وبلاگ

در آخر ذکر این حقیقت ضروری است که انجام اصولی هر اقدامی، در نظر اول، ممکن است پیچیده‌تر و مشکل‌تر از روش های غیر اصولی به نظر برسد؛ اما به واسطه ی مبنای قوی ‌تری که دارد، در دراز مدت، ثبات بیشتر و عوارض سوء کمتری را در پی خواهد داشت؛ مثل بنایی که زمان و هزینه ی زیادی را صرف ایجاد پایه‌های آن می‌نمایند، اما در عوض دوام و بقای بیشتری خواهد داشت.
گفتار دوم ـ ایجاد حس اعتماد به حرفه ی پزشکی
در دهه های اخیر برخی از فلاسفه استدلال کرده اند که آگاهی بیمار از این جهت اهمیت دارد که می تواند سهم مهمی در ایجاد و ترمیم اعتماد، در رابطه پزشک ـ بیمار داشته باشد.^[۵۱۰] این فیلسوفان می گویند از آنجا که نقض حقّ آگاهی بیمار، اعتماد را به مخاطره می اندازد، پس امری ممنوع است و باید از آن اجتناب شود و در این چارچوب به اهمیت وجود اعتماد عمومی در مؤسسات پزشکی اشاره می کنند که در نتیجه ی آن عموم افراد جامعه سعی می کنند با توصیه های پزشکی هماهنگ شوند؛
آگاهی دادن، احساس امنیت بیشتری به بیماران می دهد، اگرچه ممکن است در تصمیم گیری آنها تأثیری نداشته باشد؛ همچنین در بسیاری از موارد بیماران خواهان دریافت اطلاعات هستند، بدون این که بخواهند در تصمیماتشان تجدیدنظر کنند.^[۵۱۱] کتمان حقیقت و فریب بیمار، حتی با نیت خیرخواهانه، زمینه ساز حسّ عدم اعتماد عمومی، نسبت به حرفه ی پزشکی است.^[۵۱۲] برای مثال از آنجا که هدف اصلی از آگاه سازی به نظر این دسته از فلاسفه، ایجاد حسّ اعتماد به حرفه ی پزشکی است، حتی در مداخلات کم خطر و کم تأثیر و یا حتی زمانی که مثلاً اثر دارونما (داروی تلقینی)، برای بیمار سودمند است نیز، کتمان حقیقت و دروغ گفتن به بیمار را منع و حق آگاهی بیمار را محفوظ می دانند و در بیان اثر اعتماد سازی آگاهی، آگاه نمودن بیمار را برای احترام به اعتمادی که بیمار به پزشک پیدا می کند ضروری می دانند.^[۵۱۳] با این استدلال که “در صورت کشف چنین دروغ ها و روش هایی و کشف هرگونه تخلف پزشک در این زمینه، در آینده، اعتماد عمومی نسبت به حرفه ی پزشکی تحت تأثیر قرار می گیرد.”^[۵۱۴]

به هر حال این دسته از فلاسفه اساساً حقّ آگاهی را از این جهت حقّ ضروری بیماران می دانند که می تواند الهام بخش ترین امر برای ایجاد اعتماد عمومی به حرفه ی پزشکی باشد؛
اما به نظر می رسد حقّ آگاهی و مشارکت، یک حقّ ضروری است، حتی اگر نقض این حق، فاش نشود و در نتیجه اعتماد عموم را سلب یا تضعیف نکند و از طرفی نقض حقّ آگاهی فرد، معمولاً تنها آن شخص را به اشتباه می اندازد و نه این که باعث به وجود آمدن قربانیان احتمالی آینده و کاهش اعتماد عمومی به حرفه ی پزشکی شود.
گفتار سوم ـ کاهش دعاوی
همان طور که پیش تر گفته شد، از آنجا که کیفیت خدمات پزشکی با تقویت ارتباط و اطلاع رسانی در روابط پزشک و بیمار افزایش می یابد، بیمارانی که به خوبی از طرف پزشکان خود مطلع و آگاه شده اند کمتر در پی سرزنش پزشک خود برای برآورده نشدن انتظاراتشان و اقامه ی دعاوی مبتنی بر تقصیر علیه پزشک هستند؛ یکی از نویسندگان به این مسأله این گونه اشاره می کند: “به راستی ارائه ی اطلاعات درست و کامل از سوی پزشک، به هر صورت، نتایج مثبتی خواهد داشت؛ زیرا در این صورت دیگر دستاویزی برای بیمار وجود نخواهد داشت تا بر مبنای آن علیه پزشک اقامه دعوی کند، چرا که او در وضعیتی قرار داده شده است که از حق انتخاب آزادانه و مبتنی بر آگاهی برخوردار بوده است.”^[۵۱۵]
همان طور که بیان حقیقت، احتمال اقدامات قانونی را کاهش می دهد، عدم ارائه ی اطلاعات، پزشک را در معرض اتهام قصور پزشکی قرار می دهد؛ مگر این که در ارائه ی اطلاعات، بر طبق عرف پزشکی و مطابق با رویه ای رفتار نموده باشد که یک مقام مسؤول پزشکی و متبحر، در آن شرایط و در آن حوزه، آن را به عنوان یک رویه ی مناسب پذیرفته باشد.^[۵۱۶]
چنانچه بیمار در نتیجه ی عدم اطلاع از وضعیت پزشکی خود، تصمیمی که نباید، اتخاذ نماید، پزشک هم به لحاظ قواعد اخلاق پزشکی و هم به لحاظ مقررات قانونی، مسؤول نتایج ناگوار ناشی از آن تصمیم خواهد بود.
در سال های اخیر آمارها نشان می دهد که پزشکان به ارتباط قانونی صرف، اجرای محض ضوابط قانونی و جمع آوری ادله ی قانونی به عنوان مدرکی برای دفاع بعدی روی آورده اند؛ همچنین آمارها بیانگر این واقعیت است که مهم ترین رکن رضایت یعنی آگاهی مورد اهمال قرار می گیرد؛ در حالی که آگاه سازی رویکردی مناسب و ضروری است برای تقویت ارتباط پزشک ـ بیمار که نتیجه ی آن کاهش احتمال شکایت ها و دعاوی بعدی خواهد بود.^[۵۱۷]

