وبلاگ

اطلاعات اولیه جنسیت، تاریخ، تولد، محل زندگی، دیدگاه سیاسی و مذهبی ؛
اطلاعات مورد نیاز برای تماس شامل تلفن، ایمیل آدرس، وبگاه …؛

اطلاعات مربوط به روابط کاربر نظیر وضعیت تأهل و …؛
اطلاعات شخصی مانند علایق شخصی شامل فعالیت ها، برنامه، موسیقی، کتاب و فیلم مورد علاقه؛
تحصیلات که در این بخش کاربر می تواند نام محل تحصیل خود را ذکر کند؛
شغل.
دیوار: منظور از دیوار، فضایی در صفحه پروفایل است که به دوستان او این امکان را می دهد تا از طریق آن پیام های خود را برای کاربر ارسال کنند. زمان و تاریخ پیام ارسال شده روی دیوار نشان داده می شود. دیوار کاربر معرض دید کسانی قرار دارد که می توانند پروفایل کامل او را مشاهده کنند، و پست های ارسال شده روی دیوار کاربران مختلف، در بخش تغذیه خبر هر کس نمایش داده می شود. بسیاری از کاربران از دیوار دوستان خود برای ارسال یادداشت های کوتاه و موقتی استفاده می کنند. از جولای۲۰۰۷، کاربران کاربران فیس بوک می توانند پیوست هایی را نیز روی دیوار خود ارسال کنند که در گذشته تنها محدود به ارسال متن بود.
تغذیه خبری: در ۶ سپتامبر ۲۰۰۶، فاروق خان بخش جدیدی را بعنوان تغذیه خبری به صفحه اصلی معرفی کرد. در گذشته، وقتی کاربران وارد صفحه اصلی خود می شدند با نسخه ای از پروفایل متغییر خود مواجه می شدند. اما طرح جدید، صفحه اصلی دیگری را به وجود می آورد که در آن کاتربران مرتباً می توانستند فهرست روز آمد شده فعالیت های دوستان خود را مشاهد کنند.
بخش تغذیه خبری اطلاعاتی، تغییرات پروفایل، اتفاقات پیش رو و تولید ها را مشخص می کند و در معرض دید کاربر می دهد. بخش تغذیه خبر همچنین گفتگو های صورت گرفته روی دیوارهای دوستان کاربر را نمایش می دهد.
در ابتدا بخش تغذیه خبری باعث نارضایتی های در بین کاربران فیس بوک شد. بسیاری از کاربران از درهم ریختگی و اطلاعات ناخواسته زیاد آن ابراز ناراحتی می کردند. برخی نیز عنوان می کردند که بخش تغذیه خبری باعث شده است تا دیگران به راحتی بتوانند فعالیت هایی نظیر تغییر در وضعیت روابط، اتفاقات و گفتگو های سایر کاربران را رد گیری کنند. در پاسخ به این نارضایتی ها، مارک زوکر برگ در بیانیه ای از کوتاهی وبگاه در حفظ حریم خصوصی افراد عذرخواهی کرد و پس از آن این امکان را برای کاربران به وجود آورد که بتوانند تعیین کنند که چه کسی می تواند اطلاعات آنها را مشاهده کند.
عکس: یکی از برنامه های بسیار پرکاربرد فیس بوک برنامه عکس است که از طریق آن کاربران می توانند آلبوم خود را بارگذاری کنند، دوستان خود را تگ کنند و در مورد عکس ها اظهار نظرخود را ارسال نمایند. افراد از عکس در بخش های مختلف فیس بوک استفاده می کنند. برای مثال کاربران می توانند در پروفایل عکسی از خود ارئه دهند. هر چند که لزوما اینطور نیست. همچنین در بخش آلبوم، کاربران می توانند عکس های مختلفی از خود، یا هر تصویری که مورد علاقه آنهاست استفاده کنند و آنها را در معرض دید دیگران قرار دهند. برخی از کاربران در آلبوم خود، عکس هایی از اعضای خانواده، سفرهای اخیر یا مهمانی های خود استفاده می کنند و زیر عکس ها شرحی را می نویسندکه در آن به دوستان خود توضیح میدهند که عکس در کجا و به چه مناسبتی گرفته شده است.
تگ کردن: یکی از پر کاربرد ترین اجزای فیس بوک تگ کردن است. تگ کردن به معنای نشان دار کردن یا علامت گذاشتن روی یک فیلم یا عکس خاص است. یعنی اگر یکی از کاربران عکس یا فیلم خاصی را جالب توجه بداند و بخواهد آن را با دوستان خود در میان بگذارد نام آن دسته از دوستانش را که میخواهد محتوای مورد نظر را ببینند تگ می کند. با این کار دوستان فرد محتوا را مشاهده می کنند و می توانند در مورد آن اظهار نظر کنند.
فیلم: زمانی که فیس بوک پلتفرم خود را منتشر کرد، همزمان برنامه ای مخصوص به خود را نیز برای سهیم شدن در فیلم منتشر کرد. کاربران می توانند با بهره گرفتن از سرویس و از طریق بارگذاری ویدئو، اضافه کردن ویدئو از طریق تلفن همراه در فیس بوک و استفاده از وب کم ها ویدئو های خود را در فیس بوک قرار دهند.
رویدادها: از طریق بخش رویدادها، اعضای فیس بوک رویدادهای پیش رو در درون گروه های خود را به اطلاع یکدیگر می رسانند. یا برای آن برنامه ریزی کنند.
علایق: در این بخش کاربر علایق خود را نام می برد. برای مثال می گوید که به چه موسیقی، فیلم، ورزش و ……… علاقه مند است.
یادداشت: در ۲۲ اگوست ۲۰۰۶ به عنوان بخش بلاگ که اجازه تگ کردن و تصویر گذاشتن را به کاربر می داد، به وجود آمد.
تذکرات: تذکر اتفاقات مهم: برای مثال وقتی کسی در یکی از پیوندهای روی دیوار کاربر مشارکت کند، یا در مورد یکی از پست هایی که کاربر در مورد آن اظهار نظر کرده است، نظر بدهد، تذکر در پایین سمت راست ظاهر می شود و به کاربر این امکان را می دهد تا با سرعت زیادی از اتفاقاتی که رخ می دهد با خبر شود.
هدایا: دوستان می توانند هدایایی و تصاویر اقلامی که توسط یکی از طراحان سابق شرکت اپل طراحی شده به یکدیگر هدیه دهند.
تولدها: در این بخش روز تولد دوستان کاربر به وی یاد آوری می شود تا در صورت تمایل پیام تبریک خود را برای آنها ارسال نماید.
چت: از ۵ آوریل ۲۰۰۸ فیس بوک سرویس چت را به شکل مقدماتی راه اندازی کرد و از ۲۳ آوریل همان سال فیس بوک چت را در اختیار تمام کاربران خود قرارداد. کاربران تنها می توانند با کسانی چت کنند که با آنها دوست هستند.
روز آمد کردن وضعیت: فیس بوک بخشی با عنوان روز آمد کردن دارد که در آن کاربران این امکان را دارند تا برای همه دوستان خود پست هایی را ارسال کنند. در مقابل دوستان می توانند در مورد پست های گذاشته اظهار نظر کنند.
امنیت: بخش امنیت در فیس بوک خود شامل بخش های مختلفی است:
امنیت عمومی: در این بخش فیس بوک توصیه های تقریباً مشابهی که در بالا به آن اشاره شد برای کاربران خود دارد. در ادامه وبگاه به سوالات کاربران خود در این مورد پاسخ می دهد.
حریم خصوصی: حریم خصوصی در فیس بوک با این نیت به وجود آمده است که افراد باید بر آنچه که با دیگران در آن سهیم میشوند کنترل داشته باشند. پیدا کردن و ارتباط با دوستان باید آسان باشد. تنظیمات بخش حریم خصوصی باید آسان و راحت باشد. در فیس بوک سه سطح اساسی برای حریم خصوصی وجود دارد: دوستان، دوست دوستان و تمام افراد.
تنظیمات و تغییرات جدید در فیس بوک در مورد حریم خصوصی:
کاربر می تواند مشخص کند که چه کسی می تواند هر یک از پست های او را ببیند. از روز آمد کردن وضعیت گرفته تا عکس های آلبوم.
ویژگی انتشار اخبار و اطلاعات:
فیس بوک مانند سایر رسانه های آن لاین دارای امکاناتی منحصر به فرد جهت انتشار اخبار و اطلاعات می باشد . در فیس بوک فرد می تواند شبکه مخاطبین خود را تشکیل داده و آنها را از بین دوستان خود تا همه گسترش دهد ،ازدیگر ویژگیهای فیس بوک تعاملی بودن آن می باشد . در فیس بوک هر کس می تواند در مورد خبری که انتشار یافته نظر داده و یا حتی در مورد صحت و سقم خبر تشکیک نموده ، اخباری در رد یا تکمیل خبر ارائه نماید ،از دیگر ویژگیهای فیس بوک می توان به امکان استفاده همزمان از تصویر ، متن و صدا اشاره نمود که با کمک به متن به اثر گذاری حداکثری خبر بر مخاطب کمک می کند . از دیگر ویژگیهای فیس بوک بی واسطه بودن خبر رسانی آن است یعنی اینکه بین رسانه و مخاطب هیچ واسطه ای وجود ندارد .
دیگر اینکه انتشار اخبار افقی و بدون سلسله مراتب است . و در نهایت اینکه در این فضا امکان سانسور و گزینشی بودن اخبار به حداقل خود می رسد .
شبکه های منطقه ایی (نظیر لندن و استرالیا) حذف شده اند.
مجموعه ایی از اطلاعات عمومی برای تمام کاربران وجود دارد که در معرض دید همه قرار دارد.
برنامه های کاربردی و وبگاه های فیس بوک درزمانی که کاربر از آنها استفاده می کند. دسترسی به
یک مجموعه اطلاعات محدود دارند که شامل اطلاعاتی از کاربر است که توسط او در معرض دید عموم قرار گرفته است.
درمورد تبلیغات موجود در فیس بوک وحریم خصوصی تغییری ایجادنشده است. ما هرگز اطلاعات شخصی دیگران رادر اختیار تبلیغ کنندگان قرار نداده ایم.
برای ایجاد تغییردر مورد اطلاعات که درمعرض دید دیگران قرار می گیرد کاربر می توان از طریق صفحه اصلی وابزارهای موجود دربخش تنظیمات حریم خصوصی اقدام کند. کاربر همیشه این امکان را داردکه از طریق صفحه تنظیمات خصوصی، در این بخش تغییرات دلخواه خود را به وجود بیاورد.
