از آنجایی که تمرینات انسدادی باعث افزایش ظرفیت گلیکوژنی عضلات و دانسیته مویرگی می شود و با توجه به اینکه این عوامل بر عملکرد هوازی و بی هوازی تاثیرگذار هستند، تحقیق حاضر در نظر دارد به بررسی تاثیر فعالیت رکاب زدن همراه با انسداد عروق بر عملکرد هوازی وبی هوازی مردان سالم بپردازد .
ضرورت و اهمیت تحقیق
حفظ آمادگی جسمانی چه از بعد سلامت و چه از لحاظ حفظ و بهبود عملکرد ورزشی از اساسی ترین موضوعات علم تمرین به شمار می رود. تحقیقات گوناگونی پیرامون شدت و حجم تمرین به منظور افزایش عوامل آمادگی جسمانی انجام گرفته است. اما تحقیقات انجام شده بر روی چرخ کارسنج که همزمان به ارزیابی عوامل عملکردی هوازی و بی هوازی پرداخته باشد محدود میباشد و تحقیقات صورت گرفته درزمینه تمرینات همراه با انسداد بسیار اندک است. ازاینرو سوالی که مطرح می شود این است که درافرادی که تمایل و شرایط قرار گرفتن تحت فشارهای سنگین تمرین را ندارند مانند: سالمندان، افراد دارای بیماری های مفصلی، مبتلایان به بیماری های قلبی_ تنفسی و همینطور ورزشکارانی که تحت عمل جراحی بوده اند، چگونه می توان در حداقل شدت و حجم تمرین اصل افزایش بار را ایجاد نمود و در کوتاهترین زمان و با یک فشار تمرینی کم عملکرد هوازی و بی هوازی را افزایش داد؟
اخیرا تمریناتی طراحی شده است که از طریق ایجاد انسداد موضعی در عضلات فعال و با یک شدت کم برخی عملکردهای فیزیولوژیک را بهبود بخشیده اند و نشان دادند که این تمرینات در مدت زمان کوتاه 2 هفته و در شدت پائین 40 درصد ، استقامت قلبی-تنفسی را افزایش می دهد(9) در ضمن رشد عضلانی هم در شدت پایین20 درصد ازحداکثرقدرت همراه با انسداد جزئی عروق ایجاد میشود(3). از طرف دیگر بیماران در دوره بازتوانی بعد از عمل جراحی، بویژه آسیب های لیگامنت صلیبی قدامی، بیماران بازتوانی قلبی و افراد سالمند نیز می توانند از فواید این تمرینات انسدادی استفاده کنند(10). بنابراین تمرین انسدادی فواید منحصر به فردی در زمینه بالینی دارد، زیرا در شدتی متناسب با فعالیت های روزانه سازگاری های تمرینی مثبت ایجاد می کند(3). حتی بعضی از تحقیقات مشخص کرده اند که این نوع تمرین برای فضا نوردان در فضا نیز می تواند سودمند باشد(11). در مجموع، تمرین انسدادی با شدت پایین می تواند فواید بسیاری در داخل و خارج از محیط های بالینی داشته باشد. همینطور نشان داده شده است که تمرین انسدادی با شدت پایین برای ورزشکاران هم مفید است. در حقیقت ورزشکاران می توانند از تمرین انسدادی به عنوان یک دوره استراحت فعال درطول چرخه ی تمرینی استفاده کنند(11). از آنجایی که تا کنون بیشتر تحقیقات گذشته به اثرات تمرین انسدادی بر پاسخهای هورمونی و سازگاریهای عضلانی پرداختهاند و تاثیر این نوع تمرین بر روی اجرای هوازی و بیهوازی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، لذا پژوهش حاضر بر آنست که اثرات تمرین تداومی رکاب زدن همراه با انسداد عروق را بر عملکرد هوازی و بیهوازی مورد بررسی قرار دهد.
اهداف تحقیق
هدف کلی
بررسی مقایسه تاثیر دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروق بر عملکرد هوازی و بی هوازی دانشجویان مرد فعال.
اهداف اختصاصی
1.مقایسه اثر دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروق بر حداکثر اکسیژن مصرفی.
2.مقایسه اثر دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروق بر مدت زمان رسیدن به خستگی.
فرضیه های تحقیق
فرض کلی تحقیق
تمرین تداومی رکاب زدن همراه با انسداد عروقی برعملکرد هوازی و بیهوازی دانشجویان مرد فعال تاثیر مستقیم معناداری دارد.