فصل چهارم
ارکان آگاهی و قلمرو آن
مبحث اول ـ ارکان آگاهی
در اینجا سؤالی که مطرح است، آن است که آگاهی به چه اموری لازم است تا بتوانیم بگوییم رضایت آگاهانه بوده است؟ در این قسمت به این سؤال تحت عنوان ارکان آگاهی، پاسخ می دهیم.
ارکان آگاهی عبارتند از: نوع بیماری، ماهیت درمان، درمان های ممکن، ریسک درمان، هزینه ی درمان، طول درمان و عوارض درمان.
به طور کلی اطلاعاتی که پزشک یا کادر درمان ملزم به افشای آن ها می باشد عبارتند از:
الف ـ ماهیت و نوع بیماری، شرایط بیمار و وضعیت سلامتی وی؛
این اطلاعات، جز در شرایطی که شواهد قطعی وجود دارد که افشای اطلاعات مربوط به وضعیت سلامتی بیمار در تعارض با منافع حداکثری وی است، باید ارائه شود.
ب ـ جنبه‌های بالینی و ماهیت تصمیمی^[۵۱۸] که باید گرفته شود؛
بیان شفاف مسأله کمک زیادی به تصمیم‌گیری بیمار می‌کند و از سوی دیگر پزشک را از نگرش بیمار به مسأله، مطلع می‌سازد؛ می توان از این عبارات در این زمینه استفاده نمود:
این چیزی است که باید راجع به آن تصمیم‌ بگیریم.
مسأله امروز، این است که ……
این عبارت ها می‌توانند تأمین کننده ی نیاز فوق باشند.^[۵۱۹]
ج ـ مزایا و معایب، ریسک ها، تبعات و عوارض جانبی بعدی موقت و دائمی اقدام پزشکی؛
آثار و تبعاتی که انتظار می رود اقدامات پزشکی بر جسم و روان بیمار داشته باشد باید به اطلاع وی رسانده شود؛ قانون بهداشت عمومی فرانسه برای شناسایی ریسک هایی که افشای آنها لازم است، معیاری وضع نموده است. به موجب ماده ی ۲-۱۱۱۱ این قانون ریسک های عادی و شدیدی که به طور معمول قابل پیش بینی هستند^[۵۲۰] باید به اطلاع و آگاهی بیمار رسانده شود. بدین ترتیب این قانون، معیار تکلیف پزشک را قابلیت پیش بینی خطر می داند، خواه آن خطر شدید باشد یا نباشد؛ با این حال هر چند که یک پزشک متعارف، بسیاری از ریسک های بعید و نامعمول را افشاء نمی کند، با این حال ریسک های نامعمول مهم و خطرناک و همچنین خطراتی که بیمار در خصوص آن سؤال می کند باید افشاء گردد^[۵۲۱]. بدین ترتیب زمانی که ناتوانی و عواقب ناشی از عملیات پزشکی بر منافع بالقوه ی آن غالب باشد، احتمال فوت یا ناتوانی ممکن است نسبت به منافع اقدامات پزشکی پررنگ تر جلوه کند و در نتیجه افشای اطلاعات لازم باشد.^[۵۲۲] گراب حدودی را که باید به بیمار در خصوص خطرات بالقوه ی نامشخص و محتمل، اطلاعات داده شود را مورد بحث قرار دهد. او معتقد است که تعهد به دادن اطلاعات در خصوص ریسکِ محتمل و بعید، برای پزشک وجود ندارد.^[۵۲۳] اگر لازم باشد که هر ریسک محتملی افشاء شود، اولاً این مشاوره و ارائه اطلاعات بازه ی زمانی طولانی مدت غیر قابل قبولی را به خود اختصاص خواهد داد و ثانیاً گرفتاری های حل نشدنی را برای بیمار ایجاد خواهد کرد و احتمالاً وی را دچار تردید و شبهه در تصمیم گیری خواهد نمود. بنابراین در تشخیص محدوده ی تعهد به افشاء، رعایت تعادل و پرهیز از افراط و تفریط لازم است. البته تعیین این حد تعادل مشکل است.^[۵۲۴] به منظور تحقق افشای جامع اطلاعات لازم است که همه ی مزایا و معایب کلیه ی حق انتخاب های موجود برای بیمار به آگاهی وی رسانده شود.
معمولا پزشک در بیان خود، نقاط قوت یکی از روش ها و نقاط ضعف سایر روش ها را بیان می کند بدون این که دید جامعی را از نقاط ضعف روش مد نظر خود و نقاط قوت سایر روش ها ارائه دهد؛ در این گونه موارد عباراتی نظیر اگرچه درمان جدید گران تر است، اما در عوض شما روزی یکبار از آن استفاده می کنید، یا گرچه اسکرین کانسر کولون با آزمایش راحت تر و ارزان تر است ولی سیگموئیدوسکوپی مطمئن تر می باشد، برای آگاه سازی بیمار به کار می رود.^[۵۲۵]