علت ایجاد این تغییرات. (بنابه گفته مسئولین وبگاه)
هرروز میلیونها نفر برای برقراری ارتباط و سهیم شدن اطلاعات خود بایکدیگر، از فیس بوک استفاده می کنند زمانی که فیس بوک چندسال پیش بوجود آمد، مسئولین ان به راه های مختلفی فکر کردند تا بهترین نوع حریم خصوصی را برای افراد و آنچه آنها تمایل دارند با سایرین در میان بگذارند، به وجود بیاورند. از آن زمان تاکنون، برنامه ها و کاربران فیس بوک توجه کردند، متوجه شدند که افراد معمولاً اطلاعات بیشتری را با سایرین درمیان می گذارند و در مورد اختیار گذاشتن اطلاعات خود با تعداد بیشتری از افراد، آزادی بیشتری را احساس می کنند. آنها همچنین متوجه شدند که بسیاری از تنظیمات خصوصی- که با توسعه فیس بوک گسترش یافته و پیچیده تر شده اند- دیگر کارایی سابق خود را ندارند.
بسیاری از تغییراتی که این وبگاه طراحی کرده است، همگام با تغییر در هنجارهای اجتماعی و تحول در شبکه های ارتباطی فیس بوک است.
حذف شبکه محلی، معرفی تمام افراد:
در حال حاضر، تقریباً تمام کاربران فیس بوک در شبکه های مختلفی قرار دارند که شامل:
محل تحصیل، یا محله سکونت آنهاست. بیشتر این افراد اطلاعات خود را در معرض دید کسانی که در شبکه آنها هستند، قرار می دهند. اما با گسترش فیس بوک، شبکه های ارتباطی آنقدر بزرگ شده‌اند که اغلب میلیونها نفر را در بر می گیرند. به همین دلیل، دیگ این شبکه ها هدف اولیه خود را در ارائه صحیح افراد و اجتماعات از دست داده اند. به همین علت، شبکه های محلی برداشته شده اند و سه سطح حریم خصوصی جایگزین آن شده است: دوستان، دوست دوستان وتمام افراد. این گزینه‌ها ساده تر هستند و برای تمام کاربران قال استفاده است. با این حال کاربر باز هم می تواند تنظیمات خاص خود را نیز اعمال کند. وقتی چیزی در دسترس همه افراد قرار دارد، به این معناست که هر کس از اینترنت استفاده می کند، می تواند به آن دسترسی داشته باشد. فیس بوک مدعی است که زمان زیادی را صرف این موضوع کرده است که آیا همه افراد، باید محدود به تمام کسانی شود که در فیس بوک عضویت دارند یا کسانی را که به اینترنت دسترسی دارند، نیز شامل شود. اما، حقیقت این است که با توسعه فیس بوک، تمایز بین آنچه که در فیس بوک قرار داده می شود و آنچه که از اینترنت در دسترس افراد قرار می گیرد (از طریق برنامه ها، دستگاه تلفن همراه یا موتورهای جستجو) بیش از پیش مبهم وغیر قابل تفکیک شده است. فیس بوک عنوان کرده است که نمی خواهد به افراد احساس امنیت کاذب بدهد و اینطور تصور شود که صرفاً هرچیزی که در فیس بوک قرار گرفت، کاملاً خصوصی است. بنابراین مهم است که کاربرین مخاطبان خود را که به اطلاعات آنها دسترسی دارند، بشناسند و در نهایت خود تصمیم بگیرند.
نکته ای که ذکر آن به نظر ضرورت دارد، این است که در واقع بیشتر کاربران این احساس امنیت کاذب را دارند. یکی از ایرادات عمده ای که به فیس بوک گرفته شده است، تنظیمات این وبگاه در بخش های مختلف است که به شکل پیش فرض برای همه کاربران اعمال می شود و بخش هایی از اطلاعات و عکس های آنان در معرض دید عموم قرار می گیرد؛ با اینکه این پیش فرض ها توسط کاربران قابل تغییر وتنظیم است، اما از آنجایی که بسیاری از کاربران بخش حریم خصوصی فیس‌بوک را به درستی مطالعه نمی کنند اطلاع درستی از این که کدام دسته از اطلاعات آنها در معرض دید عموم قرار می گیرد، ندارند. در ایران به دلیل تسلط نداشتن کافی بسیاری از کاربران به زبان انگلیسی، این مشکل شاید بیشتر دیده شود. برای مثال، یکی از کاربران ایرانی که در این تحقیق با او محاسبه شد، گمان می کرد که عکس های وی تنها برای دوستانش قابل مشاهده است، در حالی که بعداً متوجه شد که به دلیل اشتباه در تنظیمات، عکس های او در معرض دید دیگران قرار داشته است.
اطلاعاتی که در معرض دید عموم قرار دارد.
فیس بوک همچنین توصیه هایی را برای کاربران ارائه کرده است تا این وبگاه محل مناسبی برای ارتباط و مشارکت همراه آرامش باشد. برای جلوگیری از تخلفات اینترنتی (یعنی استفاده از فناوری جدید برای ازار وترساندن کسی) در فضای فیس بوک، مسئولان این وبگاه توصیه هایی را نیز به کاربران خود دارند:
کاربران درخواست دوستی کسانی را بپذیرند که آنها را می شناسند، همچنین هرگونه پیام و پروفایلی را که به نظر آنها مشکوک است، گزارش دهند. در صورت دریافت گزارش از سوی کاربران در مورد جعلی بودن هویت کسی در فیس بوک، پروفایل فرد مذکئر از کار خواهد افتاد. در صورت مشاهده رفتارهای توهین آمیز و نامناسب، کاربر می تواند از گزینه مسدود کردن استفاده کند.
همچنین کاربران می توانند رفتارهای نامناسب را مستقیماً به فیس بوک گزارش کنند. بهترین راه برای جلوگیری از این رفتارها، این است که رفتار مورد نظر در همان جایی که اتفاق افتاده است گزارش شود. برای مثال، اگر کاربر در بخش پیامهای خود با این مشکل مواجه شد، می تواند پیام مذکور را باکلیک روی [گزارش] در کنار نام فرستنده پیام به فیس بوک ارسال کند و نام فرد را از فهرست دوستان خود حذف کند.
فیس بوک در توصیه های خود در حریم خصوصی پیشنهاد می کند که اطلاعات کلی مربوط به کاربر همچون خانواده، روابط، کار وتحصیلات برای همه قابل مشاهده باشد، چرا که این اطلاعات به سایر افراد این امکان را می دهد تا راحت تر یکدیگر را پیداکنند با این حال فیس بوک این امکان را به افراد می دهد که برای هر پست جدیدی که بر روی دیوار خود قرار می دهند، تعیین کنند که چه کسانی می توانند ان را مشاهده کنند و چه کسانی نمی توانند.
همچنین فیس بوک توصیه می کند که تولد، دیدگاه های سیاسی و مذهبی، محل زندگی، و فیلم ها و عکس های خود را در معرض دید دوستان و دوستان دوستن قرار دهید. فیس بوک همچنین توصیه می کند که اطلاعاتی نظیر پست الکترونیک و شماره تلفن خود رافقط در معرض دید دوستان خود قرار دهید.
در فهرست دوستان نیز می توان تنظیماتی را اعمال کرد و در بین دوستان کاربر نیز سطوح مختلفی را در دسترسی به اطلاعات خصوصی فرد بوجود آورد. با این کار،کاربر این امکان را دارد تا امور خصوصی تر خود را تنها با دوستان نزدیکتر و صمیمی تر خود در میان بگذارد. این کار از طریق تنظیمات خصوصی قابل اجراست و به کاربران این امکان را می دهد تا محتوای خاصی را از دید کسانی که خود انتخاب می کند، پنهان دارد.
برخی از نکات قابل توجه: فیس بوک در وبگاه خود به شرح تعهدات شرط های متقابل کاربران و وبگاه می پردازد که موارد زیر را شامل می شود:
اطلاعات و محتواهایی که با دیگران به مشارکت گذاشته می شود: فیس بوک معتقد است که هر کاربر مالک اطلاعات و محتواهای خود است. در مورد محتواهایی که تحت پوشش حقوق مالکیت معنوی قرار دارند، نظیر عکس وفیلم (محتوای آی.پی) افراد به فیس بوک مجوز غیر انحصاری، قابل انتقال به غیر، بدون حق امتیاز، برای استفاده از هرنوع محتوایی که روی فیس بوکح خود یا در رابطه با آن قرار می دهند، ارائه می دهند. این مجوز آی.پی خود را پاک کند، وجود دارد و پس از ان از بین می‌رود، مگر انکه محتوای مورد نظر با دیگران به مشارکت گذاشته شده باشد. زمانی که کاربر برنامه را اضافه می کند یا از پلتفرم استفاده می کند محتوا واطلاعات وی با آن برنامه به مشارکت گذاشته می شود. وقتی کاربر محتوا ویا اطلاعات خود را در معرض دید «همه» قرار می دهد این بدان معناست که همه، شامل افرادی که خارج از فیس بوک قرار دارند، می توانند به آن اطلاعات دسترسی داشته باشند و فیس بوک نمی تواند بر ان کنترلی داشته باشد.
حریم خصوصی:
بنا به گفته مسئولان این وبگاه برای شرکت فیس بوک حریم خصوصی افراد مهم ترین اولویت بشمار می رود و فیس بوک به کاربران این امکان را می دهد تا اطلاعات خود و دسترسی سایر افراد به آن را تحت کنترل در اورند و خود انتخاب کنند تا چه اطلاعاتی را با چه کسانی شریک شوند. شرکت فیس بوک با سازمان هایی نظیر مرکز بین المللی کودکان گم شده یا مورد سوء استفاده قرار گرفته و امنیت شبکه همکاری می کند. کاربران همچنین می توانند اطلاعات خاصی را بر اساس طبقه بندی دوستان و فهرست دوستان خود منتشر کنند و با دیگران در میان بگذارند.

