در تحقیقی پورنپیتاکپان و هان(۲۰۱۳) تاثیر فرهنگ را بر تاثیرپذیری از کیفیت خدمات مورد بررسی قرار دادند که به تایید رسید، بدین ترتیب که آمریکایی ها بر خلاف مشتریان سنگاپوری با افرایش کیفیت خدمات خرید آنی را کاهش میدهند. از این جهت می توانیم ادعا کنیم فرهنگ ایرانی ما مانند مشتریان آمریکایی تاثیرپذیری معکوس از کیفیف خدمات در خرید آنی دارند.
بر خلاف نتایج تحقیق حاضر، سولومن(۱۹۸۵) معتقد است ظاهر کارکنان خرده فروشی بسیار حیاتی است؛ چرا که نشان دهندهی ایده آلهای شرکت است. در مطالعهای کمی، بیتنر(۱۹۹۰) یافت که محیط سازمان دهی نیافته، که کارکنانی با لباس کمتر حرفه ای دارند، میتواند بر نسبت مشتریان و رضایت آن ها در زمانی که عدم توانایی در خدمت رسانی ایجاد می شود، اثر گذارد.
آزمون فرضیه چهارم: شرایط فروش بر خرید آنی در فروشگاههای زنجیرهای تاثیر مثبتی دارد.
تحقیق حاضر روشن ساخت شرایط فروش تاثیر معناداری بر خرید آنی ندارد. مواردی که در تحقیق حاضر در قالب شرایط فروش سنجیده شدند، عبارتند از: قیمت کالاها، نمایش مناسب کالا در نقطه خرید، کارت ها و علائم شناسایی کالا، تخفیفات، دستورالعمل های استفاده مناسب از کالا و نمایش قیمت ها(قیمت گذاری کالاها). بر خلاف تصور عوام، قیمت بر خرید آنی تاثیرگذار نیست و قیمت پایین را نمی توان به عنوان محرکی برتی خرید آنی تصور نمود. در راستای همین نتیجه، دو محقق قیمت گذاری چنین نتیجه گیری کردند که بیشتر مصرف کنندگان نمیدانند قیمت ها چقدر باید باشد. واقعیت این است که مصرف کنندگان حتی نمیدانند چه قیمت هایی پرداخت میکنند.در مطالعه ای که اخیراً انجام شد، محققین از افرادی که در حال خرید از فروشگاه بودند، قیمت چیزی را که همان موقع در سبد خرید خود گذاشته بودند را پرسیدند. کمتر از نیمی از خریداران توانستند پاسخ درست دهند. علاوه بر این، همانطور که در آمار توصیفی در بخش قبل آورده شد، غالب پاسخ دهندگان از درآمد مناسبی برخوردار بودند لذا این دلیل دیگری است بر کمتر تحریک شدن از جانب قیمت. همچنین نمایش قیمت ها در نقطه خرید نمیتواند مغز محاسبه گر خریدار را از حالت انفعالی(که در اثر محیط دلنشین و آرام فروشگاه و حس لذت جویی ناشی از حضور در فروشگاه ایجاد شده است) به حالت فعال برگرداند و در برابر قیمت کالاها از خود واکنش نشان دهد. این امر مسبب کاهش در خرید آنی می شود چرا که خرید آنی بیشتر از احساس سرچشمه میگیرد تاعقل و تفکر. روند فروش در فروشگاه ها بر اساس قیمت مقطوع می باشد و خروج از ایت حالت توسط بازاریابان و ارائه تخفیفات در گیشه پرداخت ممکن است این پیام را به ذهن خریدار مخابره کند که تخفیف کالا ناشی از کیفیت پایین آن باشد و کیفیت کالا با آن چیزی که مد نظر بوده و نسبت به فروشگاه های مشابه پایین تر است. در کل تخفیفات همانند قیمت کالا محرک مناسبی برای خرید آنی خریداران فروشگاه نیست.
این در حالی است که در بعضی مطالعات قیمت به عنوان محرکی اساسی تعریف شده است تا جایی که گاف([۳۳۵]۱۹۹۵:۱۲۴) معتقد است قیمت حتی به عنوان موثرترین محرک برای خرید آنی محصول است.
در نهایت محقق بر این عقیده است درج قیمت، قیمت های پایین و تخفیفات راهگشای افزایش خرید آنی نیست بلکه خریداران از طریق برچسب هایی نظیر فروش ویژه(حتی اگر تغییری در قیمت ایجاد نکنیم) و قیمت گذاری روانی بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند.
آزمون فرضیه پنجم: سایز فروشگاه بر خرید آنی در فروشگاههای زنجیرهای تاثیر مثبتی دارد.
نتایج این مطالعه آشکار ساخت که سایز فروشگاه بر خرید آنی اثر مثبتی دارد. علاوه بر جذاب بودن محیط و کالا ها، بزرگ بودن فروشگاه سبب میشود مشتری زمان بیشتری را در محیط فروشگاه صرف کند، که همانطور که پیش تر اعلام شد افزایش زمان سپری شده خرید آنی را افزایش میدهد. بزرگی سایز فروشگاه پتانسیل نمایش تعداد بیشتر کالا را فراهم میآورد، که این امر موجب افزایش محرکهای خرید آنی میشود. در خرید آنی مشتری با مشاهده کالا نیازی را در خود برای تملک فوری آن کالا احساس میکند، لذا نمایش تعداد بیشتر کالا که معلول بزرگی فروشگاه است از محرک های خرید آنی است.همچنین برای یک فروشگاه کوچک، محرک های درون فروشگاهی نسبتاً کمتر هستند و مشتریان برای گذران وقت و براندازی محصولات کمتر اتفاق می افتد وارد فروشگاههای کوچک شوند که این امر احتمال خرید آنی را کاهش میدهد.
۵-۳-۲ تحلیل عوامل درونی بر خرید آنی
یکی از عواملی که بر خرید آنی تاثیر قابل توجهی دارد و در تحقیقات پیشین منظور نشده بود “آنی گرایی خریدار” است. ارتباط میان آنی گرایی در رفتار خریدار با خرید آنی در این تحقیق مورد بررسی قرارگرفته است. ناگفته پیداست که بازاریابان و خرده فروشان تاثیری ناچیز بر عوامل درونی مشتریان خود دارند لذا این عامل از سوی ایشان تغییر ناپذیر است. محقق صرفاً برای شناسایی عمده متغیر های غیر قابل کنترل از سوی بازاریابان اقدام به بررسی آنی گرایی خریدار نمود که نتایج حاکی از تاثیر عوامل درونی بر خرید آنی دارند.
آزمون فرضیه اول: فوریت در رفتار بر خرید آنی در فروشگاههای زنجیرهای تاثیر مثبت دارد.