فرضیه های اختصاصی
پیش فرض ها
محدودهی تحقیق
– Kaatsu
-Sundberg
1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق
ویژگی های شخصیتی و عوامل روان شناختی بر همه سطوح زندگی اثر میگذارد و حیطه ورزش از این قاعده مستثنی نمیباشد. در همین رابطه امروزه در صحنه مسابقات بینالمللی در کنار توجه به تنظیم انرژی جسمانی، به تنظیم انرژی روانی قهرمانان و مربیان نیز توجه میشود. چه بسا در مسابقات خاص و سرنوشت ساز اتفاق افتاده است که ورزشکار از انرژی جسمانی فوقالعاده بالایی برخوردار بوده است. اما از نظر روانی به شدت احساس ضعف کرده است، بدون اینکه متوجه دلیل آن باشد (گودرزی و احمدی،1380)
به همین دلیل ویژگی های شخصیتی و اثرات آنها بر نتایج مسابقات و عملکرد ورزشکاران از موضوعاتی است که مدیران و مربیان ورزشی باید از زوایای مختلف بر آنها اشراف داشته باشند و با آگاهی از این ویژگیها و تأثیر آنها بر نتیجه و عملکرد ورزشی و کنترل و تنظیم آنها بتوانند ورزشکاران را به سطح اجرایی مورد نظر هدایت نموده و به نتایج بهتری دست یابند. به علاوه بدیهی است که آموزش مناسب و پیشرفت ورزشی مستلزم شناسایی مشکلاتی است که در راه یادگیری و اجرای ورزشکاران وجود دارد. در این میان ویژگی های شخصیتی و روان شناختی و تعامل آنها با یادگیری و اجرا جایگاه ویژه ای را در این امر به خود اختصاص داده است؛ لذا توجه به آن در همۀ مراحل ورزشی ضروری به نظر میرسد. به ویژه اینکه عدم توجه به ویژگی های شخصیتی ورزشکاران باعث عدم درک صحیح مربی از ویژگی های آنان میشود و احتمال بروز رفتارهایی از جانب مربی افزایش مییابد که تناسبی با علائق ورزشکار نداشته که باعث دلزدگی و در نهایت کناره گیری وی از محیط های ورزشی خواهد شد؛ لذا توجه به جنبه های مختلف روانی از قبیل (درون گرایی، برونگرایی، ترس و اضطراب) به منظور ایجاد سطح هیجانی مطلوب عملکرد و استمرار حضور افراد در محیط ورزشی از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود.
از آنجایی که جنبه های روان شناختی ورزشکاران یکی از دغدغه اصلی مدیران و مربیان است، شاید با مشخصتر شدن رابطه بین ویژگی های شخصیتی افراد ورزشکار و نوع رشته انتخابی در رشته های مختلف ورزشی (والیبال، بسکتبال، فوتبال، کشتی، کاراته و کنگ فو) مدیران و مربیان این فرصت را بیابند که با توجه به نوع شخصیت افراد راهکار های مناسبی در جهت استعداد یابی و هدایت ورزشی از ابتدای ورودشان به عرصه ورزش را نیز فراهم نموده و در انتخاب ورزشکاران بهتر برای تیمهای ملّی موثر تر واقع شوند. همچنین به وسیله ارزیابی شخصیت میتوان رفتار ورزشکار را کنترل و پیش بینی نموده و با ایجاد و کنترل شرایط مناسب محیطی بر روی اجرای مطلوب مهارتهای ورزشی تأثیر گذاشت.
1-4- اهداف پژوهش
هدف اصلی تحقیق حاضر عبارت است از تعیین رابطه بین شخصیت افراد و انتخاب رشته ورزشی در ورزشکاران حرفه ای استان قزوین.
اهداف اختصاصی پژوهش
این پژوهش اهداف اختصاصی زیر را دنبال میکند:
1-تعیین رابطه بین ویژگی درون گرایی – برون گرایی ورزشکاران حرفه ای استان قزوین با نوع رشته انتخابی ورزشی (تیمی و انفرادی)
2– تعیین رابطه بین ویژگی باثباتی و بی ثباتی ورزشکاران حرفه ای استان قزوین با نوع رشته انتخابی ورزشی (تیمی و انفرادی)
1-5- فرضیه های پژوهش
پیش فرضهای تحقیق حاضر عبارتند از :
1- کلیه شرکت کنندگان هنگام تکمیل پرسشنامه از سلامتی کامل برخوردار بودند.
2- همه آزمودنیها با دقت زیاد به پرسشنامهها پاسخ دادند.
3- ممکن است حضور محقق در نحوه تکمیل پرسشنامه تأثیر گذاشته باشد.
فرضیه های پژوهش
1- بین ویژگی درون گرایی – برون گرایی ورزشکاران حرفه ای استان قزوین و نوع رشته انتخابی ورزشی رابطه معنی داری وجود دارد.
2- بین ویژگی باثباتی- بی ثباتی ورزشکاران حرفه ای استان قزوین و نوع رشته انتخابی ورزشی رابطه معنی داری وجود دارد.
Traits.1
Eysenck.2
WILSON.3
Performance.4
Hodges.1
Hammer.2
3.Jones
Discover aptitude.4
Pervin.1
John.2
3.Firmness
4.warp
5.Introverted
6.Extroversion
1.Stelmack
willie.5
Houlihan.1
Wann.2
تحقیقات و مقالات مختلفی در زمینه وضعیت امکانات و تاسیسات ورزشی جانبازان و معلولین انجام گرفته است. همچنین اکثر تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است؛ به بررسی میزان مناسبسازی فضاهای مختلف ورزشی و شهری برای استفاده جانبازان و معلولین به عنوان قشر مهم و خاصی از جامعه پرداخته است. نتایج پژوهشها نشان دادهاند، که معیار طراحی اماکن و مجموعههای ورزشی برای جانبازان و معلولین ضعیفتر از استانداردها میباشد(جوادی پور، 1391). در طراحی اماکن و مجموعههای ورزشی استانداردهای جانبازان و معلولین رعایت نشده است(سهرابی و دیگران،1390). اماکن و فضاهای ورزشی شهر تهران به نسبت زیادی برای استفاده افراد معلول مناسب نبوده و از دسترسی خوبی بویژه برای افراد معلول برخوردار نیستند (محمودی،2010). در شرایط کنونی بحث برابری فرصتها، مشارکت و قادرسازی در ابتدای راه خود است(رجالی، 1385). توجه و برنامهریزیهای اصولی از سوی کلیه مسئولینی که به نوعی با سازمانهای ورزشی و شهرسازی در ارتباط میباشند، به سیستمهای جدید شهرسازی و امکانات و تجهیزات ترددی برای افراد با معلولیت پراهمیت میباشد(لیموچی، 1385). همچنین نتایج پژوهشها نشان داد که معلولانی که درجه معلولیت آنان ملایم بوده است و ارتباط با آنان بیشتر بوده، افراد بطور معناداری از رفتار آنان رضایت داشتهاند، بطوریکه با آنان رابطه دوستانه و مناسبی برقرار کرده بودند(میلر، 2009). ابزارهای برنامهریزی، راهکاری برای بهبود دسترسی مناسب معلولین به فضاهای شهری میباشد که معلولین بتوانند به درستی در مسائل جامعه مشارکت داشته باشند(ساندرسون،2006). مهمترین عامل بازدارنده معلولین از دستیابی به حقوق برابر با دیگران، ناسازگاری محیط ساخته شده با گستره توان جسمی انسان است(نقی زاده طاهریان، 1385).