.
Harmancioglu, N., R. Z. Finney and M. Joseph (2009). “Impulse purchases of new products: an empirical analysis.” Journal of product and brand management 18(1): 27-37.
Harris, E. G. and D. E. Fleming (2005). “Assessing the human element in service personality formation: personality congruency and the five factor model.” Journal of Services Marketing 19(4): 187-198.
Hausman, A. (2000). A multi-method investigation of consumer motivations in impulse buying behavior. Journal of Consumer Marketing, 17(5), 403–۴۱۹٫
Herabadi, A. G. (2003). Buying impulses: A study on impulsive consumption, [Sl: sn].
Herbig, P. and B. Hale (1997). “Internet: the marketing challenge of the twentieth century.” Internet Research 7(2): 95-100.
Hoch, S. J., & Loewenstein, G. F. (1991). Time-inconsistent preferences and consumer self-control. Journal of Consumer Research, 17, 492–۵۰۷٫
Hoyer, W. D., R. Chandy, M. Dorotic, M. Krafft and S. S. Singh (2010). “Consumer cocreation in new product development.” Journal of Service Research 13(3): 283-296.
Hunger, J. D. and T. L. Wheelen (2003). Essentials of strategic management, Prentice Hall New Jersey.
Iyer, E. S. (1989). “Unplanned purchasing: Knowledge of shopping environment and time pressure.” Journal of Retailing.
Jeffrey, S. A. and R. Hodge (2007). “Factors influencing impulse buying during an online purchase.” Electronic Commerce Research 7(3-4): 367-379
.
Jeswani, S. and S. Dave (2012). “INTERNATIONAL JOURNAL OF MANAGEMENT (IJM).” Journal Impact Factor 3(2): 387-400.
John, O. P. and R. W. Robins (1993). “Determinants of interjudge agreement on personality traits: The Big Five domains, observability, evaluativeness, and the unique perspective of the self.” Journal of personality 61(4): 521-551
.
Jones, M. A., K. E. Reynolds, S. Weun and S. E. Beatty (2003). “The product-specific nature of impulse buying tendency.” Journal of Business Research 56(7): 505-511.
Junglas, I. and C. Spitzmuller (2006). Personality traits and privacy perceptions: an empirical study in the context of location-based services. Mobile Business, 2006. ICMB’06. International Conference on, IEEE.
Kacen, J. J. and J. A. Lee (2002). “The influence of culture on consumer impulsive buying behavior.” Journal of consumer psychology 12(2): 163-176.
Kasser, T., Cohn, S., Kanner, A. D., & Ryan, R. M. (2007). Some costs of American corporate capitalism: A psychological exploration of value and goal conflicts. Psychological Inquiry, 18, 1–۲۲٫
Keller, K. L. (2003). Brand synthesis: The multidimensionality of brand knowledge. Journal of consumer research, ۲۹(۴), ۵۹۵-۶۰۰٫
Kollat, D. T. and R. P. Willett (1967). “Customer impulse purchasing behavior.” Journal of Marketing Research: 21-31.
Koufaris, M., A. Kambil and P. A. LaBarbera (2002). “Consumer behavior in web-based commerce: an empirical study.” International Journal of Electronic Commerce 6: 115-138.
LaRose, R. (2001). “On the Negative Effects of E‐Commerce: A Sociocognitive Exploration of Unregulated On‐line Buying.” Journal of Computer‐Mediated Communication 6(3): 0-0.
Lee, J. (2008). Relative and inteRaction effects of situational and PeRsonal factoRs on imPulse Buying, ProQuest.
Liang, Y.-P. (2012). “The relationship between consumer product involvement, product knowledge and impulsive buying behavior.” Procedia-Social and Behavioral Sciences 57: 325-330.
Lowrey, T. M. (1991). “The use of diffusion theory in marketing: a qualitative approach to innovative consumer behavior.” Advances in consumer research 18(1): 644-650.
Luo, X. (2005). “How does shopping with others influence impulsive purchasing?” Journal of Consumer Psychology 15(4): 288-294.
Mai, N. T. T., K. Jung, G. Lantz and S. G. Loeb (2003). Factors influencing impulse buying behaviors in a transitional economy: an exploratory study of urban consumers in Vietnam. ADVANCES IN CONSUMER RESEARCH, VOL 30, ASSOC CONSUMER RESEARCH C/O JAMES A MUNCY, PO BOX 2310, VALDOSTA, GA 31604 USA.
Mattila, A. S. and J. Wirtz (2001). “Congruency of scent and music as a driver of in-store evaluations and behavior.” Journal of Retailing 77(2): 273-289.
Mattila, A. S. and J. Wirtz (2008). “The role of store environmental stimulation and social factors on impulse purchasing.” Journal of Services Marketing 22(7): 562-567.
McCrae, R., R, Costa, P., T. (2003). Personality in adulthood: A five-factor theory
perspective (2nd ed.). New York: Guilford.
Paulhus, D., L, Lys.
McQuarrie, E. F. and J. M. Munson (1992). “A revised product involvement inventory: Improved usability and validity.” Advances in consumer research 19(1): 108-115.
Mesiranta, N. (2009). “Consumer online impulsive buying.” Acta Universitatis Tamperensis 1439
.
Mihić, M. and I. Kursan (2010). “Assessing the situational factors and impulsive buying behavior: Market segmentation approach.” Management: Journal of Contemporary Management Issues 15(2): 47-66.
Mihić, M. and I. Kursan (2010). “Influence of demographic and individual difference factors on impulse buying.” Tržište 22(1): 7-28.
Miller, J. L., Schmidt, L. A., & Vaillancourt, T. (2008). Shyness, sociability, and eating problems in a non-clinical sample of female undergraduates. Eating behaviors, ۹(۳), ۳۵۲-۳۵۹٫
Mowen, J. C. and E. G. Harris (2003). “The MDPS method of message theme development: a new tool for managers.” Journal of Consumer Marketing 20(5): 428-445.
Nichols, R. C.,&Bilbro, W.C. (1966). The diagnosis of twin zygosity.Acta Genetica, 16, 265–۲۷۵٫
Park, J. and S. J. Lennon (2006). “Psychological and environmental antecedents of impulse buying tendency in the multichannel shopping context.” Journal of Consumer Marketing 23(2): 56-66.
Peck, J. and T. L. Childers (2006). “If I touch it I have to have it: Individual and environmental influences on impulse purchasing.” Journal of business research 59(6): 765-769.
Pham, M. T. and A. V. Muthukrishnan (2002). “Search and alignment in judgment revision: Implications for brand positioning.” Journal of Marketing Research 39(1): 18-30.
Piron, F. (1991). “Defining impulse purchasing.” Advances in consumer research 18: 509-514.
Puri, R. (1996). Measuring and modifying consumer impulsiveness: A cost–benefit accessibility framework. Journal of Consumer Psychology, 5, 87–۱۱۳٫
Ramanathan, S., & Menon, G. (2006). Time-varying effects of chronic hedonic goals on impulsive behavior. Journal of Marketing Research, 43, 628–۶۴۱٫
Rook, D. W. (1987). “The buying impulse.” Journal of consumer research: 189-199.
Rook, D. W. and R. J. Fisher (1995). “Normative influences on impulsive buying behavior.” Journal of consumer research: 305-313.
Rook, D. W. and S. J. Hoch (1985). “Consuming impulses.” Advances in consumer research 12(1): 23
-۲۷٫

سؤالی که پیش می آید این است چنانچه مجتهد حکمی را بیان کند و از آن طرف ولی فقیه براساس مصلحت و ضرورت حکمی را بیان کند و بین آنها تعارض پیش آید تکلیف جامعه و مقلدین چیست ؟
آن حکم حکومتی مقدم را فتوا است یا اینکه فتوا مقدم است ؟
کدامیک لازم الاجرا است ، یکی یا هر دو آنها ؟
در نظریه ولایت فقیه ، این مرجع واحد همان ولی فقیه حاکم است که اطاعت او بر همه حتی بر فقهای دیگر لازم است ، همچنان که خود مراجع و فقها در بحث های فقهی خود گفته و نوشته اند که اگر یک حاکم شرعی حکمی کرد هیچ فقیه دیگر حق نقض حکم او را ندارند . ( مصباح یزدی ۱۳۸۲ ، ۱۲۶ )
پس بنابراین حکم حکومتی در مرحله تزاحم مقدم بر فتوا است و بر آن حاکمیت دارد . به عنوان مثال اگر چه فتوای همه علماء شیعه حکم بر وجوب حج است ، بلکه شمردن ان در ضروریات دین مبین اسلام است ، ولی در صورتی که همین فریضه مهم دینی با مصالح کشور اسلامی و امت مسلمان تزاحم پیدا کند همانگونه که امام خمینی (ره) فرمودند : حاکم اسلامی می تواند از انجام این فریضه مهم و واجب موقتاً جلوگیری کند .

