وبلاگ

از حرف اول نام سه دانشمند به نام برونر، اسمت و تلر که این تئوری را در سال ۱۱۳۸ ارائه کرده بودند، گرفته شده است. این تئوری که شکل توسعه یافته تئوری لانگمویر است ، بر اساس جذب چندلایه مولکولهای گاز توسط ماده استوار است.(۶۴) سیستم BET بر اساس سنجش حجم گاز نیتروژن جذب و واجذب شده توسط سطح ماده در دمای ثابت نیتروژن مایع (۷۷ درجه کلوین)کار میکند. پس از قرار گرفتن سلول حاوی نمونه مورد نظر در مخزن نیتروژن مایع، با افزایش تدریجی فشار گاز نیتروژن در هر مرحله میزان حجم گاز جذب شده توسط ماده محاسبه میشود. سپس با کاهش تدریجی فشار گاز، میزان واجذب ماده اندازه گیری میشود و در نهایت نمودار حجم گاز نیتروژن جذب و واجذب شده توسط ماده براساس فشار نسبی در دمای ثابت رسم میشود.
این ایزوترم بر اساس فرضیات لانگمویر بنا شده اند که عبارت اند از:
۱) سطح جسم جامد یک سطح همگن است ،یعنی از یک نوع ماده تشکیل شده و تعداد مشخصی مکان برای جذب بر روی سطح وجود دارد.

۲) هر مکان بیشتر از یک ملکول جذب نمی کند ،در چنین شرایطی یک تک لایه از مولکول ها بر روی سطح جسم جامد جذب خواهد شد. و هر لایه جذب شده به منزله ی جذب لایه ی بعدی عمل میکند.
۳) مولکول های گاز جذب شده در فاز بخار یک رفتار ایده آل دارند یعنی هیچ بر همکنشی بین مولکول های گاز باهم و با سطح جاذب وجود ندارد.
۴) فرایند جذب همانند یک فرایند تعادل مشابه میعان شدن و دفع مولکول های گاز بر روی سطح جسم جامد در نظر گرفته می شود و در حالت تعادل ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺮاﻛﻢ روی اوﻟﻴﻦ ﻻﻳﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺒﺨﻴﺮ از دوﻣﻴﻦ ﻻﻳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﺟﺬب ﺷﺪه ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪو ﺟﻬﺖ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺮﻣﺎی ﺟﺬب ﺳﻄﺤﻲ ﻳﺎ ﻣﻴﻌﺎن در دوﻣﻴﻦ ﻻﻳﻪ و ﻻﻳﻪ ﻫﺎی ﺑﻌﺪی ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ و ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎزی ﮔﺎز ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ .ﻓﻘﻂ ﻓﺮض ﻣﻲ ﺷﻮد ﮔﺮﻣﺎی ﺟﺬب اوﻟﻴﻦ ﻻﻳﻪ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎَ روی ﺳﻄﺢ ﺟﺎذب اﺗﻔﺎق ﻣﻲافتد ﺗﺮاﻛﻢ ﻻﻳﻪ دوم ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎزی ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺧﻮاص ﺗﺒﺨﻴﺮﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﻮاص ﺳﻄﺢ و ﺗﻮده ﻣﺎده( ﻣﺎﻳﻊ )ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
بر اساس این فرضیات:
شکل۲-۹: ایزوترم جذب و واجذب BET
۲-۴-۱۱ ایزوترم ردلیچ – پترسون:
مدل هم دمای ردلیچ – پترسون شامل سه پارامترB ، A و β است A و B ثابتهای همدمای ردلیچ –پترسون هستند(۶۵)(۶۶)(۶۷)
ﻛﺎرﺑﺮد راﺑﻄﻪ ردﻟﻴﭻ - ﭘﻴﺘﺮﺳﻮن ﺑﺮای ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ اﺳﺖ:
(۰ < β < 1) β، توان و نشان دهنده درجه ناهمگنی ماده جاذب است ،در صورتی که پوشش سطحی خیلی کم باشد ( β = ۰ )، این معادله خطی شده و به قانون هنری تبدیل میشود. برای پوشش سطحی زیاد (به ازایA, B >> 1 و( β < 1 این معادله شبیه معادله فرندلیچ خواهد شد که در آن نسبت (A/ B) و
( ۱- β) به ترتیب در ارتباط (kf) با و n در معادله فرندلیچ خواهند بود.
در شرایطی که β = ۱ باشد معادله ردلیچ – پترسون به معادله لانگمویر شباهت خواهد داشت .در این حالت نسبت( (A/ Bاز نظر عددی مساوی ظرفیت جذب تک لایه ای وB مساوی ثابت تعادلی جذب خواهد شد.
۲-۴-۱۲ ایزوترم -تمکین:
معادله ی تجربی تمکین اﺑﺘﺪا ﺗﻮﺳﻂ اﺳﻼﻳﮕﻴﻦ و اﻟﻜﺴﺎﻧﺪر ﻓﺮوﻣﻜﻴﻦ در ﺳﺎل ۱۹۳۵در ﺟﺬب ﻫﻴﺪروژن ﺑﺮ روی و اﻟﻜﺘﺮودﻫﺎی ﭘﻼﺗﻴﻦ در ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎی اﺳﻴﺪی ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ. ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺟﺬب به صورت شیمیایی انجام می شود(۶۸)(۶۹).در این ایزوترم مقدار ماده ی جذب شده با لگاریتم فشار جذب شونده متناسب است. این رابطه برای جذب مایعات بصورت زیر بیان می‌شود:
T دمای مطلق بر حسب کلوین, R ثابت عمومی گاز ها (J/mol.k 314/8)
فرم خطی این معادله به شکل زیر می باشد(A,B ثابت های معادله ی تمکین):
q_e=BLnA+BLnC_e
شکل ۲-۱۰ :منحنی ایزوترم تمکین
۲-۴-۱۳ عوامل موثر بر جذب:

• • نوع جاذب و خصوصیات آن: ﻫﻢ ﺧﻮاص ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﻫﻢ ﺧﻮاص ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺟﺎذب دارد در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺟﺬب ﺳﻄﺤﯽ اﻫﻤﯿﺖ دارد . ﺧﻮاص ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻮع گروه های ﻋﺎﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮروی ﺳﻄﺢ ﺟﺎذب ﻫﺴﺘﻨﺪ .اﺳﺖ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﯾﻮﻧﯿﺰه ﺷﺪن ﺳﻄﺢ ﺟﺎذب ﻧﯿﺰ در ﺧﻮاص ﺟﺎذب اﺛﺮﮔﺬار است . ﺧﻮاص ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺟﺎذب ﻧﯿﺰ اﻫﻤﯿﺖ دارد زیرا جاذب می تواند اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ(ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻮدر و ﯾﺎ داﻧﻪ ﺑﻨﺪی).از ﺧﻮاص ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺟﺎذب ﺑﺮای ﺟﺬب اﺳﺖ و ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﻧﯿﺰ از دﯾﮕﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ آن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽرود .غالبا اﺟﺴﺎم ﺟﺎذب دارای ﺧﻠﻞ و ﻓﺮج زﻳﺎدی در ﺳﻄﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ و داﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻛﺮوی ﻳﺎ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ دارﻧﺪ. در ﻫﺮ ﺣﺎل ﻫﺮﭼﻪ ذرات ﺟﺴﻢ ﺟﺎذب ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻓﺎز ﺳﻴﺎل ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ.

• • جذب شونده: در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ آن اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی دارد ، اﻧﺪازه ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺟﺬب ﺷﻮد ﺑﺮ روی ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺬب اﺛﺮ دارد . ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﺪه ﺣﻼﻟﯿﺖ آن در ﻣﺤﯿﻂ ﺟﺬب ﮐﻤﺘﺮ شده و ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮی دارد ﮐﻪ از ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎرج ﺷﻮد و ﺑﺮروی ﺟﺎذب ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ ﺟﺬب ﺷﻮد . از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺬب ﻓﻀﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی را ﺑﺮ روی ﺟﺎذب ﻣﯽﮔﯿﺮد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺎﻫﯽ گاهی کوچک بودن ﻣﻮﻟﮑﻮل ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺎ است . ﺷﮑﻞ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻧﯿﺰ در ﻣﻘﺪار ﺣﻼﻟﯿﺖ اﺛﺮ دارد . در جذب سطحی حلالیت ماده ی جذب شونده فاکتوری کنترل کننده ﺑﺮای ﺗﻌﺎدل ﺟﺪب ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺗﺎﺛﻴﺮی ﻛﻪ ﺣﻼﻟﻴﺖ روی ﺟﺬب ﻣﻲﮔﺬارد ﺑﺮاﺳﺎس اﺗﺼﺎل ﺑﻴﻦ ﻣﺎده ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه و ﺣﻼل ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ اﻳﻦ اﺗﺼﺎل ﻗﻮﻳﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار ﺟﺬب ﻛﻤﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.اﺛﺮ وزن و ﺷﻜﻞ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﺟﺴﻢ ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه را میتوان به شکل زیر خلاصه کرد:

1. 1. اﻓﺰاﻳﺶ ﻃﻮل زﻧﺠﻴﺮﻫﺎ در ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت آﻟﻲ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺣﻼﻟﻴﺖ و زﻳﺎد ﺷﺪن ﻣﻴﺰان ﺟﺬب ﻣﻲ ﺷﻮد.

1. 1. ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎﻳﻲ ﺷﺪﻳﺪاً ﻳﻮﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎی ﻳﻮﻧﻲ ﺿﻌﻴﻒ از ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﺬب ﻛﻤﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ.

1. 1. ﻣﻮاد ﺑﺎ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻮاد ﺑﺎ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺟﺬب می ﺷﻮﻧﺪ .

1. 1. ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎ ﺑﺎ ﻗﻄﺒﻴﺖ ﻛﻢ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﺬب ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎی ﺑﺎ قطبیت زﻳﺎد دارﻧﺪ.