مطالعه حاضر روشن ساخت فوریت در رفتار با خرید آنی رابطه ای مستقیم و معنادار دارد. همانطور که میدانیم فوریت در رفتار اشاره دارد به گرایش به تجربه انگیختگیهای شدید، اغلب تحت شرایط عاطفه منفی، که احتمال دارد برای تسکین هیجانهای منفی باشد. نمرات بالا در این مؤلفه، احتمالاً منجر به مبادرت به رفتارهای آنی برای کاهش هیجانهای منفی میشود، هرچند که ا ین رفتارها پیامدهای دردناک درازمدتی را در پی داشته باشند. بدین سبب حالت احساسی ناراحتی یا کسلی موجب میشود شخص برای مقابله با این احساس بد در فروشگاه اقدام به تجربه های انگیختگی مانند خرید نماید تا از طریق هیجان ناشی از تملک کالای جدید، بر احساس بد درون خود غلبه کند.
آزمون فرضیه دوم: فقدان تفکر پیش از عمل بر خرید آنی در فروشگاههای زنجیرهای تاثیر مثبت دارد.
در مطالعه حاضر تاثیر مستقیم فقدان تفکر پیشینی بر خرید آنی به تایید رسید. فقدان تفکر پیش از عمل با سبک سنگین کردن مسائل همبستگی منفی داشته و به عدم توانایی در تعمق و نکته سنجی اشاره دارد.به عبارت دیگر، داشتن تفکر پیشینی یعنی توانایی فرد در تأمل و تفکر در مورد پیامدهای یک عمل، پیش از مبادرت به آن. کسانی که در این شاخص نمره پا یین می آورند، خیلی با تأمل و تفکر رفتار می کنند در صورتی که آنهایی که نمره بالا دارند بی درنگ و بدون توجه به پیامدها عمل میکنند(وایتساید و لینام، ۲۰۰۱ و ۲۰۰۵). فقدان تفکر پیشینی که از جمله مصادیق آنی گرایی است بدین معنی است که خریدار در فروشگاه قبل از مبادرت به خرید تفکری نداشته باشد. از جمله مظاهر خرید آنی فرایند احساسی خرید است نه تفکر معقولانه. همانطور که پیش تر در فصل دو بیان شد، فرد دوست دارد که حس از کنترل خارج شدن به وی دست دهد مه این امر صرفاً از طریق فرایند احساسی خرید به وی دست میدهد.
آزمون فرضیه سوم: فقدان استمرار در رفتار بر خرید آنی در فروشگاههای زنجیرهای تاثیر مثبت دارد.
نتایج تحلیل اماری نشان داد که خرید آنی رابطه معکوسی با عامل فقدان استمرار دارد. به این معنا که استمرار در رفتار مقدمات خرید آنی را از سوی مشتریان فروشگاه فراهم میآورد.
مفهوم استمرار دربرگیرنده قابلیت فرد در حفظ تمرکز بر روی یک تکلیف دشوار و یا کسلکننده است. افرادی که در مؤلفه فقدان استمرار در رفتار پایین هستند می توانند کارها و پروژه هایشان را کامل کنند وتحت شرایطی که محرکهای مزاحم وجود دارند، توان مقاومت و ادامه کار را دارند. برعکس افرادی که در این مؤلفه بالا هستند، نمیتوانند خود را مجبور کنند آنچه را میخواهند انجام دهند(همان) و حس اجبار و مسئولیت پذیری محدودی را تجربه میکنند(مجید و کلدر، ۲۰۰۷). مشتریانی که به قصد خرید وارد فروشگاه می شوند و از خصوصیت استمرار در رفتار بهره می برند، از لحاظ ذهنی نیاز به خرید را در خود حس می کنند، بدین معنی که فارغ از نیاز به مطلوبیت کالا، مطلوبیت ناشی از خرید آنها را ارضا می کند. این امر سبب می شود که در مواجهه با کوچک ترین محرکی خود را در معرض خرید آنی ببینند و اقدام به خرید آنی کنند. اما افراد با خصیصه فقدان استمرار در رفتار هیچ مسئولیتی از بابت خرید در فروشگاه روی دوش خود احساس نمی کنند و ترک فروشگاه بدون خرید از جانب ایشان امری طبیعی جلوه می کند. لذا فشار درونی بابت خرید در آنها وجود ندارد که این امر می تواند خرید آنی را کاهش دهد.
آزمون فرضیه چهارم: هیجان طلبی بر خرید آنی در فروشگاههای زنجیرهای تاثیر مثبت دارد.
نتایج این تحقیق نشان داد که هیجان طلبی خریداران بر خرید آنی تاثیر معنادار و مثبتی دارد. در ادبیات موضوع بررسی گردید که هیجان طلبی از دو جنبه «گرایش به لذت و پیگیری فعالیتهای مهیج» و «باز بودن نسبت به تجارب جدید که می تواند خطرناک باشد» قابلیت بررسی دارد. مثلا سوالی چون «هرچیزی را یکبار امتحان میکنم» نشانه ی این رویکرد می باشد. طبیعتاً کسانی که دارای نمره بالا در این مؤلفه هستند از مخاطره جویی و فعالیت های جدید و هیجان انگیز لذت می برند، در حالی که آنهایی که نمره شان پایین است از پذیرش خطر و هیجان اجتناب میکنند. از طرف دیگر فرایند خرید به عنوان فعالیتی چالشی و هیجان انگیز شناسایی شده است که توان این را دارد تا حالت درونی فرد رامتحول کند و هیجان ناشی از خرید به مشتری وارد کند. با این رویکرد می توان گفت به نحوی ماهیت خرید بشدت برآورده کننده ی هیجان طلبی افراد است، به زبان دیگر هر چه بتوان تمایل افراد به خرید را بیشتر کرد، مشتری بیشتر به سوی ارضای این نیاز پیش می رود. با نگاهی بر نقش محیط در فروشگاه ها، می توان محیط فروشگاهی را یکی از ابزارهای تحقق این هدف در نظر گرفت. در نهایت اینکه؛ با فراهم آوردن تمهیداتی در محیط فروشگاه در زمینه ی هیجان آفرینی برای مشتریان، موجبات علاقه بیشتر آن ها به حضور در محیط فروشگاه فراهم و به صورت غیر مستقیم، افزایش خرید آنی محقق میگردد.
مدل نهایی به شرح زیر است:
شکل ۵-۱ مدل نهائی تحقیق
۵-۴ پیشنهادات کاربردی
یکی از عواملی که در جذب نمودن مشتری در فروشگاهها کشش دارد محیط فروشگاه است. لذا توجه بیش از پیش به آن در راستای هدف فروشگاه ها برای افزایش سودآوری است.
