۴-۱-۲-۵٫ بدگویی و عیب جویی ۱۴۵
۴-۱-۲-۶٫ تمسخر و تحقیر ۱۴۵
۴-۱-۲-۷٫ تخریب پایگاههای مکتب ۱۴۶
۴-۱-۲-۸٫ جنگ و ستیز ۱۴۷
۴-۱-۳٫ شگردها و شیوه های مبارزهی دشمنان با پیروان مکتب توحیدی ۱۴۸
۴-۱-۳-۱٫ تلاش برای گمراه کردن پیروان مکتب توحیدی ازطریق صرف هزینه های کلان ۱۴۹
۴-۱-۳-۲٫ اشاعه فساد، نشر اکاذیب و پخش شایعات ۱۵۰
۴-۱-۳-۳٫ اختلافافکنی و تفرقهانگیزی ۱۵۱
۴-۱-۳-۴٫ محاصره اقتصادی ۱۵۲
۴-۱-۳-۵٫ تحقیر و کوچک شمردن ۱۵۴
۴-۱-۳-۶٫ تمسخر ۱۵۵
۴-۱-۳-۷٫ اعزام عوامل نفوذی و جاسوسی ۱۵۷
۴-۱-۳-۸٫ تضعیف روحیه مسلمانان ۱۵۸
۴-۱-۳-۹٫ تبلیغات سوء ۱۵۹
۴-۱-۳-۱۰٫ تهدیدها و جنگها ۱۶۱
۱۶۳
۴-۲-۱٫ شیوه و روش قرآن کریم در مقابله با شیطان ۱۶۳
۴-۲-۲٫ شیوه و روش قرآن کریم در مقابله با نفس ۱۶۷
۴-۲-۳٫ شیوه و روش قرآن در مقابله با کفار و مشرکان و یهودیان ۱۷۲
۴-۲-۴٫ شیوه و روش قرآن در مقابله با منافقان ۱۸۸
۱۹۴
۱۹۷
۱۹۸
مقدمه:
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَ یُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً کَبِیراً»[۲]
«این قرآن، به راهى که استوارترین راههاست، هدایت مىکند و به مؤمنانى که اعمال صالح انجام مىدهند، بشارت مىدهد که براى آنها پاداش بزرگى است.»
قرآن، فیضِ رحمتى است که از خزانه غیب بر قلب نورانى پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نازل و از آنجا بر پهندشتِ هستى جارى شد تا تشنگان حقیقت از زلال معنویت و هدایت آن سیراب گردند.
قرآن، انسان را به این حقیقت واقف می کند که آدمی گاه چیزی را که به سود واقعی او نیست دوست میدارد و چه بسا آنچه که به زیان اوست را میطلبد.[۳] لذا از آنجا که علم و آگاهی انسان اندک است برای شناخت سود و زیان واقعیمان بایستی به قرآن کریم ، که ما را به استوارترین راه ها هدایت می کند چنگ زنیم و از آن مدد جوییم. و از آنجا که، شناخت دوست و دشمن یکی از مهمترین نیازهای زندگی فردی و اجتماعی انسان است، قرآن کریم به مدد انسان آمده و با آموزههای خود، انسان را در شناخت دشمن یاری مینماید، تا جاییکه در آیات گوناگون، به معرفی دشمنان واقعی انسان پرداخته است و قطعاً شیوه هایی را که برای مبارزه با دشمنان معرفی می کند از استحکام و تأثیر لازم برخوردار است.
بحث شناختِ دشمن در قرآن کریم از موقعیّت ویژهای برخوردار است و خداوند در آیات متعددی دشمنان متنوع جبهه حق رادر شکلهای گوناگون معرفی می کند و چهره های پلید و گمراه کننده آنان را برای پیروان حق آشکار مینماید تا مسلمانان آنان را بهتر بشناسند و به مبارزه با آنها بپردازند، در این آیات بیشتر سخن از هجوم همه جانبه دشمنان بر ضد پیروزی حق به میان می آید که حتی اگر عقبنشینی نمایند باز خود تاکتیکی برای رویارویی دوباره و هشداری مهم برای پیروزی حق میباشد و از آنجا که پیکار حق و باطل موقتی نیست و از آنجا که هدف مشترک نابودی نظام الهی است این نبرد تا قیامت هم استمرار دارد و به رغم تمامی توطئههای گوناگون دشمنان اسلام در طول تاریخ، شاهد درخشش روزافزون حق خواهیم بود زیرا خداوند مدافع حریم حق است.
بنابراین این قرآن، کتابی است که به ما میآموزد که با خودی چگونه رفتار داشته باشیم و با بیگانه چگونه برخورد کنیم: « مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُ…»[۴]: محمّد (ص) فرستاده خداست و کسانى که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید و در میان خود مهربانند…
این پایان نامه با عنوان« دشمنشناسی از منظر قرآن کریم»، در چهار فصل تنظیم شده است. در فصل اول کلیات پایان نامه بیان شده و در فصل دوم به بررسی معنا و مفهوم دشمن از دیدگاه قرآن کریم پرداخته و سپس اهمیّت و ضرورت این بحث از منظر قرآن و روایات و عقل و سخن بزرگان بیان شده و در ادامه آیات قرآن کریم در زمینه شناخت دشمنان و بررسی واژگان کلیدی بحث دشمنشناسی از جمله: کید و مکر و ضلّل و کفر و صدّ و خدع و عدوّ و بطانه و ولیّ و نفاق و بصیرت مطرح شده و در فصل سوم، اقسام دشمن از دیدگاه قرآن کریم تحت عنوان دشمن ایمانیدرونی یا پنهان(شیطان و همراهان او و نفس امّاره و برخی از همسران و فرزندان) و دشمن خارجی(یهود، کافران و مشرکان) و دشمن داخلی(منافقین) مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پایانی در بخش اول موضوعِ شیوه های مبارزه دشمنان از دیدگاه قرآن کریم و در بخش دوم موضوع ِشیوه های مبارزه با دشمنان از دیدگاه قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است و در پایان نتیجه گیری از مباحث مطرح شده در این پایان نامه بیان شده است.
امید است این اثر ناچیز در خدمت اسلام و فرهنگ شیعی و معارف اهل بیت (ع) مورد عنایت صاحب ولایت و ذخیره آخرت قرار گیرد.
جواد جمشیدی حسن آبادی
زمستان۱۳۹۰
فصل اوّل
کلیّات
فصل اوّل: کلیّات
۱-۱) طرح تحقیق:
۱-۱-۱) بیان مسأله:
یکی از اساسیترین شرایط موفقیّت یک فرد یا جامعه در تمامی عرصه ها شناخت دشمن است و هرگاه آدمی در پهنه طبیعی دشمن را شناخت به موفقیت دست خواهد یافت.
