اند .
تورم بالا[۲۹] : چنانچه نرخ تورم سالانه عددی دورقمی بالا باشد ، مانند وضعیت مکزیک در سالهای ۱۹۸۶-۱۹۸۴ به آن تورم از نوع بالا می گویند . این تورم در سال ۲۰ تا ۳۵ درصد خواهد بود .
تورم بسیار شدید یا ابر تورم[۳۰] : درصورتی که نرخ تورم سالانه سه رقمی ، چهار رقمی و یا بیشتر باشد و یا زمانی که نرخ تورم به صورت دو رقمی در ماه باشد ، آنگاه با یک ابر تورم روبه رو خواهیم بود . برای مثال تورم آرژانتین و برزیل در خلال سالهای ۱۹۹۰-۱۹۸۸ از نوع ابر تورم بود .
در هر صورت نمی توان تورم را عامل تمام یا حتی بخش مهمی از مشکلات دانست ، ولی صاحبظران اقتصادی بر این باور هستند که تورم می تواند به کشمکش و اغتشاشاتی اجتماعی منجر شود و در واقع تورم را اعلام خطر قلمداد می کنند و برای گفته های خود دلایلی محکم ارائه می کنند . از جمله دلایل آنها می توان به این موارد اشاره کرد که تورم و افزایش آن به کاهش ارزش پول ملی منجر شده که به تبع آن باعث افزایش قیمت کالاها (مخصوصاً دارایی های ثابت مانند زمین ، ساختمان و غیره) ، کاهش صادرات و افزایش واردات می شود . همین طور در تورم زیاد همانطور که در چند سال اخیر به وضوح مشاهده شد ، درآمد به صورت ناعادلانه تقسیم می شود . دلیل اینکه در تورم زیاد درآمد به صورت ناعادلانه توزیع می شود این است که در ابتدا افرادی سرمایه های غیرنقدی بسیار زیادی همچون زمین و ملک و املاک دارند که ارزش این دارایی های ثابت و غیر نقدی به کمک تورم زیاد و زیادتر شده و در نهایت شخصی که مالک این نوع دارایی هایی است به ثروت هنگفتی دست پیدا میکند . در مقابل این افراد ، کسانی نیز هستند که سرمایه های نقدی یا غیر نقدی کمی دارند که به مرور زمان بر اثر تورم سرمایه ی آنها دارای ارزش کمتری شده و در نهایت بخشی از دارایی خود را به صورت ناخواسته از دست می دهند . البته همانطور که ذکر شد نمی توان همه ی تقصیرها را به گردن تورم گذاشت . تورم در حد کم مانند ۲ تا ۴ درصد نه تنها مضر نیست بلکه نشانه ی توسعه ی اقتصادی یک کشور نیز هست .
به هر حال از آنجا که تورم در واقع با زندگی تک تک افراد جامعه ارتباط مستقیم و روزمره دارد و همه ی مردم از جمله مدیران به نحوی از انحاء با تورم درگیر می شوند ، در نتیجه بایستی در قبال افزایش قیمت ها ، تدابیر و اقدامات مناسبی اتخاذ نمایند . همانطور که قبلاً نیز ذکر شد ، آگاهی از رفتار هزینه ها نقش مهمی در تصمیم گیری و برنامه ریزی مدیران ایفا می کند . بر همین اساس از آنجایی که عواملی همانند نرخ تورم می تواند بر سیاستها و تصمیمات مدیران و همچنین رفتار هزینه ها تأثیر گذار باشد و مدیران می توانند بر اساس آنها سیاستهای خاصی را اتخاد نمایند ، در نتیجه یکی از متغیرهای مستقل این پژوهش را نرخ تورم قرار داده و بر اساس آن چسبندگی هزینه را در دو بُعد حسابرسی و حسابداری مورد بررسی قرار می دهیم .
۲-۶) علل چسبندگی هزینه های حسابرسی و حسابداری
بر اساس تحقیقاتی که در خارج از کشور انجام شده ، به طورکلی علل چسبندگی هزینه ها به دو دسته ی کلی تقسیم می شود . ۱) تصمیمات سنجیده ی مدیران و ۲) انگیزه های شخصی آنان ، که در زیر به صورت مختصر تشریح می گردند . علاوه بر آن عواملی نیز بر چسبندگی هزینه ی حسابرسی تأثیر گذارند که به آنها نیز اشاره می گردد .