در این چارچوب بایستی نگرانی های موجود به کمک عباراتی نظیر اگرچه انجام آن مشکل است ولی برای درک کامل و جلب اطمینان و پذیرش پایدار بیمار خیلی حساس و مهم است یا شانس موفقیت عالی است، یا اینکه اکثر بیماران با شرایط شما با این درمان بهبود یافته اند اما نه همه، با بیمار در میان گذارده شود.
د ـ حق بیمار برای رد خدمات پزشکی پیشنهادی و توضیح آثار، ریسک ها و خطرات آن؛
ه ـ نوع اقدامات پزشکی، روش و وسایل مورد استفاده در آن؛
مثلاً این که نمونه برداری از خون یا بافت صورت خواهد گرفت یا این که درمان های دارویی انجام خواهد شد یا این که آیا درمان های سرپایی در مورد بیمار انجام خواهد شد یا خیر و…
و ـ محدوده و قلمرو عملیات پزشکی؛
یک بیمار باید در خصوص دامنه ی اقدامات پزشکی به خصوص در مورد حق خود بر حریم خصوصی اش^[۵۲۶] و استقلال فردی و اراده ی آزاد و این که چه موقع این حق، نقض خواهد شد، اطلاعات کافی دریافت کند.
ز ـ اهمیت عملیات پزشکی؛
یک پزشک باید به بیمار دلایلی را که بر اساس تشخیص پزشکی وی عملیات پزشکی ضروری است، توضیح دهد؛ اگر او معتقد است که اقدامات باید بدون تأخیر انجام پذیرد، این را نیز باید متذکر شود.
ح ـ هزینه ها؛
حقوق بیمار ایجاب می کند که پیش از آن که تقیید یا تعهد قانونی ایجاد شود، در خصوص کلیه ی جوانب، توافق حاصل شود. هزینه های عملیات پزشکی پیشنهادی، یکی از جوانب بسیار اساسی اقدامات پزشکی می باشد که اطلاع رسانی در خصوص آن لازم و ضروری است.
ط ـ اقدامات جایگزین^[۵۲۷]
اغلب مشکلات طبی راه ‌حل‌های متفاوتی دارند. از ساده‌ترین مداخله گرفته که تجویز دارو به صورت قرص، شربت یا آمپول می‌باشد تا پیچیده‌ ترین آن ها مانند جراحی باز، بالون و …. اغلب پزشک با چند گزینه ی درمانی روبروست. این حق بیمار است که از این گزینه ‌ها مطلع شود و در انتخاب هر کدام با پزشک هم فکری نماید؛ اگر پزشک عملیات جایگزینی را نیز علاوه بر اقدام اصلی که گزینه ی اول وی می باشد در نظر دارد، باید آن را به بیمار اطلاع دهد. انتخاب نهایی بعد از همه ی این ها با بیمار است. در این راستا باید راهنمایی های لازم و مفید به بیمار داده شود و دلایلی که به واسطه ی آن ها عملیات جایگزین، گزینه ی ثانویه ی پزشک می باشد باید به وی اطلاع داده شود.^[۵۲۸]
زمانی که تصمیم گیری از میان چند گزینه مطرح است از آنجا که معمولاً بیمار نسبت به این گزینه ها آگاهی ندارد، پزشک باید از عباراتی نظیر شما می توانید درمان جدید را شروع کنید یا درمان فعلی را ادامه دهید، استفاده کند.^[۵۲۹]
ی ـ نظرات موافق و مخالف موجود درباره ی اقدامات جایگزین؛^[۵۳۰]
در بسیاری موارد پزشکان روش‌های جایگزین را ذکر می‌کنند، اما در بیان منافع و کاستی‌های هر روش، سهل‌انگاری می‌نمایند. غالباً بنا بر سلیقه ی خویش روشی را انتخاب و بیشتر منافع آن روش و کاستی‌های سایر روش‌ها را بازگو می‌نمایند. رعایت امانت و صداقت در بیان نقاط ضعف و قوت هر روش به بیمار امکان می‌دهد تصمیم‌ آگاهانه‌تری بگیرد؛ به عنوان مثال: “داروی جدید گرانتر است، اما باید یک بار در روز مصرف شود یا غربالگری سرطان روده بزرگ با بهره گرفتن از نوار، برای شما آسان‌تر است، اما انجام سیگموییدوسکوپی از دقت بیشتری برخوردار است.”
ک ـ پیش بینی های پزشکی که ممکن است شامل امکان انجام اقدامات بعدی باشد؛
ل ـ تخصص و تجربه؛
تخصص و تجربه ی پزشک، پرسنل حرفه ای، منابع فنی و رتبه و درجه ی تخصصی بیمارستان و درمانگاه از مواردی است که بیمار باید از آن مطلع باشد.
م ـ هدف مورد انتظار در عملیات پزشکی؛
ن ـ ابهامات موجود؛^[۵۳۱]
علیرغم این‌که بیان ابهامات و تردیدهای موجود در مورد مداخله‌های درمانی دشوار است، امّا به نحو مؤثری باعث افزایش اطمینان و ترغیب بیمار به متابعت از پزشک می‌شود. عبارت‌ های ذیل به نکته ی فوق اشاره دارد.