نیاز به ورزش و تاثیر آن بر سلامتی افراد معلول بسیار بیشتر از افراد سالم احساس میشود، از این رو فراهم کردن بستر مناسب در زمینه ورزش جهت استفاده معلولین بهترین عامل جذب معلولین در جوامع میباشد. مسئولین سازمانهای ذیربط در شهرها لازم است با تدوین ضوابط و معیارهای ساختمانی و فنی موجبات شرکت افراد دارای معلولیتهای جسمانی را در فعالیتهای اجتماعی و ورزشی سهلتر نمایند(رجالی،1385،ص2). یکی از مهمترین مشکلات فضاهای شهری کشور، نامناسب بودن فضاهای آنها در ارتباط با اشخاص دارای معلولیت میباشد که این مهم در هر دو مورد کالبدی و رفتاری قابل ملاحظه میباشد. اولی ناشی از نتایج برنامهریزی شهری غیرصحیح و اقدامات عملی شهرسازانه و دومی پیامد اجتماعی ـ فرهنگی ناشی از آن است(اقبالی، 1385،ص1). ایجاد شرایط و امکانات مورد نیاز معلولین و تسهیل و روانسازی فعالیتهای آنان در جامعه؛ به طوری که نسبت به افراد عادی سهم برابر و مساوی در مشارکت اجتماعی داشته باشند، امکان سهیم بودن آنها در تحولات جامعه را فراهم میکند(حمیدی،1385،ص3). پس با طراحی مناسب فضاهای شهری و مناسبسازی آن، میتوان با معلولان در تعامل اجتماعی بود. رفع موانع در شهر، میتواند از اقدامات مهمی باشد که مشارکت هر چه بیشتر معلولان در فعالیتهای اجتماعی و حضور در فضاهای شهری را برای آنان تضمین میکند (سعید نیا، 1383). با توجه به مباحث فوق میتوان گفت: مناسبسازی قدم اول برای حضور معلولان در جامعه به خصوص در اماکن ورزشی است. لذا به دلیل نقش بسیار کلیدی و مهم ورزش برای حفظ سلامتی و تحرک و نشاط این قشر از جامعه، تحقیق حاضر برآن است، تا با در نظر داشتن این اقشار خاص جامعه، به بررسی وضعیت مناسبسازی اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز متناسب با شرایط خاصِ جسمانی جانبازان و معلولین بپردازد: 1)آیا نحوه ساختوساز سالنها و اماکن ورزشی شهر تبریز، مناسب برای استفاده جانبازان و معلولین است؟ 2)آیا سالنهای ورزشی شهر تبریز برای استفاده معلولین و جانبازان امکانات مناسبی دارند؟ پاسخ به سوالات فوق هدف اصلی تحقیق حاضر است و انتظار میرود، نتایج حاصل در برنامهریزیهای آتی درباره ورزش جانبازان و معلولین و نیازهای ضروری آنان به فعالیت بدنی و ورزش مورد توجه قرار گیرد.