پیشنهاد میگردد با توجه به اهمیت مبحث خرید آنی و عوامل موجود در تحقیق و همچنین عوامل دیگر که باید به صورت جزئیتر به آن پرداخته شود، بخصوص برای فروشگاههای زنجیرهای، بخشی در چارت سازمانی و در بازاریابی این فروشگاهها با عنوانهایی چون روانشناسی خریداران، طراحی بهینه ی فروشگاه و… اضافه گردد.
فروشگاه ها ردیف بودجهی خاصی را برای مواردی چون بازطراحی محیط فروشگاه به منظور تطابق با نیاز های مشتریان به صورت سالیانه در نظر بگیرند.
چیزی فرای بعد اقتصادی فروشگاه مد نظر خریداران است، لذا تمرکز بایستی بر عواملی غیر مادی واقع شود.
آموزشهایی مشخصی در زمینه تاثیر عوامل نیروی انسانی بر خرید آنی به کارمندان و فروشندگان ارائه گردد. از آنها بخواهیم با راهنمایی های بی مورد آرامش خریداران را بر هم نزنند.
در چینش کالاها به این امر توجه شود که کالاهای مکمل در کنار هم قرار بگیرند تا مشتریان با مشاهده ی کالای مکمل، نسبت به آن احساس نیاز کنند و آن را به سبد خرید خود اضافه کنند.
در جایابی کالا ها تلاش شود کالاهای زود مصرف شونده، خیلی دردسترس نباشد تا متقاضیان چنین کالاهایی برای دستیابی به /ان از سایر قفسه ها بازدید داشته باشند، را که مشاهده کالاها محرک مناسبی برای خرید آنی است.
به جای اینکه تمامی کالا ها را با درصدی مشخص تخفیف دهیم، هر روز تعدادی کالا را تحت شرایط فروش ویژه قرار دهیم.
در محیط فروشگاه علاوه بر کالاها، وسایل سرگرم کننده قرار داده شود تا محیط فروشگاه به عنوان محیطی فرح بخش تبدیل شود.
ترکیب بندی تعداد بیشتری از اجناس کوچکتر در قفسه ها قیمت کمتر را به مشتری القا میکند در حالیکه تنوع بیشتری از اجناس اما با تعداد کمتر این ویژگی را ندارد.
صندوق نباید در فروشگاه هایی که تنها یک ورودی دارند کنار درب ورودی قرار گیرد زیرا این نوع قرارگیری منجر به ازدحام بیشتر و عدم تمرکز فروشنده و مشتری میشود.
۵-۵ پیشنهاد برای تحقیقات آتی
در این تحقیق محقق عواملی را تحت عنوان آنیگرایی سنجید اما این نکته همچنان مستلزم بررسی است که غلبه یک یا چند عامل مرتبه پایین، چه تأثیری بر پاسخ دهی و عملکرد افراد زودانگیخته خواهد داشت. به عبارت دیگر وزن تاثیرگذاری عوامل بر آنیگرایی بررسی نشده است. لذا این مساله می تواند در تحقیقات آتی در بوته ی آزمون قرار گیرد.
فرهنگ عاملی است که بر خرید آنی تاثیرگذار است که در این تحقیق به دلیل گستردگی زیاد از آن چشم پوشی شد. مطالعه ای فرافرهنگی می تواند ابعاد جدیدی را در این حوزه روشن سازد.
سایر عوامل تاثیرگذار بر خرید آنی نظیر عوامل بیرون فروشگاهی، تیپ شخصیتی خریداران و… می تواند مفید باشد.
خرید آنی آنلاین از جمله موضوعاتی است که در عصر ارتباطات شایسته ی توجه بیشتر است.
عوامل بیرون فروشگاهی که در تحقیق حاضر خلا آن به چشم آمد به عنوان متغیر تاثیرگذار بر خرید آنی می تواند زمینه تحقیقات مناسبی در آینده باشد.
منابع و مأخذ
منابع و مآخذ فارسی
آزاد فلاح، پرویز،(۱۳۷۹)، “سیستم های مغزی / رفتاری: ساختار زیستی شخصیت “، مجله مدرس، شماره ۱۴
آذر، عادل و مؤمنی، منصور، آمار و کاربرد آن در مدیریت، ج ۱، سمت، ۱۳۷۷
آزادفلاح، پ. و سهرابی فرد، ن.(۱۳۸۸)، “ساختار عاملی، اعتباریابی و رواسازی مقیاس زودانگیختگی، مجله تحقیقات روان شناختی “، فصل نامه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد واحد، تهران مرکز، سال اول، شماره ۳، صفحه ۶۵
اسدالهی، امین(۱۳۹۰)، خرید تفننی وتاثیرات آن بر رفتار مصرف کننده، دانشجوی کارشناسی ارشد بازرگانی، روزنامه سرمایه
مثبت
منفی
مثبت اشتباه
منفی
واقعی
منفی اشتباه
مثبت
عناصر روی قطر فرعی این ماتریس، مقادیر منفی اشتباه و مثبت اشتباه را نشان می دهد. نرخ خطای کلی از
حاصل جمع این دو مقدار خطا بر کل تعداد رکورد ها به دست می آید:
نرخ خطا = ( مثبت استباه + منفی اشتباه ) / تعداد کل رکورد ها [۳۸]
نمودار های Lift و Gain :
نمودار های lift و gain، متد های اعتبار سنجی گرافیکی از تخمین و مقایسه کارایی مدل های دسته بندی هستند. Lift مفهومی از حوزه بازاریابی است که به مقایسه نرخ پاسخ مشتریان، با و بدون استفاده از یک مدل
دسته بندی اختصاص دارد. به عنوان مثال فرض کنید متغیر میزان توصیه به دیگران مبنای دسته بندی مشتریان رویگردان باشد که مقدار صفر آن به عنوان رویگردانی و مقدار یک آن به عنوان عدم رویگردانی فرض شود. حال نرخ lift برای این درخت با عمق یک به صورت زیر محاسبه می شود:
Lift = نرخ رویگردانی در میان مشتریانی که میزان توصیه به دیگران آنها صفر است / نرخ رویگردانی کل مشتریان
Lift تابعی از اندازه نمونه است. زمانی که Lift محاسبه می شود، نرم افزار ابتدا رکورد ها را بر اساس احتمال اینکه آنها به عنوان مثبت دسته بندی شوند، مرتب می کند. پس از آن lift به ازای درصد مختلف اندازه نمونه با این ترتیب رسم می شود. مقادیر این نرخ ار چپ به راست کاهش یافته و در ۱۰۰% اندازه نمونه به مقدار یک می رسد. هرجه این نرخ بالاتر باشد بیانگر دقت بهتر مدل دسته بندی است. به طور شهودی نرخ چگالی در ۱۰% بالای جامعه بایستی بیشتر از دو برابر این نرخ در کل جامعه باشد. [۳۹] نمودار های lift معمولا در شکل تجمعی نشان داده می شوند که اصطلاحا به این فرم نمودار gain گفته می شود. خط قطری کشیده شده در نمودار gain برابر با محور افقی lift=1 در نمودار lift است. معمولا نمودار های gain به آرامی از این خط قطری فاصله گرفته و نموداری منحنی شکل را در بالای قطر اصلی تا رسیدن دوباره به آن طی می کنند. نمودار های Lift و gain معمولا به صورت گسترده ای برای مقایسه عملکرد و کارایی مدل ها به کار می رود. [۳۸]