فتوا را می توان با حکم یا فتوای دیگر نقض کرد ، ولی حکم حکومتی تا وقتی که ضرورت باشد باقی است ، با حکم دیگر یا فتوای دیگر نمی توان آن را نقض کرد .
مرجع تقلید بعنوان یک کارشناس ، مسائل شرعی را پس از استخراج از منابع آنها به مردم اعلام می دارد و عمل کردن به نطر او به خود مقدان بستگی دارد ، اما ولی فقیه دستور می دهد و حکم می کند در واقع براساس نیاز زمان و مکان ضرورت در مسائل اجتماعی در موارد خاص نظر خود را بیان می دارد .
احکام حکومتی بر همگان لازم الاجرا است و لازم الاجرا بودن انها به معنای استبداد نیست ، چرا که در جامعه اسلامی همگان ازاد هستند نظر خود را بیان کنند و عقاید خود را ابراز دارند ، ولی جهت انسجام جامعه اسلامی و ضرورت یکپارچگی جامعه اقتضاء می کند که حرف اول و آخر فرمان از سوی پیشوای جامعه که همان رهبر و حاکم اسلامی است باشد .
اگر جکم ولی فقیه با یکی از احکام فرعی مخالف بود حکم ولی فقیه بر آن حکم فرعی تقدم دارد ، چرا که حکم حاکم باتوجه به مصلحت جدیدی که برای جامعه پیش آمده است صادر شده و مهمتر از حکم شخصی است و مزاحم مصلحت جامعه شده است ، پس عقل حکم می کند به این که حکمی که مهمتر است مقدم است و لازم الاجرا می باشد .( حسنی ۱۳۷۶ ، ۱۴۸ )
اطاعت از احکام حکومتی بر همه افراد جامعه و حتی مراجع نیز لازم است این امر به سبب عموم « یا اُیُّها الَّذین آمنوُا اطیعُوا الله … » است که تمام مؤمنین و افراد جامعه را شامل می شود ، حتی اگر فتوای مجتهد یا مرجعی یا حکم حکومتی حاکم اسلامی تعارض داشته باشد باز هم در آن جا حکم حاکم مقدم و نافذ است و این به جهت تقدم حق جامعه بر حق فرد است به سبب آن اهمیتی که اسلام برای سرنوشت عموم جامعه و وحدت مسلمین و مصالح عامه جامعه قائل است .
البته وجود فقیهان و مراجع تقلید متعدد برای رجوع مقلدان به آنها در احکام فرعی با وحدت رهبری تعارض ندارد ، لذا اطاعت از رهبری واحد بر همگان حتی فقها واجب است . بنابراین در صورت تعارض ( اختلاف ) فتوای ولی فقیه با فقهاء دیگر ، در امور فردی می توان بهمرجع تقلیدی که در فقهات ، اعلم تشخیص داده ایم مراجعه کرد ، اما در امور اجتماعی همیشه نظر ولی فقیه مقدم است . ( نوروزی ۱۳۸۲ ، ۱۹۷ )
۸- جایگاه احکام حکومتی با احکام اولیه و ثانویه
بحث بر سر این موضوع است که آیا حکم حکومتی حکم اولیه است یا حکم ثانویه ؟ یا اینکه احکام حکومتی از این دو جدا است و خود دارای یک عنوان مستقل است ؟
برای این امر لازم است که ابتداً احکام اولیه ، احکام ثانویه و احکام حکومتی را تعریف نمود .
حکم اولیه : حکمی است که بر افعال و ذوات با در نظر گرفتن عناوین اولی آنها مرتب می شود مثل وجوب نماز ظهر ، حرمت خوردن گوشت خوک ( صابریان ۱۳۸۶ ، ۱۳۶ )
حکم ثانویه : حکمی است که بر موضوعی ، باتوجه به عناوین عارضی آن اضطرار ، اکراه ، … بار می شود .
حکم حکومتی : احکام یا دستوراتی است که توسط رهبر جامعه اسلامی براساس مصلحت و حفظ منافع
جامعه صادر می شود و لازم الاجراء است .
وجوب تشکیل حکومت اسلامی ، از احکام اولی است و براساس عسر و حرج واجب نشده ، اما احکامی که از ناحیه حاکم اسلامی صادر می شود گاهی اولی است و گاهی ثانویه است .
در این خصوص سه دیدگاه وجود دارد :
دیدگاه اول :
دیدگاه اول این است که حکم حکومتی جدایی از احکام اولیه و ثانویه است و دارای عنوانی مستقل است و بالاتر از این احکام است . براساس این دیدگاه حکام اسلامی براساس مصلحت که تشخیص می دهد براساس قرآن و سنت و روایات و سایر احکام اسلامی جهت حفظ نظم جامعه و مصلحت اجتماعی حکمی را صادر می کند که می شود همان حکم خداوند است ، حکم حکومتی براساس تصمیمات ولی فقیه که همانا حاکم اسلامی است صادر می شود . حکومتی نه از نوع نسخ احکام اولی است و نه احکام ثانویه است ، صادر کننده حکم شرعی اعم از اولیه و ثانویه خداوند است ، اما صادر کننده حکم حکومتی ولی امر مسلمین است به علاوه ممکن است حکم حکومتی درباره موضوعی باشد که حکم خاص دارد .
دیدگاه دوم :
براساس این دیدگاه احکام حکومتی از احکام ثانویه است به تعبیر دیگر حکم حکومتی همان احکام ثانویه است .
احکام ثانویه در یک تقسیم بندی به دو دسته تقسیم می شوند : ۱- احکام ثانویه که در قرآن یا روایات به طور صریح بیان شده اند . مانند تیمم کردن را جایگزین حکم اولی وضو و غسل نموده است ۲- احکامی که به طور مشخص در قرآن و روایات نیامده است ، بلکه قاعده کلی آن در قرآن یافت می شود . ( مصباح یزدی ۱۳۸۲ ، ۳۳۲ )
اگر احکام حکومتی از احکام ثانویه باشد ، صدور آن متوقف بر حالت اضطرار یا عسر و حرج و یا اختلال نظام است . لازمه آن این است که مصلحتی که مبنای صدور حکم حکومتی است باید به درجه ای از اهمیت باشد که عدم توجه به آن سبب اختلال نظام مسلمین شود و یا آن را به عسر و حرج افکند . در این حال ، اضطرار ایجاب می کند که فقیه برخلاف حکم اولی واقعه ، موقتاً و مادامی که شرایط چنین است حکم حکومتی صادر نمائید . ( واعظی ۱۳۸۰ ، ۲۰۹ )
اما آنچه که از احکام اسلامی در موارد تزاحم صادر می شود حکم ثانویی است مانند آنجا که فروش مواد اولیه استخراجی به فلان کشور ضرر دارد ، ولی نفروختن ضرر بیشتری دارد . در اینج حاکم ، حکم به فروش می دهد .
بنابراین ، اگر کاری با حفظ عنوان طبیعی و اولی خود ، دارای حکم معین است ، ولی بر اثر تشخیص حاکم اسلامی که پس از بررسی و رسیدگی کارشناسان صورت پذیرفت عنوان دیگری بر آن کار طاری می شود که حکم جدید را به همراه دارد و حاکم اسلامی ، به استناد طریان عنوان تازه ، حکم خاص به آن کار یا کالا صادر نموده است ، چنین حکمی ، ثانویه خواهد بودئ . ( جوادی آملی ۱۳۸۷ ، ۴۶۷ )
اگر مصلحت ناشی از حکم حکومتی به مرحله ضرورت برسد در این صورت حکم حکومتی از احکام ثانویه بشمار می آید . از این رو می توان گفت بین حکم حکومتی و حکم ثانویه رابطه عموم و خصوص من وجه است و در بعضی از موارد هم مصداق حکم حکومتی و هم مصداق حکم ثانویه است ، مواردی هم هست که احکام ثانویه جدا می شود ، اصلاً مصلحت در آن نیست ، بلکه مسائل مربوط عسر و حرج است . ( صابریان ۱۳۸۶ ، ۱۳۸ )
دیدگاه سوم :
در دیدگاه سوم نظر این است که احکام حکومتی جزء احکام اولیه است و در این نظریه امام خمینی (ره)
پیش رو آن است . امام خمینی بر این نکته اصرار دارند که حکومت از احکام اولی اسلام است و حفظ نظام و حکومت اسلامی از اهم واجبات الاهی و مقدم بر سایر احکام اولی اسلام است .
ایشان در نامه خویش به رهبر انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای چنین می نویسد که : « حکومت شعبه ای از ولایت مطلقه رسول (ع) است . یکی از احکام اولیه است و مقدم است بر تمام احکام فرعیه ، حتی نماز و روزه و حج … » ( صحیفه نور ، ۴۵۷ : ۲۰ ) و همچنین در دیدار امام خمینی با شورای نگهبان اینچنین بیان می دارد که : « ولایت فقیه و حکم حکومتی از احکام اولیه است » . ( صحیفه نور ، ۴۵۷ : ۲۰ )
با وجود این ، ایشان در سالهای نخست پیروزی ، در مواردی ، حق صدور حکم حکومتی وضع قوانین منافی با ظاهر شرع را به مجلس شورای اسلامی تفویض ، و برای رعایت احتیاط و محکم کاری بیش تر ، وضع چنین قوانین را منوط به عناین ثانوی نظیر اختلال نظام و ضرورت و حرج کردند گرچه به لحاظ فقهی صدور حکم حکومتی را متوقف بر این عناوین نمی دانستند و آن را از احکام اولی اسلام می شمردند ( واعضی ۱۳۸۰ ، ۲۱۳ )
امام راحل باتوجه به دلیل های ولایت فقیه می فرمایند که حکم حاکم اسلامی یعنی همان ولی فقیه ، حکمی اولیه و مطلق است و لازم نیست مسایلی از قبیل ضروری و اضطرار سختی کار پیش آید تا او حکم کند .
اگر بخواهیم به یک مرزبندی شفاهی بین حکم اولی و ثانویه و حکم حکومتی ارائه دهیم باید بگوئیم احکام اولیه توسط شارع و براساس مصلحت های کلی و دایمی و احکام ثانویه براساس ضرورت جعل می گردند . اما حکم حکومتی مبتنی بر مصلحت های جامعه صادر می گردند .
صدور حکم حکومتی منوط به وجود مصلحت اسلام و نظام مسلمین است و لازم نیست یکی از عناوین ثانویه نظیر عسر و حرج یا اختلال نظام پیش آید . ( صابریان ۱۳۸۶ ، ۱۳۸ )
۹- تفاوت میان فتوا و حکم حکومتی
همانگونه که گفته شد فتوا استنباط حکم شرعی است و مجتهد با علم خود براساس کتاب سنت ، اجماع و عقل نظر شرع را کشف می کند و بیان می کند که نظر شارع راجع به این موضوع چیست و مجتهد با تلاش
و کوشش خود ، حکم و نظر شارع را بیان می کند .
ولی حکم حکومتی تصمیماتی است که ولی امر مسلمین در سایه قوانین و مقررات شرعی بر حسب مصلحت زمان اخذ نموده و طبق آن مقرراتی را وضع می کند که این مقررات بلافاصله قابلیت اجرا و دارای اعتبار شرعی هستند .
بنابراین حکم حکومتی و فتوا با یکدیگر دارای تفاوتها و فرق هایی هستند که اهم آنها به شرح ذیل است :
۱- فتوا خبری است و بیان حکم شرعی می باشد آن هم به صورت کلی است ولی حکم حکومتی اجرایی است ، علاوه بر اینکه کلی بیان می شود مصادیق آن هم در بر می گیرد .
مرجع تقلید ، احکام کلی را بیان می کند و تعیین مصداق کار او نیست ، اما کار ولی فقیه صدور دستورات خاص و تصمیم گیری های متناسب با نیازها و شرایط خاص اجتماع است . ( مصباح یزدی ۱۳۸۲ ، ۱۲۶ ) در حکم علاوه بر حیث فتوایی ، بر مصداق هم گنجانده شده که از حیث دستوری و اجرایی قضیه است .
۲- فتوا ، مصلحت و شرایط خاص مکلفین را مد نظر ندارد ، ولی حکم حکومتی به صورت جزئی است و شرایط ، مصالح جامعه را در نظر ندارد ، فرق هم ندارد که حکم سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی یا فرهنگی و … باشد .
۳- دامنه شمول فتوا محدود و نسبی است و فقط مربوط به فتوا دهنده و مقلدین آن لازم الاجرا است و الزام آور است . در حالی که حکم حکومتی آحاد مردم را در بر می گیرد و دامنه شمول آن شامل سایر فقهاء و
مجتهدین هم می شود .
به عبارت دیگر مرجع تقلید مانند هر شخص دیگری ، ارشاد و راهنمایی امت و دستگاه تشکیلاتی برای الزام افراد ندارد . او فقط می گوید اگر احکام اسلام را بخوانید این ها هستند . اما اینکه کسی به آنها عمل می کند یا نه ، به خود افراد مربوط می شود ربطی به مرجع تقلید ندارد . ( مصباح یزدی ۱۳۸۲ ، ۱۲۳ )
۴- در فتوا ممکن است مجتهدی باشد بدون آنکه قدرت سیاسی و حکومتی داشته باشد ولی نظر خود را براساس استنباط فقهی خود به صورت فتوا بیان می کند . اما همین فقیه اگر بخواهد حکم حکومتی صادر کند باید در جایگاه حاکم اسلامی حکم صادر کند . به عبارت دیگر مقدمات حکم حکومتی منصب و جایگاه اجتماعی می خواهد در حالی که برای فتوا دادن چنین مقدمات و شرایطی و پیش شرطی وجود ندارد . فتوا نیاز به حاکمیت و قدرت ندارد ولی حکم حکومت نیاز دارد .
۵- فتوا را تمامی مجتهدین صادر و اعلام می نمایند در حالی که حکم حکومتی توسط ولی فقیه در سایه قوانین و مقررات و براساس مصلحت زمان و مکان و حفظ جامعه اسلامی اتخاذ می گردد .
تعدد فقها و مراجع و تقلید هر گروه از مردم از یکی از آنان ، امری است ممکن و بیش از صد سال است که بین مسلمین وجود داشته و مشکلی را ایجاد نمی کند ، اما فقهی که بخواهد بعنوان حاکم و ولی امر عمل کند نمی تواند بیش از یک نفر باشد و تعدد آنها منجر به هرج ومرج اجتماعی و اختلال نظام خواهد شد . ( مصباح یزدی ۱۳۸۱ ، ۱۲۷ )
۶- حاکم اسلامی در هنگام صدور حکم حکومتی هم به اصول و مبانی شرع نظر دارد و هم مصلحت مسلمین و حفظ جامعه اسلامی را در نظر می گیرد و حکم خود را بیان می کند و اطاعت از او واجب و حکم بلافاصله برای همگی لازم الاجرا است در حالی که فتوا مجتهد ، حکم شرعی را براساس فهم و با استنباط از منابع فقهی بیان می کند . مجتهد حکم را جعل نمی کند ، بلکه حکم شرعی را شناسایی و به
مقلدین اعلام می نماید .