• مدل های ارزیابی سطح تکنولوژی…………………………………………………………………………………………………….۲۴

۲-۷-۱- روش ارزیابی اقتصادی موقعیت تکنولوژی………………………………………………………………….۲۶
۲-۷-۲- روش اندازه گیری غیر ادغام شده (مجزا )…………………………………………………………………..۲۶
۲-۷-۳- روش تجزیه وتحلیل استراتژیک…………………………………………………………………………………..۲۷
۲-۷-۴- مدل چند شاخصی………………………………………………………………………………………………………..۲۷
۲-۷-۵- روش شاخصهای تکنولوژی (آنکتاد)…………………………………………………………………………….۲۷
۲-۷-۶- روش ارزیابی تناسب تکنولوژی……………………………………………………………………………………۲۸
۲-۷-۷- روش پورتر…………………………………………………………………………………………………………………..۲۸
۲-۷-۸- روش اطلس تکنولوژی………………………………………………………………………………………………..۲۹
فهرست مطالب

• تاثیرتکنولوژی بر فرهنگ واجتماع……………………………………………………………………………………………….۲۹

۱-۸-۱- فرهنگ ابزار………………………………………………………………………………………………………………….۳۰
۱-۸-۲- فرهنگ تکنوکراسی……………………………………………………………………………………………………….۳۰
۱-۸-۲- فرهنگ تکنوپولی…………………………………………………………………………………………………………..۳۰

• ارتقاء سطح تکنولوژی و آثار اجتماعی آن…………………………………………………………………………………….۳۱

• اثر بخشی ارتقاء فنی تکنولوژی…………………………………………………………………………………………………….۳۲

• فصل سوم: پیشنهاد روش تحقیق^[۳]……………………………………………………………………………………………………………………….۳۶

• مقدمات و کلیات طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………………….۳۶

• نوع و تبیین انجام روش تحقیق…………………………………………………………………………………….۳۷

• کلیات قلمرو های تحقیق………………………………………………………………………………………………۳۹

۳-۳-۱- جامعه آماری ( قلمرو مکانی تحقیق )……………………………………………………………………………۳۹
۳-۳-۲- روش نمونه گیری ( قلمرو اقدامات تحقیق )…………………………………………………………………۳۹
۳-۳-۳- حجم نمونه گیری (قلمرو احاطه تحقیق )…………………………………………………………………….۳۹
۳-۳-۴- ابزار نمونه گیری (قلمرو امکانات تحقیق )……………………………………………………………………۳۹
۳-۳-۵- دوره زمانی ( قلمرو دوره تحقیق )………………………………………………………………………………..۴۰
۳-۳-۶- راستی آزمایی ( قلمرو اعتباری تحقیق )………………………………………………………………………۴۰
۳-۳-۷- روش تحلیل داده ها ( قلمرو محا سبات تحقیق )………………………………………………………..۴۰

در اکثر واکنش سولفید‌هیدروژن با سود، بسته به PH محلول ممکن است که بی‌سولفید‌سدیم^[۲۴] یا سولفید‌سدیم^[۲۵] تولید شوند. در PH های پایین‌تر (۱۲-۱۰) تشکیل نمک بی‌سولفیدسدیم غالب است درحالی‌که در PH های بالاتر (بالاتر از ۱۲) نمک سولفیدسدیم بیشتر تشکیل می‌شود. به دلیل اینکه سولفیدهیدروژن اسید ضعیفی است، در PH های کمتر از ۸، محلول به‌اندازه کافی قلیایی نیست و درنتیجه سولفیدهیدروژن جداسازی نمی‌شود.