انسان در ابتدا زندگى کوچک و سادهاى داشت و دشمنان خویش را به راحتى مىدید و با ابزارهاىِ ساده به مقابله با آنان برمىخاست و خود را از گزند آنان در امان مىداشت. اما یکى از مشکلات انسان امروز عدم شناخت دشمن خویش است. در واقع دشمنان انسان با ابزارهاى پیشرفته و با به کارگیرى انواع روش هاى جنگ روانى خود را از او مخفى داشته و در لباس دوست ضربات خود را بر او وارد مىکنند، بنابراین بی تفاوتی نسبت به دوست و دشمن و انکار دوستی و دشمنی و خودی و غیر خودی و اشتباه درشناخت دوست و دشمن باعث وارد شدن بزرگترین ضربهها بر پیکر جوامع انسانی می شود. تا جایی که یکی از ضعفهای اساسی عامه مسلمان از صدر اسلام به ویژه زمان حکومت امام علی (علیه السّلام) تاکنون نشناختن دشمن یا ضعف در دشمن شناسی بوده است همین امر موجب شکست و از دست دادن حکومت و عملی نشدن بسیاری از احکام اسلام بوده و هست. بنابراین در این تحقیق به دنبال آن بودهایم که به معرفی دشمنان از دیدگاه قرآن کریم پرداخته و با توجه به آیات ِقرآن کریم، انواع دشمنان و شیوه هایِ دشمنی آنها و همچنین راههای مقابله در برابر آنها مورد بررسی قرار گیرد.
۱-۱-۲) اهمیّت و ضرورت تحقیق:
از آنجا که انسان ها در معرض آسیبهای دشمنان قرار میگیرند و دشمنان دائماً افراد و جوامع را تهدید می کنند بنابراین شناخت دشمن از جنبه های مختلف فردی و اجتماعی بسیار مهم می باشد و از آنجا که علم انسان در شناخت دوست و دشمنِ خود، کافی نیست لذا وحی و قرآن به کمک او آمده و با آموزههایِ خود، انسان را در شناخت هرچه بهتر دشمن، یاری نموده اند و آیات گوناگونی این مهم را تبیین نموده اند لذا تدوین پایان نامه ای با این عنوان و در این شرایط که دشمنان از هر طرف درصدد ضربه زدن به اسلام می باشند، بیش از پیش ضرورت و اهمیّت مییابد.
۱-۱-۳) سؤالات تحقیق:
هر تحقیقی بر اساس سؤالات مطرح و پیگیری می شود که بحث و تحقیق حول و حوش آن سؤالات انجام میگردد. در این تحقیق نیز سؤالات مطرح و مورد بررسی قرار گرفته است.
۱) از دیدگاه قرآن کریم دشمنان انسان چه کسانی هستند؟
۲) مؤلفه ها و ویژگیهای ِدشمنان از دیدگاه قرآن کریم چیست؟
۳) شیوه ها و شگردهایِ دشمنان در مبارزه با مسلمانان از دیدگاه قرآن کریم کدام است؟
۴) روشهای مقابله با دشمنان از دیدگاه قرآن کریم کدام است؟
۱-۱-۴) فرضیه های تحقیق:
جدول شماره (۱۰-۴) : خلاصه تحلیل کوواریانس بررسی فرض دوم ………………………………………..
۴۳
جدول شماره (۱۱-۴) : ترتیب تأثیر روش ها بر نمرات پس آزمون مهارت خواندن ……………………..
۴۵
جدول شماره (۱۲-۴) : خلاصه تحلیل کوواریانس بررسی فرض سوم ……………………………………….
۴۵
جدول شماره (۱۳-۴) : ترتیب تأثیر روش ها بر نمرات پس آزمون مهارت نوشتن ………………………
۴۷
جدول شماره (۱۴-۴) : خلاصه تحلیل کوواریانس بررسی فرض چهارم …………………………………….
۴۷
جدول شماره (۱۵-۴) : خلاصه و جمع بندی نتایج …………………………………………………………………
۴۹
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر شبیه سازی محیط های تعاملی تجربی بر مهارت های چهارگانه ی زبان آموزی در درس زبان انگلیسی صورت گرفت. بر اساس اهداف مورد پیگیری در مطالعه، روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه ی اجرا به شکل شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و با در نظر داشتن یک گروه کنترل می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه ی دانش آموزان پسر نوجوان سنین ۱۳ تا ۱۶ سال هستند که جهت آموزش و یادگیری زبان انگلیسی به یکی از آموزشگاه های زبان انگلیسی در سطح شهر کرمانشاه در نیمه اول سال تحصیلی ۹۳-۹۲ مراجعه کرده اند. به منظور تعیین نمونه از روش نمونه گیری «نمونه در دسترس» استفاده گردید بدین منظور از بین کلاسهای موجود در یکی از آموزشگاه های زبان در سطح شهر کرمانشاه، ۲ کلاس انتخاب و در دو گروه آزمودنی (یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل) قرار داده شدند. تهیه ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش محقق ساخته و با همکاری تعداد ۴ نفر از مدرسان با سابقه ی آموزشی و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی صورت گرفت این آزمون ها در چهار بخش گوش دادن (پاسخگویی به ۲۰ سؤال بر اساس شنیدن چهار مکالمه)، بیان کردن (پاسخگویی به بیست جمله ی مکالمه ای)، خواندن (یک متن با بیست سؤال چهار گزینه ای ) و نوشتن (بیست سؤال چهار گزینه ای مربوط به گرامر و ساختار جمله) بود. روایی ابزار اندازه گیری متغیرهای مورد مطالعه ی پژوهش در هر چهار بخش توسط مدرسین آموزش زبان انگلیسی در آموزشگاه های زبان انگلیسی سطح شهر تعیین گردید. برای تأیید پایایی نیز از روش اجرای دو فرم واحد از یک موضوع بدون فاصله زمانی و با محاسبه ی ضریب همبستگی بین داده های دو آزمون گوش دادن (۹۲/۰)، بیان کردن (۸۸/۰)، خواندن (۷۹/۰)، نوشتن (۹۱/۰) استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها، از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و برای تعیین میزان همگنی یا غیر همگنی گروه ها در متغیرهای مورد مطالعه در پیش آزمون از آزمون آمار استنباطی (تحلیل واریانس چند متغیره و با استناد به نتایج آزمون های اثر پیلاپی، لامبدای ویلکز، اثر هتلینگ و آزمون بزرگترین ریشه روی) و در بخش مقایسه و تحلیل پس آزمون ها، آزمون های «تحلیل کوواریانس با کنترل اثر پیش آزمون» استفاده گردید.
واژه های کلیدی: شبیه سازی محیط های تعاملی تجربی، خواندن، نوشتن، زبان انگلیسی.
فصل اول
کلیات پژوهش
۱-۱ مقدمه:
امروزه آموزش زبان انگلیسی به دلیل توسعه ی اطلاعات، فناوری و ارتباطات به صورت یک اولویت جهانی درآمده است. اما در کشور ما آموزش زبان، خصوصاً در سطح مدارس راهنمایی و دبیرستان که سنگ بنای آموزش زبان انگلیسی می باشد، با مسائل و مشکلات خاص خود روبرو است (کلانتری و غلامی، ۱۳۹۲، ص ۱۰۰). منشأ بسیاری از این مشکلات از این واقعیت سرچشمه می گیرد که آموزش زبان انگلیسی همانند سایر دروس در بسیاری از مدارس و حتی آموزشگاه های خصوصی به صورت معلم محور اداره می شوند و فاقد یک محیط تعاملی هستند (حسینی فاطمی و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۵). و این در حالی است که آموزش و یادگیری زبان در این قرن دچار تغییرات زیادی شده و شاید بیشتر از هر رشته ی دیگری در تمام جهان در کلاس درس تمرین شده است.
