وبلاگ

انرژی خورشیدی

تقریباً تمام شکل‌های زمینی انرژی (غیر از انرژی اتمی) از خورشید سرچشمه می‌گیرد.خورشید با پرتوافشانی همیشگی خود،زندگی را در کره‌ی زمین امکان پذیر ساخته است.خورشید شی هیدرومکانیکی شگفت‌انگیزی است به قطر حدود ۱۳۹۰۰۰۰ کیلومتر که از یک توده گاز،عمدتاً هیدروژن تشکیل شده است.هسته خورشید به شدت گرم است،به طوری که همجوشی اتم‌های هیدروژن و تشکیل هلیوم را امکان پذیر می‌سازد.بر اثر این همجوشی،انرژی به صورت تشعشعات الکترومغناطیسی با فرکانس زیاد آزاد می‌شود.این انرژی به وسیله‌یک رشته فرآیندهای پی در پی به سطح خورشید منتقل می‌شود.پرتوهای خورشیدی در فضا پراکنده شده و بخشی از آن به زمین می‌رسد.تشعشعات الکترومغناطیسی که به صورت واگرا از خورشید ساطع می‌گردند،با سرعت ۳۰۰۰۰۰ کیلومتر در ثانیه در فضا منتشر می‌شوند.زمین که در فاصله ۱۵۰ میلیون کیلومتری خورشید قرار دارد،تنها در حدود ۲ میلیاردیم انرژی منتشر شده از خورشید را می‌گیرد.
مقدار انرژی متوسط خورشیدی که به جو زمین می‌رسد،در حدود ۳۵۳/۱ کیلو وات بر هر متر مربع است.مقدار انرژی ای که به سطح زمین می‌رسد،بسیار کمتر و مقداری که قابل بهره‌برداری است،از آن هم کمتر است.چنان که مجموع انرژی خورشیدی را در زمین‌هایی که نه در تصرف کسی و نه زیر کشت است حساب کنیم،در آن صورت به بهترین وجه ظرفیت بالقوه بهره‌برداری از انرژی خورشیدی به دست می‌آید.طبق برآوردها این رقم در سال ۱۰۰۰۰ تراوات است.
میزان تابش نور خورشیدی در کشور ایران در حدود ۵ کیلووات ساعت انرژی در روز در مترمربع است.بیش از ۹۰ درصد خاک ایران در سال،۳۰۰ روز در معرض تابش نور خورشید قرار دارد.انرژی خورشیدی بزرگترین منبع انرژی پاک کره‌ی زمین است و مزیت بزرگ آن در دسترس بودن آن در بیشتر نقاط است.
انرژی‌های تجدیدپذیر به طور کلی با طبیعت سازگار بوده و مصرف آن‌ ها آلودگی محیط زیست را به همراه ندارد و چون تجدیدپذیرند پایانی برای آن‌ ها متصور نیست.ظاهرا آسیا و آفریقا بهترین نقاط برای گردآوری انرژی خورشیدی هستند.

شکل ‏۰‑۱: مدل یک نیروگاه خورشیدی- حرارتی
گرفتن انرژی برق از خورشید به وسیله سلول‌های فتوولتایی انجام می‌شود.یک سیستم فتوولتایی خصوصیات خاص خود را دارد که در روش‌های دیگر تولید برق از انرژی خورشیدی کمتر وجود دارد و آن به این ترتیب است که‌یک سیستم فتوولتایی می‌تواند در اندازه‌های بسیار کوچک تانیروگاه‌های بسیار بزرگ ساخته شود و نیاز مصرف کننده را برطرف نماید.
سیستم‌های فتوولتایی(^[۸]PV)اولین بار برای کاربردهای فضایی مورد استفاده قرار گرفت و تکمیل شد.سیستم‌های فتوولتایی انرژی خورشیدی را مستقیماً به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کنند.
مبانی اصلی در اینجا،«اثر فتوالکتریک» است که برای اولین بار توسط آلبرت انیشتین بیان شده است که نور سبب می‌شود الکترون‌ها از ماده رها شوند.سیستم‌های فتوولتایی و سلول‌های خورشیدی، کریستال‌های صافی هستند که از لایه‌های نازک نیمه‌هادی ساخته شده‌اند.آن‌ ها خواص الکترونیکی متفاوتی دارند که سبب پیدایش میدان‌های الکتریکی قوی درون آن‌هامی‌شود .زمانی که نور وارد کریستال می‌شود، الکترون‌هایی که به وسیله نور تولید می‌شوند،توسط این میدان‌های الکتریکی بین سطح بالایی و سطح پایینی سلول به وجود می‌آید.هنگامی که مدار الکتریکی بسته می‌شود،این اختلاف پتانسیل،جریان مستقیمی را در مدار به وجود می‌آورد.
برای حفاظت سلول‌های فتوولتایی آن‌ ها را به هم متصل کرده و به صورت مدول در می‌آورند.مدول‌ها روی یک صفحه نصب شده و پانل، صفحه فتوولتایی یا شبکه فتوولتایی را تشکیل می‌دهند.برای جمع‌ آوری هرچه بیشتر الکترون ها توسط پانل در فصول مختلف سال،آرایش و جهت مناسبی به پانل داده می‌شود.یک سیستم فتوولتایی معمولاً شامل باتری‌های ذخیره الکترو شیمیایی برای کاربردهای مختلف است.
هدف اصلی تحقیق و توسعه (R&D^[9]) در فناوری‌های تمرکزی،به دست آوردن بازده بیشتر است.با سلول‌های سیلیکونی به حداکثر بازده ۳۷ درصدی رسیده‌اند.با روی هم قرار دادن مواد سیلیکون و گالیم(با پایه گالیم) یا سایر مواد نیمه‌هادی مثل اینیدیوم فسفید^[۱۰] به منظور تشکیل سلول‌های چند پیوندی که هر یک از لایه‌های آن‌ ها جزء مواد مختلفی از طیف فرکانس خورشید را جمع‌ آوری می‌کند، می‌توان به ارقام بالاتری رسید.حد نصابی که تا کنون با این روش به دست آمده،بازده بیش از ۳۷ درصد است.
کارایی سلول، با افزایش دمای سلول کاهش پیدا می‌کند و متمرکزکننده‌های خیلی قوی به سیستم‌های خنک کننده قوی نیاز دارند.در اینجا به سیستم تعقیب و رد گیری در محوری بسیار دقیق برای تعقیب خورشید نیاز است تا کانون را همواره بر روی سلول‌ها نگاه دارد.]۲۰و ۲۱[
به طور کلی مراحل تولید الکتریسیته در یک سیستم فتوولتاییک را در ۴ مرحله‌ی زیر خلاصه کرد:

1. 1. برخورد فوتون به لایه‌های نیمه‌هادی P و N

1. 1. حرکت حامل‌های اقلیت

1. 1. تراکم بار منفی در N

1. 1. در صورت اتصال به بار جریان معکوس از سر P به سمت N به راه می‌افتد.

