وبلاگ

مرحلۀ گردآوری اطلاعات آغاز فرآیندی است که محقق یافته­های میدانی و کتابخانه­ای را گردآوری می­ کند. روش­های گردآوری اطلاعات را به طور کلی به دو طبقه می­توان تقسیم نمود: روش­های کتابخانه­ای و روش­های میدانی (حافظ نیا، ۱۳۸۷، ۱۶۳). از سوی دیگر با توجه به این­که ابزارهای گوناگونی مانند مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و مدارک و اسناد برای بدست آوردن داده ­ها موجود می­باشند، هر پژوهشگر باید با توجه به ماهیت مسئله، یک یا چند ابزار را طراحی کند و پس از کسب شرایط لازم در مورد اعتبار این ابزارها، از آنها در جهت جمع آوری داده ­ها بهره گیرد (خاکی، ۱۳۸۴، ۱۵۹).

یکی از روش­ها و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است. در واقع پرسشنامه یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی مستقیم برای جمع­آوری داده ­های تحقیق است (سرمد و همکاران، ۱۳۸۵، ۱۴۱). از سوی دیگر مصاحبه نیز یکی از ابزارهای جمع آوری داده ­ها محسوب می­ شود. این ابزار گردآوری داده ­ها، امکان برقراری تماس مستقیم با مصاحبه شونده را فراهم می­آورد. لازم به ذکر است که مصاحبه ابزاری است که امکان بررسی موضوع­های پیچیده، پیگیری پاسخ­ها یا پیدا کردن علل آن و اطمینان یافتن از درک سوال از سوی آزمودنی را فراهم می­سازد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۵، ۱۴۹). در نتیجه، در پژوهش حاضر داده ­ها و اطلاعات از طریق روش­های کتابخانه­ای، پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری گردیده است. در این تحقیق برای کسب اطلاعات نظری و ادبیات موضوع از منابع کتابخانه­ای -شامل کتاب­ها، پایان نامه­ ها و مقالات علمی- جهت بررسی معیارهای مطرح در زمینۀ امنیت تجارت الکترونیک و روش­های مطرح جهت ارزیابی آن استفاده گردیده است. همچنین از آن­جایی که یکی از روش­های رایج در گردآوری اطلاعات در پژوهش­های پیمایشی استفاده از پرسشنامه می­باشد و با توجه به میزان دقت لازم در گردآوری اطلاعات، طول مدت پژوهش و سایر هزینه­ها، در این پژوهش جهت گردآوری داده ­های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده گردیده است. در مجموع چهار پرسشنامه تهیه گردیده که هریک از آنها اهداف زیر را دنبال می­ کنند.
پرسشنامۀ شماره یک
این پرسشنامه، به منظور تأیید ساختار ارائه شده و برای انجام مصاحبه در زمینۀ معیارهای ارزیابی سطح امنیت در تجارت الکترونیک تهیه و در بین پنج تن از اساتید فعال در حوزۀ امنیت و تجارت الکترونیک توزیع گردید و از این طریق ساختار ارائه شده تأیید و اصلاحات لازم برای آن صورت گرفته است.
پرسشنامۀ شماره دو و سه
این دو پرسشنامه، به منظور تعیین وزن معیارهای مطرح شده در حوزۀ امنیت تجارت الکترونیک تهیه شده ­اند، یکی از پرسشنامه ­ها بر اساس طیف نه­تایی ساعتی تهیه گردیده که در آن هدف مقایسۀ دو به دو معیارها و تعیین ارجحیت آنها بوده است. در پرسشنامۀ دیگر که به صورت باز طراحی شده است تنها از فرد خواسته شده که وزن هریک از متغیرهای هم گروه را نسبت به یکدیگر تعیین نماید.
پرسشنامۀ شماره چهار
این پرسشنامه به منظور انجام مصاحبه تهیه شده و طراحی آن براساس نیاز محاسباتی و ادبیات موضوع صورت گرفته است. هدف در این پرسشنامه تعیین سطح امنیت معیارهای مطرح در حوزۀ امنیت تجارت الکترونیک بوده و لذا با توجه به هدف مورد نظر سطح امنیت هر معیار در یک طیف ده امتیازی درجه­بندی شده و سپس تعیین گردیده است.
۳-۳) روایی و پایایی ابزار سنجش
برای آن­که بتوان به نتایج اندازه ­گیری اطمینان نمود و به عبارت ساده ادعا کرد که داده ­های حاصل از اندازه ­گیری قابل اعتماد هستند، اندازه ­گیری باید دارای دو خصوصیت روایی و پایایی، باشد. در واقع یک ابزار سنجش باید از روایی و پایایی لازم برخوردار باشد تا محقق بتواند داده ­های متناسب با تحقیق را گردآوری نموده و از طریق این داده ­ها و تجزیه و تحلیل آن­ها، فرضیه ­های مورد نظر را بیازماید و به سوال تحقیق پاسخ دهد (حافظ نیا، ۱۳۸۷، ۱۵۵-۱۵۴).