روش خسته کننده است، وقت گیر بوده، ذراتی تولید می شود که به لحاظ شکل و اندازه نامنظم می باشند.

روشی ساده است، نیاز به مهارت خاصی ندارد، ناخالصی ناچیز بوده.

توده­ای

عاری کردن محصول از ذرات بسیار ریز حلال در پایان سخت است، انتخاب حلال کاملاً بی اثر سخت است، طولانی شدن زمان انجام کامل واکنش.

انتقال حرارت کم، بوجود آمدن پدیده ژل در این سیستم ها ناچیز است، کنترل دمایی با سهو لت بیشتری انجام می­ شود.

پلیمریزاسیون محلولی

شرایط پلیمریزاسیون بدقت کنترل شود، حلال مصرفی در این روش زیاد است، زمان پلیمریزاسیون طولانی.

گرمای کمتری تولید می شود، در مقیاس های صنعتی بیشتر استفاده می شود، ذرات پلیمری کروی شکل می شود.

پلیمریزاسیون رسوبی

آب با بیشتر تولیدات قالبی ناسازگار است، جزءبندی فازهای سیستم سخت است، سورفکتانت ویژه پلیمریزاسیون مورد نیاز است.

کروی بودن اندازه ذرات، کوچک بودن اندازه ذرات، فاز پیوسته عموماً آب است.

پلیمریزاسیون امولسیونی

همزدن مکانیکی و حضور عوامل معلق کننده برای معلق نگاه داشتن مونومر ضروری می باشد،

اندازه و میزان تخلخل ذرات پلیمری با تغییر شرایط پلیمریزاسیون قابل تنظیم می­باشد، تولید ذرات کروی شکل به حالت انبوه و متراکم، روشی مؤثر است زیرا تعداد زیادی از قطرات ریز با این روش پلیمریزه می­شوند.