1-3 : ضرورت و اهمیت پژوهش
اگر ورزش برای همگان به طور جنبی در زندگی روزانه مطرح است به طوری که عدم انجام فعالیتهای ورزشی اختلال چندانی در زندگی روزمره ایجاد نمیکند، برای معلولین جزئی ضروری و حیاتی از فعالیتهای روزانه تلقی میشود و در صورت نپرداختن بدان، وقفه و اختلالی در مسیر بهبودی یا حفظ شرایط کنونی بوجود خواهد آمد (نقی زاده طاهریان،1385،ص4). در تحقیقاتی که برای سلامتی افراد انجام شد، مشخص گردید که ورزش یکی از بهترین درمانهای معلولیت است. در پی بروز جنگ تحمیلی و حضور جانبازان سر افراز میهن اسلامی در
جامعه، ضرورت ورود این عزیزان به صحنههای ورزشی جهت حفظ سلامتی و روحیه نشاط در میان آنان احساس گردید (فخرپور،1385،ص3). با توجه به نقش و اهمیت ورزش در توسعه و تقویت قوای جسمانی و روحیـ روانی به صورت عام برای کلیه افراد، چه با معلولیت و چه بی معلولیت و نیز اهمیت و ضرورت ورزش به صورت خاص برای افراد با معلولیت در کمک به بهبود وضعیت جسمانی و پیشگیری از وخامت و پیشرفت مشکلات فیزیکی و حرکتی، عارضهها و بیماریهای آنها، همچنین ایجاد انگیزه و تشویق و امید به زندگی از طریق جذب و حضور آنها در میادین ورزشی به عنوان یک امر حیاتی از اهمیت ویژه برخوردار است.(لیموچی، 1385،ص4). از طرف دیگر، نیاز مبرم به توسعه بیش از پیش فعالیتهای ورزشی در سطح کشور و بخصوص اهمیتی که در پیشبرد و تداوم سالم سازی فکر و روان معلولین و جانبازان وجود دارد، لذا برای دستیابی به بهبود عملکرد فضاهای ورزشی، ایجاد ضوابط طراحی جدید برای اماکن ورزشی ضروری است. امروزه متاسفانه بسیاری از ورزشگاهها و مراکز ورزشی کشورمان از نظر ساختمان سازی و معماری برای استفاده معلولین در نظر گرفته نشده است و این روشنگر ناسازگاری و نداشتن تطبیق اصولی آنها با وضعیت جسمی معلولان میباشد (حمیدی،1385،ص3). لذا در ایجاد ورزشگاههای جدیدالتأسیس مدیریت شهری باید نقشههای این ساختمانها را با معیارهای استاندارد مناسبسازی محیطی برای معلولین تطبیق دهند و در زمینه ورزشگاههای قدیمی نیز باید آنها را تا جایی که امکان دارد برای استفاده جانبازان و معلولین بهبود و اصلاح کنند و نهایتاً اینکه بازگشت جانبازان و معلولین به عرصه فعالیت و زندگی اجتماعی، نیازمند مناسبسازی محیط اجتماعی و شهری به ویژه مناسبسازی ورزشگاهها و میادین ورزشی بوده تا از این طریق بتوان شرایط لازم جهت بازگشت جانبازان و معلولین را به جامعه و مشارکت فعال آنها را در زندگی اجتماعی فراهم کرد (حمیدی،1385،ص3). با توجه به شمار جمعیت معلول در جهان و کشور ما و اهمیت ایجاد امکانات ورزشی و مناسبسازی آن برای جانبازان و معلولین ضرورت دارد، تا مطالعات و پژوهشهای زیادی در این خصوص انجام شود؛ تا اطلاعات جامع و مفیدی در اختیار مخاطبان ورزش جانبازان و معلولین قرار گیرد. اثر حاضر فرصت مناسبی است، تا وارد مبحث مناسبسازی اماکن ورزشی شده و وضعیت مناسبسازی اماکن ورزشی شهر تبریز را برای استفاده جانبازان و معلولین مورد بررسی قرار دهیم.
1-4 : اهداف پژوهش
1-4-1 : هدف کلی
مطالعه وضعیت مناسبسازی اماکن ورزشی سرپوشیده شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین
1-4-2 : اهداف اختصاصی
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی پارکینگ اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی مسیرهای منتهی به اماکن ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی پلهها و رمپ اماکن ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی دربها و ورودی اماکن ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی تابلوها و علایم راهنمای اماکن ورزشی شهر تبریز برای جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی رختکن و کمد اماکن ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی دوش و سرویس بهداشتی اماکن ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی نیمکتها و جایگاه تماشاگران اماکن ورزشی شهر تبریز برای جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی محل پذیرش و کریدور اماکن ورزشی شهر تبریز برای جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی امکانات ارتباطی اماکن ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین
ـ تعیین وضعیت مناسبسازی تجهیزات اطفای حریق اماکن ورزشی شهر تبریز برای جانبازان و معلولین
1- 5 : سوالات تحقیق:
1)آیا مسیرهای منتهی به اماکن ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟ 2)آیا دربهای ورودی و خروجی اماکن ورزشی شهر تبریز برای استفاده معلولین و جانبازان وضعیت مناسبی دارند؟
3)آیا پارکینگ اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟ 4)آیا پله و رمپ اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟ 5)آیا تابلوها، علائم راهنما و هشدار دهنده اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟
6)آیا محل پذیرش و کریدور اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟
7)آیا رختکن و کمد اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟
8)آیا جایگاه تماشاگران اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟
9) آیا دوشها و سرویس بهداشتی اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟
10) آیا امکانات ارتباطی و تلفن عمومی اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟
11) آیا تجهیزات اطفای حریق اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین وضعیت مناسبی دارند؟