تنها دلیل موفقیت یا ناکامی زبان آموز در کلاس ها و مؤسسات زبان خارجی هوش و استعداد ذاتی او نیست. بلکه این موضوع جوانب بیشتری را در بر می گیرد. حوزه ی آموزش زبان معمولاً به زبان آموز در چهارچوب کلاس محدود می شود و تصور معلم از فراگیری نگرش «جزیره ای» است. چرا که تلاش می شود که کل فرایند یادگیری فراگیر در کلاس درس صورت بگیرد (پیشقدم و مرادی مقدم، ۱۳۹۲، ص ۳۱). و این در حالی است که نتایج بسیاری از پژوهش ها روشن ساخته است که آموزش زبان بیش از هر چیز به محیط وابسته است. چرا که رویکرد آموزش زبان به شکل ارتباطی در یک محیط تعاملی به جای تکیه بر پایه های زبان شناختی ساخت گرایانه و فرضیه یادگیری رفتارگرایی بر پایه های زبان شناسی زایشی و نظریه یادگیری شناختی استوار است. علاوه بر آن، در این رویکرد به جای توانش زبانی، توانش ارتباطی هدف قرار می گیرد و طبقه بندی ساختاری برنامه جای خود را به تمرکز بر کنش ها، مفاهیم، و یا ایفای نقش در تعامل زبانی می دهد (رابرتس، ۱۹۸۲، به نقل از گونی بند شوشتری، ۱۳۷۵، ص ۸۸).
لذا در دهه ی گذشته، نقش محیط های تعاملی و روش های ارتباطی آموزش زبان، بیش از سایر روشها، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است (چانگ و لهمان[۱]، ۲۰۰۲، ص ۸۱). و روش استفاده از ارتباطات شفاهی آموزشی زبان، به عنوان یکی از شناخته شده ترین استراتژی آموزشی ارتباطی مطرح گردیده است (لام[۲]، ۲۰۰۶، ص ۱۴۲).
بر این اساس و با توجه به اینکه امکان حضور زبان آموزان در محیط های واقعی برای یادگیری زبان انگلیسی وجود ندارد می توان با شبیه سازی این محیط ها در فضاهای آموزشی، حس در محیط واقعی بودن را برای فراگیران مهیا نمود. بر این اساس این مطالعه با هدف بررسی نقش آموزش مبتنی بر شبیه سازی محیط های تعاملی تجربی بر ارتقاء سطح مهارت های چهارگانه زبان انگلیسی نوجوانان صورت گرفت.
۱-۲ بیان مسئله:
در روش های سنتی یاددهی-یادگیری، که امروزه از آنها به عنوان روش های غیرفعال یاد می شود، معلم نقش فعالی در جریان تدریس دارد و مطالب را به طور شفاهی در کلاس بیان می کند و دانش آموزان بدون نقش فعال، فقط باید به صحبت های او گوش دهند و مطالب مورد نظر را حفظ می کنند. در چنین شرایطی زمینه های لازم برای رشد اجتماعی، پیشرفت تحصیلی و رشد فکری فراگیران فراهم نمی شود. به همین دلیل امروزه موضوع روش های آموزشی فعال، و یادگیرندگان فعال، جایگاه ویژه ای در مباحث تربیتی پیدا کرده است (یاریاری و همکاران، ۱۳۸۷، ص ۱۴۶).
این موضوع در مورد آموزش زبان انگلیسی از اهمیت و نمود بیشتری برخوردار است چرا که، فرایند یادگیری هیچگاه در خلأ اتفاق ﻧﻤﻲافتد و محصول پایانی دربرگیرندۀ تعاﻣﻞهای مختلف فراگیر با دنیای اطرافش است. اکثر مواقع، زبانآموز در قالب یک رابطۀ دو طرفۀ معلم- زبانآموز سنجیده ﻣﻲشود و در این رابطه، محیط آموزشگاه و کلاس درس، اولین و آخرین ﻧﻘﻄﻪای است که به آن نگریسته ﻣﻲشود. با توجه به اهمیت عوامل اکولوژیک و محیطی در یادگیری زبان انگلیسی، ایجاد و شبیه سازی محیط های یادگیری تعاملی و مبتنی بر تجربه برای فراگیران از پتانسیل بالایی برای یادگیری برخوردار است (پیشقدم و مرادی، ۱۳۹۲، ص ۳۱).
طبق نظریه ی زبان شناسان، مهارتهای اساسی یادگیری زبان انگلیسی به ترتیب اولویت عبارتاند از شنیدن، بیان کردن، خواندن و نوشتن. در مواردی که انگلیسی به عنوان زبان خارجی تدریس می شود، امکان استفاده از مهارتهای یاد شده در کلاس درس برای فراگیران وجود ندارد (عباسی و همکاران، ۱۳۸۸، ص ۱۴۳). لذا فراگیری زبان انگلیسی برای این گروه از کودکان دشوار است و موفقیت در دستیابی به پیچیدگی های این زبان، نیازمند تلاش فراوان است. اگر چه کلاس های زبان انگلیسی به عنوان مکانی برای بهبود زبان افراد، ارائه نوآوری های آموزگاران و فراگیران زبان به منظور تسهیل این روند دشوار است (محمدی، ۱۳۸۸، ص ۱۰۳). در این راستا، استفاده ی مدام آموزگاران از روشهای سنتی و یکنواخت سبب دل زدگی و ترس فراگیران از یادگیری زبان گردیده است.
آموزش زبان انگلیسی با توجه به ویژگی های خاص این درس، همواره با مشکلات و مسائلی همراه بوده و بیش از همه، برای دبیران و مدرسان آن که در ارتباط مستقیم با امر آموزش هستند، ملموس و مطرح است (احمدپور، ۱۳۸۳، ص ۱۶). از این رو، در طی چند سال اخیر، آموزش کارآمد زبان انگلیسی از عمده دغدغه های اصلی مسئولان امر برنامه ریزی درسی کشور شده است، زیرا به رغم صرف مقدار زیادی زمان، انرژی و سرمایه، میلیون ها دانش آموز ایرانی پس از شش یا هفت سال آموزش زبان انگلیسی در مدارس، در نهایت از دستیابی به توانایی برقراری ارتباط مفید و مؤثر عاجز می مانند (سجاد، ۱۳۸۴؛ محسنی مقدم، ۱۳۸۴؛ همایی، ۱۳۷۹). تجربه نشان می دهد که شیوه ی آموزش فعلی، چه در راهنمایی و دبیرستان، و چه در دانشگاه، ناموفق بوده و هر گونه تغییر در امر آموزش زبان تاکنون با شکست روبرو گردیده است. ناموفق بودن برنامه ی آموزش زبان آن چنان تجربه ای تلخ از ناکامی در زبان آموزان ایجاد می کند که تا پایان تحصیل زبان آموزان ادامه می یابد (پیشقدم، ۱۳۸۷، ص ۲۴).