نباید فراموش کرد که در PH های بالای ۱۰، دی‌اکسید‌کربن توسط محلول سود جذب‌شده و در اثر واکنش آن با سود نمک کربنات‌سدیم^[۲۶] تشکیل می‌شود که مطلوب نیست. در اثر تشکیل این نمک علاوه بر بالا رفتن مصرف سود، به دلیل رسوب این نمک مشکلات گرفتگی در سیستم به وجود خواهد آمد.
بنابراین درصورتی‌که غلظت دی‌اکسیدکربن زیاد باشد (۶۵ درصد)، مقداری دی‌اکسیدکربن توسط جریان گاز جذب‌شده و درنتیجه مقدار سود بیشتری مصرف می‌گردد و کربنات‌سدیم تولید می‌شود [۱۹ و ۱۸ و ۴].

COS + 4NaOH → Na₂S + Na₂CO₃ + ۲H₂O (استخراج)
مکانیزم واکنش سولفید‌کربنیل با سود به‌صورت زیر است:
COS + H₂O ⇆ H₂S+ CO₂
H₂S + 2NaOH → Na₂S + H₂O
CO₂ + ۲NaOH → Na₂S + H₂O
CO₂ + ۲NaOH → Na₂CO₃ + H₂O
ثابت تعادلی برای واکنش تعادلی سولفیدکربنیل با آب در جدول (۲-۱) ارائه‌شده است.
جدول ۲-۱- ثابت تعادلی برای واکنش سولفیدکربنیل و آب [۲۰]

CS₂ + ۶NaOH → ۲Na₂S + Na₂CO₃ + ۳H₂O
درصورتی‌که ناخالصی‌های سولفیدهیدروژن^[۲۷]، سولفیدکربنیل^[۲۸] و دی‌سولفیدکربن^[۲۹] در برج پیش شستشو جدا نشوند و همراه مرکاپتان‌ها وارد برج استخراج بشوند مشکلات زیر به وجود می‌آید:
سود به‌صورت بازگشت‌ناپذیر مصرف می‌شود چراکه بازیابی سود از اکسیداسیون سولفیدسدیم^[۳۰] به‌راحتی امکان‌پذیر نیست و درنتیجه بخشی از محلول سود دائماً هدررفته و باید به سیستم اضافه شود.
در اثر حضور سولفیدهیدروژن^[۳۱] همان‌گونه که واکنش‌ها نشان می‌دهند سولفات سدیم در اکسیدایزر تولید می‌شود. تولید سولفات سدیم و یا به‌عبارت‌دیگر اکسیداسیون سولفیدسدیم^[۳۲] هشت برابر اکسیداسیون سدیم مرکاپتاید^[۳۳] اکسیژن مصرف می‌کند. درنتیجه عدم امکان تزریق اکسیژن کافی یک عامل محدودکننده برای احیاء سود می‌باشد و این امر منجر به تجمع سولفیدهیدروژن در محلول سود احیاشده می‌شود.
حضور نمک‌های سدیم در سود، قدرت سود را در جذب مرکاپتان‌ها در برج استخراج کاهش می‌دهد.
چون نمک‌های سدیم در فرایند تجمع می‌کنند، ته‌نشینی آن‌ ها منجر به مشکلات گرفتگی^[۳۴] در سیستم می‌گردد [۱۹ و ۱۸ و ۴].
۲-۴- کاتالیست فرایند مرکاپتان‌زدایی توسط سود
قدرت کاتالیست در تسریع واکنش اکسیداسیون مرکاپتان‌ها به دی‌سولفیدها، مبنای تمام انواع فرآیندهای مرکاپتان‌زدایی از گاز مایع توسط محلول سود می‌باشد. کاتالیست رایج در صنعت برای احیای محلول سود در کلیه فرآیندهایی که از سودسوزآور برای مرکاپتان‌زدایی استفاده می‌کنند عبارت است از سولفونیتد‌کبالت‌فتالوسیانین^[۳۵]. این ماده شیمیایی در حالت طبیعی به‌صورت مایع بوده، خیلی سمی نیست و معمولاً محلول ۳۰ درصد وزنی آن در آب با محلول سود ترکیب‌شده و در فرایند بکار برده می‌شود [۱۹ و ۱۸]. شرکت‌های تأمین‌کننده کاتالیست‌های شیرین‌سازی، ازجمله کاتالیست سولفونیتدکبالت‌فتالوسیانین، عبارتند از شرکت اکسنس^[۳۶]، شرکت اِل‌اِل‌سی^[۳۷] و یواُپی^[۳۸]. این کاتالیست دارای نام‌های تجاری مختلف می‌باشد و برحسب اینکه تولیدکننده آن شرکت یواُپی، شرکت اکسنس یا شرکت اِل‌اِل‌سی باشد، به ترتیب ممکن است کاتالیست مراکس^[۳۹] یا اِل- سی- پی- اس^[۴۰] و یا غیره نامیده شود. ساختار مولکولی کاتالیست مذکور در زیر آورده شده است.
شکل ۲-۳- ساختار مولکولی کاتالیست سولفونیتدکبالت‌فتالوسیانین [۵]
-R: -So₃H-, cl-, OH-, Br-