نمودار ROC:
معیار ROC بر اساس مقایسه کلاس پیش بینی شده با کلاس واقعی کار می کند. در واقع ROC عملکرد یک کلاس مشخص را با در نظر گرفتن رنجی از حد آستانه ممکن بررسی می کند. بر این اساس چهار پارامتر زیر تعریف می شوند:
TP: تعداد عناصر مثبتی که به درستی تعریف شده اند. (مثبت درست)
FP: تعداد عناصر منفی که به اشتباه به عنوان مثبت کلاس بندی شده اند. (مثبت اشتباه)
FN: تعداد عناصر مثبتی که به اشتباه به عنوان منفی کلاس بندی شده اند. (منفی اشتباه)
TN: تعداد عناصر منفی که به درستی منفی پیش بینی شده اند. (منفی درست)
دو شاخص حساسیت[۷۷] و تشخیص[۷۸] بر اساس این پارامتر ها تعریف می شوند:
این دو شاخص به ترتیب بیانگر دقت مدل در تشخیص مقادیر مثبت و منفی هستند. به عنوان مثال نرخ حساسیت بیانگر آن است که جند درصد از اعضای واقعا مثبت توسط مدل پیش بینی کننده شناسایی شده اند. این مقادیر وقتی که حد آستانه تغییر می کند تغییر می یابند. منحنی ROC یک نمودار دو بعدی از حساسیت بر حسب ۱- تشخیص است. این معیار برای بررسی عملکرد یک سیستم کلاس بندی باینری و مقایسه مدل های مختلف بر این اساس به کار می رود. [۳۸]
۶٫۲٫۳ . استقرار
در این مرحله سود حاصل از سرمایه گذاری انجام شده در مراحل قبلی به دست می آید. تمرکز این فاز روی یکپارچه سازی دانش در فرایند های کاری کسب و کار به گونه ای است که مسائل اساسی کسب و کار حل شوند. این مرحله شامل فعالیت های زیر می باشد:
اجرای برنامه
در این مرحله با بهره گرفتن از نتایج حاصل از فاز ارزیابی، استراتژی مناسب برای برای استقرار برنامه ریزی می شود.
خروجی این فاز:
برنامه اجرا[۷۹]: خلاصه ای از فعالیت های انجام شده در این مرحله، در این سند مشخص می شود.
آماده سازی گزارش نهایی
در این مرحله بر اساس نتایج برنامه اجرا در بخش قبل، گزارش نهایی پروژه ایجاد می شود. این گزارش ممکن است شامل خلاصه ای از روند اجرای پروژه و تجربیات به دست آمده یا گزارش جامعی ار نتایج داده کاوی باشد.
شکل شماره ۱٫۶٫۲٫۳٫ مرحله استقرار
ذکر این نکته ضروری است که هر سازمان بسته به زیرساخت های خود بر روی تعدادی از مراحل و زیرمرحله ها تمرکز بیشتری داشته باشد. در نتیجه مرور فرایند بالا مشخص شد که آنالیز داده ها تنها مجموعه ای از تکنیک ها و روش های محاسباتی و ریاضی نیست. بلکه یک فرایند منسجم و یکپارچه بوده که با شناسایی اهداف و نیازهای فضای کسب و کار - فاز اول- آغاز می شود. سپس به تناسب نیازهای مورد نظر، داده ها جمع آوری و آماده سازی - فازهای دوم و سوم - می شوند. سپس آنالیز روی داده ها بسته به کاربردهای مورد نظر - فاز چهارم- انجام می گردد. در فاز پنجم نتایج آنالیزهای انجام شده مورد ارزیابی و اعتبارسنجی قرار می گیرند. در نهایت در فاز ششم، دانش و نتایج بدست آمده در فرایند های کسب و کار جهت بهبود و نیل به اهداف فاز اول به کار گرفته می شود.
۳٫۳ . سرانجام فصل
با توجه به مرور ادبیات موضوع رویگردانی مشتری در فصل دوم، در این فصل مراحل روش پیشنهادی مورد استفاده در این تحقیق به صورت عام بیان شد. در ابتدا شیوه طراحی و جمع آوری داده ها و مرحله آماده سازی شامل پاک سازی و نرمال سازی داده ها بیان شده و در ادامه با مروری بر کاربرد های روش های مختلف داده کاوی در برسی رویگردانی مشتری اقدام به مقایسه آنها از جنبه های گوناگون شده است. سپس به بیان روش های اعتبار سنجی مدل به دست آمده پرداخته شد. در طی فصل آتی رویکرد مورد استفاده در این تحقیق، دلایل استفاده از آن، جزئیات فرایند اجرای تحقیق و شیوه اعتبار سنجی مورد استفاده به تفضیل شرح خواهد شد.
فصل چهارم : معماری مدل رویگردانی
۱٫۴٫ سرآغاز فصل
هر سازمان به طور عام و شرکت پخش و توزیع ارومیه به عنوان یکی از شرکت های تابع گروه صنایع غذایی سولیکو به طور خاص، به مشتریان خود وابسته است و باید نیازهای حال و آینده آنان را درک نماید و نیازمندیهای مشتریان خود را برآورده سازد. علاوه بر این سازمان باید برای عبور از انتظارات مشتریان خود و حفظ موقعیت خود در بازار رقابتی امروز، برنامه ریزی و تلاش نماید. تمرکز بر مشتری و درک نیازهای او باعث پاسخگویی منعطف و سریع سازمان به فرصتهای بازار و در نتیجه افزایش سود سهام و سهم بازار برای سازمان خواهد شد. در نتیجه رضایت مشتریان با افزایش اثر بخشی به
از جمله اهداف این بررسی ایجاد زمینه مناسب برای حفظ و نگهداری زبان شناختی لهجه و گویش این دیار است زیرا از یک سو زبان و لهجه و گویش، شاخص فرهنگ و نشانه تدبیر و فکرت نیاکان هر جامعه و از طرف دیگر رد پای تاریخ هر دیار شمار می رود. چون طی زمان های متمادی دچار تغییر و تحوّل می شوند لیکن حفظ و حراست آداب و رسوم و سنّتهای مقبول گذشتگان و انتقال آنها و نسل بعدی و گامی در جهت پاسداشت فرهنگ یک جامعه محسوب می شود.مسئله اصلی جمع آوری لهجه و گونه زبانی است که کمتر به آنها پرداخته شده است و ویژگی های زبانی آنها تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. رفسنجان دارای لهجه زبانی نزدیک به کرمان می باشد که در حوزه آواشناسی صرف و نحو مورد بررسی قرار می گیرد.