و همه ی اینها در حالی است که با رشد و پیشرفت روافزون ارتباطات جهانی در عصر ارتباطات مبتنی بر تلفن های همراه، اینترنت و سایر رسانه های ارتباطی آسان، روز به روز بر اهمیت آموزش زبان انگلیسی افزوده می شود و این زبان، همراه با جهانی شدن در قرن بیست و یکم، تأثیر فراوانی در کسب و کار، برون سپاری، گردشگری، مسافرت های بین المللی، مهاجرت، بهره گیری از منابع علمی و بسیاری موضوعات دیگر، دارد (ماباسالت[۳]، ۲۰۱۲، ص ۳ ).
نتایج مطالعات موجود دلایل مختلفی را برای ضعف آموزش زبان در ایران گزارش نموده اند. ریاضی (۲۰۰۵) مشکل اساسی آموزش زبان در ایران ره به نبود برنامه ی مدون یا سیاست مشخص و روشن درباره ی آموزش زبان نسبت می دهد. باطنی (۱۳۶۹) معتقد است برنامه های زبان آموزی در مدارس، جز اتلاف سرمایه و نیروی اسنانی نتیجه ی اثربخشی ندارد. بیرجندی (۱۳۹۱) از مؤلفین کتاب های درسی زبان انگلیسی، ضعف توانش و مهارت های معلمان، کمبود امکانات در منابع و آماده سازی کتاب، عدم همکاری مسئولان مدرسه، فضا و امکانات مدرسه، فقدان وسایل سمعی و بصری، نبود کلاس ثابت برای درس زبان و فقدان سیاستی مدون در خصوص اهداف زبان آموزی را از محدودیت های تألیف کتب زبان انگلیسی بیان نموده است. ضیاحسینی (۱۳۷۶) علت عدم موفقیت و پیشرفت زبان انگلیسی در ایران را به خاطر استفاده از روش تدریس غالب «ترجمه – دستور» بیان نموده و اظهار می دارد: «هر چند در سال های اخیر روش های جدید توصیه می شود ولی به علت فقدان دبیران خوب، فعال و خبره و نیز کمبود ساعات تدریس و نحوه ی غلط امتحان گرفتن و تأکید بر آزمون های کتبی، متأسفانه هنوز موفقیت و پیشرفت قابل توجهی در فرایند یادگیری زبان انگلیسی در کشور ما به چشم نمی خورد». بخشی و همکاران (۱۳۷۵) با مطالعه ی وضعیت تحصیلی زبان انگلیسی در هفت استان کشور، علل عدم پیشرفت و موفقیت زبان انگلیسی را ناشی از پایین بودن سطح سواد والدین و عدم ارتباط آنها با مدرسه، فقدان وسایل کمک آموزشی، پرازدحام بودن کلاس ها، ضعیف بودن کتاب ها بر اساس معیارهای ارتباطی – شناختی، عدم به کارگیری آزمون های پیش آزمون در اول سال تحصیلی برای شناخت بهتر دانش آموزان و نیازهای آنان، محور بودن آزمون های کتبی از طرف وزارت مربوطه، کمی حقوق دبیران و فقدان انگیزه کافی و عدم توانایی بعضی از دبیران برای تدریس بیان نموده اند.
در این راستا و به منظور جستجوی راه های مناسب برای رفع بخشی از ایرادات موجود، پژوهش های فراوانی در داخل و خارج کشور به جستجوی، راه ها، روش ها، الگوها، ابزار و راه کارهایی مؤثر برای ارتقاء سطح یادگیری زبان انگلیسی در زبان آموزان پرداخته اند. آنچه بیشتر محققان بر آن تأکید دارند تأثیر محیط بر یادگیری زبان است. مگر کودکان هر سرزمینی چگونه زبان مادری خود را می آموزند؟ اگر چه قرار گرفتن در محیط های واقعی جز برای تعداد بسیار اندکی از افراد امکان پذیر است، اما با یک طراحی مناسب می توان این محیط ها را در شرایط آموزشگاهی ایجاد نمود. لذا سؤال و مسأله ی اصلی این پژوهش تعیین میزان تأثیر ایجاد چنین محیطی بر ارتقاء سطح چهار مهارت زبان آموزی در نوجوانان است. در این راستا در این پژوهش تلاش می گردد تا با ایجاد یک محیط تعاملی – تجربی مبتنی بر سیستم های صوتی و تصویری و با ایجاد یک شرایط واقعی برای یادگیری زبان، تأثیر ایجاد چنین محیطی را بر هر یک از چهار مهارت اساسی زبان انگلیسی افراد مورد مطالعه تعیین نماید.
۱-۳ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
تا پیش از سال ۱۹۸۰، بیشتر روش های آموزشی، مبتنی بر انتقال دانش با تأکید بیشتر بر نتیجه ی یادگیری بودند، نه فرایند یادگیری. هدف از آموزش، توانا کردن دانش آموختگان برای دریافت اطلاعاتی بود که متخصصان تأیید شده و معلمان – که تنها وسیله ی انتقال دانش به دانشجویان منفعل هستند – انتقال می دادند. تانگهاناکانوند (۲۰۰۶) معتقد است که در این وضعیت، معلمان به عنوان انتقال دهندگان اطلاعات، و دانشجویان به منزله ی دریافت کنندگان منفعل دانش انتقال یافته از سوی معلمان، شناخته می شدند. این روش، کمترین میزان شرکت فعالانه ی دانش آموزان را در نظر می گرفت و برای تغییر آن، دگرگونی ای اساسی در ساختار تعلیم و تربیت پیشنهاد گردیده است (نفیسی و نوروزی، ۱۳۹۰، ص ۱۲۸). از سوی دیگر در دنیای امروز، اهمیت دانستن یک زبان خارجی و بین المللی بر کسی پوشیده نیست و زبان انگلیسی یکی از پرکاربردترین زبان های زنده دنیاست. امروزه، تقریباً کمتر کشوری را می شناسیم که حداقل در بخشی از ارتباطات بین المللی خود مجبور به استفاده از زبان انگلیسی نباشد (فهیم و حقانی، ۱۳۸۷، ص ۲). و این در حالی است که بنا به نتایج پژوهش های موجود سیستم آموزشی ما نتوانسته است در این زمینه موفق عمل نماید. در مورد نقاط ضعف روش های سنتی در آموزش زبان انگلیسی و قدرت روش های آموزش گویای زبانی، بسیار صحبت شده است. با این حال هنوز وضعیت عمومی تدریس زبان انگلیسی و یادگیری آن بسیار رضایت بخش نیست و عنوان «انگلیسی لال[۴]» هنوز هم به شکل سرسختانه در تعداد زیادی از زبان آموزان زبان انگلیسی وجود دارد. بنابراین این ساده لوحی است که ما بگوییم هنوز راه درازی تا بهسازی آموزش انگلیسی و ارتقاء کیفیت آموزش انگلیسی داریم (ژو[۵]، ۲۰۱۲، ص ۸۰۱). از این رو آموزش انگلیسی ما در مدارس نیازمند به کارگیری روشهای نوین، جذاب و مؤثر آموزشی است و معرفی و شناساندن این روشها به زبان آموزان و معلمان آنان از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است.
