وبلاگ

C

پدوویریده ها

گروه B رایج ترین نوع آن هاست که باکتری های اسید لاکتیکی را آلوده می کند. (۶۱)
۱-۸-۷- مراحل ورود و تکثیر باکتریوفاژ:
همانگونه که در تحقیقات دیگر نظیر تحقیقی که دوخسن ^[۲۷] و همکاران بر روی کنترل باکتریوفاژهای لاکتوکوکال یا تحقیقی که توسط الیس^[۲۸] و دلبروک ^[۲۹] در مورد رشد داخل و خارج سلولی باکتریوفاژها انجام دادند، مشخص شد مراحل ورود و تکثیر باکتریوفاژها بصورت زیر است: (۶۳)
۱-۸-۷-۱- مرحله جذب فاژ بر روی سلول باکتری:
در فاژهای دم دار، زواید دم در چسبیدن فاژ بر روی سلول باکتری نقش دارند. البته فعالیت لیزوزم ها برای بوجود آوردن سوراخ یا نقطه ای در روی دیواره باکتری نیز ضروری است. در فاژهای بی دم بعضی از کپسومرهای موجود در روی کپسید فاژ این عمل را انجام می دهند. برای انجام عمل جذب در محیط حاوی باکتری و فاژ اختصاصی آن، وجود املاحی نظیر کلرید کلسیم یا کلرید سدیم الزامی است.