۲-۶-۱) تصمیمات سنجیده ی مدیران
بر اساس تحقیقات انجام شده توسط اندرسون و همکاران(۲۰۰۳) ، چِن[۳۱](۲۰۰۸) ، مدیروس(۲۰۰۴) و همچنین هِی و همکاران(۲۰۱۴) ، مدیران منابع مرتبط با فعالیتهای عملیاتی و حسابرسی را به صورت سنجیده تعدیل می کنند که این تعدیل موجب چسبندگی هزینه خواهد شد . زمانی که مدیران کاهش فروش یا افزایش حق الزحمه ی برآوردی حسابرسی را موقتی فرض می کنند و انتظار بازگشت فروش و یا حق الزحمه ی حسابرسی را به حالت قبل دارند ، حذف منابع متناسب با کاهش فروش و یا اضافه کردن متناسب با افزایش حق الزحمه ی حسابرسی ، منجر به افزایش هزینه ها و در نتیجه کاهش سود در بلند مدت می شود که بر همین اساس چسبندگی در هزینه ها به وجود خواهد آمد که در بسیاری از موارد مدیران از آن اطلاع نداشته و آنرا به عنوان زیان در نظر می گیرند . بنابراین چنین عدم تمایل به تحمل هزینه های تعدیل منابع و تجهیز مجدد منابع و همچنین عدم تمایل به تحمل هزینه های حق الزحمه را می- توان تفسیری از تصمیمات سنجیده ی مدیران به شمار آورد که همانطور که ذکر شد در نهایت به چسبندگی منجر خواهد شد .
۲-۶-۲) انگیزه ی شخصی مدیران
عامل دیگری که بر چسبندگی هزینه ها مؤثر است به صورت “سرمایه گذاری بیش از اندازه” است که بر اساس تضاد بین مدیران و سهامداران شکل می گیرد . بر همین اساس مدیران بر اساس انگیزه و تمایلی که دارند ، درصدد بزرگ کردن اندازه ی شرکت بر می آیند . اگر چه مجبور باشند پروژه های ضعیف را پذیرفته و ثروت سهامداران را کاهش دهند(جنسن[۳۲]۱۹۸۶ و استالز[۳۳]۱۹۹۰) . اگر جریان های نقدی مازاد در دست نباشد ، در نتیجه توانایی مدیران در رسیدن به این هدف محدود شده و هزینه ها به دلیل بزرگ کردن شرکت افزایش پیدا خواهد کرد . ولی این محدودیت می تواند با تأمین مالی از طریق بدهی برطرف شود .(نوروش و یزدانی-۱۳۸۹) ، ولیکن میزان کاهش هزینه که از طریق بدهی (همانند وام) حاصل شده به اندازه ی افزایش هزینه ی اتفاق افتاده نبوده و در نتیجه چسبندگی هزینه به وجود می آید .
۲-۶-۳) علل چسبندگی هزینه ی حسابرسی
در ادبیات اقتصادی که کیفیت قابل تشخیص نیست ، قیمت اغلب به عنوان جانشینی برای کیفیت مورد استفاده قرار می گیرد(شاپیرو[۳۴]-۱۹۸۳) . این موضوع نیز در ادبیات هزینه های حسابرسی وجود دارد ، به این صورت که حق الزحمه های حسابرسی به عنوان جانشینی برای کیفیت حسابرسی به کار می روند(کرازوِل و همکاران[۳۵]- ۱۹۹۵) . این فرض که عموماً شرکتهای بزرگ حسابرسی که به طور کلی شناخته شده هستند ، در قبال مسئولیت بیشتری که دارند ، کیفیت بهتری را نیز ارائه می کنند، فرض معقولی به نظر می رسد . اگر صاحبکاران متوجه شوند که حق الزحمه های بالای حسابرسی نشانه ای از کیفیت هستند ، در نتیجه در مقابل این افزایش هزینه کمتر مقاومت می کنند و به عبارت دیگر مقاومت آنها در برابر افزایش هزینه کمتر از حد انتظار خواهد بود . اما زمانی که صاحبکاران کاهش حق الزحمه های حسابرسی را مناسب ببینند ، تقاضای آنان برای کاهش حق الزحمه ها کمتر خواهد شد و به عبارت دیگر کمتر از مورد انتظار در برابر کاهش حق الزحمه ها چانه زنی خواهند کرد و دلیل این امر آن است که صاحبکاران کاهش حق الزحمه را مناسب دیده اند پس دلیلی برای چانه زنی بیشتر در مورد کاهش حق الزحمه ها نمی بینند . حال با توجه به این که حق الزحمه های حسابرسی با توجه به میزان زمان انجام کار و ریسک موجود در کار مشخص می