پلیمریزاسیون تعلیقی

شکل (۱-۱۱) پلیمریزاسیون توده­ای [۲۷]

شکل (۱-۱۲) پلیمریزاسیون تعلیقی[۲۷]

۱-۹-۲-۲- روش پلیمریزاسیون محلولی

برای رفع مشکلات موجود در پلیمریزاسیون توده­ای ، از روش پلیمریزاسیون محلولی استفاده می­ شود. در این روش، مونومر و پلیمر هر دو در یک حلال، محلول بوده و به علت وجود محیط حلالی، ویسکوزیته مخلوط نسبت به پلیمریزاسیون توده­ای کمتر است که در نتیجه نه تنها اختلاط بهتر انجام گرفته و کارآیی شروع کننده افزایش می­یابد، بلکه مسائلی مانند انتقال حرارت کم و بوجود آمدن پدیده ژل در این سیستم ها ناچیز است. به همین دلیل می­توان در این گونه سیستم ها به مقادیر تبدیل بالاتری رسید.به عبارت دیگر، از روش­های غلبه بر مشکلات موجود در پلیمریزاسیون توده­ای ، حل کردن مونومر در یک حلال مناسب است. از آنجا که در این روش، در مقایسه با پلیمریزاسیون توده­ای ، کنترل دمایی با سهولت بیشتری انجام می­ شود، مشکلات مربوط به گرمازا بودن واکنش، رفع خواهد شد. به عبارت دیگر در این روش به دلیل این که مونومر با یک مایع بی­اثر رقیق می­ شود، کنترل دمای واکنش بسیار آسان­تر خواهد شد. گرمای حاصل از واکنش را می­توان با بازگرداندن و یا رفلاکس حلال، از محیط واکشن خارج نمود. البته، معایبی نیز برای پلیمریزاسیون محلولی وجود دارد. عاری کردن محصول از ذرات بسیار ریز حلال در خاتمه عمل، با مشکل همراه است. انتخاب حلال کاملا بی­اثر، به آسانی امکان­ پذیر نیست، بدین معنا که همواره انتقال زنجیر به حلال و محدود شدن وزن مولکولی محصول وجود خواهد داشت. این نکته، دارای اهمیت زیادی بوده و دلیل کاربرد کم روش محلولی در تولید پلیمرهای مهم اقتصادی است. همچنین دمای پلیمریزاسیون به نقطه جوش حلال محدود می­ شود و در بسیاری از موارد این مسئله منجر به طولانی شدن زمان انجام کامل واکنش می­گردد. به عبارت دیگر دمای واکنش از نقطه جوش حلال به کار رفته بالاتر نخواهد رفت و این امر سرعت واکنش را محدود می­ کند[۲۷و۲۸].

۱-۹-۲-۳- پلیمریزاسیون تعلیقی (سوسپانسیونی)

در حقیقت این روش نیز برای جبران نقایص پلیمریزاسیون توده­ای به کار می­رود. این روش، بسیار شبیه به پلیمریزاسیون محلولی است، با این تفاوت که مونومر به جای حل شدن در یک مایع بی­اثر (مانند آب) با بهره گرفتن از یک حلال پخش کننده به صورت معلق در آن در می ­آید. انتقال حرارت و کاهش ویسکوزیته مانند پلیمریزاسیون محلولی است، همچنین همزدن مکانیکی و حضور عوامل معلق کننده برای معلق نگاه داشتن مونومر، ضروری می­باشد. این روش، روشی مؤثر است زیرا تعداد زیادی از قطرات ریز با این روش پلیمریزه می­شوند. روش فوق منجر به تولید ذرات کروی شکل به حالت انبوه و متراکم می­ شود، و در صورتی که سیستم به اندازه کافی رقیق باشد، ذرات کره مانند متحدالشکل ریزی تولید می­شوند (در محدوده ۵ تا ۵۰ میکرومتر). در این روش پلیمریزاسیون، اندازه و میزان تخلخل ذرات پلیمری با تغییر شرایط پلیمریزاسیون قابل تنظیم می­باشد[۲۷]. نمونه ­ای از پلیمر تهیه شده با این روش در شکل (۱-۱۲) نشان داده شده است.

۱-۹-۲-۴- روش پلیمریزاسیون امولسیونی

در یک پلیمریزاسیون امولسیونی، مونومرها به صورت ذرات بسیار ریز (فاز ناپیوسته) در یک فاز پیوسته سیال، توسط عوامل پایدارکننده سطحی (به صورت معلق) از طریق واکنش رادیکال آزاد پلیمریزه می­شوند. فاز پیوسته عموما آب بوده و ذرات معلق کلوئیدی در اندازه­ای بسیار کمتر از یک میکرون می­باشند. کروی و کوچک بودن اندازه ذرات، یکی از مزایای عمده این نوع پلیمریزاسیون است. در این سیستم نیز از آب به عنوان حامل استفاده می­ شود. در اینجا نیز برخی عوامل معلق ساز به نام سورفکتانت به سیستم افزوده می­ شود. معلق سازها در واقع مایسل­هایی ایجاد می­ کند و به این ترتیب قسمت عمده­ای از مونومر را که به صورت قطره­های کوچک پراکنده می­شوند انحلال­پذیر می­ کند. رادیکال­های شروع کننده که در آب حل می­شوند به درون مایسل­هایی که مملو از مونومر هستند، نفوذ می­ کنند و پلیمریزاسیون شروع می­ شود. مایسل­ها مانند مکان­هایی که در آن­ها مونومر به پلیمر تبدیل می­ شود عمل می­ کنند[۲۸].

شکل (۱-۱۳) پلیمریزاسیون ته­نشینی[۲۷]

۱-۹-۲-۵- پلیمریزاسیون ته­نشینی (رسوبی)

این روش از جمله روش­های پلیمریزاسیون هست که باعث بدست آمدن ذرات پلیمری کروی شکل می­ شود. دراین روش پلیمریزاسیون هنگامی که پلیمر تشکیل شده به لحاظ اندازه یا وزن به یک حد مشخص می­رسد، شروع به ته نشینی می­ کند و اغلب اندازه ذرات بیشتراز ۱۰ میکرو متر نمی­ شود. در این روش برای بدست آوردن محصول با کیفیت بالا باید شرایط پلیمریزاسیون به دقت کنترل شود. پلیمریزاسیون ته­نشینی، تقریباً مشابه روش پلیمریزاسیون توده­ای می­باشد با این تفاوت که حجم حلال مصرفی در این روش بسیار بیشتر می­باشد (در حدود ۲ تا ۱۰ برابر). در نتیجه استفاده از حجم­های بیشتر حلال، شانس تماس بین گونه هدف و مونومر عاملی نیز کمتر می­ شود که منجر به زمان پلیمریزاسیون طولانی­تر این روش در مقایسه با روش توده­ای می­ شود. همچنین از آنجایی که فاصله بین گونه هدف و مونومر عاملی در این روش نسبتا زیاد می­باشد و در نتیجه گرمای کمتری نیز در این روش سنتزی در مقایسه با سایر روش­ها تولید می­ شود که باعث کاربرد بیشتر این روش درمقیاس­های صنعتی می­ شود. در این روش عموماً ذراتی در ابعاد۳/۰ تا ۱۰ میکرومتر تولید می­شوند[۲۶]. از جمله معایب این روش می­توان به زمان بر بودن آن، همچنین نیاز به شرایط ویژه برای آن اشاره کرد. نمونه ­ای از پلیمر تهیه شده با این روش در شکل (۱-۱۳) نشان داده شده است.

۱-۱۰- اهمیت و کاربردهای پلیمرهای قالبی

در تحقیقات انجام شده در زمینه پلیمرهای قالبی، جدای از اهمیت گونه الگوی به کار رفته (داروها، سموم، ترکیبات آلی، کاتیون ها و…) توسعه دانش فنی ساخت پلیمرهای قالب مولکولی یا یونی بسیار حائز اهمیت است. این پلیمرهای هوشمند، پلیمرهای سنتزی با گزینش­پذیری بالا برای مولکول الگو هستند. با توجه به مزایایی نظیر گزینش­پذیری، آزادی عمل برای طراحی مولکولی، پایداری مکانیکی و شیمیایی، سادگی و ارزان قیمت بودن، تحقیقات گسترده­ای در این زمینه صورت گرفته، که منجر به کاربردهای متعدد این روش شده است. از طرفی، بسیاری از مفاهیم مربوط به این علم نیز ازجمله نوع برهمکنش­ها، ویژگی نانوحفره­ها و … با انتخاب مولکول­های الگوی متفاوت به دست آمده است. در گذشته برای سنتز ترکیباتی که برهمکنش مناسبی با گونه مورد نظر داشته باشند یا حفره مشابهی با گونه مورد نظر داشته و از آن­ها بتوان برای اندازه گیری یا جداسازی این گونه­ ها استفاده کرد، طی مدت­های طولانی با روش­های پیچیده، پرهزینه و چند مرحله­ ای این مواد تهیه می­شدند. در صورتی که با دستیابی به دانش فنی ساخت پلیمرهای قالب مولکولی برای بسیاری از مواد می­توان به راحتی، با هزینه پایین و در زمان کمتر، این آنتی بادی­های مصنوعی را ساخت. امتیاز دیگر این روش، گزینش پذیری بالای آن است که نسبت به روش های دیگر بسیار بیشتر است. اهمیت دیگر پلیمرهای قالب مولکولی در روش های جداسازی و اندازه ­گیری داروها، سادگی این روش­ها و امکان اتوماسیون روش­هاست. از آنجا که پلیمرهای قالب مولکولی یا یونی ، توانایی جذب کاملا گزینشی گونه هدف را دارند، امکان جداسازی گزینشی گونه هدف در ماتریس­های پیچیده به طور مستقیم وجود دارد. این روش نسبت به روش­های دیگر مبتنی بر روش استخراج مایع -مایع حد تشخیص را ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ برابر پایین می­آورد. در ادامه به بعضی از کاربردهای این نوع پلیمرها اشاره می­ شود.