تاکر[۶] (۲۰۰۱) می گوید بهترین روش تدریس آن است که برای فراگیران یک محیط لذت بخش یادگیری فراهم نماید. یکی از شیوه های جذاب در آموزش زبان انگلیسی که می تواند فراهم ساز یک محیط یادگیری لذت بخش باشد، شبیه سازی محیط تعاملی تجربی همراه با چند رسانه ای هایی نظیر صدا و تصویر است. در این محیط ها دانش آموزان خود را در محیطی شبیه محیط های واقعی در کشورهای انگلیسی زبان می بینند، به زبان انگلیسی با دوستان خود صحبت می کنند، خرید می کنند، بازی می کنند، داستان می گویند و … . آموزش مبتنی بر شبیه سازی محیط های تعاملی تجربی، به عنوان یکی از روش های فعال در امر یاددهی یادگیری و از جمله ی روش های مبتنی بر هم آموزی است. در این روش دانش آموزان سعی می کنند تا با کمک هم یاد بگیرند و به هم یاد بدهند. ایجاد این محیط ها در فضای آموزشگاه، باعث ساخت محیطی واقعی، شاد و جذاب برای دانش آموزان گشته و زمینه ای را فراهم می کند تا آنها ساخت شناختی خود را با تعامل های ارتباطی مداوم در همه ی زمینه ها با سایر فراگیران و معلم، تقویت کنند و در فرآیندی افزایشی و جمع گرایی بتوانند دانش بیاموزند و بیاموزانند. تمام این موضوعات زمینه ساز به کارگیری مهارت های پایه زبان آموزی در شرایطی تا حد امکان، واقعی است. لذا اهمیت و ضرورت پژوهش هایی نظیر پژوهش حاضر از آن جهت است که می تواند در جهت تثبیت، تکمیل و گسترش نتایج پژوهش های مرتبط با حوزه ی آموزش زبان انگلیسی باشد و نیز با توجه به واقعیت های موجود در خصوص وجود شدید ضعف زبان انگلیسی در میان کودکان و نوجوانان ایرانی، بیشتر و بهتر می توان ضرورت و اهمیت اجرای چنین پژوهش هایی را تبیین نمود.
۱-۴ اهداف پژوهش:
۱-۴-۱ الف) هدف کلی
قابل تعمیم نبودن اطلاعات بدست آمده به جامعه های دیگر
۳-۵ پیشنهادات حاصل از بررسی نتایج پژوهش
با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیق می توان بر اساس ابعاد مختلف مدیریت دانش و رابطه آن با مدیریت کیفیت جامع پیشنهادات زیر را برای بهبود عملکرد کارکنان و بالا بردن عملکرد سازمان ارائه داد.
نتایج تحقیق حاصل از آن بود که میان شناسایی و کسب دانش ، تولید و اشتراک دانش و نگهداری و بکارگیری دانش بعنوان ابعاد مدیریت دانش و آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان بعنوان متغیر وابسته و یکی از ابعاد مدیریت کیفیت جامع تحقیق رابطه قوی نسبت به سایر مفروضات وجود دارد. بنابراین با توجه به اینکه تمامی ابعاد مدیریت دانش با آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان رابطه نسبتا قوی داشته که نشان دهنده اهمیت و ارزش بالای فعالیت های مدیریت دانش بر ارتقای سطح آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان است. پیشنهاد می شود مدیران شرکت های بیمه بیش از پیش از ابزارهای مدیریت دانش بهره برده و بدین ترتیب زمینه لازم را به منظور آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان فراهم نمایند. همچنین مدیران شرکتهای بیمه باید در نظر داشته باشند که نگهداری و بکارگیری دانش میتواند بهبود مستمر سازمان را نیز در بلند مدت تضمین نماید.
با توجه به موارد فوق:
۴-۵ پیشنهاد به محققان و سایر پژوهشگران
فهرست منابع:
منابع فارسی:
ابطحی، سید حسین و صلواتی، عادل. (۱۳۸۷). مدیریت دانش. تهران: انتشارات پیوند نو. چاپ اول.
اصغر پور محمد جواد(۱۳۸۵). تصمیم گیری های چند معیاره،چاپ چهارم،تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
افزاره، عباس. (۱۳۸۴). مدیریت دانش(مفاهیم، مدل ها، اندازه گیری و پیاده سازی). انتشارات دانشگاه صنعتی کبیر.
آکائو، یومی و هوشین، کانری. (۱۳۷۷). مدیریت کیفیت جامع. ( ترجمه داوود محب علی و محمد صابری). چاپ دوم. مرکز آموزش مدیریت دولتی.
الوانی، سید مهدی. (۱۳۸۹). کتاب چکیده مقالات سومین کنفرانس مدیریت دانش. تهران.
الوانی،سید مهدی. (۱۳۸۲). یادگیری الگویی. فصلنامه توسعه و مدیریت. شماره ۱۶.
باران دوست، رامبد و رحمانی، شادی. (۱۳۸۲). بررسی رابطه تطبیقی مدیریت کیفیت جامع و سازمان یادگیرنده. ماهنامه تدبیر. سال سیزدهم. شماره ۱۳۴.
پاریزی ایرانژاد،(۱۳۷۸)،روش های تحقیق در مدیریت،موسسه تحقیقات و اموزش مدیریت، نشر تهران.
تولایی، روح الله و امینی، امین.( ۱۳۸۷). بررسی نقش الگوی مدیریت TQM پیشرفته در تغییر و تحول راهبردی سازمان ها. دو ماهانه توسعه انسانی پلیس. سال ۵. شماره۲۱.
حاجی شریف، محمود. (۱۳۷۴). مدیریت کیفیت فراگیر. مرکز آموزشی مجتمع صنایع آبیک.
حاجی شریف، محمود. (۱۳۷۶). سیستم مدیریت کیفیت جامع. نشر رامین.
حاجی شریف، محمود.(۱۳۸۷). طراحی سیستم TQM : سیستم جامع اجرایی TQM – iso 9000. چاپ دوم. مرکز آموزش مجتمع صنعتی سیمان آبیک.
حسن زاده، محمد. (۱۳۸۷). مدیریت دانش در سازمان، اﻧﺘﺸﺎرات ﭼﺎﭘﺎر.
داونپورت، توماس و پروساک، لارنس. (۱۹۹۸). مدیریت دانش. (ترجمه حسین رحمان سرشت،۱۳۷۹). تهران: نشر ساپکو. چاپ اول.
رادینگ، آلن. (۲۰۰۲). مدیریت دانش. (ترجمه محمد حسین لطیفی،۱۳۸۶). تهران: انتشارات سمت. چاپ دوم.