شود ، ممکن است حسابرسان قبل از شروع به کار ، میزان زمان انجام کار و میزان ریسک موجود در شرکت صاحبکار را را ناچیز بشمارند . اما زمانی که وارد کار می شوند دیگر دیر شده و آنها مجبورند به تعهدات خود درقبال صاحبکار عمل کنند . در واقع آنها متوجه این قضیه می شوند که آن طور که فکر می کرده اند نبوده و شرکت صاحبکار نیازمند زمان زیادی برای انجام کار است و ریسک بالایی هم در کار وجود دارد . به هر حال حسابرسان در مراحل بعدی کار می توانند با بیشتر کار کردن تا حدی این دیر متوجه شدن را جبران نمایند . به هر حال این دیر متوجه شدن در مورد زمان مورد نیاز برای انجام کار و ریسک موجود در کار در طول یک سال می تواند منجر به چسبندگی هزینه حسابرسی شود(ویلیرس و همکاران-۲۰۱۴) . اما در واقع اثر این چسبندگی کوتاه مدت است و می تواند در حسابرسی سالهای آینده اصلاح شود .حتی زمانی که حسابرسان در مورد کاهش زمان و ریسک کار تشخیص زود هنگام می دهند و می پندارند که می بایست میزان کار را کاهش دهند ، جهت جلوگیری از تغییر حسابرس توسط صاحبکار ، به صورت فرصت طلبانه اقدام به کاهش هزینه حسابرسی به میزان کمی خواهند کرد . آنها این کار را به وسیله ی بیشتر حسابرسی کردن و یا بیشتر تعهد کردن انجام می دهند . این کارها یعنی بیشتر حسابرسی کردن و یا بیشتر تعهد کردن در میزان حسابرسی ، موجب تفاوت در سطح تعدیلات هزینه های حسابرسی خواهد شد و در واقع باعث تفاوت در تعدبلات از بالا به پایین خواهد شد که این به معنی چسبندگی خواهد بود(هِی و همکاران-۲۰۱۴) .قبل از این که کار حسابرسی آغاز شود ، حق الزحمه ی حسابرسی به عنوان قرادادی مابین حسابرس و صاحبکار تلقی می شود . با وجود این بندی در حسابرسی وجود دارد که به حسابرسان اجازه می دهد بیش از میزان مشخص شده در قرارداد کار انجام دهند و یا در شرایط پیش بینی نشده مانند شرایطی که ریسک کار حسابرسی وجود دارد ، کارهای اضافی انجام دهند . به طور عادی قراردادهای حسابرسی هیچ شرایطی را برای احتمالاتی که اجازه می دهد هزینه های حسابرسی کاهش پیدا کنند ، فراهم نمی کند .این نوع تنظیمات قراردادی و سایر شرایط ذکر شده باعث می شوند که افزایش در حق الزحمه های حسابرسی بیشتر از کاهش در حق الزحمه ها باشد . یعنی زمانی که کاهش حق الزحمه ها مورد انتظار است ، حق الزحمه ها کمتر از مورد انتظار کاهش پیدا می کنند و زمانی که افزایش حق الزحمه ها مورد انتظار است ، حق الزحمه ها بیشتر از مورد انتظار افزایش پیدا کنند که این نیز به معنی چسبنگی هزینه ی حسابرسی خواهد بود .(هِی و همکاران-۲۰۱۴) .
۲-۷) عوامل مؤثر بر چسبندگی هزینه
سه عامل بر چسبندگی هزینه ها مؤثر هستند که در اینجا به صورت مختصر به آنها اشاره می شود :
شرایط اقتصادی : که اطلاعاتی که مدیران از محیط و شرایط اقتصادی دریافت می کنند ، در تصمیمات مربوط به تعدیل منابع مؤثر است و می تواند بر چسبندگی هزینه ها اثر گذار باشد .
ویژگی های شرکت : که دو ویژگی مهم شرکتها میزان دارایی و تعداد کارکنان شرکتها است . که این دو عامل نیز می توانند بر چسبندگی هزینه ها اثر گذار باشند .
پیش بینی مدیریت : پیش بینی مدیریت از منابع و هزینه ها نشان دهنده ی دیدگاه مدیر از وضعیت آتی شرکت می باشد و به دلیل اینکه مدیران در تصمیمات خود ، وضعیت آینده ی شرکت را مد نظر دارند ، در نتیجه انتظار می رود پیش بینی های مدیریت نیز بر چسبندگی هزینه ها اثر گذار باشد .