توانایی دیداری– فضایی

اختلال یادگیری غیر کلامی

۱۵

۲۶/۶۳

۷۲/۵

۲۸

۱۶/۱۷

۰۰۰/۰

در خود ماندگی با عملکرد بالا

۱۵

۰۶/۳۳

۶۹/۳

جدول ۴.۵ نشان می دهد که بین میانگین توانایی دیداری– فضایی گروه دارای اختلال یادگیری غیرکلامی و گروه درخودماندگی با عملکرد بالا تفاوت معناداری وجود دارد (۱۶/۱۷=t، ۰۰۰/۰>P). بنابراین می‌توان گفت گروه دارای اختلال یادگیری غیرکلامی از نظر میزان توانایی دیداری- فضایی در سطح بالاتری از گروه درخودمانده با عملکرد بالا قرار دارد.

فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
مقدمه
در این فصل ابتدا به بررسی و بحث در مورد نتایج حاصل از پژوهش می پردازیم سپس محدودیت ها و پیشنهادهای پژوهش را ارائه می کنیم.
نتایج آزمون نشان داد که بین میانگین نمرات دانش آموزان با اختلال یادگیری غیر کلامی و دانش آموزان با درخودمانده با عملکرد بالا از لحاظ توانایی دیداری- فضایی تفاوت معناداری وجود دارد. دانش آموزان با اختلال یادگیری غیرکلامی دارای توانایی دیداری- فضایی بهتری نسبت به دانش آموزان با درخودمانده با عملکرد بالا هستند. بنابراین، با ۹۹ درصد اطمینان می‏توان گفت توانایی دانش آموزان با اختلال یادگیری غیر کلامی در مؤلفه ی دیداری- فضایی بهتر از دانش آموزان با درخودماندگی با عملکرد بالا است.
بحث و نتیجه‌گیری
نتایج این پژوهش با برخی از نتایج پژوهش های انجام شده مانند پژوهش های زیر همسو است. نتایج پژوهش گانتر (۲۰۰۲) نشان داد که در افراد درخودماندگی با عملکرد بالا بر اساس نیمرخ اختلال یادگیری غیرکلامی، الگویی از نقایص غیرکلامی، دیداری – فضایی با وجود مهارت هایی در حافظه کلامی و پردازش کلامی سالم، دشواری هایی در درک طنز، آسیب جدی در زبان و حافظه آسیب دیده برای الگوهای پیچیده و مفهومی وجود دارد.
مطالعه مقایسه ی گروهی از کودکان مبتلا به اختلال فراگیر رشد و گروه کودکان عادی، نشان داد که توانایی تکمیل دیداری اشکال تا حدی مسدود شده بود و زمانی که اشکال پیچیده شدند، این مشکل افزایش یافت (دویت^[۹۱] و همکاران، ۲۰۰۷).
ویلیامز^[۹۲] و همکاران (۲۰۰۸)، در یک بررسی نمرات هوشبهر ۶۹ کودک و ۷۷ بزرگسال درخودمانده با عملکرد بالا را با ۷۲ کودک عادی و ۱۰۷ بزرگسال در گروه کنترل را بررسی کردند و یکی از سه موئلفه ی اولیه الگوی وکسلر که در اختلال یادگیری غیرکلامی دیده شده، در ۱۷ تا ۲۶ درصد از کودکان و ۲۰ تا ۳۰ درصد از بزرگسالان درخودمانده با عملکرد بالا پیدا شده و همه سه موئلفه ی موجود تا اندازه ای بیشتر از ۵۰ درصد از کودکان و بزرگسالان درخودمانده موجود بود. بطور کلی نیمرخ هوشبهر کلامی بزرگتر از هوشبهر عملی که در اختلال یادگیری غیر کلامی دیده شده و ۱۸ درصد از افراد درخودمانده با عملکرد بالا وجود دارد (جویباری، ۱۳۹۰).
گرین و همکاران (۱۹۹۵) در یک بازنگری از تحقیقات شناختی که شامل نمونه هایی از طیف درخودمانده بود، نتیجه گرفتند که افراد درخودمانده در مقایسه با افراد با آسپرگر و افراد درخودمانده با عملکرد بالا به طور گسترده ای مهارت های دیداری – فضایی را حفظ کرده بودند.
مطالعه کولتر^[۹۳] (۲۰۰۹) محدودیت هایی در زمینه توانایی یکپارچه سازی بخش های دیداری در افراد درخودمانده سطح بالا نشان داده است.
در حالی که نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش های زیر ناهمسو می باشد:
دمیترسکو (۲۰۰۵) در تحقیقی تفاوت های نیمرخ عصب شناختی کودکان با درخودماندگی با عملکرد بالا و کودکان با اختلال یادگیری غیرکلامی را بررسی کرد. نتایج نشان داد که گروه با درخودمانده با عملکرد بالا در توانایی های دیداری – فضایی و ساختاری دیداری بهتر از گروه با اختلال یادگیری غیرکلامی عمل کردند. و همچنین هر دو گروه ضعف های کلی درحوزه های غیرکلامی از خود نشان دادند.
بررسی لینکلن (۱۹۹۵) نشان داد که بیشتر مطالعاتی که شامل شرکت کنندگان درخودمانده بود، هوشبهر عملی بالاتری از هوشبهر کلامی در مقایسه های هوشی استاندارد مانند مقیاس و کسلر را گزارش کرد.
همچنین، کودکان با اختلال یادگیری غیرکلامی اغلب مشکلاتی در مهارتهای حرکتی و حسی در سمت چپ بدنشان نسبت به سمت راست بدنشان نشان می دهند، آنها تقریباً همیشه مشکلاتی در تکالیفی مانند جهت یابی با انگشتان، بازشناسی شکلهای لمسی، چالاکی و سرعت در مهارت های حرکتی ظریف از خود بروز می دهند (اسویلن و همکاران، ۱۹۹۹؛ مارتیا، ۲۰۰۴؛ هارون رشیدی، ۱۳۸۹).