شکل ۱-۲: مدار یک سیستم فتوولتایی]۲۱[

انرژی آبی

انرژی هیدروالکتریک از ریزش آب به توربین آبی و به گردش در آوردن توربین و آلترناتور متصل به آن به دست می‌آید. مقدار برق به دست آمده، به مقدار آب و ارتفاعی که آب سقوط می‌کند تا به توربین برسد،بستگی دارد.برای این منظور اقدام به ساختن سدهای مخزنی می‌کنند تا از آب ذخیره در پشت آن برای تولید برق و کشاورزی و احیاناً آب شهری استفاده شود.
سرمایه‌گذاری اولیه زیاد برای طرح های برق آبی بزرگ، مانع عظیمی در راه گسترش آن‌هاست. مسلم است این امر در کشورهای در حال توسعه که مشکلات مالی فراوانی دارند، بیشتر به چشم می خورد.طرح‌های کوچک برق آبی باید با معیارهای اقتصادی مطابقت داشته باشند و این مسئله اغلب توسعه آن‌ ها را محدود می‌سازد.

انرژی بادی

بادهای جهان جمعاً حدود ۲۷۰۰ تراوات انرژی در خود نهفته دارند.هزاران سال است که انسان برای به دست آوردن جزء بسیار کوچکی از این انرژی، از آسیاب‌های بادی استفاده می‌کند.در سال‌های اخیر با بالا رفتن قیمت انرژی‌های فسیلی، دوباره اذهان متوجه نیروی بادی شده است.انرژی بادی به علت رایگان بودن و آلوده نساختن محیط زیست بیشتر مورد توجه قرار دارد.
استفاده از نیروی بادی برای نیازهای محلی بسیار مناسب است.از ۲۷۰۰ تراوات انرژی موجود در باد حدود ۲۵ درصد آن در ۱۰۰ متری زمین قرار دارد.با احداث مبدل‌های بادی در سراسر جهان می‌توان حداکثر ۴۰ تراوات انرژی به دست آورد.با این حال حتی ۱۰ درصد این مقدار انرژی یعنی ۴ تراوات از ظرفیت کل انرژی آبی بیشتر است.قبل از نصب دستگاه توربین بادی لازم است نقاط بادخیز تعیین شود(اطلس بادها) ^[۱۱]و مطالعاتی در خصوص شدت و دوام باد در طول سال به عمل آید.دستگاه توربین بادی باید در مکانی نصب شود که باد به‌اندازه کافی در بیشتر فصول سال وجود داشته باشد]۲۲[.

شکل ۱-۳ تولید برق از انرژی باد]۲۲ [

میکروتوربین

میکروتوربین‌ها یکی از منابع تولید پراکنده هستند که دارای مزایای مختلفی از قبیل اندازه کوچک، وزن سبک، آلودگی‌های زیست محیطی کم و مدت زمان طولانی بین دو سرویس و نگهداری هستند. از دیگر ویژگی های میکروتوربین می‌توان به زمان پاسخ سریع، زمان راه اندازی متوسط، قابلیت دسترسی بالا و قابلیت دیسپاچینگ مناسب اشاره کرد. مشخصات سیستم‌ میکرو‌توربین در جدول (۴-۱) ارائه شده است. در این فصل، سیستم میکروتوربین - ژنراتور^[۱۲] (MTG)، که به اختصار میکروتوربین (MT^[13]) نامیده می‌شود، بررسی می گردد. اجزای اصلی یک سیستم MT عبارتند از:
الف: سیستم کنترل سرعت^[۱۴]
ب: سیستم کنترل درجه حرارت (دما)^[۱۵]
پ: سیستم کنترل شتاب^[۱۶]
ت: سیستم کنترل سوخت^[۱۷]
ث: سیستم توربین گازی (کمپرسور و توربین)
ج: ژنراتور سنکرون مغناطیس دائم^[۱۸] (PMSG)
جدول۱‑۱: مشخصات میکروتوربین

ح- مقام و جایگاه ارزشی عقل در اسلام
اسلام فرد عاقل را شایسته خطاب می داند و موجودات غیر عاقل مانند: کودک یا دیوانه و یا حیوانات و سکران و خواب و انسان بی هوش و مست و کسی که مشاعر خود را از دست داده مکلف نمی داند و آنها را رفع القلم معرفی می کند که حرجی بر آنها نیست.
حیات معقول عالی ترین نوع حیاتی است که خداوند برای انسان می پسندد و زیباترین و بهترین نعمتی که خداوند به بشر بخشیده همان عقل و منطقی است که او را بر دیگر موجودات برتری بخشید و شایسته خلیفه اللهی نموده است. لذا با ارزش ترین انسانها در نزد خدا و نزدیکترین آنها به خدا عاقل ترین است زیرا ثمره عقلانیت بندگی خداست که باعث گردیده عاقل ترین انسانها بنده ترین باشد. بنده مطلق او که حضرت محمد(ص) است سر سلسله بندگان است به دلیل آن که عاقل ترین عاقلان است. عقل نیکوترین و با ارزش ترین مخلوق خدا و دوری از عقل و عقلانیت منفورترین چیز در نزد خداست. به همین دلیل خداوند در بین انسانها بدترین خلایق را کسانی می داند که از نعمت تعقل بی بهره هستند و می فرماید: “إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذِینَ لاَ یَعْقِلُونَ"(انفال، ۲۲) بدترین و شرور ترین جنبنده در نزد خدا انسان های کروگنگ هستند که تعقل نمی کنند و در آیه ای دیگر مصداق بی عقل ترین و بی شعورترین آدمها را کافر معرفی می کند. (انفال ، ۵۵)در قرآن کریم ۴۹ آیه وارد شده است که انسان را به تعقل دعوت کرده است و از جمله ثمرات دوری از عقلانیت را سقوط در جهنم می داند. و آیات الهی را برای کسانی مثمر ثمر می داند که اهل تعقل و تفکر هستند(سوره ق آیه ۳۷). و اگر واژه تفکر که از فعالیت های عقل است را نیز در نظر بگیریم که ۱۸ بار در قرآن آمده . خداوند حدود ۷۰ بار انسان را به تعقل و تفکر دعوت نموده و آیات خود را به عقل و اندیشه و صاحبان خرد عرضه داشته و فرموده است با وجود عقل و اندیشه امکان پذیرش آیات الهی وجود دارد. یعنی هر کجا عقل و فکر است دین وجود دارد و هر کجا عقل نیست دین امکان ورود نداشته و پس زده می شود.