۲-۸) پیشینه ی پژوهش
در مورد چسبندگی هزینه ، در خارج از کشور ، پژوهش های متنوع و متعددی به عمل آمده که هر کدام از آنها متغیرهای گوناگونی را بررسی کرده و رفتار چسبندگی هزینه ها را با توجه به آن متغیرها بیان می کنند . اما متأسفانه همانطور که گفته شد ، اکثر این پژوهش ها در خارج از کشور انجام شده و تحقیقاتی که در ایران به عمل آمده بیشتر جنبه ی تکراری داشته و اغلب پژوهشگران فرضیات تکراری را مورد بررسی قرار داده اند . علاوه بر این در مورد چسبندگی هزینه ی حسابرسی در ایران تا کنون هیچ تحقیق و پژوهشی انجام نگردیده . از این رو در این پژوهش سعی شده علاوه بر اینکه چسبندگی هزینه ی حسابرسی مورد بررسی قرار گیرد ، متغیرهایی برای چسبندگی هزینه استفاده گردد که کمتر جنبه ی تکراری داشته باشد .
۲-۸-۱) پیشینه پژوهش در مورد چسبندگی هزینه ی حسابرسی
تا زمان نگارش این پایان نامه ، همانطور که در بالا ذکر شده متأسفانه پژوهش اختصاصی در مورد چسبندگی هزینه ی حسابرسی در ایران انجام نشده است . پژوهش هایی که در مورد حق الزحمه و هزینه های حسابرسی بوده ، مواردی به غیر از مبحث چسبندگی هزینه را مورد بررسی قرار داده اند . به عنوان مثال سجادی و زارعی (۱۳۸۵) تأثیر ویژگی های مؤسسه ی حسابرسی و صاحبکار را بر روی حق الزحمه ی حسابرسی بررسی کرده اند و به این نتیجه رسیده اند که تخصص صنعتی مؤسسه ی حسابرسی بر حق الزحمه ی حسابرسی تأثیر دارد . در پژوهش دیگری که واعظ و همکاران (۱۳۹۲) انجام داده اند ، ارتباط بین کیفیت حسابرسی و حق الزحمه ی حسابرسی مورد بررسی قرار گرفته . نتایج پژوهش آنان حاکی از این بود که بین حق الزحمه ی حسابرسی و معیارهای کیفیت حسابرسی مانند اندازه ، تخصص و تداوم انتخاب مؤسسه ی حسابرسی ارتباط معناداری وجود دارد . البته چسبندگی هزینه ی حسابرسی نیز در خارج از ایران به اندازه ی چسبندگی هزینه های حسابداری مورد توجه واقع نشده و تنها هِی و همکاران(۲۰۱۴) برای اولین بار چسبندگی هزینه ها را از منظر حسابرسی مورد بررسی قرار داده اند . آنها از همان شیوه و روشی استفاده کردند که اندرسون وهمکارانش برای اولین بار برای چسبندگی هزینه های عملیاتی حسابداری از آن استفاده کردند. آنها از محرک هایی برای تجزیه و تحلیل هزینه های حسابرسی استفاده کردند و دریافتند که چسبندگی هزینه ها محدود به هزینه های عملیاتی حسابداری نمی شود و هزینه های حسابرسی(حق الزحمه های حسابرسی) نیز چسبنده می باشند .