۱-۸-۷-۲- مرحله ورود فاژ به داخل باکتری:
در فاژهای دم دار با غلاف کوتاه شونده اسید نوکلئیک داخل کپسید، با کوتاه شدن غلاف روی دم و ورود قسمتی از دم به دیواره باکتری، از راه کانال ایجادشده وارد باکتری می شود . بر خلاف ویروس های حیوانی و انسانی فقط اسید نوکلئیک وارد شده و بقیه زوائد مانند مرحله غیرپوشش ^[۳۰] در تکثیر سایر ویروسها، در خارج از سلول باکتری باقی می مانند بدین معنا که خروج اسید نوکلئیک فاژ از کپسید آن، ضمن ورود آنها به داخل باکتری صورت می گیرد.
۱-۸-۷-۳- بیوسنتز:
در این مرحله اسید نوکلئیک فاژ کلیه اعمال سنتز را خود بر عهده گرفته و این اعمال را در باکتری کنترل می کند. اولmRNA و پروتئینهای اولیه را سنتز می کند که این ها خاصیت آنزیماتیکی دارند و برای ساخته اسید نوکلوئیک جدید به کار می روند و پس از آن mRNA و پروتئین های ثانویه را سنتز می کنند که در ساختمان فاژهای جدید به کار خواهند رفت.
۱-۸-۷-۴- رسیدگی کامل:
در این مرحله اسید نوکئیک تولید شده به حالت فشرده درآمده و توسط کپسومرها احاطه می شود و بالاخره کپسید تشکیل شده و در داخل آن قرار می گیرد همزمان با این اعمال دم فاژها نیز ساخته می شود و در روی کپسید بر محل های مخصوص به خودشان می چسبند و آرام آرام فاژهای جدید تشکیل می شود.
۱-۸-۸- منشا فاژ:
با وجودی که در مورد ارتباط بین فاژهای مختلف اطلاعات زیادی بدست آمده ولی هنوز منشا فاژ مورد بحث می باشد. دو خط سیر مهم برای آلودگی فاژ در تاسیسات لبنی مشخص شده است : آغازگر لیزوژنیک و حضور باکتریهای اسید لاکتیک در شیر خام.
۱-۸-۹- سیکل حیاتی باکتریوفاژ:
سیکل فساد سلولی توسط فاژ، با جذب سطحی آن بر روی دیواره سلولی مربوط به باکتری های حساس میزبان فاژها در حالت کلی دو سیکل حیاتی لیتیک و لیزوژنیک دارند.(شکل۴)(۵۶)
۱-۸-۹-۱ سیکل لیتیک:
در این سیکل فاژها پس از ورود به داخل باکتری حساس به خود، تکثیر یافته و همانندسازی می کند و باکتری را در نهایت لیز می کنند. لیز شدن باکتری بدین صورت انجام می گیرد که از طرف ژنوم فاژ یک پروتئین لیزکننده بیشتر می شود و این پروتئین، دیواره باکتری را از داخل از بین می برد و دیواره را متلاشی می کند لذا فاژهای تشکیل یافته جدید بیرون می ریزند که در این حالت به آنها فاژ فرزند^[۳۱] می گویند که در تماس با باکتری جدید به آن می چسبند و این سیکل دوباره تکرار می شود. عموما باکتریوفاژهای لبنی از این سیکل پیروی می کنند و به این فاژ، فاژ فعال^[۳۲] نیز گفته می شود.
۱-۸-۹-۲- سیکل لیزوژنیک:
این فاژها بصورت معتدل ^[۳۳] زندگی می کنند بدین معنی که بعد از ورود به باکتری، رشد و تکثیر نیافته و باکتری را لیز نمی کنند. بلکه فاژ پس از اتصال به دیواره سلولی باکتری، ژنوم خود را وارد سلول باکتری می نماید. ژنوم فاژ به ژنوم باکتری چسبیده، ادغام شده و همراه رونویسی^[۳۴] ژنوم باکتری با کروموزوم آن تقسیم شده و به نسل های بعدی منتقل می شود و به نام پروفاژ^[۳۵] معروف است و به این عمل لیزوژنیک می گویند. این نوع فاژ، فاژ معتدل نیز نامیده می شود.
شکل ۱-۴- سیکل حیاتی لیتیک و لیزوژنیک باکتریوفاژ
۱-۸-۱۰- روش های جداسازی فاژ
۲ نوع روش جداسازی فاژ وجود دارد : روش مستقیم و غیر مستقیم
۱-۸-۱۰-۱- روش مستقیم:
روش جداسازی مستقیم بر روی حضور ذرات فاژ لیتیک یا ترکیبات آن ( DNA و پروتئین ) تمرکز می کند.
۱-۸-۱۰-۱-۱- روش های میکروبیولوژی:
روش های استاندارد میکروبیولوژی عبارتند از : سنجش پلاک، تست لکه ^[۳۶]و تست های فعالیت که معمولا برای شیر یا محصولات تخمیری انجام می شود. یکی از مزیت های این نوع تکنیک تشخیص مهار کننده های فاژی و غیر فاژی است. ضعف این روش این است که به سویه های اندیکاتور حساس است و دیگر اینکه زمان نسبتا طولانی برای بدست آوردن نتایج لازم است.(۴۹)
۱-۸-۱۰-۱-۲- روش مولکولی:
جداسازی مولکولی روشی مقدم و اختصاصی است بدلیل اینکه این نوع سنجش در مدت زمان کوتاهتر از روش های دیگر انجام می گیرد. چندین روش پایه ای PCR طراحی شده است و در جداسازی موفقیت آمیز بوده و حتی برای طبقه بندی فاژهای لاکتوباسیل، لاکتوکوکوس ها و استرپتوکوکوس ها در مخلوط های لبنی که شامل آب پنیر، استارتر های آب پنیر و نمونه های شیر است مورد استفاده قرار می گیرد.
محدودیت جداسازی روش یک مرحله ای PCR کلاسیک معمولا ^۱۱۰^۴-۱۰ ^۷PFU.ml^- می باشد.
این روشی، روشی با حساسیت بالا و سریع می باشد. در مطالعات اخیر این متد برای جداسازی و شمارش سه گروه فاژ لاکتوکوک به نام های C_2, P₃₃₅,936 که از شیر خام بز و پنیر با محدودیت جداسازی پایین ۱۰^۲ PFU.ml^-1 و در حدود دو ساعت به طول انجامیده استفاده شده است.
روش مولکولی ذرات فاژ فعال و غیر فعال را تشخیص می دهد از این حیث کهDNA فاژ را جداسازی
می کند. تکنیک جداسازی مولکولی برای آزمایشات روتین مقرون به صرفه نیست و اختصاصی عمل
می نماید. این روش فقط فاژهایی را که سکانس ژنومیک آنها در دسترس باشد جداسازی می کند، چون بر پایه ی جداسازی DNAمی باشد.
۱-۸-۱۰-۲- روش های غیر مستقیم سنتی:
۱-۸-۱۰-۲-۱- تست فعالیت
تست فعالیت یک ابزار عمومی برای انالیز روتین در کارخانه های لبنی می باشد. حضور فاژ در محصولات لبنی ( در مقایسه با نمونه های کنترل شده فاقد فاژ ) سبب کاهش تولید اسید می شود.
اهمیت محدودسازی برای این سنجش ها به خصوص برای آغازگرهای مخلوط چند سویه باید در نظر گرفته شوند چون سویه هایی که به فاژ غیر حساس هستند به رشد و اسیدی شدن ادامه می دهند.
۱-۸-۱۰-۲-۲- تست اندیکاتور
اگر فاژ در نمونه باشد تاخیر یا شکست در تغییر رنگ ( عمدتا متیلن بلو یا برموکرزول پرپل) مشاهده می شود. همانطور که در تست فعالیت ممکن است حضور فاژ نتایج منفی کاذب را بدهد در تست اندیکاتور نیز نتایج منفی کاذب را نیز خواهیم داشت.(۴۹)
۱-۸-۱۰-۲-۳- فلوسایتومتری^[۳۷]
در چندین سال گذشته برای جداسازی ویروس ها از آب دریا استفاده شده است. در این روش اسید نوکلوئیک را رنگ آمیزی می کنند و فاژهای آزاد موجود در نمونه بدون توجه به میزبان آن ها قابل شمارش است.
اخیرا جداسازی فاژهای لاکتوکوک آلوده کننده از طریق روش فلوسایتومتری گزارش شده است محدوده جداسازی این روش PFU.ml ^-۱ ۱۰^۵ می باشد که باروش PCR کلاسیک قابل مقایسه است.
در این روش ذرات بزرگ مانند سلول های یوکاریوتیک و ذرات چربی باید برداشته شوند تا از بلوکه شدن فلوسایتومتری جلوگیری شود.(۴۹ ،۶)
۱-۸-۱۰-۲-۴- امپدانس الکتریکی یا رسانایی شیر
آلودگی فاژ سبب کاهش تولید اسید لاکتیک در شیر خواهد شد. در مطالعه اخیر Garcio-Aljaro و همکارانش روش جداسازی سریع را که بر اساس تغییرات امپدانس میزبان روی میکروالکترود فلزی (پلاتین و طلا) است، مورد مطالعه قرار دادند. آلودگی و پیامد لیز سلول میزبان توسط اسپکتروسکوپی، امپدانس غیر فاراد در نمونه های شیر مورد سنجش قرار گرفت. سادگی این روش از مزیت های آن است.
اخیرا ترکیب روش میکروسکوپی epiflurecence و میکروسکوپی Atomice force (AFM) برای سنجش حضور فاژها گزاررش شده است.
با بهره گرفتن از روش میکروسکوپی epiflurecence ذرات فاژ لاکتوباسیلوس هلوتیکوس شمارش شده است در حالی که روش میکروسکوپی AFM به سنجش و بررسی تغییر در فاژ و جمعیت های باکتریایی در طی مراحل آلودگی می پردازد.
ذرات فاژ توسط SYBR GreenI رنگ آمیزی می شود و سپس نور سبز ساطع می شود در نتیجه ذرات درخشان بزرگتر از اندازه واقعی ویریون دیده می شوند و با میکروسکوپ فلورسنس قابل شمارش هستند. معایب این روش بدین صورت است که ذرات فاژ ویرولانت و غیر ویرولانت هر دو شمارش می شوند.
۱-۸-۱۰-۲-۵- سنجش پلاک/ لکه و رشد/ تاریکی^[۳۸]
این دو روش به طور دائم مورد استفاده قرار می گیرد. این سنجش بر اساس مهار رشد سویه های میزبان توسط باکتریوفاژ صورت می گیرد. کاهش تولید اسید لاکتیک سبب کاهش رشد سویه های میزبان می شود.
گرچه روش های تشخیص میکروبیولوزی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است اما دارای خصوصیات نامطلوب هم می باشد.
این فرایندها در مدت زمان طولانی صورت می گیرد، حداقل ۲۴ ساعت زمان لازم است همچنین باکتریوفاژها دارای میزبان اختصاصی هستند و یک فاژ یک یا تعداد کمی از سویه های باکتری را آلوده می کند و برای انجام این تست ها مجبور به حفظ گروه بزرگی از باکتری های اسید لاکتیک هستیم علاوه بر این به نتایج منفی حاصل از این تست ها هیچ اطمینانی نیست که الزاما فاقد فاژ باشند.