و نتیجه کلی از این رساله که لهجه رفسنجانی از لهجه های نزدیک به فارسی معیار
می باشد و در عین حال دارای تفاوت هایی از جنبه تلفظی با زبان فارسی معیار نیز هست و این لهجه دارای ویژگی های آوائی صرفی ، و نحوی می باشد که مورد توجه قرار می گیرد.
زبان فارسی در قلمرو جغرافیایی خود قابل تقسیم به گونه هائی است تهرانی ، یزدی ، رفسنجانی و … همه این گونه ها از نظر واژگان ساختمان صوتی و دستوری با هم تفاوت هائی دارند . و سود دیگری که می توان از واژه های گویشی به دست آورد شناسایی مسیر دگرگونی زبان و یافتن فرمولی برای تبدیل آواها و در نتیجه بازشناسی و ریشه یابی واژه های زبان رسمی فارسی است. هر چه ثبت و ضبط لهجه ها و گویشها دیرتر انجام شود زیان هنگفتی متوجه تاریخ زبانهای ایران و در نتیجه تاریخ زبان فارسی خواهد شد.
گویشها می توانند پشتوانه ای برای فرهنگ و ادبیات رسمی یک مملکت باشند و آشنایی با فرهنگ خودی و دانش گذشته اعتماد به نفس و قدرت را در برابر فرهنگ بیگانه بیشتر
می کند.
لهجه رفسنجانی تفاوت هایش با فارسی معیار فقط جنبه تلفظی و ساختاری دارد نه دستوری و نحوی بررسی زبان شناختی برای حفظ و نگهداری لهجه و گویش این دیار است و فرهنگ و آداب و رسوم در میراث کهن است که در طول قرن ها و عصر ها از گذشتگان به آیندگان و از نسلی به نسل دیگر می رسد و تحول می یابد. سودی که می توان از واژه های گویشی به دست آورد شباهت های کلی و تفاوت های جزئی است
شناسایی مسیر دگرگونی زبان و یافتن فرمولی برای تبدیل آواها و در نتیجه بازشناسی دسته یابی واژهای زبان فارسی و تقویت زبان فارسی است.
جمع آوری لهجه ها از اندام ها و واژه های ایرانی جلوگیری می کند که به واژه سازی وتقویت زبان فارسی کمک می کند.
پیشنهادها :
کشورایران از دیر باز به دلیل وسعت قلمرو و غنای فرهنگی و حضوراقوام مختلف دارای تنوّع گویشی بسیار بوده است، در استان پهناور کرمان نیز این گوناگونی گویش وگونه زبانی به نحوی بارز به چشم میخورد.
با توجّه به گسترش وسایل ارتباط جمعی از جمله رادیو، تلویزیون در دورترین نقاط علاوه بر مهاجرت های درون شهری و برون شهری و کم رنگ تر شدن هنجارها، ارزشهای محلّی و بومی در بین جوانان به تدریج زبان رسمی جایگزین گویشهای محلی میشود.بنابراین لازم است هر چه زودتر گویشها به وسیله کسانی که تخصص دارند جمع آوری شود. تا از انهدام لهجه های ایرانی که دارای ارزش فرهنگی هستند جلوگیری شود وبه واژه سازی و تقویت زبان فارسی کمک شود.
فهرست واژگان
| آشپزخانه | |
| آمد و رفت | |
| آب بند | |
| آب داری | |
| آبستن | |
| آبدار | |
| آب تنی کردن | |
| آب بینی خشک شده | |
| آرواره |
شکل ۳۸: اسپکتروسکوپی CD مدلJasco - J810 Circular dichroism spectroscopy)).
۳-۳-۶- مطالعات اسپکتروسکوپی FTIR
این روش صرفا برای بررسی اثر سرب بر پروتئین مورد نظر صورت گرفت. برای بدست آوردن مقادیر ساختار دوم منظم پروتئین این طیف سنجی در غلظت ۷۰ میکرومولار پروتئین در بافر حاوی ۲۵ میلی مولار Tris-Hcl و ۱۰۰ میلی مولار NaCl با PH برابر ۵/۷ انجام گرفت. ابتدا دستگاه توسط بافر بلانک شد. سپس به میزان ۱۵۲ میکرولیتر از نمونه پروتئینی داخل میکروتیوپ ریخته و با بافر، جهت نمودار نیتیو به حجم ۲۰۰ لاندا رساندیم. برای بررسی اثر سرب، از پروتئین با غلظت ثابت ۷۰ میکرومولار و غلظت های ۳۰۰ و ۵۰۰ میکرومولار سرب استفاده شد، سپس حجم نهایی را با بافر به ۲۰۰ میکرومولار رساندیم. از این نمونه تهیه شده چند قطره مشخص بر روی قرص KBr ریخته و قرص را درون دستگاه قرار دادیم و طول موج ها در محدوده ۴۰۰ – ۴۰۰۰ cm-1، محاسبه کردیم.
شکل ۳۹: اسپکتروسکوپی FTIR مدل (Infrared spectroscopy) Perkin-Elmer Spectrum RXI
۳-۳-۷- مطالعات دناتوراسیون شیمیایی با بهره گرفتن از اسپکتروسکوپی فلوئورسانس
به منظور ارزیابی پایداری کنفورماسیونی پروتئین تخلیص شده، غلظت های متفاوت از گوانیدین هیدروکلراید از ۰ تا ۶ مولار تهیه شد. طول موج تحریکی روی ۲۸۰ نانومتر تنظیم شد. آشکارساز (PMT)روی ولتاژ بالا تنظیم شد. در حضور حداکثر غلظت موثر مشاهده شده در طیف نشری فلوئورسانس، دناتوراسیون شیمیایی انجام گرفت. چندین محلول حاوی پروتئین با غلظت ثابت به میزان ۳ میلی گرم بر میلی لیتر در بافر حاوی ۲۵ میلی مولار Tris-Hcl و ۱۰۰ میلی مولار NaCl با PH برابر ۵/۷ تهیه شد. غلظت نهایی گوانیدین هیدروکلراید در هر محلول به میزان ۰, ۲۵/۰, ۵/۰, ۱, ۵/۱, ۲, ۵/۲, ۳, ۵/۳, ۴, ۵/۴, ۵, ۵/ ۵و ۶ مولار بود. طیف نشری پس از حدود ۶۰ دقیقه زمان انکوباسیون در حضور غلظتهای متفاوت از هر کدام از فلزات سمی به طور جداگانه مونیتور شد. در نهایت طول موج ماکزیمم هر نشر برای رسم نمودار در غلظت های متفاوت دناتوره کننده استفاده گردید. هر آزمایش دو بار تکرار شد.