۳-۳-۱) روایی پرسشنامه
این مفهوم به این سوال پاسخ می­دهد که ابزار اندازه ­گیری خصیصۀ مورد نظر را تا چه حد می­سنجد. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه ­گیری، نمی­ توان به دقت داده ­های حاصل از آن اطمینان داشت (سرمد و همکاران، ۱۳۸۵، ۱۷۰). باید در نظر داشت که برای بررسی روایی، روش­های مختلفی وجود دارد که یکی از آنها روایی محتوا است و سنجش آن از طریق تأیید داوران صورت می­گیرد. روایی محتوای یک آزمون معمولاً توسط افراد متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می­ شود، از این رو اعتبار محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد (سرمد و همکاران، ۱۳۷۶، به نقل از حیدری چتروده، ۱۳۸۹، ۵۶). باتوجه به این­که در پژوهش حاضر پرسشنامه از نوعی اعتبار منطقی و محتوایی برخوردار است که به روش به کار رفته مربوط می­ شود و از آنجایی که در روش مقایسه­های زوجی تمامی عوامل با هم سنجیده می­ شود و این عمل خود تمامی احتمالات مرتبط با در نظر گرفته نشدن یک معیار یا یک سوال را از بین می­برد، علاوه بر این در سایر پرسشنامه ­ها نیز تمامی معیارها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند، بنابراین احتمال در نظر گرفته نشدن معیارها در آنها نیز
مردود می­باشد و در نهایت روایی صوری و محتوایی پرسشنامه ­ها براساس نظر اساتید مشاور و راهنما و همچنین اعضا تیم تصمیم تأیید شده است، لذا می­توان گفت که ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش دارای اعتبار صوری و محتوایی می­باشد.
۳-۳-۲) پایایی پرسشنامه
پایایی یک ابزار معطوف به دقت ابزار در سنجش متغیرهاست. هرچقدر یک ابزار بتواند متغیرهای مورد بررسی را دقیق­تر بسنجد می­گوییم پایایی آن بیشتر است (حیدری چتروده، ۱۳۸۹، ۱۰۵). با توجه به نوع پرسشنامه ­های تهیه شده، می­توان گفت که آنها تمامی معیارها و گزینه­ ها را مورد سنجش قرار می­ دهند و به عبارتی حداکثر سوالات ممکن با ساختاری مطلوب از مخاطب پرسیده می­ شود و چون تمامی معیارها مورد بررسی قرار گرفته و همچنین طراح قادر به جهت­گیری خاصی در طراحی پرسشنامه نمی ­باشد و علاوه بر این به منظور تعیین سطح امنیت معیارها از روش مصاحبه استفاده شده و سپس با بهره گرفتن از روش­های فازی و دمپستر_شیفر سطح کلی امنیت تعیین گردیده و خروجی­های بدست آمده به لحاظ منطقی درست بوده است، لذا پایایی ابزار اندازه ­گیری در این پژوهش از روش­های کمی بهره نگرفته و اعتبار ارزیابی ارزیابان، به عنوان ملاکی جهت پایایی ابزار اندازه ­گیری محسوب خواهد شد. اما در پرسشنامۀ مربوط به مقایسه­های زوجی که براساس مقیاس ساعتی می­باشد، به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از نرخ سازگاری استفاده شده است. ازاین رو در ابتدا از شاخص سازگاری CI، برای اندازه ­گیری ناسازگاری موجود در ماتریس مقایسه­های زوجی در زمانی که از AHP گروهی برای ترکیب ماتریس­ها استفاده می­کنیم، استفاده می­ شود که به صورت زیر تعیین می­گردد:
سپس نرخ سازگاری یا CR، از طریق محاسبه می­ شود. اگر نتیجۀ CR کمتر از ۰.۱ باشد، سازگاری ماتریس M، قابل قبول است. بنابراین در پژوهش حاضر، به منظور تعیین پایایی ماتریس­های حاصل از مقایسه­های زوجی، نرخ سازگاری برای هر ماتریس محاسبه گردید و مقادیر مربوط به آن قابل قبول بوده است.
۳-۴) مراحل انجام تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ­ها
این تحقیق، با توجه به مدل تحقیق که در شکل (۳-۱) آمده است، دارای پنج مرحله می­باشد که توضیح این مراحل از منظر روش­شناسی تحقیق، را مورد بررسی قرار می­دهیم.