بازگردانی هلن زیمرن به زبان انگلیسی در سال ۱۸۲۲
بازگردانی تولو رابرستن به زبان انگلیسی در سال ۱۸۳۱
بازگردانی هالیستن به زبان لاتین در سال ۱۸۳۹
بازگردانی فن استار کنفلس به زبان آلمانی در سال ۱۸۴۰
بازگردانی مودی به زبان گجراتی که به سال ۱۸۹۷ الی ۱۹۰۴ در بمبئی به چاپ رسید.
بازگردانی ژرژ وارنر و ادموند وارنر به زبان انگلیسی در سال ۱۹۰۵
بازگردانی بگستون به زبان انگلیسی در سال ۱۹۰۷
بازگردانی راجرز به زبان انگلیسی در سال ۱۹۰۷
بازگردانی ویلیام استیگند به زبان انگلیسی در سال ۱۹۰۷
بازگردانی تیریاکیان از داستان اردشیر بابکان به زبان ارمنی که در سال ۱۹۰۹ در نیویورک به چاپ رسید.
بازگردانی والاس گاندی به زبان انگلیسی در سال ۱۹۱۲
بازگردانی اسیگمن به زبان آلمانی در سال ۱۹۱۹
بازگردانی ژرژ لچینسکی به زبان آلمانی در سال ۱۹۲۰
بازگردانی ورنر یانسن به زبان آلمانی در سال ۱۹۲۲
بازگردانی رادو آنتال به زبان مجاری در سال ۱۹۳۱
بازگردانی آرتور کریستنسن به زبان دانمارکی در سال ۱۹۳۱
بازگردانی آکسل اریک هرملین به زبان سوئدی در سال ۱۹۳۱
بازگردانی ژوزف اوربلی به زبان روسی در سال ۱۹۳۴.» ( همان ، ۲۲۱)
۴-۲)
نظامی از شاعران پارسی گوی است که با پنج گنج معروف خود شهرتی جهانی یافته و همواره در ایران از این شاعر بزرگ به نیکی یاد می شود، منابع زیادی درباره زندگی نامه این شاعر بزرگ وجود دارد که از اصلی ترین منابع آن می توان به توضیحاتی که استاد صفا آورده است اشاره کرد:
«ابومحمد نظام‌الدین الیاس بن یوسف بن زکی مؤید گنجوی متخلص به نظامی گنجوی بین سال‌های ۵۳۵ تا۵۴۰ در شهر گنجه واقع در آذربایجان امروزی، دیده به جهان گشود. از رشد و نمو و چگونگی تربیت و پرورش وی اطلاعات دقیقی در دست نیست، ولی همین‌قدر مشخص است که پدر وی انسان ثروتمندی بوده که نظامی توانسته علوم مختلف را بیاموزد و دیگر اینکه پدر را در کوچکی از دست داده و مادرش سرپرستی و تربیت او را بر عهده گرفته است، نظامی در طول حیات خود به جز یک یا چند سفر کوتاه پا را از گنجه فراتر ننهاده، و تمام حیات خود را در زادگاهش سپری نموده است و به نزد هیچ امیر یا پادشاهی برای عرض اندام ادبی نرفته است.» (صفا، ۱۳۶۹: ۳۴۴)

او در طول زندگی خود ناکامی ها و سختی‌های زیادی از قبیل مرگ دوتن از همسرانش (او هیچگاه بیش از یک همسر در خانه نداشته) و مرگ فرزند بزرگش را تحمل نمود و این‌ها تاثیر بزرگی بر احساسات و روحیه‌ی او گذاشتند. او تا پایان عمر در گنجه ماند تا اینکه بنا براستناد نفیسی در سال۵۹۸ اندکی پس از اتمام اقبال‌نامه، این دنیا را وداع گفت.(ر ک نفیسی، ۱۳۶۳: ۱۰۵)
عزت نفس نظامی
یکی از سجایای قابل تحسین و شگفت‌انگیز نظامی عزت نفس وی بوده است، این موضوع خود مانع رفتن وی به نزد امرا و شاهان شده است. او انسانی قانع، متین، بزرگوار و خودنگه‌دار بوده است. ادوارد براون در این زمینه می‌نویسد: او از مداحی بیزار بود، از دربارها دوری می جست و با این حال به رسم مرسوم عصر خویش سخت چسبیده بود و اشعارش را به حکام معاصر تقدیم کرده است. (ر ک ادوارد برون ۱۳۶۶: ۹۳)
ادوارد برون در جایی دیگر می‌نویسد: «او زاهدی متقی بوده، استثنائاً عاری از خرافه پرستی و تعصب،‌ خوددار، مستقل، هوشمند و عاری از خودنمایی، پدر و شوهری مهربان، سخت بی زار از شراب که علی‌رغم حرمتش، سخت در میان شعرای ایران مخصوصاً شعرای صوفی به عنوان یک منبع الهام مصنوعی رایج است.» (همان: ۹۴) گرچه بنا بر گفته‌ی براون و اسناد تاریخی، نظامی اشعار خود را به پادشاهان تقدیم می‌نمود، ولی در عوض هیچ‌گونه چشم‌داشت و طمعی از آن‌ ها نداشت، و پادشاهان خود چیزی به عنوان صله و هدیه بدو می‌دادند، زیرا که از دست رنج و تلاش خود بهره می‌جست. نظامی در کتاب لیلی و مجنون که بیش از چهار هزار بیت می‌باشد و سرودن آن نزدیک به چهارماه طول کشیده، ‌می گوید: اگر کار و دیگر مشاغلم نمی‌بود سرودن این را در چهارده شب به پایان می‌رساندم، می‌سراید:

آثار نظامی
نظامی یکی از شاعرانی‌ست که پربارتر‌ین حیات‌ها را داشته، به گونه‌ای که نام او همواره در ادب و زبان فارسی،‌ بر سر زبان‌هاست و در طول زندگی آثاری بس گران‌بها از خود برجای گذاشته، که نه تنها از گذشتگان گوی سبقت را درربوده‌است بلکه بسیاری از شاعران بعد از او نیز آرزو می‌کردند که به مقام و تبحر ادبی او برسند.
«آثار نظامی به شرح زیر می‌باشد:
۱) دیوان قصائد که بنا بر قول دولتشاه سمرقندی، ورای خمسه قریب بیست‌هزار بیت می‌باشد و طبق قول دهخدا اکنون از آن‌همه جز مختصری در دست نیست.
۲) مثنوی مخزن‌الاسرار که در حدود ۲۲۶۰ بیت شعر بوده و حاوی اخلاق ، مواعظ و حکم می‌باشد.
۳) مثنوی خسرو و شیرین که شامل بر ۶۵۰۰ بیت بوده و این مثنوی در نوع خود از دلکش‌ترین شاهکارهای عشقی زبان فارسی
است.
۴) مثنوی لیلی و مجنون که دربردارنده‌ی ۴۷۰۰ بیت بوده و بیانگر داستان عشقی لیلی و مجنون بوده که این داستان خود شهره‌ی عام و خاص می‌باشد.
۵) مثنوی هفت پیکر شامل ۵۱۳۶ بیت که گویای سرگذشت بهرام گور و عشق‌بازی‌های او با هفت دختر از شاهزادگان هفت اقلیم است.
۶) مثنوی اسکندرنامه حاوی ۱۰۵۰۰ بیت که خود مشتمل بر دو بخش شرف‌نامه و اقبال‌نامه می‌باشد.» (زرین کوب ، ۱۳۷۴: ۱۹۵)
مضامین و ویژگی‌های شعرنظامی گنجوی

نگرش سایت

۷۸/۰

۰۰/.۰

۳۶۷

معناداری آزمون

با توجه به جدول فوق سطح معنی داری این رابطه مقدار ۰٫۰۰ محاسبه شده است که کمتر از معیار ۰٫۰۵ می‌باشد؛ بنابراین رابطه بین دو متغیر موردبررسی تایید می‌شود. ضریب همبستگی این آزمون مقدار ۰٫۷۸ محاسبه شده است که نشان می‌دهد ۷۸ درصد تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می‌شود. همچنین ضریب همبستگی مثبت بوده که نشان از وجود رابطه مستقیم بین دو متغیر دارد. با توجه به این مورد می‌توان بیان نمود که متغیر مستقل موردبررسی دارای رابطه معنی داری با متغیر وابسته می‌باشد. از آنجایی که سطح معناداری برابر ۰/۰ شده است که کمتر از سطح معناداری آزمون (۰۵/۰) می‌باشد، فرض صفر آزمون را رد کرده و نتیجه می‌گیریم که رابطه معناداری بین نگرش سایت و نگرش خدمات وجود دارد (پیوست شماره ۱۳).

تجزیه و تحلیل فرضیه نهم:
r=0 H₀: (نگرش خدمات بر قصد خرید مشتریان تأثیر ندارد.)
H₁: r≠۰ (نگرش خدمات بر قصد خرید مشتریان تأثیر دارد).
در اینجا نیز به منظور بررسی رابطه بین دو متغیر نگرش خدمات و قصد خرید مشتریان از ضریب همبستگی پیرسون استفاده کرده و فرض صفر را هم به‌صورت زیر انتخاب می‌کنیم. با انجام آزمون در سطح ۹۵ درصد نتایجی به شکل زیر حاصل می‌شود:
جدول ۴- ۱۵: ضریب همبستگی بین متغیرهای نگرش خدمات و قصد خرید مشتریان

متغیر ملاک

شاخص آماری
متغیر پیش بین

ضریب همبستگی
(R²)

سطح
معنی داری (p)

تعداد
نمونه (n)

نتیجه آزمون

قصد خرید

نگرش خدمات

۷۹/۰

۰۰/.۰

۳۶۷

معناداری آزمون

با توجه به جدول فوق سطح معنی داری این رابطه مقدار ۰٫۰۰ محاسبه شده است که کمتر از معیار ۰٫۰۵ می‌باشد؛ بنابراین رابطه بین دو متغیر موردبررسی تایید می‌شود. ضریب تعیین این آزمون مقدار ۰٫۷۹ محاسبه شده است که نشان می‌دهد ۷۹ درصد تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر مستقل توضیح داده شده است. همچنین ضریب همبستگی مثبت بوده که نشان از وجود رابطه مستقیم بین دو متغیر دارد. با توجه به این مورد می‌توان بیان نمود که متغیر مستقل موردبررسی دارای رابطه معنی داری با متغیر وابسته می‌باشد. از آنجایی که سطح معناداری برابر ۰/۰ شده است که کمتر از سطح معناداری آزمون (۰۵/۰) می‌باشد، فرض صفر آزمون را رد کرده و نتیجه می‌گیریم که رابطه معناداری بین نگرش خدمات و نگرش خرید وجود دارد. (پیوست شماره ۱۴)
۴-۷ آزمون مقایسه میانگین چند جامعه (ANOVA)
برای مقایسه میانگین دو یا چند جامعه (تأثیر یک متغیر مستقل گروه بندی بر یک متغیر وابسته) از این آزمون استفاده می‌شود.
جدول ۴- ۱۶: آزمون مقایسه میانگین چند جامعه

ANOVA

غیر از مورد اخیر که معافیت ناظر به مجازات تعزیری است، در سایر موارد سقوط مجازات حدی یا قصاص، ملازمه با سقوط تعزیر ندارد، بلکه می توان پدر را مشمول مجازات تعزیری قرار داد.
اما علت این تفاوت در معافیت چیست؟ به چه دلیل این معافیت برای مادر (یا جد مادری) پیش بینی نشده است؟ در این نوشتار تنها برخی از حکم های این معافیت بیان می شود.