در تأیید فرضیه پژوهش یعنی تفاوت بین توانایی دیداری- فضایی دانش آموزان با اختلال یادگیری غیر کلامی و دانش آموزان درخودمانده با عملکرد بالا، می توان این چنین تبیین کرد؛ دانش آموزان درخودمانده با عملکرد بالا اغلب در پردازش، و یکپارچه سازی اطلاعات حسی از جمله اطلاعات دیداری مشکل دارند. این دانش آموزان کاستی هایی در سطوح توجه به تحریک دیداری نشان می دهند. دانش آموزان درخودمانده با عملکرد بالا به جای استفاده از اطلاعات دیداری در محیط خود، ممکن است از عکس العمل لمسی و جنبشی خود استفاده کنند. این ناتوانی در یکپارچه سازی و پردازش اطلاعات حسی در فرد منجر به این می شود که از افراد یا اشیاء محیط اطراف خود بی اطلاع باشند. بنابراین، این مشکلات در آگاهی فضایی، ممکن است بر موقعیت فرد در فضای اطراف و محیط وی تأثیر منفی بگذارد و دارای توانایی محدودی در این زمنیه باشد. در مجموع، می توان این گونه بیان کرد: یکی از ویژگی های بارز دانش آموزان درخودمانده با عملکرد بالا، مشکلات اجتماعی است. چون تعداد زیادی از تعاملات و ارتباطات اجتماعی نیازمند توانایی های غیرکلامی مانند زبان حرکتی، حالات چهره و آهنگ صدا است. در نتیجه این مشکلات باعث اختلال در فرایند پردازش دیداری و ادراک دیداری – فضایی این کودکان می شود. همچنین، برای این دانش آموزان احتمال ذخیره سازی اطلاعات به دست آمده از طریق بینایی در حافظه کم است، و ذخیره سازی اطلاعات به دست آمده از طریق شنیداری (گوش کردن) در حافظه آنها بیشتر می باشد. بنابراین، از آن ها انتظار نمی رود که در آزمون هایی مانند مکعب های کهس، از توانایی دیداری- فضایی بالایی برخوردار باشند.
محدودیت های پژوهش
این پژوهش تنها در یک منطقه از شهر تهران صورت گرفت که تعمیم نتایج به جامعه ای دیگر را مستلزم به انجام تحقیقات وسیع تری می دارد.
از آن جایی که نمونه های انتخاب شده مربوط به دانش آموزان پسر بودند، بنابراین، در تعمیم نتایج به جامعه دچار مشکل خواهیم شد.
پیشنهادها
پیشنهادهای پژوهشی
از آن جایی که این پژوهش صرفاً بر روی دانش آموزان سنین ابتدایی انجام گرفته است، پیشنهاد می شود متغیر مورد بررسی روی گروه های سنی بالاتر نیز مورد مطالعه قرار گیرد.
پیشنهاد می شود که در پژوهش های مشابه بعدی نمونه ها از دانش آموزان دختر نیز انتخاب شوند و با دانش آموزان پسر مورد مقایسه قرار گیرند تا مشخص شود که آیا از لحاظ جنسیت نیز تفاوتی وجود دارد.
این پژوهش به بررسی مقایسه ی توانایی دیداری- فضایی دانش آموزان با اختلال یادگیری غیر کلامی و دانش آموزان با اختلال درخودماندگی با عملکرد بالا پرداخته است، لذا توصیه می شود توانایی دیداری- فضایی در مورد گروه های دیگر مانند دانش آموزان با اختلال یادگیری کلامی نیز مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهادهای کاربردی
پیشنهاد می شود که آموزش های لازم در زمینه توانایی دیداری- فضایی دانش آموزان درخودمانده با عملکرد بالا در امر آموزش به مربیان و معلمان و والدین این دانش آموزان داده شود.
پیشنهاد می شود که متخصصان و سیاست گذاران بخش سلامت و توانبخشی به دانش آموزان درخودمانده با سطح بالا توجه ویژه ای داشته باشند و به طراحی عملیاتی بپردازند که ویژگی های دیداری- فضایی آن ها را به منظور زندگی روزمره بهتر بهبود بخشد.
منابع
آدامز، لین. (۲۰۰۸). اوتیسم و سندروم آسپرگر، ترجمه علیزاده موسوی، ابراهیم (۱۳۸۸). نشر تابران. تهران.
ابراهیم پور، مجید. (۱۳۸۸). بررسی و مقایسه ضایعه های عضوی مغزدرکودکان آسپرگر، پایان نامه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.
ازونوف، سالی، داوسن، جرالدین؛ مک پارتلند، جیمز. (۲۰۰۲). راهنمای والدین کودکان آسپرگر و اوتیسم با عملکرد بالا، ترجمه شریفی درآمدی، پرویز؛ حاج نوروزی، محبوبه (۱۳۸۵)، تهران، سپاهان.
اشکان، مریم. (۱۳۸۳). ساخت هنجاریابی آزمون پیشرفت ادراک دیداری برای دانش آموزان پیش دبستانی و پایه اول در مقطع ابتدایی شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
بهرامی، هادی. (۱۳۸۱). آزمون های روانی (مبانی نظری و فنون کاربردی)، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