۲-۸-۲) پیشینه پژوهش در مورد چسبندگی هزینه های حسابداری
در زمینه ی چسبندگی هزینه های حسابداری در خارج از کشور ، تحقیقات متعددی انجام شده که هر کدام به نحوی رفتار چسبنده ی هزینه ها را مورد بررسی قرار داده اند . چن ، لو و سرگیانیس[۳۶] (۲۰۱۳) به بررسی حاکمیت شرکتی و مشکلات شرکت و رفتار چسبندگی هزینه های SG&A[37] می پردازد . پژوهش دیگری از بالکریشان و لابرو[۳۸] (۲۰۱۱) با عنوان ساختار هزینه و چسبندگی هزینه ها شواهدی ارائه می کنند که در دراز مدت هزینه تصمیم گیری ساختار هزینه تحت تأثیر توانایی ما برای شناسایی تصمیمات کوتاه مدت مدیریت هزینه است . ویس[۳۹] (۲۰۱۰) نیز به بررسی تاثیر رفتار نامتقارن هزینه ها(چسبندگی هزینه) بر پیش بینی سود تحلیل گران پرداخت و نتایج نشان داد که در شرکتهایی که هزینه های چسبنده تری دارند ، دقت پیش بینی سود توسط تحلیل گران کمتر است و چسبندگی هزینه ها بر اولویت های پوششی تحلیل گران تاثیر می گذارد و سرمایه گذاران در ارزیابی شرکت ، چسبندگی هزینه ها را لحاظ می کنند . مدیروس و کوستا[۴۰] (۲۰۰۴ )هزینه های عملیاتی را درشرکتهای برزیلی بررسی کرده اند و وجود چسبندگی در هزینه ها و وارونگی این چسبندگی در دوره ی بعد از کاهش فروش را تأیید کرده اند . سوبرامانیام و وایدن مایر[۴۱] (۲۰۰۴) شواهد تجربی درباره ی چسبندگی هزینه ها را فراهم آورده اند که نشان می دهد تا زمانی که میزان تغییرات فروش کمتر از ۱۰% باشد ، هزینه های حسابداری رفتار چسبنده ندارند . آنها وجود رفتاری چسبنده در بهای تمام شده ی کالای فروش رفته را آزمون و تأیید کردند . آنها همچنین تأثیر شرایط مختلف اقتصادی همچون نرخ تولید ناخالص ملی و ویزگی های متفاوت شرکتها مانند جمع دارایی ها و تعداد کارکنان شرکت را برشدت چسبندگی هزینه ها آزمون نمودند . یافته های آنان نشان می دهد ، در دوره های رشد اقتصادی ، چسبندگی هزینه ها بیشتر است و در دوره هایی که در دوره ی قبل از آن کاهش در آمد رخ داده است شدت چسبندگی کاهش پیدا می کند . همچنین با افزایش نسبت جمع دارایی ها به فروش و با افزایش تعداد کارکنان شرکتها ، شدت چسبندگی هزینه ها افزایش پیدا می کند .
در ایران نیز پژوهش هایی در مورد چسبندگی هزینه های حسابداری انجام گردیده ، زنجیردار و همکارانش (۱۳۹۳) چسبندگی هزینه های حسابداری را مورد بررسی قرار دادند . آنها در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که شدت چسبندگی بهای تمام شده ی کالای فروش رفته محسوس تر از چسبندگی هزینه های فروش ، عمومی و اداری است . آنها همچنین تأثیر دارایی های جاری و دارایی های ثابت و میزان بدهی را بر شدت چسبندگی بهای تمام شده ی کالای فروش رفته به اثبات رساندند . نمازی و دوانی پور (۱۳۸۹) در پژوهشی مشابه به بررسی تجربی رفتار چسبندگی هزینه های عملیاتی در بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در خلال سالهای ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۶پرداختند . آنها دریافتند که با افزایش یک درصدی در فروش ، هزینه های عملیاتی ۶۵% افزایش مى یابد ، در حالى که با کاهش یک درصدی در فروش ، این هزینه ها فقط۴۱% کاهش می یابند . خالقی مقدم و کرمی(۱۳۸۸) نیز از چسبندگی هزینه برای پیش بینی سود استفاده کردند . قائمی و نعمت الهی(۱۳۸۶) دریافتند که هزینه های عملیاتی و همچنین هزینه های سربار چسبنده می باشند اما هزینه های مواد اولیه ، دستمزد مستقیم و هزینه های مالی چسبنده نمی باشند .
فصل سوم
“روش پژوهش”
۳-۱) مقدمه
تحقیق فرآیندی منظم جهت مشخص کردن موقعیتی نا معین است . در واقع تحقیق فعالیتی است در راستای کشف و فهم که به نظریه هایی برای تصمیم گیری منتهی شود .(سِنج[۴۲]-۱۹۹۷-ص ۴۲) . بر اساس گفته ی حافظ نیا (۱۳۸۹) ، جهت تأکید بر اهمیت روش تحقیق باید گفت که اگر یک تحقیق از نظر مبانی نظری بسیار قوی باشد و همچنین داده های آن به صورت دقیق و کامل گردآوری شده باشد و لیکن از روش تحقیق مناسبی جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده نکرده باشد ، نتایج تحقیق غیر قابل اتکاء خواهد بود . به عبارت دیگر روش تحقیق مجموعه ای از قواعد ، ابزار و راه های معتبر (قابل اطمینان) و نظام یافته جهت بررسی واقعیت ها ، کشف مجهولات و دستیابی به مشکلات است . به همین دلیل ، جهت تأیید یا رد مبانی نظری موجود در هر تحقیق ، لازم است از شیوه و روش تحقیق مناسبی استفاده گردد . انتخاب روش ، کاری کلیدی در فرایند تحقیق به حساب می آید ، به طوری که می توان گفت یکی از مهمترین مراحل هر تحقیق علمی ، انتخاب روش تحقیق مناسب از میان روش های متعدد برای انجام پژوهش است .