در مواردی بحث صرفاً اقتصادی است، مثلاً سرقت «شاید فلسفه وضع حکم، وجود این شبهه باشد که چون نفقه فرزند بر پدر واجب است، اموال فرزند در واقع از پدر ناشی می شود». (میرمحمدصادقی، ۱۳۷۴، چ۱-۲۱۲) بنابراین نباید به خاطر تحصیل مال از فرزند، توسط پدر، وی را مجازات نمود، به ویزه که قاعده «درء در حدود» حاکم است. مشابه همین استدلال را در مورد ربا نیز می توان بیان نمود. اما در خصوص قذف و قصاص این استدلال به جهت غیر مالی بودن موضوع جرم، کاربرد مستقیم ندارد. اگر چه در مورد قصاص، باز نقش اجتماعی و اقتصادی پدر به طور غیرمستقیم دخیل است. به بیان دیگر دوام خانواده و اتکای آن بر قدرت اقتصادی پدر یا بیشتر از مادر بوده، لذا مصیبت قتل فرزند کافی است و مصیبت قصاص پدر نباید به آن اضافه شود تا مشکلات سایر اعضای خانواده مضاعف گردد. ممکن است برخی مادران نیز چنین نقشی را در خانواده ایفاء کنند، پس در این موارد معافیت شامل مادر نیز بشود، اما باید توجه داشت که داشتن نقش با تکلیف به داشتن نقش، متفاوت است. اگر در عمل برخی مادران دارای چنین نقشی باشند، به لحاظ قانونی، تکلیفی بر این امر ندارند و از آنجا که هر حقی، نقطه مقابل یک تکلیف است، با نبود تکلیف، حقی نیز متصور نخواهد بود.
البته در این زمینه دیدگاه مخالفی وجود دارد که به جای تاکید بر انحصار معافیت برای پدر، سعی در تسری این معافیت به مادر دارد. به اعتقاد برخی این که در روایات اسم پدر آمده، شاید به این علت است که اکثراً، قتل فرزند توسط پدر اتفاق می افتد نه مادر، چرا که عطوفت شدید مادر به مراتب فزون تر از محبت های پدر است. بدین جهت روایت راجع به نوع و غالب موارد بوده و جواب معصوم نیز ناظر آن (ارتکاب توسط پدر) است.^[۶۱] لذا این که حکم مادر متفاوت از حکم پدر باشد (چه در قصاص و چه در قذف) خیلی یقینی نیست پس اگر این معافیت بنابر حفظ حرمت پدر است، به جهت آن که مطابق آیات و روایات عظمت مادر هم ردیف پدر و گاهی بالاتر می باشد، حفظ حرمت و شأن مادر نیز شبیه پدر اقتضای معافیت از مجازات را دارد. (جهانگیری،پیشین، ۲۹۷) اینکه معافیت مزبور شامل مادر نیز می شود، بستگی به حکمی دارد که پشتوانه آن قرار گیرد. اگر ملاک معافیت مسائل اقتصادی باشد، با وضعیت موجود، احکام و مقررات، شامل مادر نمی شود. اما اگر ملاک حفظ حرمت باشد بعید نیست که این حکم شامل مادر نیز بشود.
۳-۷-۲-۲- شوهر و معافیت از مجازات
این معافیت شامل معافیت خاص از قصاص و حد قذف است.
الف: معافیت از قصاص
مطابق ماده ۶۳۰ ق.م.ا.^[۶۲] برای شوهر در خصوص قتل یا ضرب و جرح همسر در فراش معافیتی پیش بینی شده است. اما برای زنان در وضعیت مشابه چنین معافیتی وجود ندارد. به نظر می رسد علت تفاوت در مبنای این معافیت است، اگر چه برخی حقوقدانان معتقدند: «با توجه به تغییر عبارت این ماده نسبت به ماده ۱۷۹ ق.م.ع. سابق، علت عدم مجازات شوهر را باید در نوعی توجیه و جواز عمل جستجو نمود، لذا فرقی نمی کند که شوهر به طور ناگهانی و اتفاقی با منظره ارتباط نامشروع زن خود با اجنبی مواجه شود یا قبلاً از این رابطه اطلاع داشته و با سبق تصمیم اقدام به قتل نماید». (مهرپور،۱۳۷۵،چ۲، ۱۷۴) بهتر است این ماده در قالب یک معافیت از مجازات بررسی شود: «تعبیر و لفظ «مشاهده کند» در ماده نشان می دهد که مواجهه با این وضعیت برای شوهر ناگهانی و بدون اطلاع قبلی است». (آقایی نیا،۱۳۸۴،چ۱، ۱۲۵) بدون این استدلال دلیلی برای ذکر این قید وجود نداشت، بنابراین نوعی تحریک مجنی علیه عامل این معافیت از مجازات است. همین ملاک دلیلی است بر این که چرا مشابه این معافیت برای زن پیش بینی نشده است، زیرا اولاً در مورد شوهر، احتمال رابطه مشروع به جهت جواز تعدد زوجات وجود دارد. ثانیاً بنابر وضعیت طبیعی، معمولاً حساسیت مردان نسبت به زن خود در مقابل مرد اجنبی، بیشتر از حساسیت زن، نسبت به شوهر خود در مقال زن اجنبی است. با این اوصاف آن تحریکی که برای مرد حاصل میشود، برای زن به وجود نمی آید. برخی معتقدند: «یکی از اختلافات صفات مردانه و زنانه در این است که مرد آبرو و حیثیت خود را ترجیح می دهد، در حالی که برای زن رجحان بر خوشی و لذت بردن از زندگی است.» (کی نیا، پیشین، ۱۵۶) اگر چه به لحاظ روانی هیجان پذیری زنان بیشتر از مردان است، اما این نکته مهم است که «مردان کنترل دقیقتری در رابطه خود با دیگران داشته و امکان کنترل رفتاری آنها بیشتر است.» (حسینی و دیگران،پیشین،۱۳۸۴) به نظر می رسد این معافیت نسبی تلقی شده و منجر به عدم مجازات کامل شوهر نگردد. زیرا فرض ناظر به حالتی است که تحریک مجنی علیه به عنوان یک عذر قانونی موجب عدم کنترل نسبی بر رفتار و معافیت جزیی از مجازات می گردد. بنابراین می توان از ماده ۶۱۲ ق.م.ا. برای تعزیر چنین شوهری استفاده نمود.^[۶۳]
ب: معافیت از حد قذف
بند ت ماده ۲۶۱ ق.م.ا. مربوط به زمانی است که شوهرش پس از قذف همسر، حاضر به انجام مراسم ملاعنه باشد. «ملاعنه یا لعان، نوعی رسیدگی کیفری است، در مورد اسناد زنا از طرف زوج به زوجه و نفی انتساب فرزندی که ملحق به فراش اوست». (جعفری لنگرودی، ۱۳۶۳، ۵۸۸) بنابراین عکس این قضیه در مورد زن قابل طرح نیست، زیرا هدف مرد از ملاعنه، نفی فرزند ملحق به فراش وی است که در مورد زن چنین چیزی منتفی است. در مورد اصل توسل به ملاعنه این سؤال وجود دارد که آیا با وجود پیشرفت های پزشکی برای تشخیص ژنتیک می توان همچنان به ملاعنه استناد نمود؟ به نظر پاسخ مثبت است، زیرا در صورت استفاده از آزمایش های بالینی اولاً امکان دارد حد (قذف یا زنا) ثابت و اجرا گردد، در حالی که در ملاعنه هیچ کدام از طرفین مجازات نمی شوند و این با سیاست کلی شارع در زمینه خطا پوشی در حدود جنسی هماهنگ تر است. ثانیاً اثبات یا عدم اثبات زنا در نتیجه استفاده از آزمایش های بالینی صرفنظر از مجازات متعاقب آن مانع ادامه زندگی مشترک می گردد، زیرا موضوع از دو حالت خارج نیست یا نسبت به زنا ثابت می شود که در این صورت مرد دیگر حاضر به ادامه زندگی با آن زن نیست یا ثابت نمی شود که در این صورت زن به جهت تهمتی که به وی زده شده رغبتی به ادامه زندگی با چنن مردی نخواهد داشت. بنابراین مراسم ملاعنه صرفنظر از جنبه کاشفیت، برای پرهیز از برخی محذورات توسط شارع تشریع شده است.
۳-۷-۳- تفاوت در اجرای مجازات
در اجرای مجازات ها نیز در حقوق کیفری ایران تفاوت هایی بین زن و مرد وجود دارد. برخی از این تفاوت ها به صرف داشتن جنسیت و برخی مقید به وجود صفتی خاص در جنسیت می باشد. تمامی این موارد را می توان به دو مورد تأخیر در اجرای مجازات و دیگری شیوه اجرای مجازات تقسیم نمود.
۳-۷-۳-۱- تأخیر در اجرای مجازات
تأخیر در اجرای مجازات نسبت به برخی زنان در مقررات ایران سابقه ای نسبتاً طولانی دارد. در بند ۳- ۲ ماده ۴۸۴ ق.آ.د.ک. اصلاحی ۱۳۳۷ مقرر کرده بود: «در مورد زنان حامله یا زنانی که تازه وضع حمل کرده اند تا سه ماه بعد از وضع حمل و در مورد زنانی که اطفال رضییع خود را شیر می دهند تا زمانی که طفل آنان به سن دو سال برسد در صورتی که اجرای مجازات ضرری به طفل برساند به تأخیر می افتد». بدین ترتیب حاملگی یا شیردهی زن، عامل تأخیر در اجرای مجازت است. زیرا در این حال تنها مجازات برای ثالث (جنین یا نوزاد) مضر نیست، بلکه برای خود زن نیز به جهت وضعیت خاصی که دارد متضمن اثر رنج آور بیشتری است.
پس از انقلاب اسلامی در زمان وضع مقررات مجازات اسلامی از این حیث نیز تغییراتی در قوانین رخ داد. در حال حاضر مقررات پراکنده ای وجود دارد که به دست آوردن حکم کلی از آنها مستلزم بررسی مجموع این مواد است. در مواد ۹۱ تا ۹۳ ق.م.ا.، ماده ۲۶۲ ق.م.ا. و ماده ۲۸۸ ق.آ.د.ک. احکامی پیش بینی نموده است.
۳-۷-۳-۲- نقد و بررسی قوانین
قانونگذار علی رغم پیش بینی مواد متعدد هم چنان از پذیرش تأخیر در اجرای هر نوع مجازاتی امتناع می کند، به نحوی که هنوز تأخیر در اجرای مجازات هایی غیر از مجازات های مذکور در این مواد آن هم برای جرائم خاصی پیش بینی نگردیده است. زیرا در ماده ۲۲۴ق.م.ا. ذیل حد زنا آمده، مجازات اعدام برای زنا است. بنابراین اگر اعدام راجع به سایر محکومیت های حدی (مثلاً محاربه) باشد، نقص قانون وجود دارد. به علاوه سایر مجازات های حدی یا تعزیری مثل قطع عضو یا حبس نیز از شمول این مواد خارج می شود. البته در ماده ۲۹۶ ق.آ.د.ک. راجع به مجازات حبس و تبعید برای زن شیرده مشکل را با منع جدا کردن شیرخوار از مادر حل کرده است. اما تکلیف زن باردار مشخص نیست. می توان ادعا نمود «وحدت ملاک اقتضاء می کند در سایر جرائم و مجازات ها نیز با وجود این موانع فیزیولوژیک اجرای مجازات به تأخیر افتد». (رحمدل، ۱۳۸۴،چ۱، ۱۴۶) البته در آیین نامه های مربوط به این خلأ رفع شده است، چنان که ماده ۶ آئین نامه نحوه اجرای احکام قصاص، رجم، قتل، صلب، اعدام و شلاق مصوب ۱۳۸۲قوه قضائیه این تأخیر به نحو کامل تری آمده است. اما اولاً آئین نامه نباید به متن قانون مورد جدیدی را اضافه کند، ثانیاً حتی در آئین نامه هم نواقصی وجود دارد. به عنوان مثال در این ماده تکلیف تعزیرات مشخص نشده و در قانون دادرسی کیفری هم تنها تکلیف شلاق تعزیری مشخص شده است. بنابراین لازم است در این خصوص مقررات جامعی وضع گردد.
عامل نفاس نیز به عنوان یکی از عوامل تأخیر در اجرای حد مقرر گشته است. از انجا که نفاس مربوط به ایام پس از فارغ شدن از حاملگی می باشد، ظاهراً عاملی مستقل و مطلق برای تأخیر است. یعنی تأخیر در آن مقید به وجود ضرر برای نوزاد نیست، بلکه خود زن مورد حمایت قرار گرفته است. به عبارت دیگر اگر در دو مورد قبل حمایت از جنین یا نوزاد اهمیت دارد، در این مورد حمایت از زن به جهت ضعف جسمانی پس از زایمان موجب تاخیر در اجرای مجازات می گردد. اگر چه در ماده ۹۳ ق.م.ا. قبلی در مجازات اعدام، وضعیت استحاضه که آن هم به نوعی موجب ضعف جسمانی زن می شود، عاملی برای تأخیر نمی باشد. این دوگانگی برخورد قانونگذار قابل تأمل بوده است در ماده ۲۲۷ قانون جدید اصلاح گردید.
بین موارد مختلفی که در قوانین آمده (اعم از قانون دادرسی و قانون مجازات) باید قائل به تفصیل شد. برخی از این موارد امور حکمی و برخی موضوعی هستند، به گونه ای که احراز علت تأخیر به عنوان یک امر موضوعی با مقامات قضایی است. یعنی آنها هستند که باید تشخیص دهند احتمال ضرر برای حمل یا نوزاد وجود دارد، در حالی که در سایر موارد، تأخیر امری حکمی است. یعنی وجود عامل مذکور در قانون، موجب تأخیر می شود، مثلاً لازم نیست پیرامون این مطلب که در حالت بارداری، وجود ضرر برای جنین مانع اجرای مجازات می شود، بررسی صورت گیرد. صرف بارداری موجب تأخیر می شود. نتیجه این مطلب در برخی موارد قابل تأمل است مثلاً حد شلاق بر زن بارداری به جهت عدم احراز بیم ضرر، اجرا شود اما در شلاق تعزیری چون مطلب به صورت حکمی آمده، این احتمال وجود ندارد.
در ماده ۹۱ ق.م.ا. و ماده ۴۳۶ ق.م.ا. که مجازات اعدام مطرح می شود، تنها بیم تلف (مرگ) نوزاد، عامل تأخیر در مجازات است. حال آنکه در حد شلاق بیم ضرر به طور مطلق کفایت می کند.
این دوگانگی برای چیست؟ آیا چون باید مادر از بین برود (مجازات اعدام) حتماً باید نقطه مقابل آن حیاتن فرد دیگری (نوزاد) باشد تا مانع اجرای آن شود؟ حال اگر اجرای مجازات اعدام، منجر به مرگ طفل نمی شود، اما آسیب جدی جسمانی بر وی وارد شود، تأخیر جایز نیست؟ در این مورد نوزاد، فرد ثالث محسوب شده و اصل شخصی بودن مجازات اقتضاء می کند بر وی ضرری وارد نشود، چه ضرر در حد مرگ باشد و چه نباشد.^[۶۴]
در تبصره ماده ۹۳ ق.م.ا. مصوب ۱۳۷۵ آمده: «حیض مانع اجرای حد نیست» شاید چون امری طبیعی و ماهیانه در زنان است. اما آیا همین امر طبیعی اثر طبیعی اش کاهش قدرت جمسی و ایجاد وضعیت خاص روحی در زن نیست؟ اگر ملاک، عدم اعمال مجازات مضاعف بر زن است، چرا حیض مانع اجرای مجازات نگردد. خوشبختانه در ماده ۲۲۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، حیض در کنار نفاس و استحاضه شدید، عاملی برای تأخیر اجرای حد شلاق تلقی شده است.^[۶۵]
۳-۷-۳-۳- شیوه اجرای مجازات
الف: اجرای حدود
مطابق منابع شرعی در خصوص نحوه اجرای مجازات های حدی تفاوت هایی بین زن و مرد وجود دارد. این تفاوت ها در ضمن مواد ۱۷۶ و ۱۰۰، ۱۰۲ ق م.ام قدی. راجع به مجازات شلاق و رجم پیش بینی شده است.^[۶۶]
در مواد ۱۷۶ و ۱۰۰ ق.م.ا. آمده: «شلاق در مورد مردان ایستاده و در زنان نشسته اجرا گردد. به علاوه از نظر پوشش، مرد را در حالتی که تنها ساتر عورت داشته باشد، شلاق می زنند. ولی زن در حالتی که لباس را به بدن وی بسته شده است.» البته ماده ۳۳ آئین نامه نحوه اجرای احکام قصاص، رجم، قتل، صلب، اعدام و شلاق، این مقررات را به نحوی روشن تر بیان می کند، به گونه ای که در خصوص نحوه پوشش در حدود زنا، تفخیذ و شرب خمر، حکم قانون مجازات را تکرار کرده و صراحتاً اشعار می دارد، حد شلاق در قوادی و قذف حتی در مورد مرد نیز از روی لباس معمولی اجرا گردد.
در مورد مجازات رجم هم ماده ۱۰۲ ق.م.ا. مقرر می دارد: «مرد را تا نزدیک کمر و زن را تا نزدیکی سینه در گودال دفت کرده و سپس رجم می نمایند.» اما خوشبختانه این مواد قانونی در قانون مجازات جدید حذف و قانونگذار در اجرای مجازات ملایمت خاصی به کار برده.
علت این تفاوت ها را باید در اختلافات طبیعی بین زن و مرد جستجو نمود. برخی معتقدند: «ملاک تفاوت در پوشاندن بدن زن و مرد به این علت است که همه بند زن عورت محسوب می شود، لذا باید کاملاً پوشیده باشد. ولی در مورد مرد این گونه نیست.» (مسعودی فر،۱۳۸۶،چ۱-۶۷) شاید این استدلال در مورد رجم قابل قبول باشد چرا که اجرای آن علنی است.^[۶۷] اما در مورد شلاق اگر نامحرمی در آن مکان حضور نداشته باشد، آیا این تفاوت توجیهی دارد؟ شاید بتوان به گونه دیگری این تفاوت را توجیه کرد، بدین معنا که اساساً چون قدرت جسمانی زن و مرد متفاوت است، زنان به علت ضعف بنیه جسمی، رنج و تعب بیشتری را از شلاق تحمل می کنند و این منجر به عدم تساوی در اجرای مجازات می گردد. شاید با بستن لباس به آنها تا حدودی این تفاوت مرتفع گردد.^[۶۸]
ب: اجرای قصاص