احادیث زیر نیز حاکی از نگاه بی نظیر اسلام در مورد عقل است. (محمدی ری شهری ، ۱۳۸۷، ج۷)
رسول الله (ص) : “اَوّلُ ما خَلَقَ اللهُ العقلَ” (حدیث ۱۳۴۲۷)
نخستین مخلوق خداوند عقل می باشد.
رسول خدا(ص): “قوامُ المَرء عَقلُهُ، وَ لا دینَ لِمن لا عَقلَ لَه” (حدیث ۱۳۴۳۱)
اساس آدمیت عقل اوست و هر کسی که عقل ندارد دین ندارد.
امام علی(ع) عقل مانع زشتی و مشوق نیکی هاست.(۱۳۴۳۶)
به دلیل کثرت احادیث زیبا متن زیر از مضمون چندین روایت است که از صفحه ۴۹۷ جلد هفتم میزان الحکمه تا انتهای کتاب آورده شده است.
پیامبر خدا فرمود: خداوند چیزی بهتر از عقل به بندگانش نداده و هیچ پیامبری را مبعوث نکرده مگر آنکه عقلش به کمال رسیده است.زینت انسان عقل او و بالاترین غنی عقل است.
رسول خدا فرمود: هرگاه از خوبی دین کسی اطلاع یافتید به خوبی خرد او بنگرید که پاداش هر کس به میزان خردش می باشد.
امام باقر(ع) فرمود: چون خداوند عقل را آفرید به آن فرمود: رو کن، رو کرد. سپس فرمود: برگرد، برگشت. آنگاه فرمود به عزت و جلالم سوگند که من مخلوقی بهتر از تو نیافریدم.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: هر چیزی پشتوانه ای دارد و پشتوانه مؤمن عقل اوست پس هر مؤمنی به اندازه عقلش عبادت می کند. یعنی هر که عاقل تر، عابدتر و دین دارتر است. و هر کس بی عقل تر، بی دین تر است.
رسول خدا فرمود: خیر و خوبی تماماً با عقل به دست می آید و کسی که عقل ندارد، دین ندارد. در واقع دین و عقل رابطه علی و معلولی دارند و دینداری معلول و ثمره عقلانیت است.
امام محمد باقر(ع) فرمود: هیچ مصیبتی بدتر از بی عقلی نیست.
امام صادق(ع) فرمود: هرگاه خداوند بخواهد نعمت های بنده ای را زایل کند نخستین چیزی را که در او تغییر می دهد عقل اوست.
امام علی(ع) می فرماید: دشمن عقل و خرد شهوات است.
“کسی که عقل ندارد، دین ندارد.”
“دین و ادب ثمره عقل است.”
“هیچ مؤمنی ایمان نیاورد مگر آنکه تعقل کرد و خرد ورزید.”
” دین هر کس به اندازه خرد و عقل اوست و نیروی یقین هر کس به اندازه دین او.”
” خردمندترین شما، فرمانبردارترین شما از خداوند است.”
امام صادق (ع) فرمود: هر کس که عاقل است دین دار است و هر کس که دین دارد وارد بهشت می شود. و باز همان امام همام می فرماید:
عقل آن چیزی است که بوسیله آن خدای رحمان عبادت می شود و بهشت با آن تحصیل می گردد. (کلینی ، ۱۴۲۸،ج ۱: ۷) و خلاصه آنکه خداوند فرمود: “وَمَن یَرْغَبُ عَن مِّلَّهِ إِبْرَاهِیمَ إِلاَّ مَن سَفِهَ نَفْسَهُ"(بقره ، ۱۳۰)و چه کسی از آئین ابراهیم روی برمی گرداند جز آنکه خود را سفیه و بی خرد ساخته باشد.
این است موضع اسلام در مورد عقل و عقلانیت. در واقع اسلام دین داری را ثمره عقلانیت دانسته و عقل را پایه و اساس انسانیت وسبک مغزی را باعث بی دینی.
در هیچ مکتبی به این اندازه به عقل و خرد انسان بها داده نشده است و چه نادانند و ظالم کسانی که عقلانیت را در مقابل اسلام قرار می دهند . آنان نه عقلانیت را می شناسند و نه اسلام را.
۳-۱-۶- اسلام دین آزادی عقیده و بیان
اسلام تنها دینی است که بیش از همه ادیان و مکاتب به شدت آزادی عقیده را به رسمیت شناخته و از آن بیش از همه مکاتب دفاع و محافظت و حراست نموده است و با هر مانعی که عقاید مردم را به غل و زنجیر بکشد مخالفت ورزیده و بیش از همه مکاتب و ادیان، با خرافات و خرافه پرستی و تحمیق مردم برای به بردگی گرفتن انسانها مبارزه و جهاد کرده است. (ر.ک ، فصل اول از همین بخش )
۳-۱-۷- اسلام دین آزادی، عدالت و حقوق بشر
قرآن کریم هدف بعثت همه انبیاء را برقراری عدالت در سایه توحیدمعرفی کرده است:
“لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ"(حدید،۲۵)
به راستى [ما] پیامبران خود را با دلایل آشکار روانه کردیم و با آنها کتاب و ترازو را فرود آوردیم تا مردم برای تحقق عدالت برخیزند و آهن را که در آن براى مردم خطرى سخت و سودهایى است پدید آوردیم تا خدا معلوم بدارد چه کسى در نهان، او و پیامبرانش را یارى مى‏کند آرى خدا نیرومند شکست ناپذیر است.
در قرآن کریم صدها آیه وجود دارد که به صراحت دستور به مبارزه با ظلم و ستم و ستمگران می دهد تا بشر روی آرامش ببیند و از شرّ زیاده خواهان و فرعونها رها شوند.
به گواهی قرآن و تاریخ همه پیامبران منادی آزادی بشریت از بندگی بندگان و ظلم ظالمان و مستکبران بوده و تاریخ از جنگ و ستیز پیامبران و اولیاء خدا با مستکبران و سران ظلم که مظهر خودخواهی و خودکامگی بوده اند پدید آمده است.
جنگ موسی با فرعون و مبارزات عیسی مسیح با پول پرستان و ربا خواران یهودی و پادشاهان روم و جنگ ابراهیم و نمرود و نوح و قوم مستکبر او و داوود و صالح و شعیب و لوط با کم فروشان و متجاوزان و فاسدان و رشوه خواران، مظاهر جدّی و مصادیق بارز دفاع از حقوق بشر می باشد، که درقرآن کریم به آن پرداخته شده است .
جنگهای پیامبر اکرم(ص) با سران کفر، مانند ابوسفیان ها و ابوجهل ها و ظالمان و ریاکاران برای دفاع از مظلومان و حقوق انسانهای ستمدیده بوده است.
نگاهی گذرا به جزائیات و احکام حقوقی و فقهی اسلام، عالی ترین نوع دفاع از حقوق بشر را به نمایش می گذارد. احکام محارب یعنی راهزنی که در مقابل افراد بی دفاع، پیر و جوان، مرد و زن و کودک سلاح عریان می کند و دل کودکان را می لرزاند از بهترین و انسانی ترین مجازات ها به حساب می آید مگر آنکه زنان و کودکان و پیران را بشر ندانیم تا متجاوزان به حقوق آنها را به بهانه خشن بودن احکام جزائی اسلام مجازات نکنیم.
و احکام حدود و دیات در اسلام در مقابل متجاوزین و متعدّیان به جان و مال و ناموس مردم وضع شده است نه علیه حقوق مردم.
براساس همین تکلیف اسلامی و الهی است که بزرگترین عارف و فقیه اسلام در عصر حاضر فرمودند:
” این وظیفه اولیه ما و انقلاب اسلامی ماست که در سراسر جهان صدا زنیم که ای خواب رفتگان! ای غفلت زدگان! بیدار شوید و به اطراف خود بنگرید که در کنار لانه گرگ منزل گرفته اید. برخیزید که اینجا جای خواب نیست! و نیز فریاد کشیم سریعاً قیام کنید که جهان ایمن از صیاد نیست! آمریکا و شوروی در کمین نشسته اند و تا نابودی کاملتان از شما دست بر نخواهند داشت".(امام خمینی، ۱۳۷۸،ج۲۱: ۸۵)
” امروز جنگ حق و باطل، فقر و غنا، جنگ استضعاف و استکبار و جنگ پابرهنه ها و مرفهین بی درد شروع شده است".(امام خمینی، ۱۳۷۸،ج۲۱: ۸۹)
اسلام در یک کلام دین مبارزه با ظلم و ستم و پناهگاه محرومان است.
۳-۱-۸- اسلام دین علم و آگاهی و دشمن جهل و خرافات
اسلام دینی است که هم مبتنی بر علم و آگاهی و معرفت است و هم مروج علم و آگاهی، اعم از علوم عقلی و علوم تجربی می باشد. حیات انسان را در علم و مرگ انسان را در جهل می داند.