۱-۱۰-۱- جداسازی

کاربرد پلیمرهای قالب مولکول به عنوان فاز ساکن در کروماتوگرافی، بیشترین کار پژوهشی روی آن صورت گرفته است. قالب زنی یک راه ساده و مستقیمی را برای جداسازی انتخابی مواد فراهم می‎کند. لیست مولکول‎هایی را که مورد آزمون قرارگرفته‎اند شامل بیوملکول‎های نظیر آمینواسید‎ها[۹و۲۹] پپتیدهای کوچک[۳۰[، پروتئین­ها[۳۱]، کربوهیدرات­ها[۳۲] و تعدادی از مولکول­های دارویی کوچک می­باشند. در زمینه جداسازی، مسئله تفکیک انانتیومرها با بهره گرفتن از پلیمرهای قالب در مرکز توجه بسیاری از پژوهش‎ها بوده است. شماری از فازهای ساکن کایرال تجاری وجود دارند که برای جداسازی انانتیومرها استفاده می‎شوند. فازهای ساکن کایرال قالبی یک نظم وترتیب شویش قابل پیش بینی دارند که فازهای ساکن کایرال تجاری موجود فاقد آنند. اولین نمونه استفاده از پلیمرهای قالب ملکول به عنوان فاز ساکن کایرال قالب زنی توسط مسباخ وهمکارانش[۲۴] گزارش شد. در این گزارش مسباخ جداسازی انانتیومری مستقیم β- گیرنده (-)-تیمولول (شکل(۱-۳)) را با بهره گرفتن از یک فاز ساکن کایرال تهیه شده به روش قالب زنی مولکولی انجام داد.

شکل (۱-۱۴) ساختار گیرنده بتا- آدرنرجیک تیمول، اتنول و پروپانول[۲۴]

شکل (۱-۱۵) تصویر میکرووسکوپ الکترونی غشای نفوذپذیر یون اورانیل]۳۳[

با وجودی که عمده پژوهش های جداسازی بر روی تهیه فاز های ساکن برای HPLC متمرکز شده است[۲۵]، پلیمرهای قالب ملکول نیز برای تکنیک‎های تجزیه‎ای دیگری مورد استفاده قرار گرفته اند. یکی از کاربردهای مهم پلیمرهای قالب ملکول در استخراج فاز جامد است. انتخاب­گری ار پیش تعیین شده پلیمر‎‎‎‎‎های قالبی و داشتن انتخاب­گری بالای جاذب‎ها می‎تواند این سیستم­ها را بسیار کارا سازد. مواد استخراج فاز جامد قالب مولکولی توانایی خود را برا بهبود حساسیت برای آنالیز نمونه‎ های زیست محیطی مقادیر بسیارکم از طریق استخراج حجم‎های بزرگ نمونه نشان داده است. الکتروفورز کاپیلاری با بهره گرفتن از فاز ساکن قالب مولکولی و رانش فاز متحرک الکترواسمزی نیز بررسی شده‎اند[۳۴]. این روش پتانسیل را دارد که عمل­کرد بهتری نسبت به HPLC داشته باشد و نیز مزیت به حداقل رسانی مصرف مواد شیمیایی به ویژه مولکول الگو را دارد. استفاده از غشاهای پلیمر قالب مولکولی برای انتقال مولکول‎ها زمینه تحقیقات وسیعی است. جداسازی برپایه غشاها بالقوه دارای کارایی بیشتر نسبت به تکنیک­های جداسازی رقیب است. کاربرد‎های بالقوه آن در صنایع جداسازی گازها، پتروشیمی و دارویی وجود دارد.

۱-۱۰-۲- ساخت غشاء

استفاده از تکنولوژی پلیمر قالب مولکولی و یونی در ساخت غشاهای مختلف ازدیگر کاربردهای جدید آن­ها می­باشد. غشاهای ساخته شده با این روش تمایل به جذب بالاتر و انتخاب­گری بالاتر در نفوذ مولکول­ها و یون­های هدف نشان می­ دهند. اولین غشاء با بهره گرفتن از پلیمر قالب یونی در سال ۲۰۰۱ به وسیله کیمارو^[۲۷]و همکارانش جهت جداسازی یون اورانیل از طریق پلیمریزاسیون رسوبی ساخته شد[۳۴]. شکل (۱-۱۵) تصویر میکرووسکوپ الکترونی^[۲۸] غشای نفوذپذیر یون اورانیل را به خوبی نشان می­دهد.

۱-۱۰-۳- ساخت حسگر یا الکترود

ساخت حسگرهای شیمیایی، الکتروشیمیایی و زیستی از جمله کاربردهای جدید پلیمرهای قالب مولکولی و یونی در تشخیص­های پزشکی، تجزیه نمونه­های محیطی و غذایی و کنترل آلودگی می­باشد. براساس نوع مبدل، حسگرها براساس خواص الکتروشیمیایی یا خواص طیف سنجی هستند. پلیمرهای قالبی با گستره وسیعی از انتقال دهنده­های علائم پتانسیومتری و آمپرومتری ترکیب شده ­اند. اولین الکترود یون گزین بر اساس تکنولوژی پلیمر قالب یونی و خواص الکتروشیمیایی جهت تشخیص یون­های کلسیم و منیزیم در سال۱۹۹۱به وسیله روساتزین ^[۲۹]و همکارانش ساخته شد که با روش پتانسیومتری این یون­های کلسیم و منیزیم با فاکتور گزینش­پذیری به ترتیب ۶ و۷/۱ تشخیص داده شدند[۳۵] و اولین حسگر بر اساس تکنولوژی پلیمر قالب یونی و مبدل طیف سنجی (فلئورسانس) نیز در سال۱۹۹۷ به وسیله موری^[۳۰] و همکارانش برای یون سرب ساخته شد[۳۶].
بازنگری جدیدی، حسگرهای الکتروشیمیایی مبتنی بر پلیمرهای دارای قالب مولکولی را تحت پوشش قرار می­دهد. بدین صورت که در طراحی این حسگرها درصدی از پلیمرهای قالب مولکولی به عنوان اصلاح­گر اضافه می­ شود. حالا از این حسگر در محلول حاوی آنالیت مورد نظر که در ساخت پلیمر از آن استفاده شده و این پلیمر قابلیت جذب آن را دارد به عنوان الکترود شناساگر استفاده می­ شود. بر این اساس، شاهد کاربرد روزافزون این مواد پلیمری در حسگرهای الکتروشیمیایی (پتانسیومتری، آمپرومتری، هدایت سنجی) و همچنین حسگرهای نوری می­باشیم.
پلیمرهای قالب ملکول به عنوان عناصر تشخیص در ابزارهای حسگرهای شیمیایی استفاده می‎شوند. حسگرهای زیستی از عنصر تشخیصی مثل یک آنتی­بادی یا آنزیم به همراه یک مبدل استفاده می‎برند. یک سیگنال شیمیایی حاصله از پیوند آنالیت به گیرنده که بعداً به یک سیگنال الکتریکی یا نوری تبدیل می­ شود را بتواند رصد شود. در بسیاری موارد، توسعه اجزاء تشخیص دهنده فراتر از روش­های تبدیل سیگنال نظیر نوری، مقاومتی، موج اکوستیک سطحی یا اندازه‎گیری ظرفیت الکتریکی قرار می‎گیرد. پتانسیل قابل توجهی برای ابزارهای حسگر شیمیایی چنانچه اجزاء تشخیص دهنده موجود باشند.
مزیت‎های بالقوه‎ای که با بهره گرفتن از پلیمرهای قالب ملکولی به عنوان عنصرتشخیص دهنده به جای گیرنده‎های بیولوژیکی حاصل می‎شود. از آنجایی­که پلیمرهای قالب ملکولی گیرنده‎هایی مصنوعی‎اند، ذخیره‎ای مجازی از آنالیت‎ها دارند. بعلاوه، پلیمرهای قالب ملکولی در مقابل شرایط نامساعد پایدارند که قابل قیاس با حسگر های برپایه بیولوژیکی نیست . مضافا، قابلیت آن­ها برای بکارگیری عنصر سیگنال دهنده، نظیر میله فلوئورسانس، که درمجاورت سایت پیوندی می‎توان در سنسور استفاده کرد. ممکن است سنسورهایی با آرایه­ای از پلیمرهای قالبی برای تعدادی از آنالیت‎ها جهت ساخت یک سنسور تکی که قادر به شناسایی مواد متعدد باشد، به کار برد. استفاده از اسپکتروسکپی لومینسانس ترکیب شده با فایبر اپتیک سیستم‎هایی برای کاربرد حسگرها مهیا می­ کند. استفاده از پلیمر قالب‎زنی مولکولی در ترکیب با این سیستم می‎تواند انتخاب­گری شیمیایی را به این نوع حسگرها اضافه کند. این تکنولوژی برای تشخیص انواع زیادی از ترکیبات شامل عوامل عصبی^[۳۱]، علف کش^[۳۲]، مولکول­های دارویی[۳۶] و بیومولکول­­ها به کار می‎رود[۳۷]. مسباخ و همکاران با بهره گرفتن از یک ابزار حسگر الیاف نوری بر پایه پلیمرهای قالب ملکولی یک آمینو اسید فلوئورسانس­نشان (دانسیل-ال-فنیل آلانین) را نشان دادند. این مواد با بهره گرفتن از متاکرلیک اسید^[۳۳] و ۲- وینیل­پیریدین^[۳۴] بعنوان مونومر ها و اتیلن­گلیکول­دی­متاکریلات^[۳۵] به عنوان مونومر شبکه کننده تهیه شدند. یک سیستم ساخته شد که درآن ذرات پلیمر در مقابل نوک الیاف نوری با بهره گرفتن از یک تور نایلون نگه داشته شد[۳۹]