۹۰. Thomas, C., Mackey, M. M., Diaz, A and Cox, D. P. 2009. Hydroxyl radical is produced via the Fenton reaction in submitochondrial particles under oxidative stress: implications for diseases associated with iron accumulation. Redox Report. ۱۴(۳): ۱۰۲-۱۰۸.
۹۱. Tong, H., Xia, F., Feng, K., Sun, G., Gao, X., Sun, L and Sun, X. 2009. Structural characterization and in vitro antitumor activity of a novel polysaccharide isolated from the fruiting bodies of Pleurotus ostreatus. Bioresource Technology. ۱۰۰(۴): ۱۶۸۲-۱۶۸۶.
۹۲. Valko, M., Izakovic, M., Mazur, M., Rhodes, C. J and Telser, J. 2004. Role of oxygen radicals in DNA damage and cancer incidence. Molecular and cellular biochemistry. ۲۶۶(۱-۲): ۳۷-۵۶.
۹۳. Vervoort, L. M., Ronden, J. E and Thijssen, H. H. 1997. The potent antioxidant activity of the vitamin K cycle in microsomal lipid peroxidation. Biochemical pharmacology. ۵۴(۸): ۸۷۱-۸۷۶.
Vetvicka, V and Yvin, J. C. 2004. Effects of marine β− ۱, ۳ glucan on immune reactions. International immunopharmacology. ۴(۶): ۷۲۱-۷۳۰.
۹۴. Wang, H.B. 2014. Cellulase-assisted extraction and antibacterial activity of polysaccharides from the dandelion Taraxacum officinale. Carbohydrate Polymers .۱۰۳: ۱۴۰–۱۴۲.
۹۵. Wang, R., Chen, P., Jia, F., Tang, J., Ma, F. 2012.Optimization of polysaccharides from Panax japonicus C.A. Meyer by RSM and its anti-oxidant activity. International Journal of Biological Macromolecules. 50: 331– ۳۳۶.