۱-۱۰- روش‌های مختلف اسانس‌گیری
استخراج مواد مؤثر گیاهی، از قرن نوزدهم آغازگردید. دلایل استخراج مواد مؤثرگیاهی و خالص‌سازی و به‌ کارگیری آن‌ ها در فرمولاسیون‌های دارویی را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود:

• • عدم امکان نگهداری گیاهان به مدت طولانی.

• • عدم دسترسی سریع به منابع گیاهی.

• • عدم معیار معینی به منظور مقدار مصرف و تجویز آن به بیمار.

نخستین بار دلاکروکس در سال ۱۸۸۱ اولین اندازه‌گیری جهت تعیین خواص آنتی میکروبیال اسانس‌ها را انجام داد (قاسمی دهکردی و همکاران،۱۳۸۷).
روش‌های مختلفی برای استخراج اسانس‌ها وجود دارد که در زیر به برخی از مهم‌ترین روش‌ها اشاره می‌کنیم:

۱-۱۰-۱- تقطیر با آب
در مورد گیاهانی به‌کار می‌رود که خشک باشند و در اثر جوشانیدن با آب از بین نروند. مانند اسانس تربانتین در برگ و ساقه‌های کاج.
۱-۱۰-۲- تقطیر با آب و بخار^[۲]
در مورد گیاهانی کاربرد دارد که ممکن است در اثر آب جوش فاسد شوند (خشک یا تازه)، در مورد مواد خشک (دارچین و میخک) ابتدا مواد گیاهی را آسیاب کرده با آب مخلوط می‌کنند به‌طوری‌که در داخل آب قرار گیرند سپس جریان بخار را از داخل مواد خیس شده عبور می‌دهند.
۱-۱۰-۳- تقطیر با بخار مستقیم^[۳]
در مورد گیاهان تازه اسانس‌دار به کار می‌رود.گیاهان را به ‌طور مستقیم، پس از جمع‌ آوری به داخل دستگاه تقطیر وارد می‌نمایند طی تقطیر با بخارآب، بعضی از ترکیبات اسانس‌ها هیدرولیز می‌شوند و برخی دیگر در اثر حرارت بالا تجزیه می‌گردند. بنابراین تقطیر مطلوب برای جمع‌ آوری اسانس‌ها باید طوری باشد که فشار بخار با شدت زیاد به داخل بافت‌ها و یاخته‌های گیاهی نفوذ کند تا تجزیه مواد اسانس به حداقل برسد (واترامین و هی ، ۱۳۷۹)^[۴].
۱-۱۰-۴- روش آنزیمی
اسانس‌های گلیکوزیدی (اسانس بادام تلخ و اسانس خردل) را به وسیله هیدرولیز آنزیمی گلیکوزیدی مربوطه به‌دست می‌آورند. در مغز بادام تلخ در اثر عمل امولسیون بر روی آمیگدالین اجسام مختلفی حاصل می‌گردند که از بین آن‌ ها می‌توان اسانس را به روش تقطیر مجزا نمود. در دانه‌های خردل سیاه، گلیکوزید سینگرین به‌وسیله آنزیم میروزین هیدرولیز می‌شود و اسانس خردل را تولید می‌کند (امید بیگی، ۱۳۷۷).
۱-۱۰-۵- روش فشردن در حرارت معمولی
بعضی از اسانس‌ها در اثر تقطیر تجزیه می‌گردند، از این رو، آن‌ ها را به وسیله فشار (اسانس لیمو و اسانس مرکبات) یا به روش‌های مکانیکی دیگر به دست می‌آورند (زارع زاده، ۱۳۸۳).
۱-۱۰-۶- استخراج به کمک حلال
در مواردی که اسانس موجود در بافت‌های تازه گیاهی (گلبرگ‌ها) به اندازه‌ای کم است که استخراج به طریق دیگر مشکل بوده و یا امکان‌پذیر نیست به‌کار می‌رود. در صنایع عطرسازی قسمت اعظم اسانس‌ها را به روش استخراج و با بهره گرفتن از حلال‌های آلی مانند اتر و نفت یا بنزین به‌دست می‌آورند (دوازده امامی، ۱۳۸۶).
۱-۱۰-۷- استخراج به کمک گازها
یکی از روش‌های بسیار جدید است. اصول آن بر پایه میعان گاز CO₂ در حوالی نقطه بحرانی است. دی‌اکسیدکربن به حالت مایع قادر است مواد معطر را در خود حل نماید و در حالت گازی تشکیل دو فاز دهد (شاهرخی، ۱۳۷۵).
۱-۱۰-۸- تقطیر تجزیه‌ای
وسیله‌ای جهت به‌دست‌آوردن اسانس‌هایی است که دارای بوی سوخته می‌باشند، هنگامی که چوب یا رزین گیاهان تیره کاج را بدون وجود هوا حرارت دهند، در اثر تجزیه ترکیبات فرار متعددی حاصل می‌شود و توده باقی‌مانده عبارت از زغال خواهد بود و مواد معطر تقطیر شده به دو لایه آبکی حاوی الکل متیلیک (عرق چرب) و پیرولیگنو (اسید استیک ناخالص) و لایه تیره رنگ دیگر محتوی قطران کاج و ترکیب‌های دیگر است که ترکیب آن به نوع چوب به‌کار برده شده (خرد یا آسیاب شده باشد)، بستگی دارد و باید بی‌درنگ به آن حرارت دهند. مقدار قطران حاصل معادل ۱۰% چوب به‌کار برده شده خواهد بود (مومنی و شاهرخی، ۱۳۷۷).
۱-۱۰-۹- روش گاز کروماتوگرافی^[۵] و جرم سنجی^[۶]
۱-۱۰-۹-۱- روش کروماتوگرافی گازی
کروماتوگرافی گازی یکی از قدرتمندترین و فراگیرترین روش‌های تجزیه‌ی دستگاهی است که تاکنون از آن استفاده شده است و یک روش فیزیکی است که برای جداسازی و اندازه‌گیری اجزای فرار به‌کار می‌رود. این روش برای اولین بار در سال ۱۹۵۲ توسط جیمز و مارتین استفاده گردید. در این نوع کروماتوگرافی فاز متحرک یک گاز است. فاز ساکن یک ماده جاذب جامد یا مایع پوشش داده شده و یا دارای پیوند با یک جامد روی دیواره ستون است. اگر فاز ساکن جامد باشد، روش را کروماتوگرافی گاز جامد (GSC) و اگر فاز ساکن مایع باشد، روش را کروماتوگرافی گاز-مایع (GLC) می‌نامند. بخش‌های مختلف یک دستگاه کروماتوگرافی گازی در شکل ۱-۱ نشان داده شده است (حسن زاده، ۱۳۸۴).
شکل ۱-۱ نشانگر بخش‌های مختلف یک دستگاه کروماتوگرافی گازی می باشد (عمّاری، ۱۳۸۸).
گاز حامل باید یک گاز بی‌اثر باشد تا با فاز ساکن یا نمونه واکنش ندهد. به همین علت به‌طور معمول از نیتروژن یا هلیوم استفاده می‌کنند. ابتدا گاز بی‌اثر از دستگاه عبور می‌کند سپس مقدار مشخص از مخلوط مورد آزمایش به وسیله سرنگ مخصوص وارد قسمت تزریق نمونه می‌شود. جدا شدن مواد در ستون مانند فرایند استخراج است. نمونه که در فاز گاز محلول است از بالای ستون وارد می‌شود و اجزا آن بر حسب ضریب توزیع خود بین دو فاز مایع و گاز تقسیم می‌شود. در نتیجه اجزای موجود در نمونه بر حسب تمایلی که ستون برای نگهداری آن‌ ها دارد از یکدیگر جدا شده و به وسیله عبور گاز حامل، اجزا جدا می‌شوند و به ترتیبی که متناسب با عکس تمایل نگهداری ستون برای آن‌هاست، از انتهای ستون خارج شده، وارد آشکارساز می‌شوند. در آشکارساز اجزا جدا شده موجود در گاز حامل مورد شناسایی و اندازه‌گیری قرار می‌گیرند. دمای ستون دستگاه کروماتوگراف گازی را می‌توان روی دمای خاصی تنظیم کرده و به صورت هم دما جداسازی را انجام داد. همچنین در برخی موارد که اجزا نمونه در ستون به راحتی جدا نمی‌شوند، برای جداسازی بهتر از روش برنامه‌ریزی دمایی استفاده می‌شود. در این روش دمای ستون را طبق برنامه‌ای که از پیش تعیین شده و با سرعتی مناسب افزایش می‌دهند تا مواد به تدریج از یکدیگر جدا شوند (امامی، ۱۳۸۳).
۱-۱۰-۹-۲- طیف سنج جرمی
طیف سنج جرمی دستگاهی است که مولکول‌های گازی باردار را بر اساس جرم آن‌ ها دسته‌بندی می‌کند، در داخل دستگاه خلایی به میزان mmHg^6-10- ^۵-۱۰برقرار است. مقدار کمی از نمونه توسط یک لوله از دریچه کوچکی وارد منبع یونش می‌شود. نمونه در اثر گرما و خلأ موجود به صورت گاز درآمده و با جریانی از الکترون‌های پر انرژی به طرف آند مقابل شتاب گرفته و جذب آن می‌شود. در اثر بمباران الکترونی جزئی از مولکول‌های نمونه یونیزه می‌شود. یون‌های مثبت حاصله از طریق شتاب‌دهنده و نیروی دافعه قطب مثبت آن و همچنین به دلیل تفاوت فشار موجود بین محل ورود نمونه و فضای سمت راست دستگاه به سمت روزنه کوچکی هدایت شده و پس از گذشتن از آن جریان یون‌ها از بین دو قطب یک آهن‌ربای قوی که جهت میدان آن عمود بر مسیر یون‌ها است عبور می‌کند. کاتیون‌های موجود به نسبت جرم بر بار (m/e) منحرف شده و از یکدیگر جدا می‌شوند. شکل ۱-۲ نمایی از این دستگاه را نشان می‌دهد.
شکل ۱-۲ نمای کلی دستگاه طیف سنج جرمی (عمّاری، ۱۳۸۸).
ذره‌های جدا شده پس از برخورد با یک صفحه عکاسی به صورت خطوطی ظاهر می‌شوند. دستگاه طیف سنج جرمی، مولکول‌ها و یون‌های گازی باردار را بر حسب جرم آن‌ ها در میدان آهن‌ربایی از یکدیگر جدا و اندازه‌گیری می‌کند. طیف جرمی حاصل جهت تعیین وزن مولکولی دقیق، شناسایی اجسام و تعیین درصد ایزوتوپ ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در دستگاه GC-MS اجزای یک مخلوط به ترتیب توسط یک ستون کروماتوگرافی گازی که پیش از این توضیح داده شد از هم جدا شده و پس از حذف گاز حامل، وارد منبع یونش طیف سنج جرمی می‌شوند (شکل ۱-۳)
شکل ۱-۳ - نمونه ای از یک کروماتوگرام را نشان می دهد (عمّاری، ۱۳۸۸).
فصل دوم
سوابق تحقیق
۲-۱- مطالعات انجام شده بر روی گونه‌های Ferula در ایران