1. 1. ﮔﺮوﻫﻬﺎی اﺳﺘﺨﻼﻓﻲ روی ﻣﺎده ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺟﺬب اﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧد.

ﭘﺲ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺬب ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﺷﮑﻞ و اﻧﺪازه و حلالیت ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه می ﺑﺎﺷﺪ.

• • دما:دﻣﺎ دو اﺛﺮ ﻣﻬﻢ ﺑﺮروی ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺟﺬب ﺳﻄﺤﻲ ﻣ ﻲﮔﺬارد: از ﻳﻚ ﻃﺮف اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻔﻮذ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﻫﺎی ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺮروی ﻻﻳﻪ ﻫﺎی ﺧﺎرﺟﻲ و داﺧﻞ ﺣﻔﺮه ﻫﺎی ﺟﺎذب می شود و در ﻧﺘﻴﺠﻪ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﺎﻫﺶ می یابد(۷۰) از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ، ﺗﺎ ﺛﻴﺮ دﻣﺎ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺟﺬب ﺳﻄﺤﻲ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در ﻣﻮرد ﺗﻐﻴﻴﺮات آﻧﺘﺎﻟﭙﻲ و آﻧﺘﺮوﭘﻲ ﺟﺬب ﺳﻄﺤﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮار ﻣ ﻲدﻫﺪ .(۷۱) ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺑﺮﺳﺪ، اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺬب در ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه ﻣ ﻲﺷﻮد. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ، ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﻫﺎ ﺑﺮروی ﺳﻄﺢ ﺷﺪه و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﻚ ﻻﻳﻪ ﻫﺎ ﺑﺮروی ﺳﻄﺢ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و ﺟﺬب ﻛﻨﺪﺗﺮ، دﻓﻊ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣ ﻲﺷﻮد در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺘﺮ می شود (۷۲) به عبارتی ﭼﻮن ﭘﺪﻳﺪه ﺟﺬب ﺳﻄﺤﻲ ﻳﻚ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﮔﺮﻣﺎده اﺳﺖ، در درﺟﻪ ﺣﺮارﺗﻬﺎی ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺟﺬب ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .در درﺟﻪ ﺣﺮارﺗﻬﺎی ﺑﺎﻻ اﻓﺰاﻳﺶ در ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺬب ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ وﻟﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻛﻞ ﺟﺬب ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.

• • pH محیط: ﻳﻮﻧﻬﺎی ﻫﻴﺪروژن و ﻫﻴﺪروﻛﺴﻴﻞ در محیط ﺑﻪ ﺷﺪت ﺟﺬب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ بنابر این جذب سایر یون ها تحت تاثیر pH محلول قرار میگیرد. ﻳﻮﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن اﺳﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﺎز نیز روی ﻋﻤﻞ ﺟﺬب ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و همانطور که می دانیم pH از عوامل موثر بر یونیزاسیون می باشد.با کاهش pH جذب افزایش میابد.(البته .ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺛﺮ دما و pH ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺟﺎذب دارد و ﺑﺮای ﻫﺮ ﺟﺎذب ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ دﻣﺎ و pH اپتیمم مورد استفاده قرار بگیرد)

فصل سوم
روش انجام کار
Methods
۱-۳ هدف انجام آزمایش:
ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﺧﺖ و اﺻﻼح اﻛﺴﻴﺪ ﮔﺮاﻓﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ ﺟﺎذب داروﻳﻲ ﺑﺮای ﺟﺬب و رﻫﺎﻳﺶ آﻫﺴﺘﻪ داروی اکسی تترا سایکلین در محیط شبیه سازی شده بدن سگ اﺳﺖ، در این مطالعه اﻛﺴﻴﺪ ﮔﺮاﻓﻦ ﺑﻪ روش ﺳﻨﺘﺰی ﻫﺎﻣﺮز ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺳﭙﺲ به منظور اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﺬب و رﻫﺎﻳﺶ داروی اکسی تترا سایکلین ،توسط اﭘﻲ ﻛﻠﺮوﻫﻴﺪرﻳﻦ و ﺳﻴﺒﺎﻛﺮون ﺑﻠﻮ اﺻﻼح و ارﺗﻘﺎ ﻳﺎﻓﺖ و ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .
۳-۲ مواد شیمیایی، وسایل و دستگاه ها مورد استفاده در این آزمایش:
ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﺣﻼل ﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﮋوﻫﺶ و ﺳﻨﺘﺰ از ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺮک آﻟﻤﺎن ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ .ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻤﺎم ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻋﻨﻮان ﻣﻲ ﺷﻮد
۳-۲-۱دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در آزﻣﺎﻳﺶ :

1. 1. اسپکتروفوتومتر FT-IR^[1]1

1. 1. اسپکتروفوتومتر UV-Vis^[2]2

1. 1. اولتراسونیک^[۳]۳

1. 1. شیکر و شیکر انکوباتور^[۴]۴

1. 1. ترازو با دقت ۰۰۰۱/۰ گرم ^[۵]۵

1. pH متر^[۶]۶