تاثیر قابل توجه اضافه وزن و چاقی بر سلامت جسمی و روانی شناخته شده است (9). اضافه وزن و چاقی، از عوامل خطرناک مستقل برای افزایش مرگ و میر در سراسر طول عمر هستند (10). چاقی یک عامل خطرناک برای بیماریهای قلبی و عروقی است. چاقی میتواند بسیاری از عوارض دیگر از جمله افزایش کلسترول و فشار خون را به همراه داشته باشد و این میتواند منجر به پیامدهای بهداشتی جدی شود (3). چاقی در سراسر جهان باعث نگرانی جدی بهداشت عمومی شده است (2) که با سرعت غیرقابل کنترلی در حال افزایش است (3). با توجه به گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)[3]، حدود 5/1 میلیارد نفر جوان بالای 20 سال در سراسر جهان اضافه وزن دارند (11). WHO پیش بینی کرد که در سال 2015 حدود 3/2 میلیارد بزرگسال اضافه وزن خواهند داشت و بیش از 700 میلیون نفر چاق خواهند بود (3). بروز چاقی ممکن است در هر سنی رخ دهد (12)؛ اما، چاقی در دوران کودکی یک مشکل جدی سلامت است و چاقی همه گیر در میان کودکان به میزان هشدار دهنده گسترش یافته است (10،13،14). در کشورهای مرفهتر چاقی فقط در میانسال شایع نیست؛ بلکه، به طور فزایندهای در میان جوانان و کودکان نیز شیوع پیدا کرده است (11). در سال 2005 حداقل 20 میلیون کودک زیر 5 سال اضافه وزن داشتند (3). در حال حاضر از هر پنج فرزند یک فرزند در ایالات متحده آمریکا اضافه وزن دارد (11) و از هر 10 کودک در جهان یک کودک چاق است (2). بررسیها نشان داده که میزان شیوع اضافه وزن و چاقی در نوجوانان ایرانی نیز به نسبتا بالا است. برای نمونه، شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان تهرانی به ترتیب 1/21 و 8/7 درصد، نوجوانان 13 تا 18 سالهی شیرازی به ترتیب 3/11 و 9/2 درصد، نوجوانان شهر سنندج به ترتیب 2/11 و 2/3 درصد، است (15). همچنین شیوع اضافه وزن و چاقی در پسران نوجوان بیرجند به ترتیب 5 و 8/2 درصد، دختران نوجوان مشهدی به ترتیب 6/14 و 4/3 درصد، دختران نوجوان رشتی به ترتیب 6/18 و 9/5 درصد مشاهده شد (15). همچنین شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان ابتدایی بیشتر از بچههای کوچکتر و بزرگسالان است (16). عواملی مانند رژیم غذایی نامناسب (3)، اختلالات در خوردن و مشکلات مربوط به روابط خانواده، به خصوص اگر در دوران جهش رشد رخ دهد (12)، عوامل روانی اجتماعی، درک ضعیف از وضعیت سلامت خود، رفتار بیتحرک (مانند مدت زمان مشاهده تلویزیون) (17) و چاقی کلی و چاقی شکمی موجب کاهش آمادگی جسمانی قلبی تنفسی در کودکان میشود (13). بیماریهای مرتبط با چاقی و اضافه وزن در کودکان با جمعیت بالغین مشابه است. فشار خون بالا (18)، دیس لیپیدمی و شیوع بالاتری از فاکتورهای مرتبط با مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 به عنوان بیماریهای مکرر در جمعیت کودکان چاق و دارای اضافه وزن شایع است (10،11). در حال حاضر در برخی از جمعیتها دیابت نوع 2 شکل غالب از دیابت در کودکان و نوجوانان است (10). اضافه وزن و چاقی مادران در دوران بارداری موجب تولد نوزادان با وزن بیش از حد میشود (10).
متاسفانه پدر و مادر همیشه متوجه اضافه وزن یا چاقی فرزندان خود نمیشوند و یا اگر بدانند به این باور که چاقی دائمی و تغییر ناپذیر است (8). در دو دهه اخیر شاهد افزایش چشمگیر هزینههای مراقبت بهداشتی در کودکان و بزرگسالان چاقی بودهایم (2). پیشگیری اغلب راه حل بهتری نسبت به درمانهای غیر موثر است، بنابراین شناسایی عوامل مرتبط و پیش بینی اضافه وزن و چاقی دوران کودکی یک مسئولیت مهم است (2).
درمان اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان نیاز به یک رویکرد چند مرحلهای که شامل مدیریت رژیم غذایی، افزایش فعالیت فیزیکی، ممانعت از بیتحرکی، دارو درمانی و جراحی چاقی است (2). از آنجایی که امروزه، استفاده از وسایل پیشرفته از جمله استفاده از ماشین به جای پیاده روی و تماشای تلویزیون و فیلمهای ویدئویی و کار با کامپیوتر به جای ورزش، موجب ذخیره انرژی و کاهش فعالیت بدنی و تحرک شده است (19) و هر ساله حدود 2 میلیون نفر به علت عدم فعالیت بدنی میمیرند و یافتههای WHO حاکی از آن است که زندگی بیتحرک، یکی از 10 علت عمده مرگ و میر در همه کشورهای جهان میباشد (20). روش مناسب برای کاهش خطر مرتبط با چاقی از دست دادن وزن و تغییر ترکیب بدنی از طریق فعالیت بدنی است (12).
مطالعات نشان دادهاند که چاقی دوران کودکان با انجام فعالیت بدنی رابطه معکوسی دارد؛ اما، در مقابل مطالعات دیگر نشان دادهاند فعالیت شدید کودکان دارای اضافه وزن ارتباط بین چاقی و سطح فعالیت بدنی را نشان نمیدهد و این هنوز هم جنجالی است که آیا عدم فعالیت موجب ترویج چاقی میشود یا نه (6). همچنین چندین مطالعه نشان دادند که بین زمان صرف شدهی تماشای تلویزیون با چاقی کودکان ارتباط مثبتی وجود دارد (21،22) و بعضی دیگر گزارش دادند رابطه وجود ندارد (23،24).
لذا با توجه به مطالب گذشته، هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان شیوع چاقی و نیز ارتباط آن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود بوده است که بررسی شود آیا بین شیوع چاقی، ترکیب بدن (BMI و درصد چربی بدن) و نسبت دور کمر به دور لگن با سطح فعالیت بدنی و آمادگی هوازی در دختران 7-12 سال ارتباط معنیدار وجود دارد؟
1-3-ضرورت پژوهش
چاقی در دوران کودکی یک مشکل جدی و همهگیر است (14). WHO تخمین زدهاست که 6/2 میلیون نفر در جهان در نتیجه اضافه وزن یا چاقی جان خود را از دست میدهند (12). در حال حاضر حدود 16 درصد از کودکان در اروپا اضافه وزن دارند و 8 درصد چاق هستند (14). کودکان آسیایی نیز بیشترین میزان اضافه وزن را به خود اختصاص میدهند و 60 درصد (6/10 میلیون نفر) کودکان کشورهای در حال توسعه این قاره دارای اضافه وزن هستند. ایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه که با پدیده شهرنشینی و صنعتی شدن روبه رو است. میزان شیوع چاقی در سالهای اخیر در کودکان، بیش از حد انتظار است و با افزایش سن هم این میزان افزایش مییابد (25).
