شاپور اول (۲۴۱ ـ ۲۷۲ م) به بحرین لشکرکشی کرد و مردمان را کشت.[۱۳۵] شاپور دوم ـ مشهور به شاپور ذو الاکتاف (۳۰۹ ـ ۳۷۹ م) ـ نیز به خَطّ لشکر کشید.[۱۳۶]
انوشیروان (۵۳۱ ـ ۵۷۹ م)، آزاد افروز ـ فرزند گُشنَسْب ـ را حاکم بحرین قرار داد و احتمالاً مُنذر بن نعمان از سوی خسرو بر همه نواحی خلیج حکومت می‌کرده است.[۱۳۷]
طبری از دژ مشقّر در بحرین نام می‌برد و بنای آن را به بَسَک فرزند ماهبوذ نسبت داده است.[۱۳۸]
همچنین گفتنی است که بحرین به همراه فارس و خوزستان یکی از چهار بخش دولت انوشیروان بوده است.[۱۳۹]
آخرین حاکم ایرانی در بحرین سیبخت یا سبخت[۱۴۰] نام داشته است.[۱۴۱]
-
- اُوال (مجمع الجزایر بحرین)
باستانشناسان دانمارکی، در ۱۹۵۹م در جزیرۀ بحرین، به قبرهایی برخوردند که معتقد هستند، مربوط به عصر حجر باشد.[۱۴۲]
و نیز برخی شواهد، تاریخ زندگی و تمدن را در بحرین به ۵۰ هزار سال قبل رساندهاند.[۱۴۳]
هنری رالینسون[۱۴۴] در بین النهرین کتیبهای به خط میخی کشف کرد، که در آن از جزیرۀ دیلمون[۱۴۵] (به زبان سومری) یا تیلمون[۱۴۶] (به زبان آسوری) سخن گفته شده بود. رالینسون معتقد شد، دیلمون همان جزیرۀ بحرین است.[۱۴۷]
نام دیگر جزیرۀ بحرین را در دورۀ اسکندر، ثولوس[۱۴۸] نوشتهاند.[۱۴۹]
در جغرافیای بطلمیوس نیز، نام جزیرۀ بحرین یا یکی از جزایر آن، ایتهار[۱۵۰] یا تارو[۱۵۱] ذکر شده است.[۱۵۲]
در منابع دورۀ اسلامی، نام جزیرۀ بحرین، اوال ضبط شده است.[۱۵۳]
در ۶۳۳هـ ابوبکر بن سعد بن زنگی ـ از اتابکان فارس ـ جزیرۀ اوال و کیش و جزایر دیگری را ضمیمۀ حکومتِ فارس کرد.[۱۵۴]
در طول دوران مغولان، ایلخانان، افشاریان، زندیه و قاجار، همواره جزیرۀ بحرین، جزوی از حکومت ایران بوده است. اگر چه گاهی فراز و نشیب و کشمکش نیز داشته است.
در ۱۲۳۶هـ برای اولین بار، شیخ سلمان بن احمد، بدون اجازۀ دولت مرکزی ایران، عهدنامهای با دولت بریتانیا منعقد کرد که به واسطۀ آن، برای اولین بار پای انگلستان به خلیج فارس باز شد.
بعد از این واقعه معمولاً با شیطنت انگلیسیها و کمپانی هند شرقی، در عمل حاکمیت ایران بر بحرین دارای چالش بوده است ولی همواره تا سال ۱۳۵۱ش ادعای خود را مبنی بر این حاکمیت تکرار کرده است.
در سال ۱۳۵۰ش عیسی بن سلمان آل خلیفه، استقلال بحرین را اعلام کرد. در همین سال نیروی دریایی ایران به دستور محمد رضا شاه، وارد سه جزیرۀ ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک شد.
در پی کشمکشهایی بین دولت ایران و انگلستان، سرانجام با همهپرسی سازمان ملل در این سال (۱۳۵۰ش / ۱۹۷۱م) بحرین به استقلال رسید و به عضویت سازمان ملل متحد پذیرفته شد.