5. 5. تعیین سطح کلی امنیت در تجارت الکترونیک برای هریک از شرکت­های بازرگانی مورد مطالعه در شهر مشهد

5. 5. تعیین معیارهای مطرح

5. 5. تأیید ساختار توسط خبرگان

ادغام متغیرهای هم سطح

3. 3. تعیین میزان وزن هریک از معیارها

محاسبۀ آنتروپی شانون
وارد کردن مقادیر در توابع فازی
محاسبۀ ماتریس نهایی

4. 4. انجام مصاحبه به منظور تعیین سطح امنیت معیارها

توزیع پرسشنامه
شکل ۳-۱ فرایند انجام پژوهش
۳-۴-۱) مرحلۀ اول
در این مرحله از تحقیق، معیارها و زیرمعیارهای مطرح در زمینۀ امنیت تجارت الکترونیک، از طریق مطالعات کتابخانه­ای، بررسی ادبیات موضوع و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، شناسایی شدند و در ساختاری مناسب قرار گرفتند. در این ساختار چهار معیار اصلی به عنوان عناصر چرخۀ عمر در نظر گرفته شده و زیر معیارها در رابطه با این چهار معیار اصلی تعیین گردیده است.
۳-۴-۲)مرحلۀ دوم
در این بخش، معیارها و زیرمعیارهای بدست آمده از مرحلۀ اول مورد بررسی پنج تن از خبرگان دانشگاهی قرار گرفته و چنان­چه هریک از بخش­ها نیازمند اصلاح و یا افزودن متغیر بودند، ویرایش­های لازم در این رابطه صورت گرفته و ساختار نهایی تعیین گردید. لازم به ذکر است که باتوجه به جامعیت معیارها و زیرمعیارهای ارائه شده، خروجی بدست آمده در این مرحله با مرحلۀ قبل تفاوت چندانی نداشته و تنها پنج زیر معیار اضافه شده است.
۳-۴-۳) مرحلۀ سوم
در این مرحله هدف، تعیین وزن از طریق روش آنتروپی شانون می­باشد، لذا به منظور دست یافتن به آن در ابتدا پرسشنامه ­های دو و سه در اختیار سه تن از خبرگان امنیت قرار گرفته و سپس ماتریس مقایسه­های زوجی برای هریک از پرسشنامه ­های مربوطه با نرم ساعتی تشکیل گردید و سپس با توجه به داشتن بیش از یک ماتریس، برای بدست آوردن ماتریس نهایی لازم است که از میانگین هندسی برای عناصر ماتریس ، استفاده نماییم که برای دست یافتن به این منظور به صورت زیر عمل می­کنیم:
رابطه ۳-۱:
پس از بدست آوردن ماتریس­های ادغام شده، نرخ سازگاری محاسبه می­ شود که از این طریق پایایی ماتریس­های بدست آمده تأیید شده و به عنوان ورودی آنتروپی شانون مورد استفاده قرار گرفته است. از پرسشنامۀ دیگر در مراحل پایانی محاسبۀ آنتروپی برای بدست آوردن وزن­های تعدیل شده استفاده نمودیم و در پایان وزن نهایی هر متغیر با بهره گرفتن از آنتروپی شانون تعیین می­گردد. برای تعیین وزن متغیرها لازم است مراحل زیر را طی نماییم:
باید در نظر داشت که آنتروپی در نظریۀ اطلاعات، یک معیار عدم­اطمینان است که با توزیع احتمال مشخص  نشان داده می­ شود، در نتیجه اندازه ­گیری این عدم اطمینان (  ) توسط شانون، به صورت زیر بیان شده است:
 : رابطه۳-۲
K مقداری ثابت است و به منظور این که  بین صفر و یک باشد، اعمال می­ شود.  از توزیع احتمال  بر اساس مکانیزم آماری، محاسبه شده و مقدار آن در صورت تساوی  با یکدیگر یعنی (  )، ماکزیمم مقدار ممکن خواهد بود که بدین صورت محاسبه می­ شود:

رابطه۳-۳:
K به عنوان مقدار ثابت، به صورت زیر محاسبه می­ شود:
 رابطه ۳-۴: