وبلاگ

منظور از قرارداد در قراردادهای تجاری بین ­المللی و در حوزه حقوق تجارت بین­الملل توافقاتی است که بین اشخاص حقیقی یا حقوقی در مبادلات کالا،  خدمات یا مالکیت فکری منعقد می­ شود. و اما سوالی که ممکن است مطرح شود این است که معیار تمییز قراردادهای تجاری بین ­المللی از معاهدات بین ­المللی چیست؟ به طور خلاصه می­توان گفت که یکی از معیارهای تشخیص معاهدات بین ­المللی از قراردادهای تجاری بین ­المللی در( طرفین رابطه حقوقی) است. طرفین یک معاهده بین ­المللی تابعان حقوق بین­الملل یعنی دولت­ها و سازمان­های دولتی هستند، درحالی که طرفین یک قرارداد تجاری بین ­المللی عمدتا اشخاص حقیقی و حقوقی حقوق خصوصی می­باشند. معیار دیگری که در این خصوص وجود دارد به موضوع معاهده و قرارداد برمی گردد.موضوع معاهدات بین ­المللی عمدتا به مباحث حقوق بین­الملل عمومی و  حق حاکمیت دولت­ها بر سرنوشت خود مربوط می شود؛ اما موضوع قراردادهای تجاری بین ­المللی بیشتر مبادله کالا و خدمات بازرگانی و حرفه­ای است که در حوزه حقوق تجارت بین­الملل مطرح می­ شود.[1]

قراردادها تا حدی به بخشی از زندگی در یک اجتماع تبدیل شده ­اند که شاید شما از اینکه چند قرارداد را در هر روز منعقد می­کنید ناآگاه باشید. در مفهومی وسیع تر، یک قرارداد در شکلی ساده، یک توافق است که رابطه­ای بین یک یا چند طرف را تعریف می نماید. دو نفر که پیمان ازدواج را رد و بدل می­ کنند داخل یک عقد ازدواج می شوند؛ فردی که فرزندی دارد قراردادی برای حمایت و تربیت آن فرزند منعقد می­نماید؛ خریدارانی که غذایی را در یک فروشگاه انتخاب می­ کنند قراردادی را برای خرید کالا به قیمت بیان شده منعقد می­نمایند. یک قرارداد بازرگانی در ساده­ترین اصطلاح، صرفا توافقی است که به وسیله دو یا چند طرف  به منظور داد و ستد بازرگانی صورت می­پذیرد. هر قراردادی ممکن است به صورت شفاهی و یا کتبی باشد. شروط کتبی ممکن است در یک یادداشت ساده، مدرک رسمی و یا رسید ثبت شوند. بدلیل اینکه یک رابطه قراردادی بین دو یا چند فرد که به صورت بالقوه منافع مخالفی دارند شکل می­گیرد، شروط قرارداد به طور معمول و به وسیله حقوقی که برای حمایت طرفین به کار گرفته شده ­اند،  ضمیمه و محدود می­گردند و برای تعیین روابطی خاص بین آن­ها در جایی که مقررات غیر معین، مبهم و یا حتی حذف شده باشند، خواهند بود. زمانی که یک طرف وارد یک قرارداد تجاری با طرف ناشناس و دور افتاده­ای که در آن سوی مرزها است می­ شود، قرارداد اهمیت مضاعفی پیدا می­ کند، پیدایش یک قرارداد بین ­المللی روند پیچیده­تری از تشکیل یک قرارداد بین طرفینی است که از کشور و فرهنگی یکسان می­باشند. در یک داد و ستد فرامرزی، طرفین معمولا به صورت رو در رو با یکدیگر ملاقات نمی­کنند، آن­ها رویه­ ها و ارزش­های اجتماعی متفاوتی دارند، و حقوقی که قراردادها موضوع آن می­باشند به وسیله حکومت­های مختلفی و با سیستم­­های حقوقی مجزا اعمال می­شوند. این فاکتورها به آسانی می­توانند منجر به سوءتفاهمات شوند و بنابراین طرفین قرارداد فهم متقابل خود را از شروط قراردادی ترجیحا کتبی تبیین می­نمایند. نقش قراردادها در یک داد و ستد بازرگانی از اهمیت ویژه­ای برخوردارند.[2]

اما عده­ای معتقدند حقوق تعریف رسمی­ای از آن چه که یک قرارداد است را ارائه نداده است، حقیقتی که ممکن است آن را حیرت آور بدانید. نزدیک­ترین معادل در زبان متداول بازرگانی کلمه “معامله” می­باشد، اما بهترین تعریفی که می­­توانیم پیشنهاد دهیم این می­باشد: یک قرارداد توافقی است که به موجب آن طرفین قصد می­نمایند که از لحاظ حقوقی متعهد شوند.[3]

“یک بار فردی متشخص به من گفت: تنها افراد غیر قابل اعتماد نیاز به قرارداد دارند.” “مردمان قابل اعتماد به یکدیگر اطمینان می­ کنند و کلام آن­ها بهتر از یک تکه کاغذ است” طرفین قرارداد علاقه­ای ندارند که درباره اتفاقات محتمل آتی در شروط پیچیده قراردادی اهمیت دهند. بسیاری از بازرگانان که هماهنگ با این نظر می­باشند از انعقاد قراردادهایی که تا حداقل ممکن مختصر و کوتاه شده ­اند خوشحال می­شوند. نتیجه این رفتار خوشبینانه معمولا یک دادرسی ناپسند و پرهزینه را در بر خواهد داشت. در زمانیکه وکلایی بدون تجربه  بین ­المللی کافی درگیر این موضوع می­شوند این امر ممکن است در روابط اقتصادی بین ­المللی ویرانگر باشد،  چه برسد به زمانی که هیچ وکیلی هم در میان نباشد.[4] همان طور که می­بینیم وجوب وجود قراردادی مستحکم و مکتوب در روابط تجاری بین ­المللی از مسائل غیر قابل چشم پوشی می­باشد.

1- حبیبی، محمود، 1389، تفسیر قراردادهای تجاری بین ­المللی، چاپ اول، تهران، نشرمیزان،ص54.

[2] - Karla C., Shippey, 2003, A Short Course in International Contracts: Drafting the International Sales Contract: For Attorneys and Non-Attorneys, California, World Trade Press, p.4.

[3]- Chris, Thorpe, John Bailey, 1996, Commercial contracts A practical guide to deals, contracts, agreements and promises, first published, England, Published by Woodhead Publishing Limited.

[4] - Fabrio, Bortolotti, 2013, Drafting and Negotiating International Commercial Contracts: A practical guide, Paris, International Chamber of Commerce (ICC),p.3.