مهمترین نتیجه چاقی دوران کودکی در دراز مدت، تداوم آن در بزرگسالی است که با خطرات کلی سلامتی مرتبط است (9،11،12،14). بیماریهای مرتبط با چاقی کیفیت زندگی و طول عمر را کاهش میدهد (11،14). همزمان با ظهور افزایش چاقی در کودکان شاهد یک افزایش همهگیر در دیابت نوع 2 در کودکان بودهایم و WHO هشدار داده است که مرگ و میر ناشی از دیابت در سراسر جهان در 10 سال آینده
بیش از 50 درصد افزایش خواهد یافت (26). مصرف بالای کالری و چربی و کاهش سطح فعالیت بدنی از علل چاقی به شمار میروند (27). در حالی که تأثیر کاهش فعالیت فیزیکی بر افزایش چاقی و اضافه وزن در کودکان و نوجوانان، به مراتب بیش از عامل تغییر عادات غذایی است (28). WHO نیز تخمین زده است که 9/1 میلیون نفر در هر سال در نتیجه عدم فعالیت بدنی جان خود را از دست میدهند (12) و نیز زندگی بیتحرک، یکی از 10 عامل عمده مرگ و میر در همه کشورهای جهان میباشد (29).
از آنجایی که شناخت و درمان به موقع چاقی از عوارض آن جلوگیری میکند، همچنین با توجه به این که درمان چاقی در کودکان امکانپذیر و باعث کاهش عوارض آن در سنین بالاتر میگردد به نظر میرسد که شناسایی کودکان دچار اضافه وزن و چاق از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار باشد. از طرفی عوامل مختلفی از جمله عدم تحرک کودکان (30) و تماشای طولانی مدت تلویزیون (21،22) از دلایل عمده ابتلا کودکان به چاقی محسوب میشود. همچنین گزارشهای مختلفی از شیوع چاقی و اضافه وزن در نقاط مختلف ایران وجود دارد؛ اما، اطلاعاتی که در مورد شیوع چاقی در دختران ابتدایی شهرستان جوانرود و ارتباط آن با فعالیت بدنی در دسترس نمیباشد. از این رو، در این پژوهش میزان شیوع چاقی در کودکان 7-12 سال شهرستان جوانرود و ارتباط آن با سطح فعالیت بدنی مورد بررسی قرار گرفته است. تعیین وضعیت موجود، گامی کوچک در جهت شناسایی کودکان چاق و در معرض خطر و ارجاع ایشان به سالنهای ورزشی و تشویق انها برای انجام فعالیت بدنی است. ضمنا مربیان ورزش و مسئولان بهداشتی-درمانی نیز میتوانند از نتایج حاصل، جهت برنامه ریزی اساسی استفاده نمایند.
1-4- اهداف پژوهش
1-4-1- هدف کلی
بررسی میزان شیوع چاقی و ارتباط آن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود.
1-4-2- اهداف اختصاصی
1-4-2-1- تعیین ارتباط بین ردههای مختلف وزنی (لاغر، نرمال، اضافه وزن و چاق) با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود؛
1-4-2-2- تعیین ارتباط بین نسبت دور کمر به دور لگن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود؛
1-4-2-3- تعیین ارتباط بین ترکیب بدن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود؛
1-4-2-4- تعیین ارتباط بین سن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود؛
1-4-2-5- تعیین ارتباط بین آزمون YO-YO و نسبت دور کمر به دور لگن در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود؛
1-4-2-6- تعیین ارتباط بین آزمون YO-YO و درصد چربی بدن در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود؛
1-4-2-7- تعیین ارتباط بین سن و آزمون YO-YO در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود؛
1-4-2-8- تعیین ارتباط بین آزمون YO-YO و BMI دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود؛
1-4-2-9- تعیین ارتباط بین آزمون YO-YO و وزن دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود؛
1-5- فرضیههای پژوهش
1-5-1- بین ردههای مختلف وزنی (لاغر، نرمال، اضافه وزن وچاق) با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال ارتباط وجود دارد.
1-5-2- بین نسبت دور کمر به دور لگن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال ارتباط وجود دارد.
1-5-3- بین ترکیب بدن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال ارتباط وجود دارد.
1-5-4- بین سن و سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال ارتباط وجود دارد.
1-5-5- بین آزمون YO-YO و نسبت دور کمر به دور لگن در دختران 7-12 سال ارتباط وجود دارد.
1-5-6- بین آزمون YO-YO و درصد چربی بدن در دختران 7-12 سال ارتباط وجود دارد.
1-5-7- بین سن و آزمون YO-YO در دختران 7-12 سال ارتباط وجود دارد.
1-5-8- بین آزمون YO-YO و BMI دختران 7-12 سال ارتباط وجود دارد.
1-5-9- بین آزمون YO-YO و وزن دختران 7-12 سال ارتباط وجود دارد.
1-6- محدودیتهای پژوهش
1-6-1- محدودیت قابل کنترل
1-6-1-1- افراد جامعه دانشآموزان شهرستان جوانرود بود.