خانواده چتریان گیاهانی معطر هستند که تقریبا شامل ۳۷۰۰ گونه در ۴۳۴ جنس هستند. بیش از ۳۱۶ گونه از این خانواده در ایران شناخته شده است که ۲۵% بومی هستند. برخی از گونه‌های این خانواده به‌دلیل اهمیت در مصارف پزشکی و دارویی در تجارت جهانی اهمیت زیادی دارند(نبوی و همکاران، ۲۰۱۱).
گیاهان دارویی و اسانس‌دار خانواده چتریان به‌دلیل انعطاف اکولوژیکی بسیار زیاد نسبت به اقلیم‌های متنوع به عنوان یکی از ذخایر ژنتیکی مهم گیاهی محسوب می‌شوند(عرب‌زاده و همکماران، ۱۳۹۲).
آنغوزه گیاهی است بوته ای از خانواده چتریان (Umbelliferae) که معمولا در مناطق جنوبی ایران یافت می‌شود(نجف پور و همکاران،۱۳۸۱).
آنغوزه با نام علمی Ferula assa-foetida L. از گیاهان دارویی مهم تیره چتریان(Apiaceae) می‌باشد. این گیاه چند ساله ، دارای برگ‌های کرکدار و ساقه‌ای به طول ۲۰۰-۱۰۰ سانتی‌متر است. گل‌آذین کم و بیش فشرده، گلبرگ‌ها زرد رنگ و فاقدکرک هستند. میوه شیزوکارپ مسطح می‌باشد(رجبیان و همکاران، ۱۳۸۶).
آنغوزه گیاه بومی ایران و قسمت‌هایی از افغانستان است. استان‌های فارس، کرمان، خراسان، یزد، سمنان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، اصفهان، لرستان، کهکیلویه و بویراحمد و بوشهر به عنوان رویش‌گاه های اصلی این گیاه می‌باشند(رجبیان و همکاران، ۱۳۸۶).
در اثر تیغ زدن پایین ساقه و ریشه تازه آنغوزه، صمغی به نام(oleo gum-resin)از نوع اولئوگام رزین به رنگ زرد روشن یا قهوه‌ای تراوش می‌شود. نوع مرغوب آنغوزه دارای ۶۲% رزین، ۲۵% صمغ، ۳-۷% اسانس، فرولیک اسید^[۷] آزاد ۱/۲۸% و به مقدار بسیار جزیی وانیلین می‌باشد. همچنین دو ترکیب جدید آزافوئتیدین(assa-foetidin) و فروکولیسین(ferocolicin)از گروه کومارین‌های سزکوئی ترپنوئیدی از رزین صمغ آنغوزه جداسازی گردیده است(رجبیان و همکاران، ۱۳۸۶).
آنغوزه جهت تهیه داروهای ضد انگل، ضد تشنج، قاعده آور و مقوی قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد و در رفع بیماری‌های دارای منشأ عصبی دستگاه تنفسی، اسپاسم حنجره، آسم، دستگاه گوارش و رفع یبوست افراد مسن مؤثر است(رجبیان و همکاران، ۱۳۸۶).
خاستگاه آنغوزه استپ‌های ایران و قسمت‌هایی از افغانستان می‌باشد. در ایران فلات مرکزی و مناطق کویری تا سلسله جبال زاگرس در استان‌های فارس، کرمان، خراسان، یزد، سمنان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، اصفهان، لرستان، کهکیلویه و بویر احمد و بوشهر به عنوان رویشگاه اصلی این گیاه ذکر شده‌اند این گیاه در نواحی بایر، زمین‌های ماسه‌ای خشک و حاوی ترکیبات آهکی مناطق گرم در ارتفاع۲۴۰۰-۱۹۰ متر بالاتر از سطح دریا و در مناطقی با پستی و بلندی زیاد در شیب های۷۰-۱۵ درصد با میزان بارندگی در حدود ۳۵۰ – ۲۵۰ میلی متر می‌روید(زارع کاریزی و همکاران، ۱۳۸۹)
از جنس Ferula بیش از ۱۳۳ گونه مختلف در آسیای مرکزی و نواحی مدیترانه‌ای پراکنده است. بیش از ۳۰ گونه از ۱۵ جنس آن در فلور ایران یافت می‌شود(نبوی و همکاران، ۲۰۱۱).
آنغوزه دارای خواص درمانی بسیار است و حتی در دامپزشکی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در طب سنتی، از نظر طبیعت خیلی گرم و نسبتاً خشک است و در درمان بیماری‌هایی چون تشنج، فلج، رعشه، سستی اعضاء بسیار مفید است. همچنین از شاخ و برگ خشک شده آنغوزه در زمستان برای تغذیه دام استفاده می‌شود(محمودی و همکاران، ۱۳۸۹).
از نظر ترکیبات شیمیایی ریشه گیاه آنغوزه(F.assa foetida) دارای مواد آزارزیتوتانول، فرولیک اسید، اسانس روغنی فرار، پینن، آزولن، موسیلاژ، باسورین و … می‌باشد و در صمغ آنغوزه مقدار زیادی تانن(حدود ۶۰ درصد) و حدود ۲۰ درصد صمغ و ۵-۴ درصد اسانس وجود دارد در برخی گونه‌ها در نمونه‌های آنغوزه اشکی مقدار اسانس تا ۱۵ درصد نیز می‌رسد. تقریبا تمام این صمغ آنغوزه دارای ترکیبات دی, تری و تتراسولفید, مشتقات کومارینی فئوتیدین۳, کامولونفرول۴, اپی سامارکاندین۵, آمبلی پرنین، کانفرول۶ و … می باشد(امید بیگی و همکاران، ۱۳۸۳).

می‌توان آزمون هاسمن را به روشی نسبتاً ساده‌تر با بهره گرفتن از رابطه زیر انجام داد:

به طوری که  معرف تخمین‌های روش اثرات ثابت و  نشان‌دهنده‌ی اثرات تصادفی است. این آزمون در حقیقت آزمون فرضیه نا همبسته بودن اثرات ثابت انفرادی و متغیر های توضیحی است که طبق آن تخمین‌های حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS)^[93] تحت فرضیه  سازگار و تحت فرضیه  ناسازگار است. از سوی دیگر، تخمین‌های اثرات ثابت تحت هر دو فرضیه سازگار اما تنها تحت فرضیه  کارا می‌باشند. بنابراین، در صورتی که فرضیه  قابل رد کردن نباشد، روش اثرات تصادفی به روش اثرات ثابت ترجیح داده می‌شود و به عنوان روش مناسب‌تر و کاراتر انتخاب می‌گردد در غیر این صورت روش اثرات ثابت کارا است (محمد زاده و همکاران، ۱۳۸۹).

استفاده از رگرسیون چند متغیر ه نیازمند برقراری پیش‌فرض‌هایی است. در عمل کنترل و تحقق تمامی این پیش‌فرض‌ها نه مرسوم و نه عملی است و حتی برخی صاحب‌نظران کنترل و تحقق تمامی این پیش‌فرض‌ها را ضروری نمی‌دانند (سرمد، بازرگان و حجازی، ۱۳۸۷).در داده‌های تابلویی ( پانلی) نیز مانند داده‌های سری زمانی می‌توان بحث‌های مربوط به ناهمسانی واریانس و همچنین خود همبستگی را مطرح نمود.

۳-۹-۵- آزمون‌های ناهمسانی واریانس،خود همبستگی و آزمون هم خطی

در صورتی که دوره زمانی مورد مطالعه در داده‌های ترکیبی نسبت به تعداد واحد‌های انفرادی بیشتر است، انتظار می‌رود بحث خود همبستگی بین اجزاء خطاء باقی ماندهموضوعیت داشته باشد و در صورتی که تعداد واحدهای انفرادی بیشتر از دوره زمانی مورد مطالعه است، می‌توان انتظار داشت که اجزاء خطاء باقی ماندهدارای ناهمسانی واریانس باشند؛ لذا لازم است هر یک از این موارد مورد آزمون قرار گیرد. برای انجام آزمون ناهمسانی واریانس در داده های ترکیبی مبتنی بر روش تابلویی، بین جملات اختلال، دو مدل رگرسیون مقید و نامقید تخمین زده می‌شود. در مدل مقید فرض همسانی واریانس یا فرض توزیع یکسان و مستقل^[۹۴] در نظر گرفته می‌شود در حالی که در مدل نامقید فرض بر یکسان نبودن واریانس جملات خطا بین واحدهای مقطعی (ناهمسانی واریانس) می‌باشد. در روش حداقل مربعات تعمیم یافته، هر دو مدل فوق تخمین زده می‌شوند و سپس بر اساس آماره آزمون نسبت درستنمایی^[۹۵]و با بهره گرفتن از رابطه زیر به آزمون فرضیه ناهمسانی واریانس پرداخته می‌شود.

در رابطه فوق  لگاریتم راست نمایی مدل نامقید و  لگاریتم راست نمایی در مدل مقید می‌باشد. در صورتی که پس از انجام آزمون ناهمسانی واریانس، فرضیه صفر رد گردد در آن صورت لازم است از روش حداقل مربعات تعمیم یافته^[۹۶] استفاده شود (محمد زاده و همکاران، ۱۳۸۹).آزمون وایت، آزمونی جهت بررسی همسانی واریانس است که در داده های ترکیبی مبتنی بر روش تلفیقی استفاده می‌شود. در این آزمون فرضیه صفر بیانگر همسانی واریانس در اجزاء خطاء باقی ماندهمی‌باشد. بنابراین، هنگامی که در این آزمون فرضیه صفر رد گردد؛ می‌توان استنباط نمود که در مدل برازش شده مشکل ناهمسانی واریانس وجود دارد که در این صورت باید از روش حداقل مربعات تعمیم یافته استفاده شود.
یکی دیگر از پیش فرض‌های رگرسیون، عدم وجود هم خطی بین متغیر های توضیحی ( شامل متغیر های مستقل و متغیر های کنترلی) می‌باشد. هم خطی آزمونی است که نشان می‌دهد یک متغیر مستقل، تابعی خطی از سایر متغیر های مستقل است. اگر هم خطی در یک معادله رگرسیون بالا باشد، بدین معنی است که بین متغیر های مستقل، همبستگی بالایی وجود دارد و ممکن است با وجود بالا بودن R2، مدل دارای اعتبار بالایی نباشد. به عبارت دیگر، با وجود آنکه مدل خوب به نظر می‌رسد، ولی دارای متغیر های مستقل معنی داری نمی‌باشد. در پژوهش جاری برای بررسی این پیش فرض از آزمون وی ای اف^[۹۷] استفاده خواهد شد.
یکی از مفروضاتی که در رگرسیون مد نظر قرار می­گیرد، استقلال خطاها از یکدیگر است. این فرض از طریق آزمون دوربین - واتسون مورد بررسی قرار می‌گیرد. مقدار آماره این آزمون در دامنه ۰ و ۴ قرار می­گرید. چنانچه این آماره در بازه ۱٫۵ تا ۲٫۵ قرار گیرد H₀ آزمون (عدم همبستگی بین خطاها) پذیرفته می‌شود و در غیر این صورت H₀ رد می‌شود. لازم به ذکر است که در صورت رد فرض H₀، نمی‌توان از آزمون رگرسیون استفاده کرد.
در ادامه مزیت‌های استفاده از دادهای ترکیبی به صورت خلاصه ارائه می‌گردد.

۳-۱۰- مزیت استفاده از داده‌های ترکیبی نسبت به سری زمانی و مقطعی

الف- داده‌های ترکیبی اطلاعات بیشتر، تنوع یا تغییرپذیری بیشتر، هم خطی کمتر بین متغیرها، درجات آزادی و کارایی بیشتر را فراهم می‏کند. در حالی که سری زمانی گرفتار هم خطی می‌باشند. در داده‌‌های ترکیبی با توجه به اینکه ترکیبی از سری زمانی و مقطعی می‌باشد، بعد مقطعی موجب اضافه شدن تغییرپذیری یا تنوع بسیار زیادی می‌شود که با در دست داشتن این اطلاعات می‌توان برآوردهای معتبرتری انجام داد. مزیت عمده در داده‌‌های ترکیبی استفاده از داده‌های گروهی است یعنی داده‌های مرکب از یک سری زمانی از نمونه‌های مقطعی بالقوه که از نظر اطلاعات، غنی‌تر از نمونه مقطعی (N) خواهد بود و اگر صرفاً از سری زمانی استفاده شود تنها به اندازه مشاهدات (T) خواهد بود، اما با ترکیب این دو، تعداد داده‌ها به اندازه تعداد مقاطع ضربدر تعداد مشاهدات (N.T) افزایش خواهد یافت که این امر می‌تواند منجر به برآوردهای کاراتری از پارامترها شود. مقدار F در مدل تلفیقی می‌تواند بزرگ‌تر از مدل سری زمانی باشد و لذا احتمال معنی‌دار بودن کل رگرسیون یعنی وجود متغیرهای توضیحی در مدل تلفیقی بیشتر خواهد بود.
ب-داده‌های ترکیبی امکان طراحی الگوهای رفتاری پیچیده‌تری نسبت به داده‌های مقطعی و سری زمانی فراهم می‌کند. برای مثال به وسیله داده ­های ترکیبی امکان بهتری برای بررسی و مدل‌سازی کارایی تکنیکی وجود دارد.
ج- داده‌های ترکیبی امکان بیشتری برای شناسایی و اندازه‌گیری اثراتی را فراهم می‌کند که به وسیله فقط آمارهای مقطعی و یا سری زمانی به سادگی قابل شناسایی نیست.
د- داده‌های ترکیبی از واحدهای کوچکی مثل افراد، شرکت‏ها و خانوارها گردآوری می‌شوند. خیلی از متغیرها را می‌توان در مقیاس کوچک با دقت بیشتری اندازه‌گیری نمود و انحراف‌های ناشی از تجمع افراد یا شرکت‏ها حذف می‌شوند.
امتیاز دیگری که برای ترکیب کردن داده‌ها می‌توان در نظر گرفت این است که استفاده از مشاهدات مقطعی ممکن است منجر به برآوردهای اریبی از پارامترها شود. چنانچه از این برش‏های مقطعی طی زمان نمونه‌گیری شود و به اصطلاح داده‌های گروهی فراهم شود برآوردهای نا اریب و سازگاری امکان­ پذیر است (مرادی جز، ۱۳۹۱).