ریاحی، بهروز. (۱۳۸۱). TQM در بخش عمومی(دولت). چاپ اول، تهران: نشر مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
زنگویی نژاد، ابوذر و نوراللهی، نیما. (۱۳۹۰). ارزش آفرینی در شرکت های بیمه برمبنای مدیریت دانش. ماهنامه تازه های جهان بیمه. شماره ۱۵۵.
زنگویی نژاد، ابوذر و نوراللهی، نیما(۱۳۹۰)، ارزش آفرینی در شرکت های بیمه بر مبنای مدیریت دانش،ماهنامه تازه
های جهان بیمه، شماره ۱۵۵.
سیف اللهی، ناصر و داوری، محمدرضا. (۱۳۸۸). مدیریت دانش در سازمان ها. جلد اول. تهران: انتشارات آراد کتاب. چاپ اول.
طالقانی،غلام رضا، انواری، علی و افتخاری،لیلا (۱۳۹۱)،رابطه بین مدیریت دانش و نوآوری سازمانی در یک شرکت بیمه، پژوهشنامه بیمه( صنعت بیمه سابق) ، سال ۲۷، شماره۱
طرح تحول در صنعت بیمه ۱۳۸۶ -۱۳۹۰.
عالم تبریز، اکبر و محمد رحیمی، علیرضا. (۱۳۸۷). مدیریت دانش و برنامه ریزی منابع سازمان. تهران: انتشارات صفار. چاپ اول.
علامه، محسن و زارع،محسن (۱۳۸۷)، بررسی رابطه بین مدیریت دانش، نوآوری و عملکرد سازمانی، مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی خلاقیت شناسی.
قلیچ لی، بهروز. (۱۳۸۸). مدیریت دانش، فرایند خلق، تسهیم و کاربرد سرمایه فکری در کسب و کارها. تهران: انتشارات سمت . چاپ اول.
گنجی، محمد باقر. (۱۳۸۴). مدیریت کیفیت جامع در صنعت بیمه ایران بر مبنای مدل سروکوال. فصلنامه صنعت بیمه. سال بیستم. شماره ۴.
گیلانی نیا، شهرام و موسویان، جواد. (۱۳۸۹). تاثیر سطوح مختلف ابعاد مدیریت کیفیت فراگیر بر عملکرد شرکت های بیمه در ایران. فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی، سال پنجم، شماره ۱۲.
مشبکی، اصغر و زارعی، عظیم. (۱۳۸۲). مدیریت دانش با محوریت نوآوری. فصلنامه مدیریت و توسعه. شماره ۱۶.
مؤمنی، منصور(۱۳۸۵). مباحث نوین تحقیق در عملیات، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
میرزایی، حبیب و صفری ، امیر(۱۳۹۰)، مقدمه ای بر رتبه بندی شرکت های بیمه ایرانی،تازه های جهان بیمه ، شماره ۱۳۶ و ۱۳۷.
نوری، ایرج و چارستاد، پروانه (۱۳۸۸)، بررسی ارتباط عوامل مدیریت کیفیت و انتقال دانش، مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال چهارم ، شماره ۸.
برای تضمین نوسان و بازسازی سیگنال ورودی در مقابل تغیرات ناشی از درجه حرارت و پروسه مورد استفاده، دامنه گین حلقه باید بزرگتر از یک باشد (در نوسانسازهای عملی معمولا ۲ در نظر گرفته می شود) این سیگنال ورودی با هر نویز یا تغییرات در نوسانساز مانند تغییرات دمایی و سایر فرایندهای محیطی ممکن است ساخته شود، بنابراین شرایط بارک هوزن شرایط لازم برای نوسان میباشند ولی کافی نیستند[۳].
در بعضی از انواع نوسانسازها مناسبتر است که مدل فیدبک برای مدل نوسانساز بکار برده شود. همانند نوسانسازهای رینگ. برای نوسانسازهای مبنی بر تشدیدگر پدیده نوسان برمبنای مفهوم مقاومت منفی راحتتر بررسی می شود. همانطور که در شکل (۲-۳) نشان داده شده است تشدیدگر را میتوان معادل با یک تانک RLC موازی درنظر گرفت که در آن Rp تلفات اجتنابناپذیر انرژی در تانک را نشان میدهد.
اگر تانک با یک جریان ضربه تحریک شود (شکل a(2-3)) و یا یک شرایط اولیه روی آن قرار داده شود، بدلیل تلفات ناشی از Rp، تانک بصورت نوسانی میرا پاسخ میدهد زیرا در هر چرخه، قدری از انرژی که بین خازن و القاگر جابجا می شود، بصورت گرما در مقاومت تلف می شود. حال فرض شود مقاومتی به اندازه –Rp به موازات مقاومت تانک قرار داده شود و آزمایش فوق تکرار شود( شکل b(2-3))، از آنجایی که ، تانک بطور نامحدود در فرکانس نوسان می کند. بنابراین همانند شکل c(2-3) اگر یک مدار تک قطبی که مقاومت منفی ایجاد می کند به موازات تانک قرار گیرد، ترکیب حاصل می تواند نوسان کند زیرا عامل اتلاف انرژی وجود ندارد. یک چنین توپولوژی مدل مقاومت منفی نوسانساز نامیده می شود. قابل توجه است که در فرکانسهای خیلی بالا و مایکروویو، امپدانس دیده شده از مدار اکتیو دارای فیدبک مثبت فقط به صورت یک مقاومت منفی نخواهد بود و دارای یک جزء موهومی نیز میباشد که در این حالت به منظور ایجاد نوسان باید مجموع امپدانس دیده شده از مدار اکتیو و امپدانس شبکه مورد نظر برابر صفر باشد.
دستهبندی نوسانسازها این آگاهی را به طراح میدهد که با توجه به مشخصات مطلوب آن بتوان مکان نوسانساز را در دسته بندی پیدا کرد. نوسانسازها را میتوان از جنبه های مختلف دستهبندی کرد. به عنوان مثال این دستهبندی می تواند بر اساس یکی از مشخصههای اساسی مانند فرکانس نوسان، مصرف توان و عملکرد فرکانسی و یا بر اساس عملکرد نوسانساز مانند شکل موج خروجی باشد. در ادامه دو نمونه از تقسیمیندی نوسانسازها نشان داده شده است.
میرا شدن پاسخ ضربه شبکه RLC و جبران آن با اضافه کردن مقاومت منفی
در یک تقسیم بندی نوسانسازها را بر اساس نوع تشدیدگر و نوع شکل موج خروجی آن تقسیم بندی می کنند [۴]. در این تقسیم بندی شکل موج نوسانسازهای بناشده بر اساس تشدیدگرها سینوسی است در حالیکه خروجی نوسانسازهایی که بر اساس غیر تشدیدگر بنا شده اند، میتوانند خروجیهایی به فرم مربعی و مثلثی و غیره داشته باشند. شکل (۲-۴).
Oscillators
Resonator-based
Waveform-based
RC
Oscillators
SC
Oscillators
LC
Oscillators
Crystal
Oscillators
Relaxation
Oscillators
Ring
Oscillators
دسته بندی نوسانسازها
در تقسیم بندی دیگر ابتدا نوسانسازها به دو نوع کلی “زمان گسسته” و “زمان پیوسته” تقسیم شده اند. سپس بصورت نشان داده شده در شکل (۲-۵) نوسانسازهای مختلف را با توجه به ویژگیهایشان در این تقسیم بندی جای گرفتهاند[۵]. در ادامه برخی از نوسانسازهای نام برده شده در شکلهای (۴-۲) و (۵-۲) به طور خلاصه تعریف شده اند.
Electronic Oscillator
Continuous -time
Discrete- time
Resonator based
Non-resonator based
Relaxation
Oscillators
LC
Oscillators
Crystal
Oscillators
Ring
Oscillators
Digital
(منبع:سالنامه آماری استان گیلان، ۱۳۹۰، مرکز آمار ایران، ۱۳۹۱)
از کل جمعیت استان گیلان به طور تقریبی ۴۰ % آن در نقاط شهری و بقیه یعنی ۶۰ درصد آن در نقاط روستایی به سر می برند. بنابراین باتوجه به میزان جمعیت ساکن در روستاها و اشتغال آنان به کشاورزی ، صنایع دستی به عنوان کار جنبی در کنار کار کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند. هرچند که نیروی فعال و جوان منطقه به خاطر توریستی بودن استان گیلان ،جذب انواع اشتغالات کاذب در خط ساحلی یا کناره جاده های پررفت و آمد می شوند واین مشاغل را به کار صنایع دستی که وقت گیر و کم درآمد است،ترجیح می دهند.
معهذا صنایع دستی به عنوان یک کار جنبی در سطح منطقه رواج دارد و روستاییان اعم از زن و مرد ،پس از فراغت کار پرزحمت کشاورزی به تولیدات انواع محصولات صنایع دستی اشتغال می ورزند. یکی از مهم ترین صنایع دستی که در منطقه و استان رواج دارد و گذشته از آن مردان و زنان نیز به آن مشغولند حصیر بافی است. گذشته از حصیربافی بافت نوعی سبد که از ترکه مروار که مرواربافی مشهور است بخصوص در آستانه اشرفیه از رونق زیادی برخوردار می باشد و همچنین بافت نوعی حصیر و محصولات دیگر از بامبو، نی، خیزران که به بامبوبافی معروف است نیز در لیالستان لاهیجان رواج دارد و کارگاه بامبوبافی وابسته به مدیریت صنایع دستی در آن منطقه مشغول به فعالیت می باشند .(حریری – ۱۳۸۰ –ص ۳۶ )
حصیربافی در اکثر روستاهای گیلان به ویژه در جفرود گلشن و تولید آن در روستاهای بین رشت و بندرانزلی معمول است. حصیربافی فعالیتی زنانه است که در تابستان و پاییز انجام می گیرد. دستگاهی که بکار برده می شود بسیار ساده است.
زمان شروع مرواربافی در گیلان از هنگام رونق گرفتن بامبو آغاز شده و چند تن که از تهران به رشت و لاهیجان مهاجرت کرده بودند، باتولید مروار باعث رونق این صنعت در شهرستان آستانه اشرفیه شدند.
یکی دیگر از هنرهای دستی فوق العاده زیبا و پرقدرت استان گیلان قلابدوزی است که دارای سابقه درخشان و پررونقی بوده و تا گذشته ای نه چندان دور ، صنعتگران و هنرمندان بسیاری به این فن اشتغال داشته و از این راه امرار معاش می کردند . قلابدوزی ابریشم بر روی ماهوت پس از یک دوران افت نسبی مجدداً احیاء و اینک گروهی از زنان در منازل به تولید انواع پرده ای ،رومیزی و غیره آن اشتغال دارند استان گیلان با بیش از ۶۰ رشته صنایع دستی ، دارای تنوع تولید و محصولات قابل عرضه به بازارهای داخلی و خارجی است . فهرست رشته های دارای قدمت و اصالت تاریخی و فرهنگی صنایع دستی استان عبارتند از:
۱-گلیم بافی ۲-نازک کاری و خراطی۳-قالی بافی ۴-تابلوهای معرق و مینیاتور۵-چاروق و چموش۶-سفال و سرامیک ۷-قلابدوزی ۸-مرواربافی۹-تولیدات عروسکی ۱۰-بامبو بافی ۱۱-تکه دوزی ۱۲-چادر شب بافی ۱۳-حصیربافی۱۴-شال بافی ۱۵-نمدبافی۱۶-مجسمه سازی۱۷-مکرومه بافی ۱۸-کدوی منقش ۱۹-آهنگری ۲۰-گره چینی
جدول۲-۴- تعداد افراد شاغل در بخش صنایع دستی درسال ۱۳۹۰ به تفکیک شاخه های صنایع دستی استان گیلان
جدول۲-۴ تعداد افراد مشغول به کار در شاخه های مختلف صنایع دستی استان را به ترتیب از بیشترین افراد شاغل در یک رشته تا کم ترین آن ها نمایش می دهد، این جدول هم چنین نسبت فعالان هریک از شاخه ها به کل شاغلان حوزه صنایع دستی استان را در سال ۱۳۹۰ نشان می دهد، بیشترین نسبت شاغلان مربوط به گلیم بافی میباشد و حصیربافی و بافتنی های رستنی در مراتب بعدی قرار دارند. منظور از سایر رشته ها،آن هایی هستند که افراد شاغل در آن ها بسیار کمتر از ۵۰ نفر می باشند
جدول۲-۵- تعداد صنعت گران شناسایی شده در بخش صنایع دستی استان گیلان بین سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۰
همان طوری که ملاحظه می شود، جدول شماره۲-۵ تعداد صنعت گران شناسایی شده در بخش صنایع دستی استان گیلان که دارای کارت شناسایی شده اند را بین سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۰ ،به همراه نرخ رشد در هر سال نشان می دهد که از ۷۰۰ نفر در سال ۱۳۸۴ به ۵۷۰۰ نفر در سال ۱۳۹۰ رسیده است که رشدی معادل ۲۹ / ۷۱۴ درصدی (۱۴/۸ برابری ) را نشان می دهد.