1-6-1-2- دامنه سنی آزمودنی 7-12 سال بود.
1-6-1-3- جامعه آماری تنها شامل دختران بود.
1-6-1-4- اندازهگیریها در ساعت 8 الی 12 صبح انجام شد.
1-6-1-5- نظارت دقیق بر اجرای پروتکل مورد نظر صورت گرفت.
1-6-2- محدودیتهای غیرقابل کنترل
1-6-2-1- امکان خطا در پاسخ به پرسشنامه،
[1] Steatohepatosis
[2] Body mass index
مرحله بافرینگ که به عنوان مدت زمان بین وقوع آستانه لاکتات و آستانه تنفسی جبرانی تعریف میشود، ماحصل مکانیزمهای فیزیولوژیک مختلف میباشد(80،45). این مرحله با افزایش ناگهانی در غلظت لاکتات خون (وقوع آستانه لاکتات) آغاز و با شروع پر تهویهای[3](وقوع آستانه تنفسی جبرانی[4]) به اتمام میرسد و در طی این مراحل اسید لاکتیک تولیدی به وسیله سیستم بافرینگ بدن بافر میشود تا زمانی که سیستم بافرینگ در مقابل اسید لاکتیک تولیدی شکست میخورد که با سقوط در PH و وقوع پر تهویهای همراه میشود(80). هرچند در ادبیات مدت زمان این مرحله را بیشتر به حساسیت اجسام کاروتید نسبت میدهند(72)، لیکن عوامل دیگر از قبیل فرایند کینتیک لاکتات[5] و ظرفیت بافرینگ نیز در مدت زمان این مرحله دخیل هستند(52). ظرفیت بافرینگ بدن از اجزای مختلفی- اعم از مرکزی (ظرفیت بافرینگ بیکربناتی خون) و پیرامونی (ظرفیت بافرینگ غیر بیکربناتی متشکل از بافرهای پروتئینی و فسفاتی) تشکیل شده است که این اجزا از نظر جبری با یکدیگر قابل جمع هستند(52،19). ظرفیت بافرینگ بدن شاخصی تمرین پذیر میباشد که با توجه به نوع تمرین تطابق ایجاد شده در آن متفاوت میباشد. کل ظرفیت بافرینگ بدن در مرحله بافرینگ توسط سه بخش اصلی بافر بیکربنات، بافر فسفاتها و بافر پروتئینها مشخص میشود که میزان آن را میتوان با استفاده از فرمول[PH]) Δ [LA] .Δ)به دست آورد(20،19). همچنین میزان ظرفیت بافرینگ بیکربنات را نیز میتوان از طریق[PH]) Δ[HCO3] .Δ( مشخص نمود و ماحصل تفریق ظرفیت بافرینگ بیکربنات از ظرفیت کل بافرینگ یعنی[ Δ [LA] . Δ [PH] ] – [Δ [HCO3] . Δ [PH] ]که بیانگر ظرفیت بافرینگ غیر بیکربنات یعنی فسفاتها و پروتئینها میباشد(19،20). در بعضی از تحقیقات این موضوع نشان داده شده است که ظرفیت بافرینگ در عضلات (بافرینگ غیر بیکربناتی) در ورزشکاران رقابتی بیهوازی نسبت به ورزشکاران استقامتی بالاتر است(19،57)، که با ماهیت و نوع تمرین اینگونه ورزشکاران همخوانی دارد. به این دلیل در ورزشکاران بیهوازی مراحل آغازین تجمع لاکتات با کاهش همزمان در غلظت بیکربنات خون همراه نیست. این موضوع بازگو کننده این مطلب است که یون هیدروژن بیشتر از طریق بافرینگ غیر بیکربناتی درون عضلات و مستقل از یون لاکتات انجام میگیرد در حالی که عکس این امر یعنی بافر کردن یون هیدروژن بیشتر از طریق بافرینگ بیکربناتی در ورزشکاران استقامتی صادق باشد(19). چنانچه این امر صادق و سهم نسبی ظرفیتهای بافرینگ ورزشکاران استقامتی و بیهوازی در مرحله بافرینگ به دلیل سازگاریهای متفاوت ایجاد شده در آنها متفاوت باشد، این امر محتمل به نظر میرسد که تغییرات لاکتات، بیکربنات و PH در مرحله بافرینگ بین این دو گروه ورزشکار متفاوت باشد. لذا هدف از مطالعه حاضر، در وهله اول بررسی تغییرات لاکتات، بیکربنات و PH در مرحله بافرینگ بین ورزشکاران استقامتی و بیهوازی و تعیین سهم نسبی اجزای بافرینگ در این دو گروه ورزشکار است. تغییرات لاکتات خون در حین استراحت و یا فعالیت بدنی ماحصلی از فرایند تولید که عمدتاً به واسطه فعالیت دستگاه بی هوازی انجام میشود و فرایند پاکسازی آن است که با توان دستگاه هوازی در ارتباط است. نشان داده شده است که ورزشکارانی که ظرفیت هوازی بالاتری دارند در پاکسازی لاکتات عملکرد بهتری دارند. به عبارت دیگر میتوان گفت که تغییرات لاکتات در خون تلفیقی از فعالیت سیستم بی هوازی (تولید) و هوازی (پاکسازی) است. لذا میتوان این فرضیه را توسعه داد که با اندازه گیری تغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ بتوان ظرفیت هوازی و بی هوازی ورزشکاران را پیش بینی نمود. لذا به منظور به آزمون گذاشتن این فرضیه، تغییرات لاکتات، بیکربنات، PH در مرحله بافرینگ در آزمودنیهای نخبه بیهوازی و هوازی در خلال یک آزمون فزاینده استاندارد مورد بررسی قرار گرفت. سپس ارتباط بین تغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ با شاخصهای VO2maxو اکسیژن مصرفی معادل با آستانه لاکتات جهت پیش بینی ظرفیت هوازی به وسیله تغییرات لاکتات مطالعه شد. جهت تعیین اینکه آیا تغییرات لاکتات دوره بافرینگ میتواند عملکرد بیهوازی را پیشبینی کند یا نه از ارتباط بین تغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ و بیشینه لاکتات تحمل شده و کسر اکسیژن توسعه یافته استفاده گردید.