این نوع از مجموعه دم معمولا به کمک دو سازه لوله­ای شکل بلند به بال متصل می­ شود و در هواپیماهایی استفاده می­گردد که موتورهای آنها اغلب در نزدیکی مرکز ثقل هواپیما نصب می­گردند، هواپیمای O-2 معروف به Cessna Skymasterمجهز به این نوع مجموعه دم می­باشد.
دم استفاده شده در این رساله از نوع معمولی می­باشد. در شکل ۲-۹ انواع دم نشان داده شده ­اند.
شکل ۲-۹- انواع حالات دم]۳۴[
۲-۸- مواد سازنده اجزای هواپیما
ویژگی­هایی چون سفتی، سختی، مقاومت در برابر خوردگی، خستگی واثرات زیست محیطی وحرارتی، سهولت ساخت، عوامل مهم در انتخاب مواد در صنعت هواپیما­سازی هستند. گروه اصلی مواد استفاده شده در ساخت ­و ساز هواپیما، چوب، فولاد، آلیازهای آلومینیوم، آلیازهای تیتانیوم، آلیاژ­های حافظه­دار، پلاستیک ها و مواد مرکب هستند. اگر تاریخچه ساخت هواپیما را مرور نماییم، خواهیم دید که اولین پرواز موفقیت آمیز توسط یک هواپیمای چوبی انجام گرفت. در واقع چوب از مواد ناهمسان یا ارتوتروپیک تشکیل شده است. بدین مفهوم که دارای رگه­هایی در یک موازات می­باشد و وجود این رگه­ها در چوب، همان راستای مقاومت چوب است و در جهات دیگر چوب از خود مقاومت چندانی ایجاد نمی­کند. با پیشرفت صنایع هواپیماسازی و همچنین تکنولوژی مواد و نیاز به استحکام، طول عمر، خواص شیمیایی و خواص حرارتی در سرعت­های بالا، فلزات کم وزن و مقاوم وارد صنعت هواپیماسازی شدند. در این شرایط آلومینیوم، اولین انتخاب مناسب بود که دارای خاصیت کم وزنی و فرم­پذیری و استحکام مناسب در عصر خود بود، بعد­ها فلزاتی چون تیتانیوم، فولاد، مواد پلاستیک و غیره در این صنعت نیازهای بسیاری را برطرف نمودند. بطور کلی فلزات دارای خاصیت متجانس یا ایزوتروپیک می­باشند و خواص فیزیکی آن­ها بر خلاف چوب، در کلیه جهات یکسان است. وجود مشکلاتی چون پرچ­ها، اتصالات، وزن زیاد فلزات وقالب­گیری و پرداخت آن­ها باعث گسترش و رشد مواد کامپوزیتی گردید. از طرفی مواد کامپوزیتی شبیه چوب می­باشند با این تفاوت که از نظر کاهش وزن، مقاومت زیاد مکانیکی، شیمیایی، حرارتی، و همچنین نکته بسیار اساسی آن در زمینه قالب­ریزی ساده بوده که از اهمیت بسزایی برخوردارند. امروزه با بهره گرفتن از مواد کامپوزیتی در صنایع هواپیمایی این صنعت متحول شده است. مواد مرکب برای اولین بار در سال ۱۹۵۰ با ترکیب فایبر گلاس و رزین مطرح گردید و طی سال­های اخیر در کشورهای صنعتی، پیشرفت­های حیرت انگیزی در این زمینه حاصل شده است. ازکاربردهای مواد مرکب می­توان در ساخت سری جدید هواپیماهای Boeing 747، A380 نام برد. در پروژه هواپیمای ایرباس A320برای به حداقل رساندن میزان وزن در سازه بال و بدنه این هواپیما از گستره وسیعی از مواد جدید استفاده شده است، به عنوان مثال پلاستیک­های تقویت شده با فیبر کربن در قسمت مرکزی بال­ها، سکان­های افقی و بخش انتهای بدنه این هواپیما بکار گرفته شده ­اند. همچنین از ترمو پلاستیک های مقاوم در برابر ضربه نیز دراین هواپیما استفاده شده است. با بکارگیری لایه­ های آلومینیوم و فایبر گلاس حدود ۵۰۰ کیلوگرم در وزن سازه این هواپیما صرفه­جویی شده است. در زمینه طراحی موتور نیز آلیاژهای تیتانیوم در درجه اول استفاده می­شوند. برای ساخت کمپرسور از فولاد یا آلیاژهای نیکل در مراحل داغتر موتور استفاده می­ شود.

۲-۸-۱- خواص مواد پرکاربرد در هواپیما های نسل جدید
پرکاربردترین مواد استفاده شده در ساخت نسل جدید هواپیما­ها، آلیاز­های آلومینیوم، تیتانیوم، منیزیم، فولاد، کامپوزیت­ها هستند، خواص فیزکی این مواد در ادامه ذکر می­ شود.

• • آلیاژها

آلیاژ ها از تعداد دو یا بیشتر فلز ساخته شده ­اند. فلزی که با مقدار بیشتری موجود باشد ، فلز پایه می­باشد. بقیه فلز­ها المان­های آلیاژ می­باشند. وجود هرکدام از این المان­ها ممکن است باعث تغییر خواص فلز پایه شوند. برای مثال، فلز آلومینیوم خالص نسبتا نرم و کم دوام می باشد، با اضافه کردن مقدرارکمی از فلز مس، منگنز و منیزیم به آلومینیوم خالص، استحکام آن برای مدت زیادی افزایش می­یابد. عملیات حرارتی باعث افزایش و یا کاهش استحکام و سختی آلیاژها می­شوند. این مواد اهمیت زیادی صنعت هواپیما سازی دارند.

• • آلیاژهای آلومینیوم

از جمله دلایل انتخاب این مواد میتوان به شکل پذیری خوب، تولید آسان، مقاومت در برابر خوردگی، قدرت بالا در برابر خستگی، قدرت بالا در برابر ترک خوردگی ناگهانی به دلیل تنش­های داخلی و همچنین مقاومت در برابر ترک سریع ناشی از تحمل بار اشاره کرد. هواپیماهای مختلف دارای درصد مختلفی از آلیاژ آلومینیوم هستند. با توجه به متفاوت بودن عمر هواپیما­ها، درصد استفاده ار آلیاژ­های آلومینیوم متفاوت می­باشد.

• • آلیاژهای منیزیم

منیزیم یکی از سبکترین فلز موجود در دنیا می­باشد. این فلز در ساخت هلیکوپترها استفاده می­ شود. مقاومت پایین آن در برابر خوردگی ، استفاده آن در هواپیما­های معمولی را محدود کرده است.

• • تیتانیوم

در دهه هفتاد به بعد تیتانیم به طور گسترده در هواپیماهای نظامی و حمل ونقل بهخصوص درهواپیماهای جنگنده به کار رفته است. آلیاژهای تیتانیم دارای خواص خاصی از جمله مقاومت خوب در برابر خستگی، استحکام کششی بالا، مقاومت در برابر خوردگی، حد خستگی متمایز و حفظ قابل توجه قدرت در دمای تا حدود ۵۰۰۰ درجه سانتیگراد و مقاومت خوب در برابر خوردگی می­باشد. جایی که آلیاژ آلومینیوم بسیار ضعیف، و استفاده از فولاد باعث سنگین شدن می­ شود، کاربرد تیتانیوم حالت ایده­ال را به وجود می­آورد.

• • آلیاژ های فولاد

به دلیل استحکام بالای این فلز، کاربرد فراوانی در ساختمان هواپیما دارد. آلیاژ­های فولاد کاربردی در صنعت هواپیما­سازی دارای درصد کمی از کربن، نیکل، کروم، وانادیوم و مولیبدنوم می­باشند. قدرت کششی بالا، تحمل تنش ۵۰ تا ۱۵۰ تن بر اینچ مربع بدون شکست را برای این فلز فراهم آورده است. نمونه دیگر این فلز، فولاد ضد زنگ می­باشد که برای کاربرد­های نزدیک آب استفاده می­ شود. از جمله مزایای آن می توان، قابلیت ریخته گری برای قطعات کوچک ، خاصیت کششی بالا. سختی و مقاومت بالا در برابر سایش نام برد. در قسمت­ هایی از هواپیما، مانند اجزای شاسی و ریشه بال که به بدنه متصل است کاربرد فراوانی دارد. کم­کردن کربن از فولاد باعث افزایش سختی آن می­ شود، این کار باعث ترد و شکنندگی فولاد می­ شود.

• • کامپوزیت ها

نسل جدید مواد، که کاربرد وسیعی در صنایع هواپیما­سازی دارند. در جدول ۲-۲ فواید و معایب استفاده از مواد کامپوزیتی آمده است.
جدول۲-۲- فواید و معایب استفاده از مواد کامپوزیت