خلاصه‌ی فصل

در این فصل روش‌شناسی، جامعه و نمونه آماری، روش‌های گردآوری اطلاعات و روش‌های آماری تجزیه و تحلیل آن‌ ها، فرضیه‌ و مدل‌ تجربی مورد استفاده برای آزمون آن‌ تشریح گردید. پژوهش حاضر، از نوع پژوهش‌های کاربردی است و از منظر نوع مطالعه و نحوه‌ی گردآوری داده‌ها میدانی-کتابخانه‌ای می‌باشد. این پژوهش به بررسی رابطه بین تعداد دفعات پیش بین سود، هزینه حقوق صاحبان سهام و عدم تقارن اطلاعاتی ایران، می‌پردازد. مشاهدات مورد بررسی در این پژوهش مشتمل بر تعدادی از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ می‌باشند.
در فصل آتی با بهره گرفتن از روش‌های اندازه‌گیری و مدل‌های معرفی شده در این فصل و در قالب چارچوب نظری که در فصل دو و تا حدی در فصل حاضر تبیین گردید، فرضیه‌ های پژوهش بر اساس داده‌های گردآوری شده مورد تجزیه و تحلیل و بررسی آماری قرار خواهند گرفت.
فصل چهارم
تجزیه وتحلیل داده ها

۴-۱مقدمه

در فصل چهارم به بررسی الگوهای ارائه شده و تفسیر نتایج پرداخته شده است. در این مطالعه مدل­های برآورد شده براساس داده ­های ترکیبی است، از این رو ابتدا بایستی از پایا بودن متغیرها از طریق آزمون­های مانایی مختص داده ­های تلفیقی اطمینان حاصل کرد و در قدم بعدی به منظور بررسی رابطه بین متغیرهای مدل، از آزمون هم­جمعی استفاده شده است. پس از حصول اطمینان از مانا بودن داده ­ها، مدل­ها برآورد و تفسیر شده ­اند. در برآورد مدل­ها براساس رویکرد داده ­های تلفیقی ابتدا به منظور تعیین Pool یا Panel بودن مدل از آزمون F لیمر استفاده شده است. و در مرحله بعد آزمون هاسمن به منظور تعیین روش اثرات ثابت و یا روش اثرات تصادفی انجام شده است.

۴-۲-آمار توصیفی

در تجزیه و تحلیل توصیفی^[۹۸]، پژوهشگر با بهره گرفتن از جداول و شاخص­ های آمار توصیفی نظیر شاخص های مرکزی^[۹۹] و پراکندگی^[۱۰۰] به توصیف داده ­های جمع­آوری شده پژوهش می ­پردازد. این امر به شفافیت و توضیح داده ­های پژوهش کمک بسیاری می­ کند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل توصیفی داده ­ها در جداول (۴-۱)، (۴-۲) و (۴-۳) ارائه شده است.
تعداد مشاهدات پژوهش حاضر ۶۷۸ شرکت است. این مشاهدات حاصل از ترکیب داده‌های ۱۱۰ شرکت پذیرفته شده در بورس به­عنوان داده ­های مقطعی، در طول ۵ سال(۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳)، بعنوان دوره مورد مطالعه می­باشد.
اصلی­ترین شاخص مرکزی، میانگین است که نشان­دهنده نقطه تعادل و مرکز ثقل توزیع است. میانه نشان می­دهد که نیمی از داده ­ها کمتر از این مقدار و نیمی دیگر بیشتر از این مقدار هستند. به طور کلی پارامترهای پراکندگی، معیاری برای تعیین میزان پراکندگی از یکدیگر یا میزان پراکندگی آن­ها نسبت به میانگین است. از مهم­ترین پارامترهای پراکندگی، انحراف معیار است.
جدول ۴-۱٫ میانگین و انحراف معیار نمره متغیرهای پژوهش از ۱۳۹۳-۱۳۸۹

• . Hargie, O’Donnell , McMullan ↑

• . social Exclusion ↑

• . Lister ↑

• . under class ↑

• . Nested pattern ↑

• . Overlapping relationship ↑

• . Alcock ↑

• . Nolan ↑

• .Jehoel ↑

• . Multidimensional ↑

• . Dynamic Process ↑

• . State ↑

• . Relational ↑

• . Horizontal Segregation ↑

• . Alexiadou ↑

• . Sindzingre ↑

• . Maxwell and kenway ↑

• . oakley ↑

• .Paugam ↑

• . Coleman ↑

• . Bourdieu ↑

• . Lin ↑

• .Granovetter ↑

• . Silver and Miller ↑

• . Carter, and May ↑

• . Kenyon et al
  ۳ . Atkinson ↑

• ↑

• . Gordon et al ↑

• . socializing ↑

• . Barnes et al ↑

• . Millenium survey of poverty and social exclusion ↑

• . impoverishment ↑

• . confinement ↑

• . Maria Evandrou ↑

• . percy-smith ↑

• . Has ↑

• . Is ↑

• . Social stigma ↑

• . Bhalla and Lapyer ↑

• . Solidarity ↑

• . Dambrosio and Gradin ↑

• . French approach ↑

• . integration ↑

• . insertion ↑

• . Specialization ↑

• . Anglo Saxon Approach ↑

• . Liberalism ↑