مجمع الجزایر بحرین به دو گروه کوچک و بزرگ تقسیم میشوند. گروه اول غیر از جزیرۀ مرکزی بحرین، جزایر ام نَعسان، مُحرَق، سِترَه، جَدا و نبیه صالح، در اطراف آن قرار دارد.
گروه دوم جزایر خوار است که شامل جزایر کوچکی همچون المَحزوره، رُبَض، عُجَیره، سواد الشمالیه، سواد الجنوبیه، بوسداد، جنان و مشتان است.[۱۵۵]
بنا بر آمار سال ۱۳۷۸ش / ۱۹۹۹م جمعیت کشور بحرین بالغ بر ۶۴۶ هزار نفر بوده است.[۱۵۶] در آمار سال ۲۰۰۷ جمعیت بحرین ۷۰۸۵۷۳ نفر بوده است.[۱۵۷]
در آمار سال ۱۹۹۱م مقدار ۸/۸۱% مردم بحرین، مسلمان بودهاند که ۳/۶۱% شیعه و ۵/۲۰% را اهل سنت تشکیل میدهند.
پایتخت بحرین منامه، واحد پول آن دینار و زبان رسمی این کشور عربی است.[۱۵۸]
-
- ساکنان بحرین
منطقۀ بحرین به دلیل وجود رودهای متعدد[۱۵۹] و آبشخورها و چراگاههای مناسب[۱۶۰] محل سکونت اقوام زیادی از عرب و غیر آنها بوده است.
مردمان این سرزمین را به صورت اختصار معرفی میکنیم.
الف. عربها
چند قبیلۀ مهم در منطقه بحرین زندگی میکنند که به بررسی مختصر آنها میپردازیم.
-
- عبدالقیس
از مهمترین قبایل عربی و از ربیعه بن نزار هستند که قرنها قبل از اسلام از تَهامه به بحرین وارد شدهاند.[۱۶۱]
جارود بن معلی عبدی که از بزرگان وفد بحرین بوده، از این قبیله است.[۱۶۲]
از اماکن آنها جار، قمادی، جبله، بیضاء، القلیعه، النجوه، مُشَّقر، ریمان، دبیره، دارا، النبط و سوار از قراء بحرین است.[۱۶۳]
مسجد عبد القیس در جواثایِ بحرین، به روایت بخاری، دومین مسجدی است که بعد از مسجد النبی در مدینه، در آن اقامه نماز جمعه شده است.[۱۶۴]
از بطون این قبیله، جذیمه بن عوف است و منازل آنها بیضاء در ناحیۀ خَط و قطیف است. پیامبر گرامی اسلام در سال هشتم هجرت، خالد بن ولید را به سوی این قبیله فرستاد.[۱۶۵]
از دیگر بطون این قبیله، عامر بن الحارث است که در جار، مریداء، جبیله، العبقسیین، کنوت، مفرض، الفرضه، نُهی، الدبیره، شفار، ظهران، الصادر، نقیه، نجبه و جفیر زندگی میکردهاند.[۱۶۶]
دیگر شاخۀ این قبیله محارب بن عمرو است که در قطیف، عرجه، الرفیله، الکثیب، ذوالنار، المرزی، نبطاء و المطلع ساکن بودهاند.[۱۶۷]
با تأسیس شهر بصره به عنوان یک پادگان نظامی عدهای از مردم بحرین به این منطقه کوچ کردند[۱۶۸] که جارود بن معلی عبدی ـ بزرگ عبدالقیس ـ از این مهاجرین بود.[۱۶۹]
عبدالقیسِ بصره، در جنگهای جمل، صفین و نهروان از لشکریان امیرالمؤمنین بودند.[۱۷۰]
-
- بکر بن وائل
از بزرگترین قبیلههای عرب و از تیرۀ عدنانی هستند. محل سکونت آنها از یمامه تا بحرین و سپس تا عراق بوده است.[۱۷۱]
از شاخه ها و بطون این قبیلۀ بزرگ، بنی قیس بن ثعلبه بن عصابه هستند که در بحرین اقامت داشتهاند.[۱۷۲]
برخی منازل آنها نیز عبارتاند از: هَجَر، السیدان، الشیطان، تاج، عباعب.[۱۷۳]
- تمیم
فرم در حال بارگذاری ...