فصل چهارم
یافته ها و نتایج
۴-۱- بررسی بیان پروتئین
برای بررسی بیان پروتئین نوترکیب، باکتریهای تراریخته در محیط مناسب کشت داده شدند و نمونهها قبل و بعد از القا توسط IPTG مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج SDS-PAGE نشان داد که بعد از القا توسط IPTG، پروتئین نوترکیب مورد نظر با اندازه تقریبی ۳۸ کیلودالتون بیان شده است. نتایج نشان داد که بهترین میزان بیان ۳ الی ۴ ساعت بعد ار القا توسط IPTG میباشد (شکل۴۱).
شکل ۴۰: بیان ژن ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b در باکتری E.coli. ستون ۱ نشانگر وزن مولکولی، ستون ۲ نمونه لیز شده باکتری دارای حامل نوترکیب قبل از القاء با IPTG و ستونهای ۳ الی ۶ بعد از القاء با IPTG یک میلیمولار به ترتیب در فاصله زمانی یک، دو، سه و چهار ساعت بعد از القاء میباشد.
۴-۲- بررسی بیان پروتئین در دمای۲۰ درجه سانتی گراد
نتایج SDS-PAGE نشان داد که در دمای۲۰ درجه سانتی گراد، بعد از القا توسط IPTG، پروتئین نوترکیب مورد نظر با اندازه تقریبی ۳۸ کیلودالتون بیان شده است (شکل ۴۱).
شکل ۴۱: بیان ژن ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b در باکتری E.coliدر دمای ۲۰ درجه سانتی گراد. ستون ۱ نشانگر وزن مولکولی، ستون ۲ نمونه لیز شده باکتری دارای حامل نوترکیب قبل از القاء با IPTG با غلظت یک میلیمولار و ستون ۳ بعد از القاء با IPTG بعد از یک فاصله بیست و چهار ساعت بعد از القاء میباشد.
۴-۳- بررسی حلالیت پروتئین بیان شده دردو دمای۲۰ و ۳۷ درجه سانتی گراد
بعد از بیان پروتئین در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد و مقایسهی نمونههای حاصل از لیز سلول و مایع رویی حاصل از سانتریفیوژ آن توسط SDS-PAGE مشاهده شد که پروتئین بیان شده نامحلول است. با تکرار آزمایش در چند دمای مختلف کمتر از ۳۷ درجه سانتیگراد و القای تولید پروتئین در شرایط کاهش دمایی، در نهایت در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد پروتئین مورد نظر در فاز محلول به دست آمد (شکل ۴۲).
شکل ۴۲: مقایسهی حلالیت ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b در دو دمای۲۰ و ۳۷ درجه سانتی گراد. ستون ۱ نشانگر وزن مولکولی، ستون ۲ و ۳ به ترتیب نمونه لیز شده باکتری و مایع رویی حاصل از سانتریفیوژ در دمای ۳۷ درجه سانتی گراد، ستون ۴ و ۵ به ترتیب نمونه لیز شده باکتری و مایع رویی حاصل از سانتریفیوژ در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد.
۴-۴- بررسی میزان خلوص پروتئین محلول شده
با توجه به وجود دنباله پلیهیستیدین در ابتدای پروتئین مورد نظر برای خالصسازی پروتئین بیان شده از ستون کروماتوگرافی میل ترکیبی حاوی Ni2+-NTAاستفاده شد. شستشوی ستون با بهره گرفتن از شیب غلظت ایمیدازول از ۵۰ الی ۲۰۰ میلیمولار صورت پذیرفت. میزان خلوص پروتئین مورد نظر توسط SDS-PAGE ارزیابی گردید. چنانکه در الگوی الکتروفورز مشاهده میشود، پروتئین مورد نظر با درجه خلوص مناسبی خالص گردید (شکل۴۳).
شکل ۴۳: خالصسازی ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b با استفاده ازستون کروماتوگرافی میل ترکیبی حاوی Ni2+-NTA. ستون ۱ نشانگر وزن مولکولی، ستون ۲ نمونه اولیه قبل از خالصسازی، ستون ۳ نمونه بعد از شستشوی اولیه ستون کروماتوگرافی و ستون ۵ نمونه ی بعد از شستشوی ستون کروماتوگرافی با ایمیدازول با شیب غلظت ۵۰ تا ۲۰۰ میلی مولار.
۴-۵- آنالیز SDS-PAGE بعد از دیالیز
جهت خارج نمودن ایمیدازول از محلول حاوی پروتئین، بعد از تخلیص، پروتئین مورد نظر دیالیز شد و جهت اطمینان از وجود پروتئین و کمیت آن بعد از دیالیز، SDS-PAGE انجام شد (شکل۴۴).
شکل ۴۴: نتایج SDS-PAGE بعد از دیالیز. ستون ۱ نشانگر وزن مولکولی و ستون ۲ به بعد نشان دهنده نمونه دیالیز شده می باشد.
۴-۶- بررسی عملکرد پروتئین خالص شده
از اتصال ناحیه کینازی پروتئین مورد نظر با ناحیهی SH2 موجود در سوبسترای گیرنده فاکتور رشد فیبروبلاستی جهت بررسی عملکرد پروتئین خالص شده استفاده شد (شکل ۴۵). بررسی الگوی حاصل از PAGE مشخص مینماید که ناحیه کینازی پروتئین مورد نظر با پپتیدی که دارای ناحیهی SH2 است تعامل برقرار نموده است (ستون چهارم شکل ۴۵) و کمپلکس حاصل دارای الگوی الکتروفورزی متفاوت از هر کدام از دو جزء به تنهایی میباشد (ستون اول و دوم شکل ۴۵)، در حالیکه الگوی الکتروفورزی مخلوط حاوی پروتئین مورد نظر با پپتیدی که دارای ناحیهی جهش یافته SH2 است که توانایی اتصال به ناحیه کینازی پروتئین مورد نظر را ندارد (ستون پنجم شکل ۴۵) با الگوی الکتروفورزی هر کدام از دو جزء به تنهایی یکسان است (ستون اول و سوم شکل ۴۵) که نشان دهنده عدم اتصال پروتئین مورد نظر با پپتیدی که دارای ناحیهی جهش یافته SH2 است میباشد (۱۶۸).