نمودار۲-۱-تعداد صنعت گران بخش صنایع دستی گیلان(.منبع سازمان میراث فرهنگی گیلان)
در سی سال گذشته، بی کاری و اشتغال مهم ترین دغدغه در استان گیلان بوده است. محدود ماندن نرخ رشد بخش های مختلف اقتصادی ، نرخ پایین انباشت سرمایه ،پیدایش فناوری های جدید، کاهش تقاضا برای نیروی کار در بخش اقتصاد و مازاد نیروی کار و جایگزینی سرمایه بجای نیروی کار به خاطر پایین بودن هزینه سرمایه نسبت به هزینه نیروی کار،موجب افزایش فشار بی کاری در استان گیلان شده است. این در حالی است که جذب نیروی کار توسط بخش صنایع دستی علاوه بر تعادل بخشیدن به سایر بخش ها ،از ایجاد شغل های کاذب نیز جلوگیری می کند و بدلیل ماهیت تولیدی بودن تاثیر قابل توجهی بر اشتغال زایی غیر مستقیم دارد. براساس اعلام سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان گیلان ،تولید صنایع دستی در گیلان برای ۱۰ هزار نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم شغل ایجاد کرده است.(روزنامه ایران ،ص ۱۵ ،۳۰ خرداد ۱۳۸۹ )
جدول ۲-۶ -نسبت شاغلان بخش صنایع دستی به کل شاغلان استان گیلان طی سالهای ۱۳۸۹-۱۳۸۴ ( به درصد)
نمودار ۲-۲ تعداد شاغلان استان گیلان و نسبت شاغلان شناسایی شده در حوزه صنایع دستی به کل شاغلان استان را به همراه نرخ رشد این شاخص بین سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ نشان می دهد (تعداد شاغلان استان بین سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ از بند ۱۰ : تحلیل جایگاه استان در سطح ملی از نظر پتانسیل های رشد اقتصادی ، ویراست دوم ،۲۸ / ۸ / ۱۳۹۰ استخراج شده است.)ملاحظه می شود نسبت شاغلان صنایع دستی به کل شاغلان از ۱/۰ در سال ۱۳۸۴ به ۱۹/۰ در سال ۱۳۸۹ افزایش یافته که رشدی معادل ۹۰ درصد (۹/۱ برابری ) داشته است.
نمودار۲-۲ نسبت شاغلان بخش صنایع دستی به کل شاغلان استان.منبع سازمان میراث فرهنگی استان گیلان
جدول۲-۷- میزان فروش صنایع دستی استان گیلان بین سال های ۱۳۹۰-۱۳۸۸ (منبع : اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان )
همان طور که ملاحظه می شود، جدول ۲-۶ میزان فروش صنایع دستی استان گیلان را در نمایشگاه های نوروزی استان گیلان ، طی سال های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۰ نشان می دهد. ملاحظه می شود که این رقم که در سال ۱۳۸۸ ، معادل ۶۵۰۰ ریال بوده با افزایش ۰۸/۲۳ درصدی در سال ۱۳۸۹ به ۸۰۰۰ میلیون ریال رسیده و در سال ۱۳۹۰ نیز با ۷۵/۵۸ درصد رشد به ۱۲۷۰۰ میلیون ریال رسیده است.
نمودار۲-۳-میزان فروش صنایع دستی گیلان در نمایشگاه های نوروزی(منبع:سازمان میراث فرهنگی گیلان)
جدول۲-۸- آمار صادرات گمرکات استان گیلان بین سال های ۱۳۸۵-۱۳۸۷٫(منبع دبیرخانه شورای عالی توسعه صادرات غیر نفتی)
صادرات استان گیلان ازنظر نوع محصولات عبارتند از: محصولات صنعتی، مصالح ساختمانی، محصولات معدنی، شیمیایی، فلزی، پتروشیمی، منسوجات، فرش و موکت، کیف وکفش، صنایع دستی، محصولات دامی، غذائی، مرکبات، محصولات کشاورزی، حیوانات زنده. در حالی که سرمایه گذاری و وسیع در بخش صنایع دستی در استان گیلان می تواند سبب توسعه اقتصادی استان ، ایجاد شغل وجلوگیری از مهاجرت به شهرهای بزرگ گردد،اما متاسفانه در سال های اخیر همواره در صادرات صنایع دستی استان گیلان با ضعف مواجه بوده ایم . در حالی که با رفع موانع می تواند از پتانسیل موجود در این بخش استفاده بهینه نمود.
۲-۳۱- ماسوله
ماسوله یکی از نقاط شهری شهرستان فومن است که در جنوب غربی این شهرستان ، در دامنه کوه های تالش که مرز غربی استان گیلان را شکل می دهد. ماسوله در ناحیه کوهستانی شهرستان فومن و بر گسترده ای که دارای طول جغرافیایی ۱۴ ۵۹ ۴۸ و عرض جغرافیایی ۱۳ ۹ ۳۷ و در ارتفاع ۱۰۵۰ متری از سطح دریاهای آزاد با اختلاف بیش از ۱۲۰ متر بین بالاترین و پایین ترین نقطه آن واقع شده است.
موقعیت شهر ماسوله به گونه ایست که از سه طرف شمال ، غرب و جنوب به دامنه کوهستانی ، و از طرف شرق از طریق دره رودخانه ماسوله رودخان به جلگه فومنات مرتبط است شهر ماسوله از طریق راه های کوهستانی به جنوب شهرستان خلخال و شمال غربی طارم ( دره قزل اوزن ) در ارتباط می باشد. فاصله شهر ماسوله تا ماکلوان مرکز بخش سردار جنگل ۲۱ کیلومتر ، تا شهر فومن مرکز شهرستان فومن ۳۵ کیلومتر و تا شهر رشت مرکز استان ۶۲ کیلومتر و نهایتا تهران ۳۸۵ کیلومتر است . شهر ماسوله با وجود موقعیت توریستی که داراست تنها با یک جاده آسفالته با مرکز شهرستان و کشور در ارتباط است.
۲-۳۱-۱ ویژگی های اجتماعی وشغلی
۲-۳۱-۱-۱جمعیت :
شاخص جمعیت در شهر ماسوله متفاوت از سایر نقاط شهری است به گونه ای که ماسوله به جهت جمعیت متغیرش که در ایام گردشگری به ۱۵ – ۲۰ هزار نفر میرسد می تواند در زمره شهرهای متوسط گیلان قرار گیرد. بدین جهت در اهداف شهری جمعیت سیال آن می باید مورد توجه قرار می گیرد(شهرداری ماسوله ) . بر اساس آمار موجود در سرشماری نفوس و مسکن جمعیت شهر ماسوله در سال ۱۳۳۵ ، ۱۹۴۲ نفر بوده که آمار آن در فاصله سال های ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۵ به ۱۶۲۶ نفر کاهش یافت یعنی نرخ رشد آن ۸/۱- بوده است . تا سال ۵۵ تعداد جمعیت به ۱۱۶۶ نفر رسید که نرخ رشد سالانه آن در طی سال های ۴۵ تا ۵۵ ،۲/۳-بوده است ، این تعداد تا سال ۱۳۶۵ به ۱۱۳۲ نفر رسید که نرخ رشد سالانه آن طی سال های ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۵ به ۳/۰ – تغییر یافت ، در سال ۱۳۷۵ جمعیت شهر ماسوله به ۶۶۳ نفر کاهش شدیدی داشت که نرخ رشد سالانه آن را در طی سال های ۶۵-۷۵، ۲/۵- رسیده است، نهایتا در سال ۱۳۸۵ این آمار به ۵۵۹ نفر تقلیل یافت و نرخ رشد سالانه آن به ۶۹/۱- رسید
جدول ۲-۹-آمار جمعیت ماسوله
سال
تعداد
فاصله بین سال ها
نرخ رشد سالانه به درصد
۱۳۳۵
۱۹۴۲
۱۳۴۵
۱۶۲۶