1-3. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
اکثر تحقیقات انجام شده در زمینه پیشبینی عملکرد هوازی و بیهوازی معمولاً بر روی یک شاخص تمرکز کردهاند و نتایج آنها بر اساس متغیری واحد ارائه شده است و تحقیقاتی که در آنها از شاخصی ترکیبی در پیشبینی عملکرد هوازی و بیهوازی استفاده شده باشد، نادر
است. از آنجایی که استنباط بر اساس یک متغیر واحد میتواند در رشتههای ورزشی که تلفیقی از سیستمهای هوازی و بیهوازی را نیاز دارند تا حدودی گمراه کننده باشد، انجام این گونه تحقیقات جهت استفاده از شاخصی ترکیبی در پیشبینی عملکرد هوازی و بیهوازی ضروری میباشد. همچنین در مقایسه با آستانه لاکتات، پاسخهای فیزیولوژیک در خلال مرحله بافرینگ شاخص بهتر و دقیقتری برای تطابقهای ایجاد شده به اسیدوز متابولیک ناشی از تجمع لاکتات است. بنابراین با توجه فقدان اطلاعات و مطالعات در زمینه پیشبینی ظرفیت هوازی و بیهوازی به وسیله شاخصی که هم سازگاریهای مرکزی (بیشتر در ورزشهای استقامتی اتفاق میافتد) و هم سازگاریهای محیطی (بیشتر در ورزشهای بیهوازی اتفاق میافتد) را با هم ادغام کند(هر چند به صورت نسبی)، تحقیق حاضر سعی بر آن دارد تا با استفاده از تغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا جهت پیشبینی ظرفیت هوازی و بیهوازی تا حدودی مشکل پیش رو را بر طرف نماید.
1-4. اهداف تحقیق
1-4-1. هدف کلی
پیش بینی عملکرد هوازی و بیهوازی ورزشکاران نخبه با استفاده از تغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا
1-4-2. اهداف اختصاصی
مقایسه تغییرات لاکتات دوچرخه سواران نخبه استقامتی و سرعتی در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا
مقایسهظرفیت بافرینگ بی کربناتی دوچرخه سواراننخبه استقامتی و سرعتی در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا
مقایسهظرفیت بافرینگ غیر بیکربناتی دوچرخهسواراننخبهاستقامتیوسرعتی در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا
مقایسهمدت زمان مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا در دوچرخه سواراننخبه استقامتی و سرعتی
5.تعیین ارتباط بینتغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا وVO2max
تعیین ارتباط بین تغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا و اکسیژن مصرفی معادل با آستانه لاکتات
7.تعیین ارتباط بینتغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا و حداکثر لاکتات تحمل شده توسط آزمودنیها
تعیین ارتباط بین تغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا و مقدار کسر اکسیژن توسعه یافته توسط آزمودنیها
1-5. فرضیههای تحقیق
1. بین تغییرات لاکتاتدوچرخه سواراننخبه استقامتی و سرعتی در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا تفاوت معنی داری وجود دارد.
بین ظرفیت بافرینگ بیکربناتی دوچرخه سواران نخبه استقامتی و سرعتیدر مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا تفاوت معنیداری وجود دارد.
بین ظرفیت بافرینگ غیر بیکربناتی دوچرخه سواراننخبه استقامتی و بیهوازی در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا تفاوت معنیداری وجود دارد.
بین مدت زمان مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا در دوچرخه سواراننخبه استقامتی و سرعتی تفاوت معنی داری وجود دارد.
بین تغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا وVO2max آزمودنیها رابطه معنیداری وجود دارد.
بینتغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا و اکسیژن مصرفی معادل با آستانه لاکتات آزمودنیها رابطه معنیداری وجود دارد.
بینتغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا و حداکثر لاکتات تحمل شده توسط آزمودنیها رابطه معنیداری وجود دارد.
بینتغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا و مقدار کسر اکسیژن توسعه یافته توسط آزمودنیها رابطه معنیداری وجود دارد.
1-6. محدودیتهای تحقیق
1-6-1.محدودیتهایی که کنترل آنهادر اختیار محقق بوده است:
سطح آزمودنیها که همگی نخبه بودند.
منع آزمودنیها از خوردن، 4 ساعت قبل از انجام تست.
منع آزمودنیها از تمرین، 48 ساعت قبل از انجام تست.
جنس و سن آزمودنیها که همگی مرد و در دامنه سنی 20 تا 28 سال قرار داشتند.
انجام تستها با دوچرخه ارگومتر به دلیل رعایت اصل ویژگی فردی.
1 – maximum lactate steady state
2 – individual anaerobic threshold
1- Hyperventilation
2- Respiratory compensatory threshold