در این فصل مطالبی در مورد روش تحقیق ، انتخاب دوره ی زمانی ، قلمرو ، جامعه و نمونه ی آماری بیان خواهد شد . علاوه بر آن معیارهای انتخاب شرکتهای نمونه ، روش های گردآوری اطلاعات ، فرضیات و مدل پژوهش بیان می گردد . همچنین در این فصل علاوه بر تعریف عملیاتی متغیرها ، چگونگی آزمون فرضیه ها مورد توجه قرار خواهد گرفت .
۳-۲) روش پژوهش
روش تحقیق را می توان مجموعه ای از قواعد ، ابزارها و راه های معتبر و نظام یافته جهت بررسی واقعیت ها ، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات دانست .(خاکی-۱۳۸۲) . به طور کلی روش های تحقیق در علوم رفتاری را می توان به ۲ دسته تقسیم نمود : الف ) هدف تحقیق و ب) نحوه ی گردآوری داده ها.
الف ) دسته بندی تحقیق بر اساس هدف :
تحقیقات علمی بر اساس هدف تحقیق به ۵ دسته ی بنیادی ، کاربردی ، تحقیق و توسعه ، ارزیابی و عملی تقسیم بندی می شوند . با توجه به تعاریف ، هدف از تحقیقات کاربردی ، توسعه- ی دانش کاربردی در زمینه ای خاص است . (بازرگان و همکاران-۱۳۷۶) . به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی ، به سمت کاربرد عملی دانش هدایت می شوند . این نوع تحقیقات ، نظریه ها ، قانونمندی ها ، اصول و فنونی را که در تحقیقات بنیادی تدوین می شوند را برای حل مسائل اجرائی و واقعی به کار می گیرند و بیشتر بر مؤثرترین اقدام تکیه دارند و علتها را کمتر مورد توجه قرار می دهند .(گِی و همکاران[۴۳]-۱۹۹۲) .
ب ) دسته بندی تحقیق بر اساس نحوه ی گردآوری داده ها :
تحقیقات علمی را بر اساس چگونگی به دست آوردن داده های مورد نیاز به ۲ دسته می توان تقسیم بندی کرد : الف ) تحقیقات توصیفی(غیر آزمایشی) ، ب) تحقیقات آزمایشی . تحقیقات توصیفی شامل مجموعه روشهایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است . اجرای تحقیق توصیفی می تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن فرایند تصمیم گیری باشد . تحقیق توصیفی خود به ۵ دسته ی پیمایشی ، همبستگی ، اقدام پژوهی ، بررسی موردی و علی- مقایسه ای تقسیم می شود .
با توجه به تعاریف موجود از هر یک از این روشها در کتب روش تحقیق ، اینگونه نتیجه گیری می شود که پژوهش حاضر از لحاظ هدف ، پژوهشی کاربردی بوده و همچنین از لحاظ گردآوری داده ها ، در طبقه ی تحقیقات توصیفی – همبستگی است . زیرا در این تحقیقات سعی می شود رابطه بین متغیرهای مختلف با بهره گرفتن از ضرایب همبستگی کشف و تعیین شود . علاوه بر آن هدف از مطالعات همبستگی ، برقراری یک رابطه یا نبود آن و به کارگیری روابط در انجام پیش بینی هاست . (خاکی-۱۳۷۸)
۳-۳) قلمرو تحقیق
قلمرو این پژوهش در ۳ بُعد زیر خلاصه می شود :
الف ) قلمرو موضوعی : در رابطه با موضوع ، این پژوهش به بررسی و تحلیل چسبندگی هزینه های حسابرسی و حسابداری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد.
ب ) قلمرو زمانی : با در نظر گرفتن اطلاعات نزدیک به زمان انجام پژوهش و همچنین در دسترس بودن اطلاعات ، دوره ی زمانی ، دوره ای ۵ ساله ما بین سالهای ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲ خواهد بود.
فرم در حال بارگذاری ...