شکل ۴۵: بررسی عملکرد ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b خالص شده. ستون ۱ ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b، ستون ۲ پپتید دارای ناحیهی SH2، ستون ۳ پپتید دارای ناحیهی SH2 جهش یافته، ستون ۴ کمپلکس پروتئین مورد نظر با پپتید دارای ناحیهی SH2 و ستون ۵ مخلوط حاوی پروتئین مورد نظر با پپتید دارای ناحیهی جهش یافته SH2.
۴-۷- بررسی ساختار سوم ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b
با بهره گرفتن از روش فلوئورسانس ذاتی وضعیت ساختار سوم ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b در حضور سرب، کادمیوم، آلومینیوم و نیکل در دمای اتاق بررسی شد. نتایج، کاهش شدت نشر فلوئورسانس را در حضور هر چهار فلز سمی و با افزایش تدریجی غلظت آنها نشان داد. با تیتراسیون هر چهار فلز تغییرات کمی در شیفت حداکثر طول موج نشری فلوئورسانس به سمت طول موج های کوتاهتر مشاهده گردید (شکل۴۶).
الف)
ب)
ج)
د)
شکل ۴۶: نمودارهای مربوط به بررسی ساختارسوم ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b. به روش فلوئورسانس ذاتی. طیف فلوئورسانس از نمونه پروتئینی موجود در بافر حاوی ۲۵ میلی مولار Tris-Hcl و ۱۰۰ میلی مولار NaCl با PH برابر ۵/۷ در دمای اتاق بدست آمد. شکل الف، ب، ج و د به ترتیب نشان دهنده ی طیف فلوئورسانس مربوط به ناحیه ی کینازی در حضور غلظت های متفاوت سرب، کادمیوم، آلومینیوم و نیکل میباشد. طیف نشری کاهش تدریجی را در شدت فلوئورسانس با افزایش غلظت فلزات نشان می دهد.
۴-۸- بررسی اثر دناتوراسیون شیمیایی بر طول موج ماکزیمم نشر فلوئورسانس ذاتی ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b
اثر افزایش تدریجی غلطت گوانیدین هیدروکلراید روی طول موج ماکزیمم نشر فلوئورسانس ذاتی ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b در حضور حداکثر غلظت فلزات ذکر شده در شکل ۴۷ نشان داده شده است. نتایج نشان دادکه فرایند آنفولدینگ ناحیه ی کینازی در حالت طبیعی یک فرایند سه مرحله ای است. همچنین هر ساب دومین به طور جداگانه آنفولد می شود. ساختار سوم ناحیه ی کینازی در حضور سرب تغییر می کند. هر چند این تغییرات در حضور کادمیوم، نیکل و آلومینیوم مشاهده نشد (شکل۴۷).
الف)
ب)
ج)
د)
شکل ۴۷: نمودار اثر دناتوراسیون شیمیایی بر طول موج ماکزیمم نشر فلوئورسانس ذاتی ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b. نیتیو در تمام نمودارها حضور دارد. به ترتیب درشکل الف، سرب در غلظت های(۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰، ۳۰۰ و ۵۰۰μM)، کادمیوم در شکل ب در غلظت های (۶ و ۱۲mM)، آلومینیوم (۵/۰ و ۱M ) (ج) و نیکل در غلظت های(۵۰ و ۱۰۰(mM (د) در شکل قابل مشاهده هستند با GnHcl 25/0 تا ۶M . در مقایسه با نمودار نیتیو، تغییرات در مواجه با سرب ملموس می باشد. این تغییر در سه فلز دیگر مشاهده نمی شود.
۴-۹- بررسی اثردناتوراسیون شیمیایی بر شدت نشر فلوئورسانس ذاتی ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b
اثرافزایش تدریجی غلطت گوانیدین هیدروکلراید از ۲۵/۰ تا ۶ مولار روی شدت نشر فلوئورسانس ذاتی ناحیهی تیروزین کینازی پروتئین نوترکیب FGFR2b در حضور حداکثر غلظت فلزات سرب، کادمیوم، آلومینیوم و نیکل در شکل ۴۸ نشان داده شده است. نمودارها کاهش شدت فلوئورسانس ذاتی را در حضور افزایش تدریجی غلظت گوانیدین هیدروکلراید نشان می دهند.
الف)
ب)
ج)
د)
۳-۱ اهداف تحقیق
۱-۳-۱ اهداف اصلی
۱) بررسی اثر متقابل سطوح مختلف ویتامین E و ال-کارنیتین جیره بر عملکرد جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی
۲) بررسی اثر متقابل سطوح مختلف ویتامین E و ال-کارنیتین جیره بر فراسنجههای خونی و پاسخ ایمنی جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی
۲-۳-۱ اهداف فرعی
۱) تأثیر سطوح مختلف ویتامین E و ال-کارنیتین جیره بر خصوصیات لاشه جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی
۲) انتخاب بهترین سطح ویتامین E و ال-کارنیتین برای کاربرد در جیره طیور در شرایط تنش گرمایی
فصل دوم
مروری بر پژوهشهای انجامشده
فصل دوم
مروری بر پژوهشهای انجامشده
۱-۲ تنش گرمایی
درجه حرارت بدن مرغهای اهلی در محدوده نسبتاً دقیقی نگهداری میشود. در مرغهایی که به خوبی تغذیه شده باشند و تبادل حرارتی با محیط نداشته باشند، حد بالای ریتم شبانهروزی معمولاً °C۵/۴۱ و حد پایین آن °C۵/۴۰ است. زمانی که این پرندگان در محیط گرم قرار بگیرند و یا فعالیت فیزیکی شدیدی انجام بدهند، درجه حرارت بدن به واسطه ذخیره گرما، در حدود ۱ تا ۲ درجه سانتیگراد افزایش پیدا میکند، ولی ذخیره گرما در دورههای طولانی مدت باعث افزایش درجه حرارت بدن به بالاتر از حد قابل قبول جهت ادامه حیات شده و حیوان با تنش گرمایی مواجه خواهد شد (دقیر، ۲۰۰۸).
به طور کلی پرندگان زمانی دچار تنش گرمایی میشوند که بدن آن ها در ایجاد تعادل بین حرارت تولیدشده و حرارت از دست رفته دچار مشکل شود. منطقه آسایش حرارتی یا محدوده حرارتی خنثی، دامنهای از درجه حرارت محیطی است که عملکرد و تولید پرنده در این محدوده مطلوب بوده، به طوری که امکان سازش رفتاری برای طیور در این محدوده دمایی وجود دارد. در دامنه بالاتر، پرنده قادر به حفظ درجه حرارت بدن نمیباشد بنابراین دمای بدن افزایشیافته و چون دفع حرارت در طیور به دلیل وجود پر و فقدان غدد عرق محدود میباشد تغییرات بیوشیمیایی در آن ایجاد میگردد (بارتلت و اسمیت، ۲۰۰۳).
۱-۱-۲ عکسالعمل رفتاری به تنش گرمایی
رایجترین تغییرات رفتاری پرنده در زمان تنش گرمایی شامل لهله زدن، آویختن بالها و چسباندن بدن به سطوح خنک میباشد. از اعمال دیگری که پرندگان برای افزایش انتقال گرما از بدن خود انجام میدهند سعی در گسترش سطح بدن است، این عمل به شکل ایستادن و دور کردن بالها از بدن صورت میگیرد که در نتیجه آن فضای بیشتری بین محیط و پرنده برای انتقال گرما فراهمشده و سبب افزایش جریان خون و انتقال گرما به سطح بدن میشود (بوتج و هریسون[۲۶]، ۱۹۸۵).
پرندگانی که در معرض تنش حرارتی قرار گرفتهاند زمان کمتری را صرف انجام رفتارهای اجتماعی و تغییر محل چرا میکنند. پرندگانی که تنش حرارتی دیدهاند در صورتی که در قفس نگهداری شوند از همدیگر فاصله گرفته، لهله زده و تقریباً با بالهای افتاده و اندکی دور از بدن جهت به حداکثر رساندن اتلاف حرارتی محسوس میایستند (دقیر، ۲۰۰۸).
۲-۱-۲ عکسالعمل فیزیولوژیکی به تنش حرارتی
قرار گرفتن مرغها در درجه حرارت محیطی بالا در ابتدا منجر به افزایش درجه حرارت بافتهای جانبی و سپس سبب افزایش درجه حرارت عمق بدن میشود (دقیر، ۲۰۰۸). بون[۲۷] (۱۹۶۸) مشاهده کرد که درجه حرارت بدن مرغها در صورت افزایش سریع درجه حرارت محیط به بالاتر از °C۳۰ شروع به بالا رفتن میکند. از طرف دیگر در صورتی که درجه حرارت محیط به کندی افزایش پیدا کند، پرندگان درجه حرارت طبیعی بدن خود را تا زمان رسیدن درجه حرارت محیط به °C۳۳ حفظ میکنند. گرما از طریق اندامهای بدن دفع میشود. این کار جریان خون به سطح بدن را افزایش داده که در آنجا به صورت مؤثر از طریق هدایتی و تشعشعی خارج میشود. سیستم عروقی موجود در پاها و پنجههای بیشتر پرندگان از جمله مرغ خانگی دارای مکانیسمهای تبادل حرارتی سرخرگی - سیاهرگی میباشد که دفع حرارت از طریق این سطوح بدون عایق را تسهیل میکنند. حجم خونی که از طریق شبکه سرخرگی - سیاهرگی جریان پیدا میکند و همانند یک تبادل کننده حرارتی عمل میکند با بهره گرفتن از مسیرهای فرعی سیستم عروقی تنظیم میشود (دقیر، ۲۰۰۸).
جریان خون از مرکز بدن به بخشهای جانبی نقش قابلتوجهی را در انتقال گرما از بافتهای عمقی بدن به بافتهای جانبی که در آنجا قادر به دفع گرما به محیط میباشند، ایفا میکند. در مرغهایی که در معرض درجه حرارت محیطی بالا قرار گرفته باشند جریان خون از طریق تاج، غبغب و ساق پا به دلیل اتساع عروق جانبی افزایش پیدا میکند و حرارت بیشتری به هوای اطراف دفع میشود (دقیر، ۲۰۰۸).
۱-۲-۱-۲ عملکرد دستگاه تنفس و pH خون
در درجه حرارتهای بالا، پرنده برای کنترل درجه حرارت بدن به مکانیسمی تحت عنوان نفسنفس زدن[۲۸] یا خنک شدن تبخیری روی میآورد. لهله زدن یکی از عکسالعملهای مشهود طیور در زمان قرار گرفتن در معرض گرما میباشد. این شکل خاص تنفس، گرما را با بهره گرفتن از خنک شدن تبخیری از سطح دهان و مسیرهای تنفسی دفع میکند. لهله زدن، مرغها را قادر میسازد که میزان تبخیر آب را از ۵ به ۱۸ گرم در ساعت در عکسالعمل به تغییرات دمای محیط از ۲۹ به ۳۵ درجه سانتیگراد در رطوبت نسبی ۶۰-۵۰ درصد، افزایش دهند (لی[۲۹] و همکاران، ۱۹۴۵).
هنگامی که درجه حرارت محیطی به بالاتر از محدوده حرارتی خنثی افزایش یابد، پرندگان به منظور خنک شدن، تعداد دفعات نفسنفس زدن را به بیش از ۱۰ برابر افزایش میدهند، به گونهای که تعداد تنفس از میزان طبیعی ۲۵ به ۲۵۰ تنفس در دقیقه میرسد. این عمل در نهایت به هدرروی بیش از حد دی اکسید کربن منجر شده و سبب میشود سطح بیکربنات پلاسمای خون بالا رفته و pH خون افزایش یابد. در این حالت پرنده برای تصحیح pH خون، شروع به دفع بیکربنات (HCO3-) از راه ادرار می کند. یونهای بیکربنات، یونهایی با بار منفی هستند که برای دفع آن از طریق ادرار باید با یونهایی با بار مثبت مانند پتاسیم (K+) جفت شوند. از آنجایی که وجود یون K+ برای حفظ و نگهداری تعادل آب درون سلولی مهم است، بنابراین دفع آن از طریق ادرار توانایی پرنده را برای حفظ این تعادل کاهش داده و پرنده را با مشکلات جدی مواجه میسازد. در ادامه این حالت، اگر چه پرنده سعی میکند آب از دست رفته بدن در نتیجه عمل نفسنفس زدن را با مصرف آب بیشتر جبران نماید، اما در نتیجه هدرروی و اتلاف همزمان الکترولیتها از قبیل پتاسیم از طریق ادرار، ابقا آب در سلولهای بدن کاهش مییابد (بلای و تیتر[۳۰]، ۱۹۹۳).
لهله زدن، دفع دی اکسید کربن از ششها را افزایش میدهد که این کار باعث کاهش فشار جزئی دی اکسید کربن و همچنین بیکربنات موجود در پلاسمای خون میشود. در واقع پایین بودن غلظت یونهای هیدروژن باعث افزایش pH پلاسما یعنی شرایطی که معمولاً به آن آلکالوز تنفسی میگویند، میشود. در مرغهای تخمگذار کاهش غلظت بیکربنات پلاسما میزان تشکیل پوسته تخممرغ را با محدود کردن قابلیت دسترسی آنیونهای مورد نیاز در طی تشکیل بلورهای کربنات کلسیم (CaCO3) در پوسته پایین میآورد (دقیر، ۲۰۰۸).
۲-۲-۱-۲ عکسالعمل سیستم هورمونی