۹۶. Wiegand, I., Hilpert, K and Hancock, R. E. 2008. Agar and broth dilution methods to determine the minimal inhibitory concentration (MIC) of antimicrobial substances. Nature protocols. ۳(۲): ۱۶۳-۱۷۵.
۹۷. Xie, J.H., Shen, M.Y., Xie, M.Y., Nie, S.P., Chen,Y., Li, C., Huang, D.F., Wang,Y.X. 2012. Ultrasonic-assisted extraction, antimicrobial and antioxidant activities of Cyclocarya paliurus (Batal.) Iljinskaja polysaccharide. Carbohydrate Polymers. 89: 177– ۱۸۴.
۹۸. Xiong, Q., Li, X., Zhou, R., Hao, H., Li, S., Jing, Y and Shi, Y. 2014. Extraction, characterization and antioxidant activities of polysaccharides from E. corneum gigeriae galli. Carbohydrate polymers. ۱۰۸: ۲۴۷-۲۵۶.
۹۹. Xu, Y., Zhang, L., Yang, Y., Song, X and Yu, Z. 2015. Optimization of ultrasound-assisted compound enzymatic extraction and characterization of polysaccharides from blackcurrant. Carbohydrate polymers. ۱۱۷: ۸۹۵-۹۰۲.
۱۰۰. Yang, B., Ahotupa, M., Määttä, P and Kallio, H. 2011. Composition and antioxidative activities of supercritical CO 2-extracted oils from seeds and soft parts of northern berries. Food Research International. ۴۴(۷): ۲۰۰۹-۲۰۱۷.
۱۰۱. Yang, B., Prasad, K. N., Xie, H., Lin, S and Jiang, Y. 2011. Structural characteristics of oligosaccharides from soy sauce lees and their potential prebiotic effect on lactic acid bacteria. Food Chemistry. ۱۲۶(۲): ۵۹۰-۵۹۴.
۱۰۲. Yan, Y. L., Yu, C. H., Chen, J., Li, X. X., Wang, W and Li, S. Q. 2011. Ultrasonic-assisted extraction optimized by response surface methodology, chemical composition and antioxidant activity of polysaccharides from Tremella mesenterica. Carbohydrate Polymers. ۸۳(۱): ۲۱۷-۲۲۴.
۱۰۳. Ye, C. L., & Jiang, C. J. 2011. Optimization of extraction process of crude polysaccharides from Plantago asiatica L. by response surface methodology. Carbohydrate Polymers. ۸۴(۱): ۴۹۵-۵۰۲.
۱۰۴. Yilmaz, N., Yayli, N., Misir, G., Coskuncelebi, K., Karaoglu, S and Yayli, N. U. R. E. T. T. I. N. 2008. Chemical composition and antimicrobial activities of the essential oils of Viburnum opulus, Viburnum lantana and Viburnum orientala. Asian Journal of Chemistry. ۲۰(۵): ۳۳۲۴-۳۳۳۰.
۱۰۵. Young, I. S and Woodside, J. V. 2001. Antioxidants in health and disease. Journal of clinical pathology. ۵۴(۳): ۱۷۶-۱۸۶.
۱۰۶. Zhang, D., Li, S., Xiong, Q., Jiang, C., Lai, X. 2013. Extraction, characterization and biological activities of polysaccharides from Amomum villosum. Carbohydrate Polymers. 95: 114– ۱۲۲.
۱۰۷. Zhang, Y., Wang, Z., Chen, H., Chen, Z and Tian, Y. 2014. Antioxidants: potential antiviral agents for Japanese encephalitis virus infection. International Journal of Infectious Diseases. ۲۴: ۳۰-۳۶.
۱۰۸. Zhao, Z., Xu, X., Ye, Q and Dong, L. 2013. Ultrasound extraction optimization of Acanthopanax senticosus polysaccharides and its antioxidant activity. International journal of biological macromolecules. ۵۹: ۲۹۰-۲۹۴.