-آمدی سورمه تو چشمش کنی بلند شدی کورش کردی.
-پول اجاره خانه ات را قبل از معاش کنار بگذار.
-گنگ دانا،بهتر از سخن گوی نادان است.
-صدای خود را پایین آور دلیل خود را محکم نگهدار
-آن را که حساب باک است از محاسبه چه باک است
-اگر نمی توانی با گاو نر مقابله کنی به گوساله اش شاخ بزن
-هر چه در جیب داری بخور باز از غیب می رسد
-نانت را بده نانوا بپزد ولو نصفش را بدزدد
-سگ سگس کند ولی چو گرگ بینند با هم نشوند
-شیر که پیر شود قورباغه هفت تیرکش می شود.
-با آن کس ز آتش عشقت چو ما نسوخت
پرهای دلت نسوخت ندانم چرا نسوخت
-جز آهن دل تو که دارد توان و تاب
دیگر دلی نماند که بر حال ما نسوخت
-بس عاشقان که خویش چو پروانه سوختند
کس غیر ما و شمع ز سر تا ز پا نسوخت
-بر نی نوای عشق چو مطرب نواز ساخت
در حیرتم که نی چرا از این نوا نسوخت
-من در این دشت پر از خوف خطر
جز به الطاف توام نیست نظر
-من در این کوچه بی عابر و تنگ که در آن نیست به جز شیشه سنگ
-به کجا روی کنم؟ جز گل روی تورا چه گلی بو کنم
-در دل وادی بی عشق ها چشم و دل بسته رهایم نکنی
گر کنی به کجا روی کنم
-یا رب روا مدار که گدا معتبر شد گر معتبر شود ز خدا بی خبر شود
-از دشمنان برند شکاست نزد اوست چو دوست دشمن است شکایت کجا برم؟
-از صحبت پادشه بپرهیز چو پینه نرمو ز اتش تیز
-از مکافات عمل غافل مشو گندم ز گندم روید و جو ز جو
-اگر مشک خالصی نداری مگوی ورت هست خود فاش گرد به بوی
-اگر مرد هست ز هنر بهرور هنر خود بگوید نه صاحب هنر
-ای شده از شناخت خود عاجز کس شناسی خدا را هرگز
-این دغل دوستان که می بینی مگسانند گرد شیرینی
-با هر که دوستی خود اظهار می کنم خوابیده دشمنی است که بیدار می کنم
-بچه ظالم ستمگر می شود تیغ چون بشکست خنجر می شود
-به شیرین زبانی و لطف و خوشی توانی فیلی به مویی کشی
-تا مرد سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد
-تا ندانی کیست همسایه به مارت تلف مکن مایه
-تاجر ترسنده دل و لرزنده جان در جان نه سود بیند و نه زیان
-تو اول بگو با کیان دوستی من آنک گویم که تو کیستی
-سخندان پرورده پیر کهن بیندیشد آنکه گوید سخن
-خرج از کیسه مهمان بود حاتم طایی شدن آسان بود
-ترحم بر پلنگ تیز دندان ستمکاری بود با گوسفندان
-اگر از داد کشیدن کاری ساخته بود الاغ برای خود قصرها ساخته بود

-اگر رزق و روزی ما با دویدن بود در جهان از سنگ خوشبختر نبود
-کس نخوارد پشت من جز ناخن انگشت من
-گر بر سر نفس خود امیری مردی گر بر دگری خرده نگیری مردی
-مردی نبود فتاده را پای زدن گر دست فتاده ای بگیری مردی