۱۰۹. Zheng, X., Fangping, Y. I. N., Chenghai, L. I. U and Xiangwen, X. U. 2011. Effect of process parameters of microwave assisted extraction (MAE) on polysaccharides yield from Pumpkin. Journal of Northeast Agricultural University (English Edition). ۱۸(۲): ۷۹-۸۶.

1. 1. ۱. Kester ^۲. Rajaie ^۳. Kang ↑

1. 1. ^۵. Noguchi & Niki 4. Gray ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ۱. Young & Woodside 2. Nieto ^۳. Krishnaiah ↑

1. 1. ۴. Mathew S, Abraham ^۵. Gragg ^۶. Besharat ↑

1. 1. ۷. Marrubium velutinum ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ۱. Karioti ^۲. Kocak ^۳. Olmedo
      ^۴. Bozin ^۵. Paris polyphylla ^۶. Shen
      ^۷. Qian ^۸. Taraxacum officinale ^۹. Wang
      ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ↑

1. 1. ^۱. Altundag & Ozturk
      ↑

1. 1. ۱. Carocho & Ferreira ^۲. Gram ↑

1. 1. ↑

1. 1. ^۱. Kang ^۲. Duque ↑

1. 1. ^۳. Zhang ↑

1. 1. ↑

1. ^۱. Lu ↑